İçeriğe atla

Güzel sanatlar

İzmir Metrosu istasyonu için Güzel Sanatlar (İzmir Metrosu) sayfasına bakınız.

Güzel sanatlar, güzellik ve zevkle ilgilenen sanatlar için kullanılan bir ifadedir.

Resim, heykel, mimarlık, müzik ve şiirden oluşan beş başlıca sanat alanını kapsar. Zaman zaman yazarların kendine özgü görüş ve anlayışlarının sonucu olarak başka birtakım sanatlar bu şemaya dahil edildiği görülür; örneğin bahçe düzenleme, gravür ve dekoratif sanatlar, dans, tiyatro, kimi zaman opera, hitabet ve edebi düzyazı.[1]

Bu terim ilk defa Fransızcada "beaux arts" olarak 18. yüzyılda doğmuştur. Güzel sanatlar teriminin ortaya çıkışındaki motivasyon; resim, heykel gibi görsel sanat dallarını tekstil, seramik ahşap işlemeciliği gibi zanaat ve uygulamalı sanatlar ile popüler sanatlardan (hikâye anlatıcılığı, popüler şarkılar gibi) ayırmaktı. "Güzel sanatlar" diye isimlendirilen şey, esin ve deha ile ilgili bir meseleyken zanaatların ve popüler sanatların hedefi sadece kullanım değeri sunma veya eğlendirmekten ibaretti.[2] Böylece eski çağlarda birçok dilde görülen sanat/zanaat özdeşliği; kullanılmak için değil de, hiçbir çıkar gözetmeksizin yalnızca hoşlanmak amacıyla seyredilmek için nesneler üretilmesinin birbirinden ayrılmasıyla ortadan kalktı.[3] Buradaki güzel, sanat eserinin niteliğini değil, disiplinin estetikle bağlantısını vurgulamak için kullanılmıştır.

Günümüzde güzel sanatlar daha çok, klasik veya akademik sanatla bağlantılı olan geleneksel görsel sanatlar anlamına gelir. Türkiye'de geçmişte bir dönem güzel sanatlar için Arapça "fen"in çoğulu "funun-u nefise", daha sonra "sanayi-i nefise" kullanılmıştır.[4]

Sınıflandırma

Kanagawa Oki Nami Ura, 1829-1833

Geleneksel sınıflandırma

Geleneksel veya diğer bir deyişle klasik sınıflandırmaya göre güzel sanatlar, sanatı icra ederken kullanılan malzemeye göre yapılan sınıflandırmadır. Bu bağlamda üç farklı sanat grubu oluşturulabilir;

Görsel sanatlar

Çeşitli malzemeler kullanmak suretiyle maddeye biçim verilen sanatlar kabaca görsel sanatlar başlığı altında toplanmaktadır. Şekil verilebilen (plastik niteliğe sahip) boya, kil, alçı gibi maddelerle yapılan bu sanatlara plastik sanatlar da denmektedir. Bu tarz sanatlar yoğun olarak göze hitap etmektedir.

İşitsel sanatlar

Sese ve sözlere biçim verilerek yapılan sanatlara işitsel veya fonetik sanatlar denmektedir. Bu sanatlar ağırlıkla kulağa ve işitmeye yöneliktir.

Ritmik sanatlar

Dramatik veya karma sanatlar olarak da adlandırılan ritmik sanatlar hareketlere, jest ve mimiklere yön vermek suretiyle hem göze hem de kulağa hitap eden sanatlardır.

Modern sınıflandırma

Güzel sanatların geleneksel biçimde sınıflandırılması, bazı sanat dallarının nasıl kategorize edileceği konusunda tartışmalar ve belirsizlikler yaratmıştır. Bu yüzden sanatların ele alınış biçimleri değiştirilmiş; daha ayrıntılı ve kapsamlı bir sistematik geliştirilmiştir. Modern sınıflandırma sisteminde güzel sanatlar yedi başlık altında incelenmektedir:

Yüzey sanatları

Kağıt, tuval, cam, deri veya kumaş gibi belli bir yüzeye yapılan ve temel malzemesi boya olan tüm iki boyutlu sanat çalışmaları yüzey sanatları grubuna girmektedir.

Hacim sanatları

Temel malzemesi toprak, taş, ahşap, mermer ve diğer madenler olan üç boyutlu sanat çalışmalarına hacim sanatları denir. Yüzey sanatlarından farklı olarak; eserlerin en ve boya ilave olarak bir de derinlikleri (hacimleri) vardır.

Mekan sanatları

Mekan sanatları; iç ve dış mekanları düzenleyen, genel olarak mimarlıkla alakalı olan sanat dallarıdır.

Dil sanatları

Yazı ve gramer kullanılarak oluşturulan sanat eserlerine dil sanatı veya edebiyat denir.

Ses sanatları

Temel aracı notalar olan müzik sanatı ve ona ait olan alt türler ses sanatlarına dahil edilirler.

Hareket sanatları

İnsan bedeninin, jest ve mimiklerin belli bir koreografi çerçevesinde şekillendirilmesine dayanan sanatlara hareket sanatları denir.

Dramatik sanatlar

Belirli bir hikâyenin veya kurgu metnin canlandırılmasına dayanan, senaryonun oyuncular tarafından eyleme dönüştürülerek sergilenmesine bağlı olarak oluşan sanatlara dramatik sanatlar denir.

Kaynakça

  1. ^ Kristeller., Paul Oskar. "Modern Sanat Sistemi" (PDF). web.iyte.edu.tr. ìThe Modern System of the Arts.î Renaissance Thought and the Arts: Collected Essays. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1965; 1980; sayfa 163-227'den çeviri. 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  2. ^ Eroğlu, Özkan. "Zeitgeist (Zamanın Ruhu) Kavramı Üzerine". www.ozkaneroglu.com. 18 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  3. ^ Akdoğan, Bayram. "Sanat, Sanat Eseri, Sanatçı ve Ahlak" (PDF). dergiler.ankara.edu.tr. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 42 Sayı: 1, Yıl: 2001. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  4. ^ Yalçın, Bilal. "Nasıl Zanaat ve Halk Sanatları Şehri Olunur?". dergipark.ulakbim.gov.tr. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi Nisan 2016 Cilt 1 No 1. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sanat</span> duygusal veya estetik çekicilik yoluyla dışsal değerler yaratma sürecine denir

Sanat, en genel anlamıyla yaratıcılığın ve hayal gücünün ifadesi olarak anlaşılır. Tarih boyunca neyin sanat olarak adlandırılacağına dair fikirler sürekli değişmiş, bu geniş anlama zaman içinde değişik kısıtlamalar getirilip yeni tanımlar yaratılmıştır. Bu tanımlardan en yaygın kabul göreni sanatın edebiyat, resim, müzik, tiyatro, sinema, mimari ve heykel alt türlerinden oluştuğu görüşüdür. Bugün sanat terimi birçok kişi tarafından çok basit ve net gözüken bir kavram gibi kullanılabildiği gibi akademik çevrelerde sanatın ne şekilde tanımlanabileceği, hatta tanımlanabilir olup olmadığı bile hararetli bir tartışma konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Dijital sanat</span>

Dijital sanat veya sayısal sanat, genel anlamda üretilişinde bilgisayarın rol aldığı, fiziksel olmayan nesnelerin üretilmesiyle gerçekleşen sanat biçimine denir. Bu süreçte bilgisayar geleneksel anlamda bir yardımcı araçtan, vazgeçilmez bir ortak yaratıcı konumuna kadar uzanan tayfın herhangi bir yerinde bulunabillir. Sürecinde bilgisayarın sadece alışılageldik kullanımının rol aldığı işler genelde bu sınıflandırmaya alınmazlar. 1990'lardaki dijital devrim sonrası sayıları artan dijital ressamlar ve baskıcılar sanat çevreleri ve müzeleri tarafından fazla kabul görmeseler de internet sanatı ve yazılım sanatı gibi dallar sanat müzelerine girmiştir. Yeni medya sanatı da denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ), merkez kampüsü İstanbul'un Fındıklı semtinde bulunan devlet üniversitesidir. Ağırlıklı olarak görsel sanatlar, mimarlık, sahne sanatları ve müzik alanında eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zühtü Müridoğlu</span> Türk heykeltıraş

Zühtü Müridoğlu, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Sanâyi-i Nefîse Mektebi</span> Osmanlı güzel sanatlar yüksek okulu

Sanayi-i Nefise Mektebi, güzel sanatlar alanında eğitim vermek üzere II. Abdülhamit döneminde İstanbul’da 1882’de kurulmuş bir yüksekokuldur.

<span class="mw-page-title-main">İlhan Koman</span> Türk heykeltıraş

İlhan Koman, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Kabartma</span>

Kabartma veya diğer adıyla rölyef, yüzey üzerine yapılan yükseltme ya da çökertmelere denir.

<span class="mw-page-title-main">Bale</span> bir dans türü

Bale, İtalyan Rönesansı döneminde, mim sanatçılarının tiyatro ve gösterilerdeki dansları ile temelleri İtalya’da atıldıktan sonra, Fransa ve Rusya da gelişen, belli figürlere, adım atışlara dayalı bir dans ve müzikli gösteri türüdür. Dünya çapında yayılarak yaygın bir dans türü haline gelmiş ve birçok başka dansı etkilemiştir.

İhsan Özsoy, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro</span> sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteriler

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilemesi amacıyla hazırlanmış gösterilerdir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket (jest) ve konuşmalarla anlatılmasıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak Shakespeare'in sözüyle de ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Hadi Bara</span> Türk heykeltiraş

Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş.

Devlet Resim ve Heykel Sergileri, 1939'dan beri her yıl Türkiye'nin başkenti Ankara'da düzenlenen sanat sergileri serisidir.

İletişim, iletilmek istenen bilginin hem gönderici hem de alıcı tarafından anlaşıldığı ortamda bilginin bir göndericiden bir alıcıya aktarılma sürecidir. Organizmaların çeşitli yöntemlerle bilgi alışverişi yapmalarına olanak tanıyan bir süreçtir. İletişim tüm tarafların üzerinden bilgi alışverişi yapılacak ortak bir dili anlamalarına ihtiyaç duyar.

Neş'e Erdok Resim atölyesi öğretim üyesi ve ressam. İ.D.G.S.A. Resim Bölümü Neşet Günal Atölyesi'nden mezun oldu. 1965- 66 yıllarında Madrid' de Escuela Eutral de Idromas' ta ve Eseuela Diplomética ‘ da İspanyol Dili, Edabiyatı, Uygarlığı ve Sanat Tarihi üzerine çalışmalar yaptı. Millî Eğitim Bakanlığı hesabına Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne öğretim üyesi yetiştirilmek üzere Fransa’ ya gönderildi. Paris' te Ecole Nationale Supérieure des Beaux-Arts' da Prof. Chaplain Midy ve Prof. Pierre Matthey de Etang yanında resim çalışmaları yaptı. 1981 yılında profesör oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sami Boyar</span> Osmanlı Türkü ressam

Ali Sami Boyar, Türk ressam ve müzeci.

Sabiha Ziya Hanım, Türk ressam ve heykeltıraş. Sanayi-i Nefise Mektebi'nin heykel bölümünden mezun olan ilk kadın sanatçıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de heykel</span>

Türkiye'de heykelcilik 19. yüzyılın ilk yıllarına dayanmaktadır.

Şadan Bezeyiş Türk sanatçı, ressam ve akademisyen.

Adnan Çoker, Türk ressam ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Sarkis Zabunyan</span> Türkiye Ermenisi sanatçı

Sarkis Zabunyan, kavramsal sanatçı, ressam.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.