İçeriğe atla

Güve

Güve
Opodiphthera eucalypti
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Arthropoda
Sınıf:Insecta
Takım:Lepidoptera
(sırasız):Heterocera
Arctiidae familyasından bir güve türü olan Dev leopar güvesi (Hypercompe scribonia).

Güve, Lepidoptera (pulkanatlılar) takımından çeşitli kelebek türlerine verilen genel ad. Halk arasında buğday, odun, kumaş ve kürk gibi şeylere musallat olmaları ile bilinirler.

Kelebekler monofiletik bir grup oluştururken, Lepidoptera'nın geri kalanını oluşturan güveler oluşturmaz. Lepidoptera'nın üst familyalarını doğal gruplar halinde gruplamak için birçok girişimde bulunulmuştur; bunların çoğu, iki gruptan biri monofiletik olmadığı için başarısız olmuştur: Microlepidoptera ve Macrolepidoptera, Heterocera ve Rhopalocera, Jugatae ve Frenatae, Monotrysia ve Ditrysia.[1]

Güveleri kelebeklerden ayırt etme kuralları tam olarak belirlenmemiş olsa da, çok iyi bir yol gösterici ilke, diğer kelebeklerin ince antenlere sahip olması ve (Hedylidae familyası dışında) antenlerinin ucunda küçük topların veya sopaların olmasıdır. Güve antenleri genellikle tüylüdür ve sonunda top yoktur. Bölümler bu ilkeye göre adlandırılır: "kulüp-antenliler" (Rhopalocera) veya "çeşitli antenliler" (Heterocera). Lepidoptera, Orta Triyas'ta çiçekli bitkilerden nektar elde etmelerine izin veren tüp benzeri hortuma sahip olma gibi özel bir özelliği geliştirmesi nedeniyle kelebekler ve diğer canlılar arasında farklılık gösterir.[2]

Dünyanın her yerinde bulunan buğday güvesi (Syringopais temperatella) tarla ve ambarlardaki buğday ve mısıra dadanır. Dişi kelebekler haziran ortasında yumurtalarını başakların üstüne bırakır, yumurtadan çıkan tırtıllar, daha olgunlaşmamış tanelere girerek içten yemeye başlar. Tahıllar hasat edilince, gelişmiş olan tırtılların verdiği ikinci döl ambardaki tanelere yerleşir. Bu böceklerle mücadelede, sülfür buharı veya karbon tetraklorür ile karıştırılmış karbonsülfür kullanılır.

Kaynakça

  1. ^ Scoble, MJ 1995. The Lepidoptera: Form, function and diversity. Oxford, UK: Oxford University Press; 404 sayfa.
  2. ^ Kawahara, Akito Y.; Plotkin, David; Espeland, Marianne; Meusemann, Karen; Toussaint, Emmanuel F. A.; Donath, Alexander; Gimnich, France; Frandsen, Paul B.; Zwick, Andreas; dos Reis, Mario; Barber, Jesse R. (5 Kasım 2019). "Phylogenomics reveals the evolutionary timing and pattern of butterflies and moths". Proceedings of the National Academy of Sciences (İngilizce). 116 (45): 22657-22663. doi:10.1073/pnas.1907847116. ISSN 0027-8424. PMC 6842621 $2. PMID 31636187. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Böcek</span> eklembacaklılar sınıfı

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Kelebek</span>

Kelebek, böceklerin, pul kanatlılar veya kelebekler (Lepidoptera) takımının kanatlı fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar türü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lyonetia clerkella</span>

Kiraz yaprak galeri güvesi, Lyonetiidae familyasından pul kanatlı zararlı böcek türü.

<span class="mw-page-title-main">Birlikte evrim</span>

Birlikte evrim veya eş evrim, biyolojide iki veya daha fazla canlı türünün, birbirlerinin evrimini karşılıklı olarak etkilemesidir. Daha kapsamlı olarak tanımlamak gerekirse, "biyolojik bir canlının veya organik bir nesnenin, ilişkili olduğu diğer organik obje veya objelerin değişmesi ile kendisinde de değişimlerin baş göstermesidir".

<span class="mw-page-title-main">Hortum (biyoloji)</span>

Hortum ya da proboskis omurgalı ya da omurgasız bir hayvanın kafasından uzanan bir organdır. Omurgasızlarda genellikle beslenme ve emme için kullanılan tüp şeklinde uzamış ağız parçasıdır. Omurgalılarda ise uzamış burundur.

<i>Bacillus thuringiensis</i> genellikle biyolojik pestisit olarak kullanılan, Gram-pozitif, toprakta yaşayan bir bakteri

Bacillus thuringiensis (Bt) genellikle biyolojik pestisit olarak kullanılan, Gram-pozitif, toprakta yaşayan bir bakteridir. B. thuringiensis çeşitli güve ve kelebek türlerinin tırtıllarının bağırsaklarında, yaprak yüzeylerinda, sucul ortamlarda, hayvan dışkısında, böcek popülasyonunun yoğun olduğu ortamlarda, un değirmenleri ve tahıl depolama tesislerinde doğal olarak bulunmaktadır.

<i>Neopalpa donaldtrumpi</i>

Neopalpa donaldtrumpi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kuzey Kaliforniya ve Meksika'nın Baja California bölgelerinde bulunan Neopalpa cinsi bir güve türü. Neopalpa donaldtrumpi ilk kez 2017'de Kanadalı bilim insanı ve biyolog Vazrick Nazari tarafından keşfedildi. Nazari, daha önce hiç görülmeyen bir tür olan güvenin sarı tüyleri nedeniyle ABD'nin 45. başkanı Donald Trump'ı çağrıştırdığını ve bu nedenle "Neopalpa donaldtrumpi" adını verdiğini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Spermatofor</span>

Spermatofor veya sperm kabarcığı, çeşitli hayvan türlerinin erkeğinde bulunan ve spermatozoa içeren bir kütle veya kapsüldür. Özellikle semenderler ve eklem bacaklılarda görülen spermatofor, üreme sırasında tamamen dişinin oviporeuna aktarılır. Spermatoforlar, ayrıca çalı çırçır böceğinde olduğu gibi dişi için besin içerebilir. Bu durumda bir "evlilik hediyesi" olarak kabul edilir. Toksik güve Utetheisa ornatrixin durumunda ise, spermatofor; sperm, besin maddeleri ve pirolizidin alkaloid içerir. Pirolizidin alkaloid çoğu organizma için zehirli olduğu için spermatoforu korur. Bununla birlikte, Edith'in ekose desenli kelebeği gibi bazı türlerde, "hediye" az miktarda besin değeri sağlar. Çiftleşmede transfer edilen spermatofor, dişilerin üreme organları üzerinde çok az etkiye sahiptir. Spermatoforun faydalarını gösteren alternatif bir hipoteze göre, spermatoforu yiyen dişinin bir sonraki çiftleşmesi engellenir. Böylece dişinin, erkeğin spermine döllenmesi için daha fazla zaman gerekir. Bununla birlikte bazı kafadan bacaklılarda, tek bir dişi içinde aynı anda birden fazla erkeğin spermatoforu mevcut olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sinir kanatlılar</span> böcek grubu

Sinir kanatlılar (Neuroptera), karıncaslanlarını, mantispidleri ve akrabalarını içeren bir böcek takımıdır. Bu grup yaklaşık 6.000 türden oluşmaktadır. Sinir kanatlılar, Sialidae, Corydalidae gibi familyaları da içerir. Neuropterida kladı içerisinde Megaloptera ve Raphidioptera gruplarıyla kardeş taksondur.

<span class="mw-page-title-main">Yaprakarıları</span> zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleri

Yaprak arıları; karıncalar, arılar ve yaban arıları ile birlikte Zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleridir. Yaprakarıları özellikle, bilinen yaklaşık 7.000 tür içeren en büyük üst aile olan Tenthredinoidea üst ailesi ile ilişkilidir; bütün alt takımda ise 800'den çok cins içerisinde yaklaşık 8000 tür tanımlanmıştır. Symphyta alt takımı, Hymenoptera takımındaki çeşitli bazal gruplardan oluşan parafiletiktir.

<i>Aletia inconstans</i>

Aletia inconstans, Noctuidae ailesinden bir güve türü. Bu tür Yeni Zelanda'da endemiktir. Hem Kuzey Adası'nda hem de Güney Adası'nda bulunur ancak nadir bir tür olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ecdysozoa</span>

Ecdysozoa, bir protostom hayvan grubu olup Arthropoda'nın da içinde bulunduğu, Nematoda ile birkaç küçük şubeyi içerir. İlk olarak Aguinaldo ve ark. 1997'de, esas olarak 18S ribozomal RNA genleri kullanılarak inşa edilen filogenetik ağaçlara dayanıyordu. Dunn ve ark. tarafından 2008'de yapılan büyük bir çalışma, Ecdysozoa'yı bir klad, yani ortak bir atadan ve onun tüm soyundan gelen bir grup olarak güçlü bir şekilde destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Reptiliomorpha</span> tetrapod kladı

Reptiliomorpha, amniyotları ve amniyotlarla yaşayan amfibilerden daha yakın bir ortak atayı paylaşan dört üyelileri içeren bir gruptur. Vallin ve Laurin (2004) tarafından Homo sapiens'i içeren ancak Ascaphus truei'yi içermeyen en kapsamlı grup olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lepidosauria</span> kertenkeleler, yılanlar ve tuataralar

Lepidosauria, üst üste binen pullara sahip sürüngenlerdir. Üst takımda, Squamata (pullular) ve Rhynchocephalia takımları bulunur. Monofiletik bir gruptur ve bu nedenle ortak bir atadan gelen tüm torunları barındırır. Squamata, yılanları, kertenkeleleri ve Amphisbaenia'yı içerir. Rhynchocephalia 220-100 milyon yıl önce yaygın ve çeşitli bir gruptu; bununla birlikte, şimdi sadece Yeni Zelanda'ya özgü tek bir tuatara türünü içeren Sphenodon cinsi ile temsil edilmektedir. Lepidosauria, Aves (kuşlar) ve Crocodilia'yı (timsahlar) içeren Archosauria'nın kardeş taksonudur. Kertenkeleler ve yılanlar, lepidozorların tür bakımından en zengin grubudur ve toplamda 9.000'den fazla tür içerir. Kertenkeleler, tuataralar ve yılanlar arasında birçok göze çarpan ayırt edici morfolojik farklılıklar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Monofili</span>

Bir organizma grubu için kladistikte, monofili, klad olmanın koşuludur - yani, yalnızca ortak bir atadan ve onun tüm soyundan oluşan bir grup taksondur. Monofiletik gruplar tipik olarak, daldaki organizmaları diğer organizmalardan ayıran ortak türetilmiş özellikler (sinapomorfiler) ile karakterize edilir. Eşdeğer bir terim holofilidir.

<span class="mw-page-title-main">Parafili (filogenetik)</span>

Taksonomide eğer bir grup en son ortak atası ve soyundan gelenlerin tamamını içeriyor ama genellikle bir ya da iki monofiletik alt grubu kapsamıyorsa bu grup dışarıda bırakılan alt gruplara nazaran parafiletik olarak adlandırılır. Parafiletik bir grup bir klad ya da ortak ata ile birlikte soyundan gelen tüm türlerin yer aldığı bir tür grubu olan monofiletik bir grup olamaz. Parafiletik grubun bir ya da daha fazla üyesi, dışarıda bırakılan grup ya da gruplara, parafiletik gruptan daha yakın akrabadır. Terim filogenetikte ve dilbilimde yaygın olarak kullanılır. Parafiletik gruplar sinapomorfiler ve simplesiomorfilerin birleşimi ile tanımlanırlar.

Bryan Patrick Beirne, zararlı organizmaların kontrolü konusunda uzmanlaşmış İrlandalı bir entomologdur. 1949'da Kanada'ya göç etti.

Mecnun güzelesmeri veya Erebia melancholica, Erebia cinsinden bir kelebek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Satyrinae</span>

Satyrinae, Nymphalidae familyasından bir alt familyadır. Eskiden Satyridae adlı ayrı bir familya olarak sınıflandırılırlardı. Bu grup, Nymphalidae familyasının bilinen çeşitliliğinin neredeyse yarısını içerir. Satyrinae türlerinin gerçek sayısının 2.400'ü aştığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Orman Melikesi</span> Bir kelebek türü

Melanargia galathea, Orman Melikesi olarak bilinen, orta büyüklükte bir kelebektir ve Nymphalidae familyasına mensuptur. Genel adına ve görünümüne rağmen, bu kelebek aslında Satyrinae alt familyasından gelen "kahverengi" kelebeklerden biridir.