İçeriğe atla

Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği

Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği
Association of Southeast Asian Nations
    • အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင် (Birmanca)
    • Perhimpunan Bangsa-Bangsa Asia Tenggara (Endonezce)
    • Samahan ng mga Bansa sa Timog Silangang Asya (Filipince)
    • សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Kmerce)
    • ສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕະເວັນອອກສຽງໃຕ້ (Laoca)
    • Persatuan Negara-negara Asia Tenggara (Malayca)
    • 东南亚国家联盟 - 東南亞國家協會 (Çince)
    • தென்கிழக்காசிய நாடுகளின் கூட்டமைப்பு (Tamilce)
    • สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Tayca)
    • Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (Vietnamca)
Slogan
"One Vision, One Identity, One Community"
("Tek vizyon, Tek Kimlik, Tek Topluluk")
Marş
The ASEAN Way
  Üye ülkeler
  Üye ülkeler
SekreterlikEndonezya Cakarta
Çalışma diliİngilizce
Üye ülkelerin resmî dilleriBirmanca, Endonezyaca, Filipince, Kmerce, Laoca, Malezyaca, Mandarin, Tamil, Tayca, Vietnamca
Üyelik
Liderler
• Genel Sekreter
Lim Jock Hoi
• Dönem Başkanlığı
Kamboçya
Tarihçe
• Bangkok Deklarasyonu
8 Ağustos 1967
• Sözleşme
16 Aralık 2008
Yüzölçümü
• Toplam
4522518 km2
Nüfus
• 2021 tahminî
667393019
• Yoğunluk
144/km2
GSYİH (SAGP)2022 tahminî
• Toplam
$9.731 trilyon
GSYİH (nominal)2022 tahminî
• Toplam
artış $3,595 trilyon
• Kişi başına
artış $5.336
İGE (2021)0.726
yüksek
Zaman dilimiUTC+06:30'dan UTC+09:00'a (ACT)
Resmî site
asean.org

Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (Association of Southeast Asian Nations, kısaltmasıyla ASEAN), 8 Ağustos 1967'de Vietnam Savaşı'ndan kaynaklanan komünist genişlemeye karşı olarak Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya ve Singapur arasında kurulan uluslararası örgüt. 2005 yılında örgütün toplam gayri safi yurt içi hasılası yaklaşık 884 milyar dolardır. Yılda %4'lük bir büyüme oranı yakalanmıştır. 2006'da GSYH 1,066 trilyona yükselmiştir.

ASEAN, 8 Ağustos 1967’de Bangkok’ta Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya ve Singapur’un kurduğu uluslararası bir örgüttür. 8 Ocak 1984’te Bruney Darussalam, 28 Temmuz 1995’te Vietnam, 23 Temmuz 1997’de Lao PDR ve Birmanya ve 30 Nisan 1999’da Kamboçya örgüte dahil olmuştur.

4,5 milyon kilometre kareye yayılan ASEAN bölgesinin toplam nüfusu 500 milyon civarındadır.

ASEAN örgütünün öncelikli hedefleri arasında bölge ülkelerinin ekonomik büyümesine ivme kazandırılması, toplumsal ve kültürel gelişim, bölgede barış ve istikrarın sağlanması yer almaktadır.

2003 yılında ASEAN liderlerinin ASEAN’ın 3 bölümü kapsaması gerektiği kararı üzerine ASEAN Güvenlik Topluluğu, ASEAN Ekonomik Topluluğu ve ASEAN Toplum ve Kültür Topluluğu oluşturuldu.

ASEAN’ın en üst karar verme organı her yıl gerçekleştirilen ASEAN devlet başkanları zirvesidir. ASEAN ülkelerinin dışişleri bakanları da her yıl bir kez bir araya gelmektedir. Ayrıca tarım ve ormancılık, ticaret, enerji, çevre, finans, sağlık, yatırım, işgücü, hukuk, kırsal gelişim, yoksullukla mücadele, telekomünikasyon, uluslararası suç, ulaştırma, turizm gibi konularda ASEAN ülkelerinin bakanlarının bir araya geldiği toplantılar düzenlenmektedir.

Koordinasyonun sağlanması ve diplomatik ilişkilerde bulunulması amacıyla ASEAN örgütünün Pekin, Berlin, Brüksel, Canberra, Cenova, İslamabad, Londra, Moskova, Yeni Delhi, New York, Ottawa, Paris, Riyad, Seul, Tokyo, Washington ve Wellington’da temsilcilik ofisleri bulunmaktadır.

Türkiye, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği Dostluk ve İşbirliği Antlaşması'na (ASEAN/TAC) katılım belgesini 23 temmuz 2010 tarihinde imzalamıştır.

Genel sekreterler

# Dönem Sekreter Ülke
1 7 Haziran 1976 - 18 Şubat 1978 Hartono Dharsono
(1925-1996)
 Endonezya
2 19 Şubat 1978 - 30 Haziran 1978 Umarjadi Njotowijono  Endonezya
3 10 Temmuz 1978 - 30 Haziran 1980 Ali Abdullah  Malezya
4 1 Temmuz 1980 - 1 Temmuz 1982 Narciso G. Reyes
(1914-1996)
 Filipinler
5 18 Temmuz 1982 - 15 Temmuz 1984 Chan Kai Yau
(d. 1930)
 Singapur
6 16 Temmuz 1984 - 15 Temmuz 1986 Phan Wannamethee
(d. 1923)
 Tayland
7 16 Temmuz 1986 - 16 Temmuz 1989 Roderick Yong  Brunei
8 17 Temmuz 1989 - 1 Ocak 1993 Rusli Noor
(d. 1927)
 Endonezya
9 1 Ocak 1993 - 31 Aralık 1997 Ajit Singh
(d. 1939)
 Malezya
10 1 Ocak 1998 - 31 Aralık 2002 Rodolfo Severino Jr.
(1936-2019)
 Filipinler
11 1 Ocak 2003 - 31 Aralık 2007 Ong Keng Yong
(d. 1954)
 Singapur
12 1 Ocak 2008 - 31 Aralık 2012 Surin Pitsuwan
(1949-2017)
 Tayland
13 1 Ocak 2013 - 31 Aralık 2017 Lê Lương Minh
(d. 1952)
 Vietnam
14 1 Ocak 2018 - 31 Aralık 2022 Lim Jock Hoi
(d. 1951)
 Brunei
15 1 Ocak 2023 - Kao Kim Hourn
(d. 1966)
 Kamboçya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Malezya</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Malezya, Güneydoğu Asya’da yer alan, doğu ve batı olarak iki kara parçasına ayrılmış, 13 eyaletten oluşan ve parlamenter monarşi ile yönetilen bir ülkedir. Malezya'da toplam 878 adet ada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Uzak Doğu</span> Asyanın doğu ve güneydoğusu

Uzak Doğu, Avrupa merkezli yaklaşımda Asya'nın doğusu ve güneydoğusundaki ülkeler.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Asya</span> Asya kıtasının doğu kısmının güneyinde yer alan bölge

Güneydoğu Asya, Asya kıtasının bir parçasıdır ve Hindistan'ın doğusunda ve Çin'in güneyinde yer almaktadır. Güneydoğu Asya, Asya kıtasıyla Okyanusya arasında bulunan bölgeye verilen isimdir. Kesin sınırlarını çizmek oldukça zordur. Politik olarak batıya doğru Hint alt kıtası, kuzeye doğru Çin arasında uzanan bir kara parçası olarak görünür.

<span class="mw-page-title-main">Malayca</span>

Malayca, Güneydoğu Asya ve Okyanusya üzerinde yaygın olarak konuşulan bir Avustronezya dili. Yaklaşık 300 milyon kişi tarafından konuşulmakta olup Brunei, Endonezya, Malezya ve Singapur'un resmi dilidir. Malayca aynı zamanda Cocos Adaları, Doğu Timor, Tayland, Papua Yeni Gine ve Filipinler'in bazı bölgelerinde konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1997 Asya mali krizi</span> Temmuz 1997nin ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ve Taylandda başlayan bir domino etkisi ile tüm Asyayı sarmış ekonomik kriz

Doğu Asya Mali Krizi Temmuz 1997'nin ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ve Tayland'da başlayan bir domino etkisi ile tüm Asya'yı sarmış ve Güneydoğu Asya krizi adını almış finans krizidir. Asya Kaplanları olarak bilinen birçok Doğu Asya ülkesinin para birimleri, borsaları ve diğer kıymetleri ekonomik krizden etkilenmiştir. Yerel olarak IMF Krizi olarak da bilinir ama bu isim tartışmalıdır. Krizin varlığı ve sonuçları üzerinde görüş birliği olsa da nedenleri, kapsamı ve çözümleri tartışmalıdır. Uluslararası fon akımlarının yön değiştirmesine sebep olan ekonomik bir krizdir.

<span class="mw-page-title-main">Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği</span> Asya-Pasifik ülkeleri ekonomik forumu

Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği ya da APEC Büyük Okyanus kıyısındaki 21 ülkenin katıldığı, dünya ekonomisinin %60'ını temsil eden ve bölgesel ekonomik, iş birliği, ticaret ve yatırım konularının paylaşıldığı uluslararası bir örgüttür. Üye ülkelerin bakanlarının yıllık toplantıları da dahil olmak üzere örgütün tüm eylemleri APEC Sekreterliği tarafından yürütülür.

<span class="mw-page-title-main">Asya İşbirliği Diyaloğu</span> Hükûmetlerarası kuruluş

Asya Birliği ya da Asya Dayanışma Birliği, Asya ülkeleri arasında iş birliği sağlamak ve ASEAN, SAARC ve Körfez İşbirliği Konseyi gibi ayrı bölgesel örgütlerin entegrasyonuna yardımcı olmak amacıyla 2002 yılında kurulan uluslararası örgüttür.

Asya mutfağı, Asya kıtasına özgü yiyeceklerin genel adı. Bulundukları bölgenin adını alan bu mutfak türleri, geleneksel Çin İmparatorluğu mutfağıyla çağdaş Japon ve Kore Yarımadası mutfaklarının birleşiminden oluşan Doğu Asya; Kamboçya, Laos, Tayland, Vietnam, Brunei, Endonezya, Malezya, Singapur ve Filipinler mutfaklarını barındıran Güneydoğu Asya; bir zamanlar Britanya Hindistanı'nı oluşturan Myanmar, Hindistan, Sri Lanka ve Pakistan başta olmak üzere bölgede bulunan diğer ülkeleri içine alan Güney Asya, Orta Asya ve Orta Doğu mutfaklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">ASEAN Futbol Federasyonu</span> Organizasyon

ASEAN Futbol Federasyonu, AFC'ye bağlı Güneydoğu Asya ulusal futbol federasyonlarını tek çatı altında toplamayı amaçlayan bir organizasyondur. ASEAN'ın açılımı Güneydoğu Asya Uluslar Birliğidir. AFF; Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland ulusal futbol federasyonları tarafından 1984 yılında kurulmuştur. Brunei de aynı yıl katılım sağlamıştır. Kamboçya, Laos, Myanmar ve Vietnam ise 1996 yılında federasyona katılmıştır. En son katılan ulusal federasyonlar ise 2004'te üyeliğini gerçekleştiren Doğu Timor ve 2006'da üye olan Avustralya'dır.

2000 AFC Asya Kupası elemelerinde 42 ülke mücadele etti. Ev sahibi Lübnan ve 1996'da düzenlenen son turnuvanın şampiyonu Suudi Arabistan şampiyonaya direkt katılırken, elemeler sonucunda belirlenen 10 ülkenin takımı da turnuvaya katılmaya hak kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam pasaportu</span>

Vietnam pasaportu uluslararası seyahati kolaylaştırmak için Vietnam vatandaşlarına verilir. Vietnam vatandaşları pasaport almak için İl Göçmenlik Dairesi'nde başvuru yapmaları gerekmektedir. Kimlik Kartı ve 4 adet vesikalık fotoğraf gerektirir. Vietnam pasaportu, işlem ücretleri bakımından dünyanın en ucuz pasaportlarından biridir. 2013 yılı itibarıyla, maliyeti yaklaşık $ 15'dır.

<span class="mw-page-title-main">Cavi alfabesi</span> Arap alfabesinin Güneydoğu Asya dillerine uyarlanmış şekli

Cavi alfabesi, Arap alfabesinin Güneydoğu Asya dillerinde uyarlanmış şeklidir. Malayca, Açece, Tayca, Banjar dili, Minangkabau dili, Tausug dili ve daha birçok Güneydoğu Asya dili bu alfabe ile yazılır. Cavi alfabesi Brunei'de resmi alfabedir. Malezya'da ise alternatif alfabe olarak kullanılır. Endonezya, Singapur, Filipinler'in güneyindeki Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi ve Tayland'ta Müslümanların çoğunlukta olduğu Pattani'de ise dini işler için kullanılır.

İlk olarak 1954 yılında Tokyo'da düzenlenen Asya Pasifik Film Festivali, Asya-Pasifik Sinema Üreticileri Federasyonu Yönetim Kurulu tarafından her yıl belirlenen ülkede yapılmaktadır. Juri tarafından verilen ödüller arasında;

bulunmaktadır.

Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Asya-Pasifik bölgesinde on ASEAN ülkesi(Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam) ve beş adet diğer ülke - Avustralya, Çin, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore - arasında bir serbest ticaret anlaşmasıdır. 15 üye ülke, dünya nüfusunun ve GSYİH'nin yaklaşık %30'unu oluşturmakta ve bu da onu en büyük ticaret bloku yapmaktadır. 15 Kasım 2020'de Vietnam'ın ev sahipliği yaptığı sanal ASEAN Zirvesi'nde imzalandı ve üye ülkeler tarafından onaylandıktan sonra iki yıl içinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.

<span class="mw-page-title-main">Asya ekonomisi</span> Kıta Ekonomisi

Asya ekonomisi, 49 farklı devlette yaşayan 4.4 milyardan fazla insandan oluşur. Altı devletin kısmen Asya'da olmakla birlikte, ekonomik ve siyasi açıdan başka bir bölgeye ait olduğu düşünülmektedir. Asya dünyadaki en hızlı büyüyen ekonomik bölge ve SAGP'ye göre GSYİH bakımından en büyük kıtasal ekonomidir. Çin, Japonya ve Hindistan dünyanın en büyük on ekonomisi arasındadır. Dahası, Asya, Japon ekonomik mucizesinden (1950-1990) başlayarak, Güney Kore'deki Han Nehri Mucizesi (1961-1996) ve Çin'deki ekonomik patlama (1978-2013) ile dünyanın en uzun ekonomik patlamasının merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Asya Oyunları</span>

Güneydoğu Asya Oyunları”,, 11 Güneydoğu Asya ülkesinin katılımıyla iki senede bir gerçekleşen çok sporlu etkinlik. Oyun Güneydoğu Asya Oyunları Federasyonu tarafından yapılmakta ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve Asya Olimpiyat Konseyi tarafından denetlenmektedir.

Hokkien ya da Has Minnan (閩南語/閩南話), güneydoğu Çin, Tayvan ve güneydoğu Asya'da ve diğer denizaşırı Çinliler tarafından konuşulan bir Güney Min lehçe grubu. Hokkien'in kökenleri, Min Çincesinin konuşulduğu Fujian eyaletinin güneyindedir. Güney Min'in ana akım değişkesidir.

2022 FIFA Dünya Kupası AFC elemeleri ikinci Tur maçları, Asya'dan turnuvaya katılacak takımları belirleyen elemelerin ikinci aşamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sinosfer</span>

Sinosfer veya Doğu Asya kültürel alanı, Doğu ve Güneydoğu Asya'daki edebi gelenekler ve dinler de dahil olmak üzere tarihsel olarak Çin kültüründen etkilenen uluslardır. Konsept için diğer isimler arasında Sinik / Sinitik dünyası, Konfüçyüs dünyası, Tao dünyası ve özellikle Sinofon topluluğunu belirtmek için Çin kültür alanını bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">ASEAN Serbest Ticaret Bölgesi</span>

ASEAN Serbest Ticaret Bölgesi(AFTA), tüm ASEAN ülkelerinde yerel ticareti ve üretimi destekleyen ve bölgesel ve uluslararası müttefiklerle ekonomik entegrasyonu kolaylaştıran bir ticaret bloğu anlaşmasıdır. Dünyanın en büyük ve en önemli serbest ticaret bölgelerinden biridir.