İçeriğe atla

Gürcistan'ın Haldia'yı işgali

Gürcistan'ın Haldia'yı işgali
TarihNisan 1204
Bölge
Kuzeydoğu Anadolu, Haldia
Sonuç Kesin Gürcistan ve Komneos Hanedanı zaferi
Taraflar
Bizans İmparatorluğu Gürcistan Krallığı
Komutanlar ve liderler
IV. AleksiosI. Aleksios
David


Gürcistan'ın Haldia ve Paflagonya'yı işgali, 1204 yılında Gürcistan Kraliçesi Tamar tarafından gerçekleştirildi. Bu sefer sonucunda Karadeniz kıyısında Trabzon İmparatorluğu kuruldu.

Tarihçe

Gürcistan Kraliçesi Tamar'ın o dönemki Bizans hanedanı olan Angelos ailesine karşı olan tutumu düşmancaydı.[1][2] Bunun sebebi Bizans'ın Komnenos hanedanından olan son imparatoru I. Andronikos'un 1185'te Konstantinos Angelos tarafından tahttan indirilip öldürülmesi ve Andronikos'un oğlu Manuil'in kör edilmesi ve buna bağlı olarak ölmesiydi.[3][4] Tamar'ın kardeşi Rusudan ile evli olan Manuil'in oğulları Aleksios ve David, Gürcü müdahalesiyle Trabzon'dan kurtarılıp Tiflis'e götürüldüler. Burada teyzeleri ve Gürcistan kraliçesi Tamar'ın sarayında büyütüldüler.[3] Gürcistan'da eğitim alan kardeşler, Vasiliev'e göre dil, eğitim ve siyasi idealler açısından tamamen Gürcüleşmişlerdi.[5]

Tamar, 1203 yılında Antakya ve Aynoroz'daki Gürcü manastırlarına büyük miktarda para bağışladı. Ancak İmparator III. Aleksios Angelos, Tamar'ın bağışlarına el koydu. Bu duruma çok sinirlenen Tamar, Gürcüce ve Lazca konuşan çok sayıda insanın yaşadığı Karadeniz'in güneybatı kıyısını Gürcistan topraklarına katmak için sefere çıktı.[3]

Aleksios ve David Komnenos komutasındaki Gürcü ordusu, 1204 yılının Mart ayının son günlerinde Bizans'a doğudan saldırdı. Gürcü kroniklerine göre, sekiz gün süren seferde, Gürcü birlikleri Lazistan üzerinden Trabzon'a ulaştı ve Nisan ayında şehri tamamen ele geçirdi. Yerel komutan dux Nikephoros Palaiologos, kendisinden daha güçlü olan Gürcü kuvvetlerine karşı etkili bir savunma yapamadı.

13 Nisan 1204'te Konstantinopolis, Haçlıların eline geçti ve burada Latin İmparatorluğu kuruldu. Gürcü kaynaklarına göre, yeni eklenen topraklar Aleksios ve Davit Komnenos'a verildi ve onlar da burada Trabzon İmparatorluğu adıyla bilinecek Gürcü yanlısı bir devlet kurdular. Aleksios imparator ilan edilirken, David ise stratigos olarak atandı. Bazı akademisyenler, Trabzon İmparatorluğu'nun kuruluş yıllarında Gürcistan'a tabi olduğuna inanmaktadır.[6]

Ertesi yıl, David Komnenos, Gürcü birliklerine başarılı bir sefer düzenleyerek Trabzon ile Herakleia Pontiki arasındaki toprakları (Ünye, Limnia, Samsun, Sinop, Giresun, Ordu, Amasra, Herakleia ve tüm Paflagonya) fethetti.

Kaynakça

  1. ^ Toumanoff, "On the Relationship between the Founder of the Empire of Trebizond and the Georgian Queen Thamar" 9 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Speculum, 15 (1940), pp. 299–312
  2. ^ Kuršanskis, "L'Empire de Trébizonde et la Géorgie" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Revue des études byzantines, 35 (1977). pp. 237–256
  3. ^ a b c Mikaberidze, A. (2015). Historical dictionary of Georgia. 2nd ed. Lanham, MD, United States: ROWMAN & LITTLEFIELD, p.634.
  4. ^ A. A. Vasiliev, "The Foundation of the Empire of Trebizond (1204-1222)" 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Speculum, 11 (1936), pp. 5-8
  5. ^ Vasiliev, "Foundation", p. 18
  6. ^ Vasiliev, A.A., “The Foundation of the Empire of Trebizond 1204-1222”, Speculum 11 (1936), pp. 3-37·

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tamar</span> Gürcü kraliçe

Tamar, Gürcistan Krallığı’nı 1184-1213 arasında yöneten ünlü kraliçedir. Hükümdarlık dönemi Gürcistan’ın “Altın Çağı” olarak bilinir. “Krallar kralı” ve "Kraliçeler kraliçesi” olarak adlandırılmıştır. Bagrationi (Bagratlılar) hanedanından gelir. Bazı dillerde Tamara olarak da yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Komninos Hanedanı</span>

Komninos Hanedanı,, 1081-1185 döneminde Bizans İmparatorluğu imparatorları olarak ve sonradan 1204-1461 döneminde Trabzon İmparatorluğu imparatorları olarak görev yapan bir hanedan. Bu hanedan mensupları geç Bizans döneminde önemli devlet mevkilerinde görev yapan bir soylu sülale mensuplarıdır. Komninos hanedanı ve sülalesi üyeleri diğer önemli ve tanınmış Bizans hanedan ve sülaleleri ile karşılıklı evlilikler yaparak yakın ilişkiler kurmuştu.

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon İmparatoru

I. Manuil Megas Komninos, 1238 yılından 1263 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">III. Andronikos (Trabzon imparatoru)</span>

III. Andronikos Megas Komninos, , 1330 yılından 1332 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. Aleksios ile Ciacak Cakeli'nın oğludur.

IV. Aleksios Megas Komninos veya IV. Alexius, 5 Mart 1417–26 Ekim 1429 arasında Trabzon İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. Trabzon imparatoru III. Manuil ile Gürcistan prensesi Gulkhan-Eudokia'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> İlk Trabzon İmparatoru

I. Aleksios Megas Komninos, 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatorudur. Manuil Komninos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın en büyük oğludur. Böylece Bizans İmparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan indirilip, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

<span class="mw-page-title-main">III. Giorgi</span>

Giorgi III Bagrationi hanedanı mensubu Gürcü kralı. 1156 – 1184 yılları arasında Gürcü Krallığına hükmetmiştir. Gürcü Kralı I. Demetre'nin oğludur. O ve kızı Tamar'ın hükümdarlık dönemi diplomatik başarılar, askeri zaferler, dini, kültürel ve sanatsal açılımlar ile Gürcistan'ın "Altın Çağı" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">David (Trabzon ortak imparatoru)</span> Ortak Trabzon imparatoru

David Komninos Trabzon İmparatorluğu'nun kurucularından ve erkek kardeşi Aleksios ile ortak imparatoru. Ayrıca 1204-1214 yılları arası Trabzon İmparatorluğu'nun megas domestikos'u idi. Manuil Komnenos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın oğludur. Böylece Bizans imparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan alınıp, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

Manuil Komninos, Bizans İmparatoru I. Andronikos'un adı günümüze ulaşmamış ilk karısının oğludur.

Aleksios Komninos, Bizans imparatoru I. Andronikos ile akrabası ve metresi Theodora Komnini'nin oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Andronikaşvili</span>

Andronikaşvili, Gürcistan'ın asil bir ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Angelos Hanedanı</span>

Angelos Hanedanı, Bizans İmparatorluğu'na 1185-1204 yılları arasında hükmeden soylu aile. Ailenin ismi, Türkçe karşılığı "melek" olan Grekçe sözcükten türemiş olabileceği gibi, Amida'ya (Diyarbakır) bağlı bir yöre adı olan Angel ya da Agel'den de geliyor olabilir.

<span class="mw-page-title-main">İoannis Komnenos (şişman)</span> 31 Temmuz 1201de Konstantinopoliste bir darbeyle III. Aleksiostan imparatorluk tacını gasp etmeye teşebbüs etmiş Bizans soylusu

İoannis Komninos,, lakabı şişman'dı,, 31 Temmuz 1201 tarihinde Konstantinopolis'te bir darbeyle III. Aleksios'tan imparatorluk tacını gasp etmeye teşebbüs etmiş Bizans soylusu. Darbeyi, hüküm süren Angelos Hanedanı'nın yabancı düşmanlara karşı başarısızlıklarından memnun olmayan rakip soylu aileler ile sıradan insanlar beraber bu hanedana karşı yapmışlardı. O ana kadar sönük bir kişilik olan, İoannis şöhretli Komninos Hanedanı'dan gelen soyu ile imparatorluk kanı taşıması nedeniyle baş role yükseldi, fakat gücü gerçekte yöneten hırslı Aleksios Dukas Murzuphlus'du. Başkent nüfusunun desteği ile, komplocular Konstantinopolis'in güneydoğu ucunda bulunan Büyük Saray'ı ele geçirdiler, güruh yağmalamaya devam edip, İoannis Komnenos'a Ayasofya'da tac giydirdiler. III. Aleksios, bu arada şehrin kuzeybatısında bulunan Blaherne Sarayı'nda hanesini güvence altına alıp, Büyük Saray'ın bir kısmını elinde tutan kendisine bağlı Vareg Muhafızları'na denizden karaya kuvvet indirerek destek yolladı. Gece şehirli güruhun büyük kısmı dağıldı, Vareg Muhafızları büyük bir zorlukla karşılaşmadan cuntayı bastırdı. İoannis Komnenos ve birçok taraftarı tutuklanıp idam edildiler.

Trabzon Kuşatması, 1205'ten 1206'ya kadar süren, Anadolu Selçuklu Devleti'nin Karadeniz'in kıyısındaki Trabzon şehrini ele geçirme teşebbüsüdür. William Miller bu eylemi "Aleksios'un [ I. Gıyaseddin Keyhüsrev ] emirlerine itaatsizlik" suçu olarak açıklar.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

bu, 1204'te Trabzon İmparatorluğu'nun kuruluşundan 1461'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından Trabzon'un Fethi'ne kadar uzanan Trabzon hükümdarları listesi'dir. Trabzon imparatorları Trabzon'u yönetmişlerdir. Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latinlerin 1204 yılında Konstantinopolis'e gelip şehri talan etmesi ve şehirde Katolik Hıristiyanlar idaresinde bir Latin İmparatorluğu'nun kurulmasının ardından Bizans İmparatorluğu'nun devamı olduğunu iddia eden üç Bizans Yunan devletinden biridir. Bu üç devletten, İznik İmparatorluğu 1261 yılında Konstantinopolis'i geri alıp Bizans İmparatorluğu'nu Paleologos Hanedanı altında yeniden kurmayı başarmıştır. Trabzon İmparatorluğu, Konstantinopolis'te yeniden kurulan imparatorluktan daha uzun yaşayacak ve imparatorluk unvanını sona erene kadar biraz değişmiş olsa da kullanmaya devam etmiştir.

Rusudan, III. Giorgi'nin kızıdır. Bizans İmparatoru I. Andronikos'un oğlu Manuil Komnenos ile evlenmiştir. Rusudan ve Manuil çiftinin, Trabzon İmparatorluğu'nun kurucuları olan Aleksios ve David isimli çocukları olmuştur. Kardeşi Tamar'ın hükümdarlık dönemi diplomatik başarılar, askeri zaferler, dini, kültürel ve sanatsal açılımlar ile Gürcistan’ın "Altın Çağı" olarak bilinir. Manuil kör edilip öldürüldüğünde, Rusudan Aleksios ve David'i Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

Ciacak Cakeli Trabzon imparatoru II. Aleksios'un imparatoriçe eşi.

<span class="mw-page-title-main">Sinop Kuşatması</span>

Sinop Kuşatması, Küçük Asya'da bir liman kenti olan Sinop'un 1214 yılında Selçuklu Sultanı I. İzzeddin Keykâvus (1211-1220) Tarafından başarılı bir kuşatılması ve fethidir. Sinop, Dördüncü Haçlı Seferi'nden sonra kurulan Bizans ardıl devletlerinden biri olan Trabzon İmparatorluğu'nun elinde bulunan, Karadeniz kıyısında önemli bir liman kentiydi. Şehrin fethi Selçuklu tarihçisi İbn Bîbî tarafından ayrıntılı olarak belgelenmiştir. İzzettin Keykavus, bölgeyi tanıyan kişilerden kalenin silah zoru ile değil, içerdekilerin karadan ve denizden irtibatını kesip uzun süreli kuşatma ile düşürülebileceği bilgisini almıştır. Trabzon İmparatoru I. Aleksios (1204-1222) Kuşatmayı kırmak ve Şehrin düşmemesi için Trabzon ordusuna liderlik etti, ancak mağlup oldu ve esir düştü, şehir 1 kasımda teslim oldu. Önceleri teslim olmak istemeyen halk I. Aleksios'un öldürülmemesi, kimsenin canına kıyılmaması ve herkesin istediği yere gidebilmesi şartıyla 3 Kasım 1214 tarihinde kalenin anahtarlarını Selçuklulara teslim etmiştir. Bazı kaynaklara göre, ortak İmparator ve İmparator Aleksios'un kardeşi David Komninos'un kuşatma sırasında savaşırken ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu'nun gerilemesi</span>

Bizans İmparatorluğu, 7. yüzyılın İslam'ın yayılışı sırasında büyük kayıplar da dahil olmak üzere, yaklaşık bin yıl boyunca birkaç büyüme ve bozulma döngüsü yaşadı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.