
Gürcistan, Karadeniz'in doğu kıyısında, Güney Kafkasya'da yer alan ülkedir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

I. Aleksandre, "Büyük", 1412 ile 1442 yılları arası Gürcistan kralıdır. Timur'un istilasından sonra onun toparlanma çabalarına rağmen Gürcistan hiçbir zaman eskisi gibi olamamış ve uzun bir durgunluk döneminden sonra kaçınılmaz bölünme ile yüz yüze kalmıştır. 1442 yılında tacı bırakıp bir manastıra kapanarak emekli olmuştur.

Prens İrakli Bagration-Muhraneli, eski bir Gürcü kraliyet hanedanı olan Bagratinoni'nin Muhrani branşının Gürcü kökenli prensi ve 1957-1977 yılları arası Gürcistan Kralı unvanı hak iddia edicisi ve Muhrani Prensliği ile Gürcü Kraliyet Ailesi'nin reisidir. Rusya İmparatoriçesi unvanı birinci dereceden hak sahibi Mariya Vladimirovna Romanova'nın öz dayısı ve annesi Rusya Grandüşesi Leonida Georgiyevna'nın ağabeyidir.

Kaheti Krallığı Doğu Gürcistan'da, Kaheti bölgesinde kurulmuş ilk başkenti Gremi ve daha sonra Telavi olan Geç Orta Çağ/Erken Modern Çağ monarşisiydi. 1465 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılması süreciyle ortaya çıkmış ve birkaç kısa aralıklarla 1762 yılında Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısıyla Kaheti ve komşusu Kartli Krallığı'nın birleşmesi dönemine kadar varlığını sürdürmüştür. Karışık tarihinin büyük bir kısmında Kaheti, Gürcü Krallığı'nı etki alanında tutmak için çaba gösteren bunun sonucu olarak birçok askeri çatışma ve sürgünlere yol açan Safevi Devleti'nin vasalıydı.

Georgiyevsk Antlaşması, Rus Çariçesi II. Katerina ile Kartli-Kaheti Kralı II. İrakli arasında 24 Temmuz 1783 tarihinde imzalanan antlaşma. Antlaşmayla Gürcistan, Rusya'nın koruması altına girdi.

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

Abhazya Krallığı, ayrıca Abasgia ya da Egrisi-Abhazya olarak da bilinir, 780 yılından 1008 yılında birleşmiş Gürcistan Krallığı çatısı altında hanedan verasetiyle Tao-Klarceti Krallığı ile birleşmesine kadar Kafkasya'da hüküm sürmüş Orta Çağ feodal devletiydi. Bizans kaynaklarına göre Abhazya Krallığı 10. yüzyılın başlarında, Haldia Thema'sı sınırlarından Nikopsis Irmağı ağzına kadar Karadeniz kıyısında üç bin Antik Yunan mili boyunca uzanan ve arkadan Kafkas Dağları ile çevrili bölgeye hakimdi.

Bagrationi Hanedanı, Gürcistan'da Orta Çağ'dan 19. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren bir kraliyet hanedanıdır. Bagratlılar olarak da bilinir. Dünyadaki en eski Hristiyan hanedanları arasında yer alır. Kraliçe Tamar gibi pek çok ünlü Gürcü hükümdarı bu hanedandan gelir.

Vahuşti (1696-1757) Gürcü kraliyetine mensup prens (batonişvili), coğrafyacı, tarihçi ve haritacıdır. Başlıca tarihi ve coğrafi eserleri ile Gürcistan Krallığı'nın Tasviri ve Coğrafi Atlası, UNESCO'nun 2013 Dünya Belleği Programı'na girmiştir.

İberya Prensliği, Gürcü merkezi bölgesi Kartli'de kurulmuş Erken Orta Çağ aristokratik rejimidir. 6. ve 7. yüzyıllar arasındaki politik otoritenin ardışık prensler tarafından sağlandığı fetret döneminde ortaya çıkmıştır. Prenslik 580'li yıllarda yerel soylu Hosroviani Hanedanı'na karşı Gürcü monarşisini feshetmeyi amaçlayan Sasani baskısından kısa bir süre sonra 588 yılında kurulmuş ve 888 yılında İberya Krallığı'nın Bagrationi Hanedanı tarafından yeniden restore edilmesine kadar var olmuştur. Sınırları bu dönem boyunca yönetici İberya prenslerinin Persler, Bizanslılar, Hazarlar, Araplar ve komşu Kafkasyalı yöneticilerle karşı karşıya gelmeleri nedeniyle değişken olmuştur.

Tiflis Emirliği 736'dan 1080'e kadar, bugünkü Gürcistan'ın doğu bölgelerini Tiflis şehrinden yöneten emirlik. Araplar tarafından Gürcistan topraklarının istila edilmeleri sırasında kurulan emirlik, 1122'de Kral IV. Davit tarafından, Gürcüler tarafından yeniden ele geçirilene kadar Kafkasya'daki Müslüman yönetiminin önemli bir karakoluydu. O zamandan beri, şehir bugüne kadar Gürcistan'ın başkenti oldu.

İberlerin Krallığı ya da Tao-Klarceti Krallığı İberya Prensliği'nin ardılı olarak güneyde Gürcü Kapı’dan kuzeyde Küçük Kafkas Dağları’na kadar uzanan modern Türkiye’nin kuzey doğusu ve modern Gürcistan’ın güney batı bölgelerini kapsayan tarihi Tao-Klarceti ya da Zemo Kartli bölgesinde 888 yılında Bagrationi hanedanlığı hükümdarlığında ortaya çıkmış Orta Çağ avrasya monarşisidir.

Prenses Tekle, Gürcü kraliyet prensesi (batonişvili) ve şair. Tekle, Prens Vahtang Orbeliani'nin eşi ve Gürcü edebiyatçı Aleksandre ve Vahtang Orbeliani'nin annesi Kartli-Kaheti Krallığı'nın kurucusu Kral II. Erekle'nin kızıydı.

Kont Alexander Orbeliani (Jambakur-Orbeliani), Orbeliani Evi'nin Gürcü romantik şairi, oyun yazarı, gazetecisi ve tarihçisiydi.

Prens Vakhtang Orbeliani, Orbeliani Evi'nin Rus İmparatorluk hizmetinde Gürcü romantik bir şair ve askeriydi.
Gürcistan, kökenini Helenistik döneme kadar izleyen monarşik bir geleneğe sahiptir. Bagrationi hanedanı tarafından yönetilen Orta Çağ Gürcistan Krallığı, modern zamanlarda Gürcistan'da devam eden bir miras bıraktı. Bagrationi monarşisiyle ilişkilendirilen nitelikler ve semboller, Gürcü ulusunun yapımında ve ardından ulusal tarihin inşasında önemli bir yer kazanmıştır. Hanedanlığın birkaç kolu günümüze kadar hayatta kalmasına rağmen, 19. yüzyılın başlarında Gürcü topraklarının Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edilmesiyle beraber egemenlikleri sona erdi. Monarşik yenileme, 20. yüzyıl boyunca çeşitli kralcı gruplar tarafından değerlendirildi. Gürcistan'ın siyaseti, 1991'de Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını yeniden kazandığından beri yarı başkanlık cumhuriyeti çerçevesinde yer alsa da, monarşi tartışması, özellikle anayasal biçimi hiçbir zaman sona ermedi. Konu, en son 2007 sonundaki siyasi bir krizin ortasında gündeme geldi.

II. Solomon Bagrationi Hanedanı'ndan, 1789'dan 1790'a ve 1792'den 1810'da Çarlık Rusya hükûmeti tarafından tahttan indirilene kadar İmereti'nin son kralıdır.