İçeriğe atla

Gürcistan-Rusya ilişkileri

Gürcistan-Rusya ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Georgia ve Russia

Gürcistan
Rusya

Gürcistan ve Rusya arasındaki ikili ilişkiler yüzlerce yıl öncesine dayanıyor ve iki ülke ile halkları arasında var olan bazı dini ve tarihi bağlara rağmen karmaşık bir şekilde devam ediyor.[1] Gürcistan ve Rusya arasındaki ilk resmi ittifak, Kartli-Kaheti Krallığı Kralı II. Erekle'nin, Gürcü monarşisinin uzun zamandır var olmayan Ortodoks müttefiki Bizans İmparatorluğu'nun yerine geçecek olan Rusya İmparatorluğu ile Georgievsk Antlaşması'nı imzalamasıyla 1783'te gerçekleşti.[1]

Rusya, Doğu Gürcistan'ı savunma sözü vermesine rağmen 1795 yılında İranlılar bölge üzerinde geleneksel hükümranlıklarını yeniden tesis etmeye çalışırken işgal ettiklerinde hiçbir yardımda bulunmadı. II. Katerina'nın İran'a karşı cezai tedbirler alması ancak gecikmiş bir şekilde, onun ölümü ve İmparatoriçe'nin isteklerine karşı I. Pavel'in tahta çıkması ile kısa kesilmişti. Pavel, annesinin tecrübesinden ve inceliğinden yoksun bir şekilde, Aralık 1800'de Gürcistan'ın Rus İmparatorluğu'na ilhak edilmesine ilişkin, 8 Ocak 1801'de[2][3] bir kararname ile sonuçlandırılan ve 12 Eylül 1801'de Çar I. Aleksandr tarafından onaylanan bildiriyi imzaladı.[4][5] Rusya'daki Gürcü büyükelçisi, Rusya Başbakan Yardımcısı Prens Kurakin'e[6] sunulan bir protesto notuyla tepki gösterdi, ancak buna rağmen, Mayıs 1801'de Rus General Carl Heinrich Knorring, krallığın Rus kontrolünü resmen uyguladı ve General Ivan Petrovich Lasarev başkanlığında bir hükûmet kurdu.[7] Böylelikle İran, yüzyıllardır yönettiği Gürcü toprakları üzerindeki kontrolünü resmen kaybetti.[8]

Gürcü soyluları, General Knorring'in Tiflis Sioni Katedrali'ndeki soyluları kuşattığı ve onları Rusya İmparatorluk Tacı'na yemin etmeye zorladığı Nisan 1802'ye kadar bu kararı kabul etmedi. Aynı fikirde olmayanlar geçici olarak tutuklandı.[9] Bunu Gürcistan hükümdarının tahttan indirilmesi ve bu durumu Georgievsk Antlaşması'nın ihlali olarak gören kilisenin başının Sankt-Peterburg'a sürülmesi izledi.

Rusya İmparatorluğu'nun bir parçası olarak bir yüzyıldan fazla zaman geçiren Gürcistan, 1918'de bağımsızlığını yeniden kazandı ve Birinci Cumhuriyet'i kurdu. 1921'de Gürcistan işgal edildi ve 1922'de Sovyetler Birliği'ni kurmak için Bolşevik Rusya tarafından işgal edildi. 1991 yılında ülke bağımsızlığını yeniden kazandığında, Moskova'nın Gürcistan içindeki ayrılıkçı bölgelere verdiği destek, Gürcistan'ın bağımsız enerji politikaları ve son zamanlarda NATO'ya katılma niyetleri nedeniyle ikili Rus-Gürcü bağları bir kez daha gerildi.

29 Ağustos 2008'de Rus-Gürcü Savaşı'nın ardından Dışişleri Bakan Yardımcısı Grigol Vaşadze, Gürcistan'ın Rusya ile diplomatik ilişkilerini kestiğini açıkladı. Ayrıca Rus diplomatların Gürcistan'ı terk etmesi gerektiğini ve hiçbir Gürcü diplomatın Rusya'da kalmayacağını, sadece konsolosluk ilişkilerinin devam edeceğini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Andrei Nesterenko, Rusya'nın bu adımdan pişman olduğunu söyledi.[10]

Rus SFSC'nin 11. Kızıl Ordusu, 25 Şubat 1921'de Tiflis'i işgal etti.

Gül Devrimi'nden Sonra İlişkiler (2003-günümüz)

Gürcülerin sınır dışı edilmesi

Casusluk tartışması sırasında Rus yetkililer, Gürcistan vatandaşlarını vize ihlali suçlamasıyla Rusya'dan sınır dışı etmeye başladı. Gürcistan hükûmeti ve Freedom House ve İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi nüfuzlu insan hakları örgütleri, Rus yetkilileri "Gürcistan ve diğer Kafkasya ülkelerinden gelen göçmenlerin kötü muamelelerini hoşgörmek ve teşvik etmekle"[11] ve "Rusya'da yaşayan binlerce Gürcüyü tutuklamak ve sürmek için kasıtlı bir kampanya yürütmekle" suçladı.[12] 27 Mart 2007'de Gürcistan, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesinin, Gürcistan vatandaşlarının Rusya'dan sınır dışı edilme sırasındaki ihlalleriyle ilgili olarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne, 2006 yılının sonbaharında bir devletler arası davası açtı.[13]

2019 protestoları

20 Haziran'da iktidar partisinin Rusya ile ilişkileri ve uygulamaları nedeniyle Gürcistan parlamentosunu çevreleyen protestolar patlak vermeye başladı.[14][15] Bu protestolar, Rusya Federasyonu Devlet Duması Milletvekili Sergei Gavrilov'un 26. Ortodoks Parlamentolararası Genel Asamblesi'nin oturumuna başkanlık yapmasıyla patladı. Ardından gelen protestolar iki ülke arasındaki ilişkilerin gerilmesine neden oldu. Rusya, açık bir tepki olarak, ülkeler arasındaki doğrudan uçuşları durdurdu ve Gürcistan'ın Rusya'ya ana ihracatlarından olan, şarap ve maden suyuna ilişkin kontrolü artırıcı düzenlemeler getirileceği söylendi.[14][16][17] Rusya, 8 Temmuz'dan itibaren "yeterli düzeyde havacılık güvenliği sağlama gereği" gerekçesiyle Rusya ile Gürcistan arasında direkt yolcu uçuşlarını yasakladı.[18] Minsk, İstanbul, Bakü ve Erivan üzerinden dolaylı uçuşların yanı sıra iki ülke arasındaki kara sınırı geçişleri de devam ediyor.[19]

Kaynakça

  1. ^ a b Ammon, Philipp: Georgien zwischen Eigenstaatlichkeit und russischer Okkupation: Die Wurzeln des russisch-georgischen Konflikts vom 18. Jahrhundert bis zum Ende der ersten georgischen Republik (1921), Kitab, Klagenfurt 2015, 978-3902878458
  2. ^ Gvosdev, Nikolas K.: Imperial policies and perspectives towards Georgia: 1760–1819, Macmillan, Basingstoke 2000, 0-312-22990-9, p. 85
  3. ^ Avalov (1906), p. 186
  4. ^ Gvosdev (2000), p. 86
  5. ^ Lives and Legends of the Georgian Saints, St Vladimirs Seminary Pr; N.e.of 2r.e. edition (March 1997) by David Marshall Lang, p. 249
  6. ^ Lang (1997), p. 251
  7. ^ Lang (1997), p. 247
  8. ^ "Russia and Britain in Persia: Imperial Ambitions in Qajar Iran". 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 
  9. ^ Lang (1997), p. 252
  10. ^ Georgia breaks relations with Russia 7 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ FREEDOM IN THE WORLD 2007:FREEDOM STAGNATION AMID PUSHBACK AGAINST DEMOCRACY 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Freedom House. Retrieved on January 22, 2007.
  12. ^ Russia Targets Georgians for Expulsion 10 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Human Rights Watch. October 1, 2007.
  13. ^ "Statement by the Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation Regarding Georgia's Lawsuit Against Russia". 20 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  14. ^ a b Genin, Aaron (25 Temmuz 2019). "Georgian Protests: Tbilis's Two-Sided Conflict". The California Review (İngilizce). 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019. 
  15. ^ Lebanidze, Kornely Kakachia, Bidzina. "Georgian Dream Meets Georgia's Nightmare". Foreign Policy (İngilizce). 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019. 
  16. ^ Megrelidze, Sophiko (8 Temmuz 2019). "Kremlin ban halts direct flights between Russia and Georgia". AP NEWS. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019. 
  17. ^ Meyer, Henry (24 Haziran 2019). "Russia Raises Pressure on Georgia, Blames U.S. for Protests". Bloomberg. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan</span> Kafkasyada bir ülke

Gürcistan, Karadeniz'in doğu kıyısında, Güney Kafkasya'da yer alan ülkedir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.

<span class="mw-page-title-main">Gürcüler</span> Gürcistana özgü Kafkas etnik grubu

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Güney Osetya</span> kafkasların güneyinde ihtilaflı bölge ve kısmen tanınmış devlet

Güney Osetya veya Nisan 2017 tarihinde kabul edilen resmî adıyla Güney Osetya Cumhuriyeti - Alanya Devleti Kafkasların güneyinde ihtilaflı bölge ve kısmen tanınmış devlet. Sovyetler Birliği'ne bağlı Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bünyesinde kurulmuş Güney Osetya Otonom Oblastı topraklarında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali</span>

Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali, Rus–Gürcü Savaşı ya da Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali olarak da bilinir, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kızıl Ordu'nun Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Menşevik hükûmetinin yerine Bolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kartli-Kaheti Krallığı</span>

Kartli-Kaheti Krallığı (1762-1801) Kartli ve Kaheti krallıklarının 1762'de birleşmesiyle kurulmuş feodal devlettir. Krallık bugünkü Gürcistan'ın büyük bölümünü Türkiye'nin az bölümünü, Ermenistan'ın Kuzeyini ve Azerbaycan'ın Kuzeybatı topraklarını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Georgiyevsk Antlaşması</span>

Georgiyevsk Antlaşması, Rus Çariçesi II. Katerina ile Kartli-Kaheti Kralı II. İrakli arasında 24 Temmuz 1783 tarihinde imzalanan antlaşma. Antlaşmayla Gürcistan, Rusya'nın koruması altına girdi.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Gürcistan Dostluk Anıtı</span>

Rusya-Gürcistan Dostluk Anıtı veya Georgievsk Anlaşması Anıtı, 1983 yılında Georgiyevsk Antlaşması'nın 200. yılı vesilesiyle Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ile Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasında devam eden dostluğu kutlamak için inşa edilen anıt.

<span class="mw-page-title-main">Bagrationi Hanedanı</span>

Bagrationi Hanedanı, Gürcistan'da Orta Çağ'dan 19. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren bir kraliyet hanedanıdır. Bagratlılar olarak da bilinir. Dünyadaki en eski Hristiyan hanedanları arasında yer alır. Kraliçe Tamar gibi pek çok ünlü Gürcü hükümdarı bu hanedandan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan komplosu (1832)</span>

1832 Gürcü komplosu, Gürcü kraliyetini ve soyluluğunu Gürcü devletini ve Bagrationi hanedanı monarşisini yeniden kurma amacını taşıyan bir komplo idi.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları</span>

Gürcistan'ın işgal altındaki bölgeleri, Rus-Gürcü Savaşı'ndan sonra Rusya'nın işgal ettiği topraklardır. Bunlar, statüsü uluslararası bir ihtilaf konusu olan Sovyet Gürcistanı'nın eski Abhazya bölgesi ve Güney Osetya Özerk Oblastı'ndan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Poti'nin işgali</span>

Poti'nin işgali, Ağustos 2008'de Rus-Gürcü Savaşı sırasında Gürcistan'ın Poti limanına yapılan bir Rus saldırısıydı. Şehir, daha sonra geri çekilmeden önce bir süre kalan Rus birlikleri tarafından işgal edildi.

<span class="mw-page-title-main">İvane Cavahişvili</span> Gürcü tarihçi ve dilbilimci (1876-1940)

İvane Cavahişvili, Gürcü tarihçi ve çalışmaları Gürcistan tarihi ve Gürcistan kültürünün modern bilimini büyük ölçüde etkileyen bir dilbilimciydi. Tiflis Devlet Üniversitesi'nin (1918) kurucularından ve 1919'dan 1926'ya kadar rektörlerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Gürcistan ilişkileri</span>

Amerikan-Gürcistan ilişkileri çok yakın olmaya devam ediyor ve çok sayıda ikili işbirliği alanını kapsıyor. Teröre karşı savaşta önemli bir Amerika Birleşik Devletleri müttefiki olan Gürcistan, Irak Savaşı'na en büyük üçüncü asker katkısı yapan ülkeydi ve şu anda Afganistan'daki ABD liderliğindeki misyona kişi başına en büyük katkıda bulunan ülkedir. Amerika Birleşik Devletleri de Gürcistan'a, kuzey komşusu Rusya'nın artan baskısı karşısında devlet kurumlarını güçlendirmede aktif olarak yardım ediyor ve 1991'den bu yana ülkeye 3 milyar doları aşan mali yardım sağladı. 2009 yılından bu yana, Gürcistan-Amerikan ilişkileri, demokrasinin öncelikli alanları üzerine dört tane ikili çalışma grubu oluşturan ABD-Gürcistan Stratejik Ortaklık Şartı ile geliştirilmektedir; savunma ve güvenlik; ekonomi, ticaret, enerji sorunları, insanlar arası ve kültürel alışverişler.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü Lejyonu (1915-1918)</span>

Gürcü Lejyonu, 1915 yılında eski Alman konsolos yardımcısı Friedrich-Werner Graf von der Schulenburg tarafından Tiflis'te kurulmuş lejyondur. Alman İmparatorluğu merkezli Bağımsız Gürcistan Komitesi tarafından desteklenen lejyonun üyeleri büyük ölçüde Lazistan ve Müslüman Gürcü bölgelerinden gelen mülteciler ve savaş esirlerinden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Kahetililer</span>

Kahetililer, Gürcücenin Kaheti lehçesini konuşan Gürcülerin etnik bir boyudur. Kahetililer, Doğu Gürcistan'da ülkenin şarabının büyük bölümünü üreten verimli bir vadi olan tarihi Kaheti bölgesinin yerli halkıdır. Günümüzde çoğunlukla Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin takipçileridir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü milliyetçiliği</span>

Gürcü milliyetçiliği, Gürcistan'ın Rus İmparatorluğu'na bağlı olduğu 19. yüzyılın ortalarında gelişmeye başlayan bir milliyetçilik akımıdır. Rus İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği dönemlerinde kültür milliyetçiliği formunda olan Gürcü milliyetçiliği, 1980'lerin sonlarında ve Gürcistan'ın bağımsızlığını ilan ettiği dönemde radikal etnik milliyetçiliğe dönüştü. 2000'lerin ortalarında vatandaşlık odaklı bir milliyetçilik formuna evrildi. Bununla birlikte, birçok Gürcü arasında etnik milliyetçiliğin izleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü karşıtlığı</span>

Kartvelofobi olarak da bilinen Gürcü karşıtlığı, Gürcülere, Gürcistan'a veya Gürcü kültürüne karşı duyulan antipatiyi, nefreti veya doğrudan zulmü ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Abhazi</span>

Abhazi (Gürcüce : აფხაზი, Apkhazi ayrıca Abhazişvili olarak da bilinir Abhazya Prensliği'ni yöneten Şervaşidze/Çaçba hanedanının bir koludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.