Güzelhisar Çayı - Turkipedia

Güzelhisar (Pytikos) Çayı
Karşıda Birkitepe'de antik şehir Myrina
Konum
Ülke(ler)	Türkiye
Genel bilgiler
Kaynak	Yunt Dağı
Ağız	Çandarlı Körfezi, Ege Denizi
Ağız rakımı	0 m
Havza alanı	682,24 km²^[1]
Debi	4,5 m³/sn

Güzelhisar (Pytikos) Çayı, Yunt Dağı'ndan kaynağını alan, Çandarlı Körfezi'nden Ege Denizi'ne dökülen akarsu.

Çayın yıllık ortalama akımı 4,5 m³/sn'dir. En yüksek akım Şubat ayında 13,4 m³/sn, en düşük akım Ağustos ayında 0,3 m³/sn ile görülür. Maksimum akım 20 Şubat 1965 tarihinde 570 m³/sn ile tespit edilmiştir. Haziran-Ekim arasında çayın kuruduğu zamanlar olmaktadır.

Güzelhisar havzası içerisinde, İzmir'in Aliağa, Menemen, Bergama, Manisa Merkez ilçenin toprakları bulunur. Gediz ve Bakırçay grabenleri arasında D-B doğrultuludur ve Yunt Dağları'nın batı yakasındadır. Havzanın doğu-batı uzunluğu 40 km, kuzey- güney genişliği 31 km'dir.^[1]

Çayın denize ulaştığı alanda KB-GD uzanımlı Güzelhisar Grabeni oluşmuştur. Grabenin sahil kısmında Güzelhisar Çayı'nın deltası oluşmuştur. Delta üzerinde 4,7 km² alana, 1,7 km genişlik, 3 km uzunluğa sahip deltada Kayaalan Ovası yer alır. Akarsu ağzından güneye doğru kıyı oku oluşmuştur. Bu kumsal alan plaj olarak değerlendirilmektedir. Bu alanda kıyı kordunu pelikanların da barındığı lagün oluşumuna neden olmuştur.^[1]

Üzerine Güzelhisar Barajı kurulmuştur. Barajdan Aliağa Rafinerisine sanayi suyu, içme ve kullanma suyu elde edilir. Baraj 1975-1981 yılları arasında inşa edilmiştir. Kaya ve toprak dolgulu gövdeye sahiptir. Baraj gövdesinin temelden yüksekliği 89 m, talvegden yüksekliği 77 m'dir. Barajdan Aliağa ve İzmir'e içme suyu sağlanmaktadır.

Kaynakça

Genel

ALİAĞA İLÇESİNDE ARAZİ KULLANIMINA ETKİ EDEN DOĞAL VE BEŞERİ FAKTÖRLER

Özel

^ ^a ^b ^c EROĞLU, İlker; BOZYİĞİT, Recep (2011). "GÜZELHİSAR ÇAYI HAVZASINDA YAPISAL UNSURLARIN JEOMORFOLOJİK BİRİMLERE ETKİLERİ". Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2017.

İlgili Araştırma Makaleleri

Aliağa, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde Bergama, güneyinde Foça ve Menemen ilçeleri, doğusunda Manisa ili, batısında Ege Denizi bulunmaktadır.

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

Güzelhisar Barajı, İzmir'in Aliağa ilçesinde, Güzelhisar Çayı üzerinde, içme-kullanma ve özellikle de Aliağa Rafinerisi'ne sanayi suyu temini amacı ile 1975-1981 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Mülkiyeti Petkim'e ait olan barajın işletmesinden Devlet Su İşleri sorumludur.

Manavgat, antik adıyla Melas, Toroslar'da doğarak Antalya'da Akdeniz'e dökülen nehir. Uzunluğu 93 km'dir. Batı Toros sıradağları arasından doğan kolların birleşmesiyle oluşur. Güney batıya yönelerek dar ve dik yamaçlı kanyonlar arasından geçer, ünlü Manavgat Şelalesi'ni meydana getirir ve Manavgat ilçe merkezinin doğusunda alüvyal bir kıyı ovasından denize dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Asi Nehri</span> Nehir

Asi Nehri, Lübnan'daki Bikâ Vadisi'nin doğu kısmından doğar ve Türkiye'nin Hatay ilinden Akdeniz'e dökülür. Asi Nehri'nin toplam uzunluğu 556 km olup, 366 km Suriye'de, 98 km Türkiye'de, 40 km Lübnan'dadır. 52 km'si Türkiye-Suriye sınırını oluşturur. Antakya ile Akdeniz'e doğal su yolu bağlanmış olan Asi Nehri'nin ortalama su debisi 30 m³/sn dir. Kış mevsimi ile ilkbaharda taşkınlar nedeniyle pek çok su baskını yaşanmıştır.

Madra Dağları ya da Madra Dağı, Ege Bölgesi’nin Asıl Ege Bölümü ile Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nün sınırlarında yer alır. Madra Dağı, Balıkesir ilinin İvrindi, Havran, Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık ilçeleri ile İzmir ilinin Bergama ilçesi topraklarında yer almaktadır.

Osmaniye ilinin Düziçi ilçesi Düldül Dağı eteklerinden doğup Aslantaş Barajı ve böylece Ceyhan Nehri'ne dökülen bir çaydır. Sabun Çayı, Düziçi Ovasının büyük bir bölümünü sulamaktadır. Oldukça temiz olan bu suda balık bulunmakta ve çevresinde bol miktarda piknik yapılmaktadır. Su çok temiz kaynaklardan beslenmekte ve Düziçi Ovasının büyük bir bölümünü sulamaktadır. Ama bu sulama yetersiz kalmakta Üreticiler ürünlerini zamanında ve yeterince sulayamadıkları için ekili dikili alanlar her geçen yıl biraz daha azalmaktadır.

Alakır Çayı Antalya ilinin sınırları içinde bulunan Bey Dağları'ndan çıkıp Akdeniz'e dökülen bir akarsudur. Debisi 4,5 m³/s ve uzunluğu 62 km olan çay Alakır Barajı'nı beslemektedir. Çayın üzerinde Romalılar devrinden kalma Kırk Göz Kemeri vardır.

Harşit (Doğankent) Çayı, Gümüşhane ilinin doğu sınırındaki dağlarından doğar. Gümüşhane İl Merkezi, Torul, Kürtün ve Doğankent'i geçip Tirebolu'nun 1,5 km doğusundan Karadeniz'e dökülür.

Dalaman çayı, Gölhisar ilçesinin güneyindeki Yeşilgöl dağlarından doğar, Çameli, Acıpayam, Ortaca ve Dalaman ilçe sınırlarını çizerek, Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km², yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

Gönen Çayı, Kaz Dağı'ndan doğup, Erdek Körfezi'ne dökülen Güney Marmara akarsuyu. Uzunluğu 134 km, havza alanı 2 174 km², kaynak rakımı 850 m'dir. Antik adı Aisepos'dur.

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Kahta Çayı, Adıyaman ili sınırlarında, Güneydoğu Toroslardan kaynağını alan, Keban Baraj Gölünde Fırat Nehri'ne dökülen akarsu.Yıllık ortalama akım 32 m³/sn, maksimum akım 120 m³/sn ile Mart ayında, minimum akım 4,1 m³/sn ile Eylül ayında gerçekleşir.

Karasu Çayı, Van ili sınırlarında, Van Gölü'ne doğudan dökülen akarsu. Van Gölü Kapalı Havzasında yer alır. Özalp ilçesi kuzeyinde, İran sınırında 2850 m yükseltili Pirreşit Dağı ve Ahta Dağı'nın kaynak sularının birleşmesiyle doğar. Erçek Gölü'nün yakınından geçerek göle ulaşır.

Madra Çayı, Madra Dağı eteklerinden doğup, Kuzey Ege sularına dökülen akarsu. Balıkesir ile İzmir sınırlarında, Madra Dağı kütlesi üzerinde bulunur. Dağın GB eteklerinden doğduktan kuş uçumu 45 km sonra Altınova sınırlarında, Ege Denizi'ne dökülür. Çay üzerinde 79 m yüksekliğinde, içme ve kullanma suyu temin edilen Madra Barajı bulunur.

Demre Çayı, Antalya'nın batısında, Finike, Kaş ilçeleri arasındaki alanın sularını Akdeniz'e taşıyan akarsu. Demre Ovası'ndan, Demre ilçe merkezi doğusundan denize ulaşır.

Engil (Dönemeç) Çayı, Van ili sınırlarından doğup, Van Gölü'ne GD yönünden dökülen akarsu. Başkale çevresinden İspiriz Dağları (3688 m) ve Norduz Yaylası'ndan kaynaklarını alır. Doğu-batı akışıyla Zernek Barajı'na dökülür, buradan çıktıktan sonra Havasor Ovası'na geçer, Gevaş ilçe merkezinin kuzeyinden Van Gölü'ne dökülür. Akarsuyun adı, Zernek Barajı'ndan önce Hoşap Çayı dır.

<span class="mw-page-title-main">Sarısu Çayı</span> Kandırada yer alan bir akarsu havzası ya da bir tatil beldesi, adası

Sarısu Çayı , Kocaeli ili, Kandıra ilçesinde Karadeniz'e dökülen akarsu. Akarsuyun havza alanı 368 km², uzunluğu 137 km, ortalama akımı 3,82 m³/sn'dir.

Bolaman Irmağı, Orta Karadeniz'de, Ordu ili sınırlarında yer alan, Fatsa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülen akarsu. Reşadiye-Aybastı sınırında dağların zirvelerinden, yaklaşık 1600 m'den doğar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.