İçeriğe atla

Gürcü halk oyunları

Gürcü halk oyunları (Gürcüce: ქართული ცეკვა) Gürcistan'a özgü geleneksel danslardır. Kökleri, Orta Çağ'da askeri törenlere, spor oyunlarına ve kutlamalarda oynanan danslara dayanır.

Gürcü dansı, Suhişvili Gürcü Ulusal Balesi'nin kurucuları İliko Suhişvili ve eşi Nino Ramişvili tarafından dünyada popülerlik kazandı.[1]

İki Gürcü halk dansı, Perhuli ve Horumi, Gürcistan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesine dahil edilmiştir.[2][3]

Suhişvili Gürcü Ulusal Balesi tarafından icra edilen Horumi dansı
Denizciler, Horumi oynayan bir Gürcü dansçıyı seyrediyor

Gürcü dansının çeşitleri

Kartuli (ქართული)

Kartuli dansı bir romantizm/düğün dansıdır. Bu dans bir çift tarafından icra edilir. Dans sırasında erkek dansçı partnerine belirli bir mesafeden fazla yaklaşmaz. Erkeğin üst bedeni her zaman hareketsizdir. Bu aşkta bile erkeklerin duygularını kontrol etmesi gerektiğini gösterir. Erkek sanki dünyadaki tek kadınmış gibi gözlerini partnerine odaklar. Kadın ise gözlerini her zaman yere eğer ve bir gölün pürüzsüz yüzeyinde süzülen bir kuğu gibi süzülerek dans eder. Bütün dans, samimiyet ve sevginin ağırbaşlı uyumunu gösterir. Nino Ramişvili, İliko Suhişvili, İamze Dolaberidze ve Pridon Sulaberidze dahil olmak üzere Kartuli'nin sadece birkaç büyük sanatçısı olmuştur.

Horumi (ხორუმი)

Bu dans esasen geçmişte savaş dansı olarak icra edilmekteydi, Gürcistan'ın güneybatısındaki Guria/Acara'da ülkenin tarihte yaşadığı sayısız istilaya dayanarak ortaya çıktı. Dans başlangıçta sadece birkaç erkek tarafından oynanmaktaydı. Ancak zamanla dansçı sayısı arttı. Horumi'nin bugünkü versiyonunda, sayı tek olduğu sürece 30-40 dansçı dansa katılabilir. Dansın dört bölümü vardır: kamp yeri arayışı, düşman kampının gözlemi, savaş, zafer ve kutlama. Dans sert ve basittir ama ayırt edici hareketleri ve dans düzeninin kesinliği sahnede bir azamet duygusu yaratır. Dans, savaş gözlemi ve zaferin kutlanması temalarının yanı sıra Gürcü askerlerinin cesaret ve ihtişamını içeriyor. Horumi'ye geleneksel olarak enstrümanlar eşlik eder ve dansta alkışlama olmaz. Davul (Doli) ve gayda (Çiboni), Horumi'ye eşlik eden iki kilit enstrümandır. Horumi'nin bir diğer benzersiz özelliği de beş vuruş ölçüsüne (3+2) dayanan kendine özgü bir ritmi olmasıdır.

Açaruli (აჭარული)

Açaruli, adını aldığı yer olan Açara'da da ortaya çıkmıştır. Açaruli, rengârenk kostümleri ve sahnede hem erkek hem de kadınların basit ama kesin hareketlerinin yarattığı eğlenceli ruh hali ile diğer danslardan ayrılıyor. Dans, erkekler ve kadınlar arasındaki zarif, yumuşak ve neşeli flört ile karakterizedir. Kartuli'den farklı olarak, bu dansta kadın ve erkek arasındaki ilişki daha gayri resmi ve tasasızdır.

Partsa (ფარცა)

Partsa, Guria'ya özgüdür ve hızlı temposu, ritmi, şenlikli havası ve renkliliği ile karakterize edilmektedir. Partsa, seyirciyi sadece hız ve zarafetle değil, aynı zamanda dansçıların oluşturduğu kuleler ile de büyüler.

Kazbeguri (ყაზბეგური)

Kazbeguri, Gürcistan'ın Kafkas Dağları'ndaki Kazbek bölgesinden gelmektedir. Dans, dağların nispeten soğuk ve sert atmosferini canlandırmak için yaratıldı, hareketlerin gücü ve katılığı ve ayaklarla tutulan tempo ile karakterizedir. Bu dans çoğunlukla erkekler tarafından oynanır. Kostümler uzun siyah renkli bir gömlek, siyah pantolon, bir çift siyah çizme ve siyah başlıktır. Müzik aletleri gayda, panduri, çangi ve davulları içermektedir.[4]

Hancluri (ხანჯლური)

Hancluri rekabet fikrine dayanmaktadır. Bu dansta, kırmızı çoha (geleneksel erkek giyimi) giymiş çobanlar, hançer kullanma ve karmaşık hareketler yapma konusunda birbirleriyle yarışırlar. Bir dansçı diğerinin yerini alır ve sahnede cesaret ve becerilerini sergilerler. Hancluri, hançerler ve bıçaklar içerdiğinden, sanatçılar adına muazzam beceri ve pratik gerektirir.

Hevsuruli (ხევსურული)

Bu dağ dansı sevgi, cesaret, kadınlara saygı, dayanıklılık, rekabet, beceri, güzellik ve renkliliği tek bir performansta birleştiriyor. Dans flört eden bir çiftle başlar. Ansızın başka bir erkek dansçı kadın için ortaya çıkar. Sahnede iki rakip arasında mücadele olur. Mücadele, kadının peçesiyle geçici olarak durdurulur. Geleneksel olarak, bir kadın iki erkeğin arasında peçesini yere attığında, tüm anlaşmazlıklar ve kavgalar durur. Ancak kadın olay yerinden ayrılır ayrılmaz mücadele devam eder. Her iki taraftaki genç adamlar birbirlerine kılıç ve kalkanlarla saldırır. Bazı durumlarda, bir adam 3 saldırganla savaşmak zorundadır. Sonunda bir kadın (ya da kadınlar) içeri girer ve yine peçesiyle mücadeleyi keser. Ancak, dansın finalinin ucu açıktır - yani seyirciler dövüşün sonucunu bilmezler. Hevsuruli çok tekniktir ve dansı kimseyi incitmeden gerçekleştirmek için yoğun bir uygulama ve en üst düzeyde beceri gerektirir.

Mtiuluri (მთიულური)

Mtiuluri de bir dağ dansıdır. Hevsuruli'ye benzer şekilde Mtiuluri de rekabete dayalıdır. Ancak, bu dansta yarışma esas olarak iki genç erkek grubu arasında yapılır ve müzik ölçeğinden daha çok anlatılan olay, savaş sanatı ve ustalığının gerçek bir zaferi, başarısıdır. İlk başta, gruplar karmaşık hareketleri gerçekleştirmek için rekabet eder. Ardından kızın dansı ve bunun ardından bireysel bir dansçının dizleri ve ayak parmakları üzerinde inanılmaz şaşırtmacalı dans performansı bunu takip eder. Sonunda tüm dansçılar birlikte güzel bir final dansı yapar. Bu dans dağlardaki bir festivali andırmaktadır.

Simd ve Honga

Gürcistan'da oynanan Oset halk oyunlarıdır. İki dans arasında benzer yönler de farklılık da çoktur. Dönüşler, kostüm (kostümün kolları uzun, maksimum yükseklikte baş örtüleri) iki dansın ortak özelliğidir ancak Honga dansı Simdi'ye nazaran daha az sayıda dansçı tarafından icra edilir. Honga dansında özellikle zor ve aynı zamanda daha güzel, gösterişli erkek dans bölümü vardır. Simdi dansı ise çiftler arasında, tam dönüşler üzerine kuruludur. Bu dansın başta gelen güzelliği sıralı dansçıların ritüeli, birlikte hareketi ve siyah-beyaz kostümler içerisinde oluşturduğu zıtlıktadır.

Kintouri (კინტოური) ve Şalaho

Meyve sepeti tutan bir kinto, fotoğrafçı Aleksandre Roinaşvili

Kintouri, eski Tiflis'teki şehir hayatını tasvir ediyor. Dans, adını Tiflis'teki seyyar satıcılar olan "Kintolar"dan alır. Siyah kıyafetler ve şalvarlar giyerler ve genellikle şehir içinde eşyalarını başlarında taşırlardı. Bir müşteri mal seçtiğinde, bir kinto gümüş kemerinden sarkan ipek şalı alır ve meyve ve sebzeleri tartmak için sarardı. Kintoların kurnaz, hızlı ve gayri resmi oldukları biliniyordu. Kinto'nun bu tür özellikleri Kintouri'de iyi bir şekilde gösterilmiştir. Dans hafif tabiatlıdır.[5]

Samaia (სამაია)

Samaia, kadın dansı olup, bunun oluşmasında bereket tanrısına ithaf edilmiş bir tür pagan çağı dansı olan, üç kadın tarafından icra edilen “Samaia” dansı (“samta gvamta”-Vahtang Batonişvili) önemli rol oynadı. Paganlık çağında kadın, erkek veya karışık gruplar tarafından “dzeoba” bayramlarında icra edilen perhuli ritüelleri vardı. Samaia termini Sulhan Saba Orbeliani tarafından tanımlanan “Rokva-Şuşpars”da açıklanıyor. Samaia zaman içerisinde ritüel-kült olarak önemini yitirdi. Dansı icra edenlerin sayısı zamanla üç kişi kuralını aştı. Şu anda yaygın olan Samaia üç kişi prensibi üzerine inşa edilmiş olup kadın dansçılar tarafından tiyatral formda sunulmaktadır.[6]

Ceirani (ჯეირანი)

"Ceirani" kelimesi ceylan anlamına gelir. Bu dans bir avın hikâyesini anlatıyor. Gürcü Ulusal Balesi için koreografisi Nino Ramişvili tarafından hazırlandı. Dans, klasik bale hareketlerini ve bir av sahnesini içeriyor.[7]

Karaçoheli (ყარაჩოხელი)

Karaçoheli, Gürcistan'ın sıradan zanaatkarlarıydı. Genellikle siyah çoha (geleneksel erkek giyimi) giyerlerdi. Gürcü şarabına ve güzel kadınlara olan aşklarının yanı sıra sıkı çalışmaları ve kaygısız yaşamları ile tanınırlardı bu özellikleri dansta iyi bir şekilde temsil edilir.

Davluri (დავლური)

Davluri de aynı zamanda bir şehir dansıdır, ancak Kintouri ve Karaçoheli'den farklı olarak şehir aristokrasisini tasvir eder. Dans Kartuli'ye benziyor. Ancak Davluri'deki hareketler daha az karmaşıktır ve erkek/kadın ilişkisi daha az resmidir. Birçok çift tarafından icra edilen dans, müzik ve rengârenk kostümlerle sahnede aristokrat bir şölen tablosu çiziyor.[8]

Mhedruli (მხედრული)

"Mhedari" kelimesi süvari anlamına gelir. Dans, yüksek bir tempoda başlar ve giderek daha yüksek hale gelir. Süvarinin bacakları atın hızlı hareketlerini taklit ederken, vücut ve kol hareketleri düşmanla savaşı taklit eder.

Parikaoba (ფარიკაობა)

Kuzeydoğu Gürcistan'daki Hevsureti'den bir savaşçı dansıdır. Sevgilisini arayan bir kız içeri girer. Sevgilisi başkalarıyla karşılaşıyor, kılıç ve kalkanla enerjik bir savaş başlatıyor gibi görünüyor. Kız mendilini attığında, erkekler geleneğe göre durmalıdır ancak kısa bir süre sonra savaşlarına devam ederler.[9]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "ABOUT CULTURE – GEORGIAN DANCE (PART 1)". Georgia About. 3 Eylül 2012. 24 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა" [Intangible Cultural Heritage] (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ "UNESCO Culture for development indicators for Georgia (Analytical and Technical Report)" (PDF). EU-Eastern Partnership Culture & Creativity Programme. October 2017. ss. 82-88. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ Kazbeguri, ყაზბეგური - 28.01.2017 / Georgian dancers & Kafkas Kartalları dancers. YouTube. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Kintouri dance. YouTube. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Georgian National Dance - Samaia. YouTube. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Nino Ramishvili - Jeirani. YouTube. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Ensemble SEU - dance Davluri (Batumi 2013). YouTube. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Georgian Dance of Khevsureti region "Parikaoba" by National Dance Ensemble "Romiosini". YouTube. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bale</span> bir dans türü

Bale, İtalyan Rönesansı döneminde, mim sanatçılarının tiyatro ve gösterilerdeki dansları ile temelleri İtalya’da atıldıktan sonra, Fransa ve Rusya da gelişen, belli figürlere, adım atışlara dayalı bir dans ve müzikli gösteri türüdür. Dünya çapında yayılarak yaygın bir dans türü haline gelmiş ve birçok başka dansı etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Buz dansı</span>

Buz dansı, müzik eşliğinde buz zeminde yapılan figüratif buz pateni türü. 1952 yılında Dünya Artistik Patinaj Şampiyonaları kapsamına alınmış; fakat Kış Olimpiyat Oyunları içinde 1976 yılından beri yer almaktadır. Çiftlerde olduğu gibi bir kadın ve bir erkek sporcu ile yapılır. Kaldırışlarda ve dönüşlerde olan kural farklılıkları ve atlayışların olmaması gibi konularda çiftlerden ayrılır. Bu şampiyonalarda sporcular 3 değişik program sunmaktadırlar.

Laz müziği, Laz halkının geleneksel müziğine verilen addır. Laz müziği, Kolhis'den günümüze değin ulaşan süreç içinde birçok kültürden ve medeniyetten etkilenerek çeşitlilik kazanmıştır. Laz müziği, temelde insan sesine dayanır. Günümüz Laz müziğini coğrafî olarak Gürcistan (Kafkasya) ve Türkiye olarak iki kısımda incelemek mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Breakdance</span>

Breakdance, "sokak dansı" olarak da bilinen bir dans türüdür. Bu dansı yapan erkeklere "b-boy" ya da "break boy", kızlara ise "b-girl" ya da "break girl" denmektedir. Breakdans ayrıca breaking, b-boying ve b-girling olarak da adlandırılmaktadır. B-boylar 1980'li yıllardan itibaren sadece breakdance yapan gençlere değil, DJ'lere ve rapçilere de verilen ad olmuştur. Breakdance kültürü 1980'li yılların başında büyük bir patlama göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oryantal dans</span>

Oryantal dans veya göbek dansı geleneksel bir Orta Doğu dansı. Batı'da daha çok belly dance olarak bilinirken, Anadolu ve Balkanlar'da çiftetelli olarak bilinir. Kadın dansçılara dansöz, erkeklere ise dansör denir.

<span class="mw-page-title-main">Horumi</span>

Horumi, Guria/Acara'da yaşayan Gürcülerin geleneksel halk oyunlarına verdikleri isim olup ilk başlarda sadece erkeklerin oynadığı bir savaş dansı olan horumi, zamanla kadınların da oynadığı bir oyuna dönüşmüştür. Günümüzde 40 kişi horumi oynayabilmektedir. Dans, 2013'te Gürcistan'ın somut olmayan kültürel mirasları listesine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kore dansı</span>

Kore'de dans üç bin yıl önce şamanistik ilk törenler ile başladı ve şimdi halk dansından yeni yaratılan ve çağdaş dansa uyarlanmış olarak dizilir.

<span class="mw-page-title-main">Kılıç dansı</span>

Kılıç dansları dünya tarihi boyunca kaydedilir. Yunanistan, Orta Doğu, Pakistan, Hindistan, Çin, Kore, İskoçya ve Japonya’dan çeşitli geleneksel solo ve alaycı savaş (Pyrrhic) kılıç dansları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Şalaho</span> Şalaho veya Şelekoy, ,, Kafkasyada oynanan popüler bir danstır. Ritmi 6/8liktir

Şalaho veya Şelekoy, ,, Kafkasya'da oynanan popüler bir danstır. Ritmi 6/8'liktir.

<span class="mw-page-title-main">Lindy Hop</span> Amerikan dans türü

1920 ve 1930'lu yıllarda, zamanın caz müziği ile Harlem, New York'ta oluşmuş bir dans türü. Lindy Hop gelişimi sırasında ünlü olan ve öncesindeki birçok dansın karışımıdır fakat temel olarak Caz, Tap, Breakaway ve Charleston danslarından esinlenmiştir. Jive, Boogie-Woogie ve akrobatik Rock and Roll'un öncüsüdür. Çoğunlukla bir caz dansı olarak tanımlanır ve Swing danslarının bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Suhişvili Gürcü Ulusal Balesi</span>

Suhişvili Gürcü Ulusal Balesi ya da Gürcü Ulusal Balesi Gürcistan'daki ilk profesyonel devlet dans kuruluşu. 1945 yılında Gürcistan SSC döneminde Iliko Suhişvili ve Nino Ramişvili tarafından kuruldu ve başlangıçta Gürcistan Devlet Dans Topluluğu olarak adlandırıldı. Bu kuruluş sayesinde, Gürcü ulusal dans oyunları ve müziği dünyanın birçok yerinde tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Perhuli</span>

Perhuli Gürcü kültüründe çoğunlukla erkeklerin oynadığı dairesel bir halk dansıdır. En az 20 versiyonu bulunan dansın, en popüler formlarından biri "çok katmanlı" perhulidir. Dans hareketlerinin daha hızlı olduğu bu formda, bir grup dansçı birbirinin omuzlarının üstünde durur ve dansın 3/4'ü müzik eşliğinde icra edilir. Perhulinin başka bir versiyonu yavaş ve hızlı turlardan oluşur ve 4/4'ü müzik eşliğinde icra edilir. Svaneti'nin kuzeybatı dağlık bölgesi, zingin bir perhuli kültürüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Nina Ananiaşvili</span> Gürcü balerin

Nina veya Nino Ananiaşvili, Gürcü balerin. Gürcistan Devlet Balesi'nin sanat yönetmenidir. Daily Telegraph tarafından tüm zamanların en büyük on iki balerininden biri olarak tanımlandı ve 2002'de US Dance Magazine tarafından Yılın En İyi Balerini seçildi. Ananiaşvili; Sovyet, Rus ve Gürcü bale sahnesinde önemli bir yer edindi.

Ermeni dansı, bulunduğu coğrafyada en eski ve içeriği en zengin olanlardan biri olarak kabul edilir. M.Ö beşinci ile üçüncü bin yıllar arasında, Ermenistan'ın yüksek bölgelerinde, Ağrı bölgesinde, kır danslarının sahnelendiği kaya resimleri bulunmuştur. Bu danslara muhtemelen belirli türden şarkılar veya müzik aletleri eşlik ediyordu. Beşinci yüzyılda Horenli Musa, Aram'ın eski soyundan gelenlerin lir baladlarında, şarkılarında ve danslarında bu destansı masallardan nasıl bahsettiklerini duymuştu.

Enver Habadze, Gürcü dansçı ve koreograf.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabwe'de dans</span>

Zimbabve kültürüne adım attığınızda, dans etmenin ne kadar hayati bir yere sahip olduğunu hemen fark edersiniz. Bu, Zimbabve kültürünün bir parçası olduğu gibi, geleneklerini yansıtan ve tarihlerinin izlerini taşıyan çeşitli danslardan oluşur. Bugün, zamanla değişmiş olabilirler ancak, etnik çeşitliliğin etkisi ile hala topluluğun tamamının sosyal olaylarında kendilerini ifade etmek için kullanılan dansların olduğu gözlemlenir. Zimbabveliler için dans, son derece ruhani ve güçlü bir araçtır ve tarihleri ve kültürleri hakkında bilgi edinmek isteyen herkes tarafından deneyimlenmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Kolo dansı</span>

Kolo UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'nde yazılı Güney Slav çember dansı, bu adla Bosna-Hersek, Hırvatistan ve Sırbistan'da bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Şaman (dans)</span>

 Şablon:Infobox intangible heritage

<span class="mw-page-title-main">Nino Ramişvili</span>

Nino Shalvovna Ramishvili ;, Sovyet ve Gürcü bale dansçısı, koreograf ve Sukhishvili Gürcistan Ulusal Balesi'nin kurucu üyesiydi. SSCB Halk Sanatçısı (1963) ve Sosyalist Emek Kahramanı (1990) ünvanlarına sahiptir.

Atsiapat veya atsapat, Pontus bölgesinde ve Pontoslu mülteciler tarafından icra edilen bir danstır. Art arda icra edilen 3 erkek dansından oluşan dans serisinin ilkidir. Atsapat, kısa adımlar ve esnemeye benzeyen abartılı hareketlerle karakterize edilir. Bu dansı Serra dansı takip eder. Dizinin son dansı Pyrrhichios'tur.