İçeriğe atla

Gürcistan Azerileri

Gürcistan Azerileri Gürcistan Azerbaycan
Tiflisli Azeri kadınlar,1910
Diller
Azerice, 2014 sayımlarına göre nüfusun %26'sı Rusça, %18'i Gürcüce konuşabiliyor.
Din
İslam
Gürcistan Azerileri Ve Oranları

Gürcistan Azerileri, Gürcistan Azerbaycanlıları veya Gürcistan Türkleri[1][2][3][4] 2002 yılı sayımlarına göre Gürcistan’da 284.761 Azeri yaşamaktadır.[5] Bu rakam Gürcistan nüfusunun % 6,5’ine tekabül etmektedir (bu durumuyla ülkedeki en büyük azınlık). Gürcistan’daki Azeriler çoğunlukla Kvemo Kartli, Kaheti, Shida Kartli ve Mtskheta-Mtianeti bölgelerinde yaşamaktadır. Ülkedeki en büyük Azeri nüfusunu barındıran şehir ise başkent Tiflis’tir.[6]

Gürcistan’daki Azeriler, her ne kadar hiçbir zaman etnik temelli bir silahlı çatışma içerisine girmemişlerse de 1980’lerin sonlarında bölgede gerilimi yükseltici bazı gelişmeler olmuştur.[7] Gürcistan 1991’de bağımsızlığını kazandığından beri Azeriler, toplumla entegrasyonda problemler yaşamaktadır. Özellikle kırsal kesimde yaşayan Azeriler halen ülkenin resmî dili olan Gürcüce’yi bilmemektedir.[8] Bu durumda, öğrencilerin okullarda ana dillerinde eğitim görmeyi tercih etmesi de etkili olmaktadır. Azeriler genelde çanak antenler aracılığıyla Azerice televizyon kanallarını takip etmekte, bundan dolayı Azerilerin içinde yaşadıkları toplumla entegrasyonları zorlaşmaktadır. Ayrıca Gardabani’de kurulan Ellada TV de Gürcistan Azerileri için Azerice yayın yapan kanallardandır.[9]

Gürcistan’daki Azeriler, 235 sandalyeli Gürcistan parlamentosunda 3 vekille temsil edilmektedir. Gürcistan hükûmeti Azerilerin ülkenin siyasî yaşamında daha etkili biçimde yer almaları için çeşitli projeler geliştirmektedir.[10]

Nüfus

Gürcistan'da Azerilerin çoğunluktaki şehirleri

Aşağıdaki listede sadece 1000'den fazla Azerinin yaşadığı bölgeler listelenmiştir.

Belediyelere göre Gürcistan'daki Azeriler, 2014
BölgeBölgedeki Azeri NüfusuAzeri Nüfusunun Bölge Nüfusuna Oranı
Tiflis (başkent)10.9421
Kvemo Kartli224.60645,1
• Marneuli98.24583,1
• Gardabani49.99343,7
• Bolnisi49.20666
• Dmanisi18.71466,8
• Rustavi City4.9934,3
• Tsalka1.9929,5
• Tetritsq'aro1.6416,5
Kaheti40.0369,8
• Sagarejo18.90731,9
• Lagodekhi11.39222,3
• Telavi8.37812,4
• Dedoplistsq'aro1.0193,3
Shida Kartli5.7681,8
• Kaspi3.9627,6
• Kareli1.1832,3
Mtskheta-Mtianeti2.2481,8
• Mtskheta2.2363,4

Gürcistan'daki Azerilerin yıllara göre nüfus değişimi

YılGürcistan'daki Azeri nüfusuGürcistan nüfusuna oranı
1939188.0585,3
1959153.6003,8
1970217.7584,6
1979255.6785,1
1989307.5565,7
2002284.7616,5
2014233.0246,27

Ünlü Gürcistan Azerileri

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2015. 
  5. ^ State Statistics Department of Georgia: 2002 census 31 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (retrieved 16 July 2006)
  6. ^ Alexander Kukhianidze, "Statistical Yearbook of Georgia, 2005: Population" 23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (607kb, Microsoft Word Document).
  7. ^ Cornell, Svante E., Autonomy and Conflict: Ethnoterritoriality and Separatism in the South Caucasus – Case in Georgia 30 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Department of Peace and Conflict Research, Report No. 61. p. 160. University of Uppsala, ISBN 91-506-1600-5.
  8. ^ Ethnic Minorities of Eastern and Southern Georgia 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Alexander Kukhianidze (in Russian)
  9. ^ Estimating Potential of Kvemo Kartli 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in Russian)
  10. ^ Georgia’s Armenian and Azeri Minorities 6 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 November 2006 (free registration needed to view the full report)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerice</span> Azerbaycanın resmî dili olan Türk dili

Azerice, Azerbaycanca veya Azerbaycan Türkçesi, Türk dilleri dil ailesinin Oğuz grubu içerisinde yer alan ve bir Türk halkı olan Azerilerin ana dilini oluşturan dil. En çok konuşucusu İran Azerbaycanı'nda bulunan dil, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmî dilidir. Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Dağıstan'ın ise resmî dilleri arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İsmayıllı (rayon)</span> Azerbaycan rayonu

İsmayıllı Rayonu, Azerbaycan'da rayon. Merkezi İsmayıllı kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Kvemo Kartli</span>

Kvemo Kartli veya Aşağı Kartli, Gürcistan'nın doğu kesiminde tarihsel ve idari bölgelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Marneuli</span>

Marneuli, Gürcistan'ın güney-doğusunda, Kvemo Kartli bölgesinde bulunan kent veya aynı adlı rayonun (ilçenin) merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Lenkeran</span> Azerbaycanda şehir

Lenkeran, Azerbaycan'da şehir. Lenkeran Rayonu'nun idari merkezidir. Lenkeran Azerbaycan Cumhuriyeti'nin güney bölgesinde yerleşen en büyük şehirdir. 1993 yılında kısa süreliğine ayrılıkçı Talış-Mugan Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti olmuştur. Lenkeran adı, bir İran dili olan Talışça'da "Lan" veya "Ləngər" - Kamış, "Kon" veya "Kəon" - Evler — yani kamış evler demektir. Nüfusun yaklaşık üçte ikisini Azeriler ve üçte birini Talışlar oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tshinvali</span> Gürcistanın Şida Kartli bölgesinde bir şehir

Tshinval ya da Şinval, resmî olarak Gürcistan topraklarında bulunan ve bağımsızlığı dünyaca tanınmayan Güney Osetya'nın da de facto başkentidir. Şehir resmî olarak Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hemedan (eyalet)</span> İranda bir eyalet

Hemedan Eyaleti, İran'nin 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Millî Hükûmeti</span> 1945te kurulmuş tanınmayan Türk devleti

Azerbaycan Millî Hükûmeti ya da Azerbaycan Halk Hükûmeti, Kasım 1945'te Sovyetler Birliği'nin desteğiyle İran'ın Azerbaycan bölgesinde kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle Kasım 1946'da İran hükûmeti tarafından yıkılan bir Azeri devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Kaheti</span>

Kaheti, Gürcistan'ın doğusu kesiminde idari bölge. Kuzeyinde Tuşeti bölgesi ve Kafkas Dağları, güneyinde ve doğusunda Azerbaycan, batısında ise Kartli bölgesi yer alır. Kaheti, coğrafi olarak İç Kaheti ve Dış Kaheti olmak üzere iki bölgeye ayrılır. Bölgenin başlıca akarsuları Alazani nehri ve onun bir kolu olan İori ırmağıdır. Bölge nüfusunun önemli bir kısmı Azerilerden oluşuyor.

<span class="mw-page-title-main">Tsalka</span>

Tsalka,, Gürcistan'ın güneyinde, Kvemo Kartli bölgesinde, Tsalka Belediyesi'nin merkezi olan bir kenttir. Modern şehir, 19. yüzyılın başında Türkiye'nin doğusundan, özellikle Pontus bölgesinden ve özellikle Erzurum ilinin Parmaksız köyünden bölgeye göç eden Rumlar tarafından kurulmuştur. Geçmişte tamamen Yunan şehriydi. 27'si Rum olmak üzere yaklaşık 48 köyün bulunduğu, geri kalanında Ermeniler, Azeriler ve Gürcülerin yaşadığı Chalka idari bölgesinin başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Gürcü Yahudileri Kafkasya'daki Gürcistan ulusundan olan Yahudiler'e denir. Gürcistan'in en eski cemaatlerinden olan Yahudiler tarihlerini Babil Sürgünü'ne kadar dayandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Azerileri</span> Ermenistanda bir zamanlar yaşamış olan bir Türk halkı

Önceleri sayıları birkaç yüz bin kişiye ulaşan, Ermenistan'da yaşayan Azeri ve diğer Türk nüfusun (Erivanlı, Yerevanlı, "Yeraz" veya Batı Azerbaycanlı, Dağlık Karabağ Sorunu olduktan sonra sayısı artık sıfıra yaklaşmıştır. Bu yıllarda Ermenistan Azerileri Dağlık Karabağ Sorunu yüzünden, baskı ve tecavüzlere maruz kalıp, Ermenistan'ı terk etmeye mecbur kaldılar. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin bilgilerine göre, Ermenistan'da halihazırda tahminen birkaç yüz Azeri yaşamaktadır. ki, bunların çoğunluğunu bölgede yaşayan Ermenilerle evlenmiş Azerileri ve yaşlı veya hasta olduğu için Ermenistan'ı terk edemeyen Azeriler oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin, raporuna göre, bu kişiler ayrımcılığa maruz kalmamak için adlarını değiştirmekte ve kimliklerini gizlemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Gardabani</span>

Gardabani, Gürcistan'ın Kvemo Kartli idari bölgesinde yer alan bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">İran Türkleri</span>

İran Türkleri, İran'da yaşayan Türk halkları. Başta İran Azerileri olmak üzere Türkmenler, Kaşkaylar, Horasan Türkleri, Halaçlar, Sungurlar, Ebiverdiler, Kazaklar ve Özbekler gibi Türk dilli halklar İran’ın belirli bölgelerinde yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">İran Azerileri</span> İran Azerbaycanı Türkleri

İran Azerileri, Kuzey İran Azerileri, Güney Azerileri, Güney Azerbaycanlılar, İran Azerbaycanlıları ya da İran Türkleri;, İran'da Güney Azerbaycan denen ve Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan sınırına yakın bölgelerde yaşayan ve İran Türklerinin büyük çoğunluğunu oluşturan Azerilerdir. 70 milyon nüfuslu İran'ın üçte birinden fazlasını oluştururlar. İran'da Azeriler en büyük Türk grubudur ve Farsçadaki İran Türkleri adı öncelikle İran Azerileri için kullanılmaktadır. Tebriz, Erdebil, Zencan ve Urumiye bölgelerinde de yoğun olarak yaşayan Azerilerin başkent Tahran'daki nüfusları da oldukça yüksek ve Tahran pazarına büyük oranda Azeri tüccarlar hakimdir. Çok heterojen etno-linguistik grubun üyeleri olan Azeriler, çok farklı sosyoekonomik koşullar altında yaşamlarını sürdürür.

Azeri diasporası, Azerbaycan ve İran Azerbaycanı dışında yaşayan ve kendisini bu adla değerlendiren Azerilere verilen genel ad. Azerbaycan dışında 3-4 milyon kadar Azerbaycanlının yaşadığı iddia edilmektedir. Ancak sağlıklı istatistikler yoktur. Azerbaycanlıların en yoğun olduğu ülkeler Rusya, ABD, Ukrayna, Kazakistan, Almanya ve Fransa'dır. Türkiye, Gürcistan ve Rusya'nın Azerbaycan'a komşu bölgelerinde yaşayan etnik Azerbaycanlılar kendilerini diaspora kapsamında değerlendirmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Çomahtur, Şerur</span> Azerbaycan, Nahçivanda bir köy

Çomahtur — Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Şerur Rayonu'na bağlı bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Kartli</span> Gürcistanın doğusunda yer alan tarihi bir bölge

Kartli Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in bulunduğu, Mtkvari (Kura) nehrinin geçtiği, Gürcistan'ın orta-doğu bölgesinde tarihi bir bölgedir. Klasik yazarlar tarafından İberya olarak bilinen Kartli, Orta Çağ'da Gürcülerin etnik ve politik güçlenmesinde önemli bir rol oynadı. Kartli'nin kesin olarak tanımlanmış sınırları yoktu ve tarih boyunca önemli ölçüde değişti. 15. yüzyılda Gürcistan Krallığı'nın bölünmesinden sonra, başkenti Tiflis olan Kartli, ayrı bir krallık oldu. Kartli'nin tarihi toprakları şu anda Gürcistan'ın çeşitli idari bölgeleri arasında bölünmüştür.

Güney Azerbaycanca, Güney Azerbaycan Türkçesi, Güney Azerice veya İran Azericesi, Türk dillerinin Oğuz koluna bağlı, ağırlıklı olarak İran'ın Azerbaycan bölgesinde yaşayan İran Azerileri tarafından kullanılan bir değişke. Değişke, Azerice makrodilinin bir üyesi olarak ele alınır. İran'da konuşurları tarafından Türkçe olarak adlandırılır.

Gugark pogromu, Gugark Faciası veya Gugark Katliamı, Sovyetler Birliği'nin cumhuriyetlerinden biri olan Ermenistan SSC'nin Gugark ilinde yaşayan etnik Azeri sivillere karşı yapılan pogromdur. Resmi Ermeni kaynaklarına göre, bölgede yaşayan yerli Ermeniler ve Azerbaycan'dan kaçan Ermeni mülteciler; bölgedeki Azerileri aşağıladı, onları öldürdü, soydu ve evlerini yağlamadı. Pogrom sırasında en az 18, en fazla ise 187 kişi öldürüldü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.