İçeriğe atla

Güyük

Güyük
3. Moğol büyük hanı
3. Moğol hanı
Hüküm süresi24 Ağustos 1246 – 20 Nisan 1248
Önce gelenÖgeday
Sonra gelenMöngke
Doğum19 Mart 1206
Ölüm20 Nisan 1248 (42 yaşında)
Kum-Sengir, Doğu Türkistan
Eş(ler)iOğul Kaymış
HanedanBörçigin
BabasıÖgeday
AnnesiTöregene
DiniTengricilik

Güyük Han, Göyük ya da Küyük olarak da bilinir (d. 19 Mart 1206 - ö. 20 Nisan 1248). Cengiz Han'ın torunu, Moğolların büyük kağanı Ögeday'in büyük oğlu ve ardılı.

Aynı zamanda naiplik görevi yapan annesi Töregene'nin siyasi manevraları sayesinde 1246'da toplanan kurultayda büyük kağan seçildi. Batı Hristiyanlığınca heretiklik olarak kabul edilen Nasturilikten büyük ölçüde etkilendi ve çevresine Hristiyan danışmanlar topladı. Hanlığa seçilişi Cengiz'in öteki torunu, Rusya fatihi ve Altın Orda Devleti'nin kurucusu Batu'nun tepkisini çektiyse de[], erken ölümü Moğol İmparatorluğu'nun tümüyle parçalanmasını önledi.

Kaynakça

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Ögeday Han
Moğol hanı
1246 – 1248
Sonra gelen:
Möngke Han

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Han</span> Moğol İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı (1162–1227)

Cengiz Han,, Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Kağanı olan Moğol komutan ve hükümdardır. Hükümdarlığı döneminde gerçekleştirdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen Cengiz Han, dünya tarihinin en büyük askerî liderlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. 13. yüzyılın başında Orta Asya'daki tüm göçebe bozkır kavimlerini birleştirip, bir ulus hâline getirerek Moğol siyasi kimliği çatısı altında toplamıştır. Cengiz Han, hükümdarlığı döneminde 1206-1227 arasında, Kuzey Çin'deki Batı Xia ve Jin Hanedanı; Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir; Harezm, Horasan ve İran'daki Harezmşahlar, Kafkasya'daki Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri, Kıpçaklar ile İdil Bulgarları üzerine seferler yaptı. Bunların sonucunda Pasifik Okyanusu'ndan Hazar Denizi'ne ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan bir imparatorluk kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Altın Orda Devleti</span> Türk-Moğol hanlığı

Altın Orda, Altın Ordu Devleti, Uluğ Ulus veya Kıpçak Hanlığı bir Türk hanlığıdır. Cengiz Han ölmeden önce topraklarını oğulları arasında paylaştırmış ve Seyhun Irmağı ile Balkaş Gölü'nün batısındaki yerleri büyük oğlu Cuci Han'a vermişti. Cuci Han'ın küçük oğlu Batu Han, batıya doğru giriştiği seferlerle bu toprakları genişletti. Cuci'nin toprakları sonradan Batu Han ile ağabeyi Orda Han arasında paylaşıldı. Balkaş ile Aral gölleri arasındaki ve Seyhun Irmağı'nın güneyindeki yerler Orda'ya verildi. Harezm ve yeni alınan topraklarsa Batu'nun yönetimine bırakıldı. Orda'nın yönetimindeki doğu bölgesine Ak Orda, Batu'un yönetimindeki batı bölgesine de Gök Orda adı verildi. Gök Orda sonradan Altın Orda olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Abaka</span> İlhanlıların ikinci hükümdarı.

Abaka Han, Moğolca: Абаха/Абага хан (Khalkha Kiril), ᠠᠪᠠᠭ᠎ᠠ
ᠬᠠᠨ
(Geleneksel yazı)
İlhanlı hükümdarı. Cengiz Han'ın torunu ve İlhanlılar devletinin kurucusu Hülagû Han'ın ve Yesuncin Hatun'un oğludur.

<span class="mw-page-title-main">İlhanlılar</span> İran merkezli Moğol devleti (1256–1335)

İlhanlılar veya İlhanlı Devleti, Cengiz Han'ın torunu Hülagû Han tarafından, merkezi Tebriz olmak üzere Orta Doğu'da kurulan Moğol devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Çağatay Hanlığı</span> Cengiz Han’ın oğullarından Çağatay Han’ın adını taşıyan Türkleşmiş Moğol devleti

Çağatay Hanlığı, Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın oğullarından Çağatay Han’ın adını taşıyan Türkleşmiş Moğol devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Kubilay Han</span> Moğol İmparatorluğunun kağanı, aynı zamanda Çindeki Yuan Hanedanlığının kurucusu ve ilk imparatoru

Kubilay Han Moğol İmparatorluğunun kağanı, aynı zamanda Çin'deki Yuan Hanedanlığı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Tuluy ve Sorghaghtani Beki'nin ikinci oğlu; Cengiz Han'ın torunudur. Moğol hanı Möngke'nin kardeşi; İran'daki Moğol İlhanlılar devletinin kurucusu Hülâgû'nün ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Yuan Hanedanı</span> Mogol hanlığı, Cengiz Hanın torunu Kübilay Han tarafından kuruldu

Yuan Hanedanı ya da Kubilay Hanlığı, 1280-1368 yılları arasında Çin'i egemenliği altına alan Moğollar tarafından kurulmuş hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Ögeday</span> Cengiz Hanın oğlu ve 2. Moğol imparatoru

Ögeday veya Ogeday, Cengiz Han'ın oğullarından biri ve halefi. Cengiz Han'dan sonra Moğol İmparatoru olmuş ve babasının yarım bıraktığı istilaları ve devlet düzenlemesini tamamlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cuci</span>

Cuci, Cengiz Han'ın en büyük oğlu. Bazı kaynaklarda Cuci Han olarak geçse de Cengiz Han'dan önce öldüğü için hanedan, kardeşleri ve oğullarıyla sürmüştür, kendisi han olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

<span class="mw-page-title-main">Möngke</span>

Möngke ya da Mengü, 1251-1259 yılları arasındaki Moğol hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Börçigin</span>

Börçigin, Cengiz Han ve ardıllarının üyesi olduğu boydur. Ayrıca "Altan Urug", yani "altın soy" ve Munkak olarak da bilinir.

Deniz Han - Türk ve Altay mitolojisinde Deniz Kağanı. Tengiz Han olarak da söylenir. Moğollar ise Tengis Han şeklinde anarlar.

Kurultay Altay budunlarında politik ve askeri kararların alındığı meclise verilen addır. Eski Türklerde kurultaya daha çok "toy" adı verilmiştir. Günümüzde ise, hem Moğol hem de Türk topluluklarında parlamento veya seçimli toplantı anlamında kullanılmaktadır.

Zhenjin (Jinghim) veya Prens Zhenjin olarak da bilinen ve aynı zamanda Büyük Moğol Hanı Cengiz Han'ın torunu olan Büyük Han Kubilay'ın eşlerinden İmparatoriçe Çabi'den olma oğludur. 1243 yılında doğan Prens Zhenjin o zamanlar Moğol İmparatorluğu'nun mega başkenti olan Hanbalık(Pekin) da büyüdü,çinli bilgeler ve alimlerce yetiştirilmesinden ötürü yarı moğol -yarı çinli gibiydi. Bu değişim ise moğolların doğuda yavaş yavaş çinlileştiğinin göstergesiydi. İleride moğol tahtına yakışacak gibi görünse de ne yazık ki Prens Zhenjin zamanın tarihçilerince alkol nedeniyle babasından 8 yıl önce 43 yaşında han olamadan öldü.

<span class="mw-page-title-main">Yarlık</span>

Yarlık, Cengiz Han'dan sonra Moğol İmparatorlarının kullandığı bir fermandır. Yarlık; idari ve yargı kararları için öncelikli davaların kayıtları ve Cengiz Han'a atfedilen özdeyişler veya sözler ile birlikte bir yönetmelik veya kararname etkisi olan üç temel hukuk kaynağından biriydi. Yarlık, Moğol İmparatorluğu'nun işleyişi hakkında önemli bilgiler sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Ögeday Hanedanı</span>

Ögedei Hanedanı, 12. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar etkili bir Moğol ailesi ve Börçigin kabilesinin alt koludur. Kurucusu olan Ögeday, Cengiz Han’ın oğullarından olup babasının ölümü sonrası Moğol İmparatorluğu’nun ikinci kağanı olmuştur. Ögeday, Moğol İmparatorluğu sınırlarını genişletmeyi sürdürmüştür.