İçeriğe atla

Gürgen Yanıkyan

Gürgen Yanıkyan
DoğumGürgen Mıgırdiç Yanıkyan
24 Aralık 1895(1895-12-24)
Erzurum, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm27 Mart 1984 (88 yaşında)
Kaliforniya, ABD
EğitimMoskova Devlet Üniversitesi
MeslekMühendis, Yazar
Tanınma nedeni1973 Baltimore Oteli saldırısı

Gürgen Mıgırdiç Yanıkyan (ErmeniceԳուրգեն Մկրտիչ Եանիկեան, 24 Aralık 1895 - 27 Mart 1984), 1973 yılında Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu ve yardımcısının ölümüyle sonuçlanan olayın suikastçısı.

Yaşam öyküsü

Yanıkyan 1895 yılında Erzurum da doğmuştur, Moskova Devlet Üniversitesinde Mühendislik okurken 1915 yılında çıkan tehcir yasasıyla birlikte ailesi sürgüne gönderilmiştir. Bunun üzerine Yanıkyan Kafkasya ya gidip orada gönüllü olarak Rus Ordusuna katılmıştır. Yanıkyan daha sonra ise Rusya'daki eğitimini tamamlamıştır.

II. Dünya Savaşı'nda Müttefik Devletlerin İran üzerinde inşa ettiği demir yolunda denetçi olarak bulundu. 1946 yılında ABD'ye göç etti.

Yanıkyan 77 yaşındayken, elinde Abdülhamid döneminden kalma bir tablo olduğunu ve bunu Türkiye'ye bağışlamak istediğini Türk konsolosluğuna bildirerek yetkilileri Santa Barbara'da kaldığı otele davet etmiştir. 27 Ocak 1973 tarihinde gerçekleşen buluşmada Türk yetkilileri karşılayan Yanıkyan çok kısa bir süre sonra yanında getirdiği tabancayı ateşleyerek Mehmet Baydar ve Bahadır Demir'i öldürdü. Olay, ABD ve Türkiye'de yankılandı.

İddialara göre Yanıkyan cinayetten sonra otelin müdür ve garsonlarına "Ailemden 26 kişiyi Türkler ve Ruslar öldürdü onların intikamını aldım" demiş, suikasttan önce California Courier gazetesine gönderdiği 118 sayfalık mektubunda "Sizler bu mektubu okuduğunuzda ben yeni bir savaş biçimi icat etmiş ve uygulamış olacağım. Önden gidiyorum, Ermeniler peşimden gelsin. Ermenileri uzun uykularından uyandırmanın ve Türklerle onların anlayacağı dille konuşmanın vakti geldi. Türk hükümeti ile hiçbir millet ilişki kurmamalı ve onların temsilcileri yok edilmeli, artık dönmek yok" diye yazmıştır.[1]

Yanıkyan cinayeti işledikten sonra ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştır. 1981 yılında hastalandığı için hastaneye götürülmüştür. Uzun hastalık sonucunda 27 Mart 1984 yılında 88 yaşında Kaliforniya' da ölmüştür ve Amerikada gömülmüştür. 2019' da naaşı Ermenistan' ın başkenti Erivan' a getirilip 5 Mayısta Erivan da bulunan Yerablur mezarlığına gömülmüştür.

Kaynakça

  1. ^ "Bir zamanlar ASALA ve PKK". Taraf. 17 Ekim 2010. 18 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lyndon B. Johnson</span> 36. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1963–1969)

Lyndon Baines Johnson, Amerika Birleşik Devletleri'nin 36. başkanıdır. Genellikle Lyndon B. Johnson veya kısaca LBJ olarak anılır. Başkanlığa John F. Kennedy'nin suikast sonucu öldürülmesi üzerine gelmiştir. Bir sonraki seçimde Amerikan tarihinin en yüksek oy oranlarından birini kazanarak tekrar başkanlığa seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni isyanları</span> Osmanlı İmparatorluğunda Ermeni ayaklanmaları

I. Dünya Savaşında Ermeni İsyanları, Taşnak, Armenakan, Hınçak Ermeni partilerinin faaliyetleridir. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu karşısına Ermeni ulusal örgütleri Ermeni milisleri ile karşı faaliyetler yürütmüş, ayrıca Rus İmparatorluğunda oluşan Ermeni gönüllü birliklerine katılarak Rus Kafkasya Ordusu'na destek vermiştir. 14 Kasım 1922 tarihli New York Times gazetesi, Birinci Dünya Savaşı'nda 200.000 Ermeni'nin İtilaf Devletleri ordularında veya İtilaf Devletleri tarafında savaşan bağımsız birliklerde savaştığını yazdı.

Mehmet Baydar, Türkiye Cumhuriyeti Los Angeles eski Başkonsolosu. Ermeni yasa dışı örgüt ASALA tarafından 27 Ocak 1973'te ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Santa Barbara şehrinde öldürüldü.

Bahadır Demir, Türk diplomat. ASALA tarafından öldürülen ilk iki Türk diplomattan birisi.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi</span> Türk Kurtuluş Savaşının bir cephesi

Doğu Cephesi, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 1919-1921 yılları arasında Türk-Ermeni Savaşı dahil olmak üzere, Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya'da gerçekleşen muharebelerden meydana gelen cephe.

Drastamat Kanayan, daha çok "Dro" lakâbı ile tanınan Ermeni isyancı, eşkıyâ; daha sonra asker ve siyâsetçi.

Şebinkârahisar İsyanı, 2 Haziran 1915 tarihinde Osmanlı askerî birliklerinin Ermeni mahallesine asker kaçaklarını toplamak maksadıyla girdikleri esnada mevzilenmiş Ermeni çetecilerinin açtıkları ateşle başlayan ve yaklaşık yirmi beş gün süren Ermeni isyan hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye-Rusya ilişkileri temelleri 15. yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında başlayan ilişkilerine dayanan ilişkilerdir.

Teoman Kumbaracıbaşı, Türk oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Andranik Ozanyan</span> Ermeni gerilla ve siyasetçi (1865-1927)

Andranik Toros Ozanyan veya Antranig Paşa veya Voyvoda Antranik, Osmanlı Ermenisi gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan tarihi</span>

Ermenistan tarihi, günümüzdeki Ermenistan Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kalan bölgelerin tarih öncesi zamanlardan günümüze kadar süregelen tarihidir. Antik Ermenistan tarihsel olarak Ermeni krallığı olarak biliniyordu. İmparatorluk Büyük Dikran hükümdarlığı altında zirveye ulaştı. Ermenistan, MS 300 yılında dünyada Hıristiyanlığı kabul eden ilk ülke oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni mutfağı</span>

Ermeni mutfağı, Ermeni kültürü ve çevre kültürlere bağlı olarak gelişmiş Ermenilere özgü bir mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı</span> Osmanlı İmparatorluğunda ikamet eden Ermenilerin savaş boyunca göçe zorlanması ve sistematik katli

Ermeni Kırımı, 1915 Olayları/Ermeni Tehciri veya Ermeni Soykırımı, Osmanlı hükûmetinin Ermenilere karşı gerçekleştirdiği sürgün ve katliamlardır. Etnik temizliğin sonucunda ölen Ermenilerin sayısı tartışmalıdır; sayı, çeşitli araştırmacılara göre 600.000 ile 1,5 milyon arasında değişiklik gösterir. 1914 yılında Osmanlı topraklarında yaşayan Ermeni nüfusu yapılan farklı tahminler mevcuttur. Osmanlı resmî kayıtlarına göre 1.2 milyon ile Ermeni Patrikhanesi'ne göre 1 milyon 914 bin 620 Ermeni yaşamaktaydı. 1922 sayımlarına göre ise 817 bin Ermeni 'mülteci' olarak Osmanlı topraklarını terk etmiş, 95 bin Ermeni ise din değiştirerek Türkiye topraklarında yaşamaya devam etmiştir. Bu tahminlere göre Osmanlı topraklarında bulunan 900 bin hayatta kalmışken, 300 bin ile 1 milyon arasında Ermeni hayatını kaybetmiştir. Olayların başlangıç tarihi çoğunlukla 250 Ermeni aydının ve komite liderinin Osmanlı yöneticileri tarafından İstanbul'dan Ankara'ya sürüldüğü ve birçoğunun öldürüldüğü 24 Nisan 1915 ile ilişkilendirilmektedir. Ermeni Kırımı, sağlıklı erkek nüfusun toptan öldürülmesi ya da askere alınarak zorla çalıştırılması ve sonrasında kadın, çocuk ve yaşlılarla birlikte ölüm yürüyüşü koşullarında Suriye Çölü'ne sürülmesi gibi olaylarla birlikte I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında iki aşamada gerçekleşti. Osmanlı askerlerinin koruması eşliğinde yaşadıkları yerlerden sürülen Ermeniler; sürgün sırasında yiyecek ve su sıkıntısı yaşadı; ayrıca çeşitli raporlara göre zaman zaman soygun ve katliamlara maruz kaldı. Ülke genelindeki Ermeni diasporası, genel anlamda Ermenilerin Doğu Anadolu'dan sürülme işleminin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Van İsyanı (1915)</span>

1915 Van İsyanı ya da İkinci Van İsyanı, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Van Vilayeti sınırları içindeki Ermenilerin çıkardıkları isyandır. Olayların süresi, Van Vilayeti'nin diğer bölgelerinde daha önce başlamış olmalarıyla birlikte, Van merkezine yayıldıkları süreyi esas alarak 19 Nisan-6 Mayıs 1915 arası olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Ulusal Hareketi</span>

Ermeni Ulusal Hareketi, 1780 Zeytun İsyanı ile başlayarak 1984 yılına kadar süren dönemdeki "Ermeni ulusal kurtuluş hareketi" olarak da bilinen Ermeni milliyetçiliğini savunan Ermenilerin tarihte kurulmuş olan Ermeni devletlerinin kapsadığı bölgelerde, Doğu Anadolu Bölgesi ve Kafkasya'da, yeniden bir Ermeni devleti kurma amacı doğrultusunda düzenlenen faaliyetlerdir.

1973 Baltimore Oteli saldırısı, 27 Ocak 1973 tarihinde gerçekleştirilen saldırıda Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ve Konsolos Bahadır Demir, 78 yaşındaki Amerikan uyruklu Ermeni Gürgen Yanıkyan tarafından öldürüldü.

Trabzon Olayları, Trabzon Vilayeti'nde 2 Ekim 1895 günü Van eski valisi Ferik Bahri Paşa ve Trabzon Kumandanı Hamdi Paşa'ya yapılan suikast denemesi ile başlayan ve bir hafta kadar süren etnik karışıklıktır. Müslüman ve Ermeni nüfustan karşılıklı kayıplar ve yağmalanmalar olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Urfa İsyanları</span> Urfada 1895 yılında başlayan Ermeni ayaklanmalarının genel adı

Urfa İsyanları ya da Urfa Direnişi, 1895 ve 1915 yıllarında Ermeni komitecileri tarafından çıkartılmış olan ve ölüm ve yaralanmalarla sonuçlanan isyan hareketleridir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni-Kürt ilişkileri</span> Irklararası tarihsel ilişki

Ermeni-Kürt ilişkileri, Kürtler ve Ermeniler arasındaki tarihsel ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Misak Torlakyan</span>

Misak Torlakyan, 1921'de Azerbaycan'ın eski İçişleri Bakanı Behbud Han Cevanşir'i öldüren suikastçıdır. Torlakyan, Ekim 1921'de İngiliz askeri mahkemesi tarafından zihinsel durumu gerekçe gösterilerek "suçlu ama sorumlu değil" kararıyla beraat etti.