İçeriğe atla

Güney Urallar

Güneyli Ural
Yamantau dağı - Güneyli Uraldın en yüksek nokta
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik1638 m
Coğrafya
KonumBaşkurdistan, Sverdlovsk Oblastı, Çelyabinsk Oblastı, Kurgan Oblastı, Orenburg Oblastı, Batı Kazakistan
Jeoloji
Dağ türüSıradağ

Güneyli Ural veya Başkurt Ural (RusçaЮжный Урал, Başkurtça: Könyak Ural) – Ural Dağları'nın en geniş kısmı, Ural Nehri (Alt Ufaley köyü yakınlarında) ve Karaizel Nehri arasında uzanır.

Coğrafya

Aygır Kayalıkları ve İnzer Nehri

Kabartma karmaşıktır. Güneybatı ve meridyonal yönlerin sırtları derin boylamasına ve enine vadiler ile disseke edilir.

Dağ sisteminin ekseni, Volga ve Ural nehir havzaları arasında bir havza olan Uraltau Range'dir. Doğu kısmında 500 km, 5 ila 30 km genişliğindedir. En yüksek zirvesi 1067 m'ye (Beloretsk şehrinin güneyindeki Arvyakryaz Dağı ulaşır. Sırtın ortalama yüksekliği 800–900 m'dir ve bitişik vadiler 400–500 m daha alçaktır. Uraltau Range, geniş oluklarla ayrılmış birkaç paralel sırttan ve küçük mahmuzlardan oluşur. Ana hatları yumuşak ve hizalı. Sadece bazı zirvelerde küçük tepeler ve şeyl, kuvarsit ve konglomerat sırtları yükselir.

Ağizel Nehri Vadisi, batıya birkaç paralel, daha yüksek ve kayalık zinciri ayırır. En yüksek Yamantau, İremel, Egelge (Başkurtça: Егәлгә), Maşak. Çok sert kuvars kumtaşlarından ve şeyllerden oluşurlar. Kabartmaları, basamaklı yamaçları, geniş yayla terasları ve kayalık tepeleri çok karakteristiktir. Dağ sıralarının yamaçları 1100 m yüksekliğe kadar iğne yapraklı ormanlarla kaplıdır ve taş döşemeler bu çizginin üzerinde hüküm sürmektedir. Dağlık teraslarda ve tepe tepe noktalarında, bazı dağların tepesini oluşturan duvar şeklindeki kayalıklar (taşkınlar) korunmuştur.

Batıya doğru, ortalama yüksekliği 1,000 m'nin altında olan gelişmiş bir dağ silsilesi şeridi vardır, sadece birkaç tepe yükselir. Dağlar birbirinden daha uzun boylu nehir vadileri ile ayrılmıştır ve dar enine vadiler her zinciri sırtlara ve masiflere ayırmaktadır. Bunlar Elmerzek, Yurmatau, Kola, Karatau.

Uraltau sırtının doğusunda, Güney Uralların gelişmiş bir doğu bölgesi zinciri var: İrendık ve Krıktıtau. Sadece tortul değil, volkanik kayalardan da oluşurlar. Dağlar ağır biçimde tahrip olmuş, tepeleri düz, ancak volkanik kayaların bulunduğu, kayaların ve sırtların bulunduğu yerler. Orenburg bölgesinin güneyinde, dağlar bitiyor ve bozkır başlıyor, sonra yarı çöl.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alpler</span> Orta Avrupada yer alan bir sıradağ

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Dağ</span> çevresindeki karasal alanlardan daha yüksek olan kara kütlelerine verilen ad

Dağ, çevresindeki karasal alanlardan daha yüksek olan kara kütlelerine verilen addır. "Dağlık" sıfatı, dağlarla ilişkili ve kaplı alanları tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Buzul</span> büyük kar ve buz kütlesi

Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Nur Dağları</span> Kahramanmaraş ile Hatay arasında uzanan dağ silsilesi

Nur Dağları, Gâvur Dağları ya da Amanos Dağları, Kahramanmaraş'taki Sır Baraj Gölü’nden başlayıp Hatay ilinin Samandağ kıyılarına doğru uzanan 175 km uzunlukta dağ silsilesidir. Çoğunluğu, Doğu Karadeniz'dekilere benzer nemli ve gür ormanlarla kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vadi</span> coğrafyada tepeler arasındaki alçak alan

Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

<span class="mw-page-title-main">Mescit Dağı</span>

Mescit Dağı, Erzurum ili sınırları içinde yer alan ve Türkiye'nin 3000 metrenin üstündeki dağlarındandır. 3255 metrelik zirvesi ile Çoruh Nehri'nin çıktığı dağ olan Mescit Dağı, Erzurum şehir merkezinin kuzeyinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Madra Dağları</span>

Madra Dağları ya da Madra Dağı, Ege Bölgesi’nin Asıl Ege Bölümü ile Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nün sınırlarında yer alır. Madra Dağı, Balıkesir ilinin İvrindi, Havran, Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık ilçeleri ile İzmir ilinin Bergama ilçesi topraklarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İran coğrafyası</span>

İran, Güneybatı Asya'da, Umman Körfezi, Fars Körfezi, Hazar Denizi, Irak, Türkiye ve Pakistan arasında bir coğrafik konuma sahiptir. İran yeryüzündeki en dağlık ülkelerden biridir. Dağlar, üzerlerinde ana tarım ve yerleşim bölgelerinin yer aldığı çok sayıda dar havza veya platoyu çevrelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yunt Dağları</span>

Yunt Dağları, Batı Anadolu'da Ege Bölgesi'nin kuzeyinde yer alan kırık tipi dağ oluşumudur. Yükseltisi 1076 m'dir.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Volkanik Ulusal Parkı</span>

Lessen Volkanik Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzey-doğusunda, Redding ile Susanville küçük şehirleri yakınlarında bulunan ve 429 km² yüzölçümü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Sierra Nevada Sıradağları ) batı ABD'de "Kaliforniya Merkez Vadisi " ile "Havza ve Sıradağlar Jeolojik Bölgesi " arasında bulunan bir sıradağlar sistemidir. Bu sıradağlar "Sierra" veya "Sierralar" ve "Yüksek Sierralar" olarak da adlandırılmaktadır. Sierralar'ın en önemli ve büyük kısmı Kaliforniya eyaletinde bulunmaktadır; ama birçok coğrafyacı bu sıradağlara eklenmiş olarak Nevada eyaletine uzanan Carson Sıradağları'nı da Sierralar'ın bir kısmı olarak kabul etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Ağizel Nehri</span>

Ağizel ya da Belaya (Başkurtça: Ağizel,

Biçe Möngün Tayga, Tuva Cumhuriyeti'nin Möngün Tayga bölgesi ile Moğolistannın kuzeyinde Tandı dağları silsilesinde bir sınır dağ sırtı.

Üd veya Üde, Tuva Cumhuriyeti'nin Totu bölgesi doğusunda ve İrkut oblastı sınırındaki dağ.

<span class="mw-page-title-main">Düz tepe</span> düz ve yanları sarp kayalıktan oluşan yüksek tepeler

Mesa ya da düz tepe, genellikle düz ve yanları sarp kayalıktan oluşan yüksek tepelerdir. Kendisi ile yakından ilgili olan tanık tepeden daha büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Narodnaya Dağı</span>

Narodnaya Dağ, Rusya'daki Ural Dağları'nın en yüksek noktasının bulunduğu dağdır. Yüksekliği 1,894 metredir. Dağ Komi Cumhuriyeti sınırından 0,5 km doğuda, Tyumen Oblastı'ndaki Khanty-Mansi Özerk Okrugu'nda bulunur. Dağın adı, Research Range'da yer alan, köprüden çıkan Naroda Nehri anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahır Dağı (Kahramanmaraş)</span>

Ahır Dağı, Kahramanmaraş il merkezinin kuzeyinde, doğu-batı uzanışlı, Güneydoğu Toroslar üzerinde 2301 m yüksekliğindeki dağ.

<span class="mw-page-title-main">Bastak Tabiatı Koruma Alanı</span>

Bastak Tabiatı Koruma Alanı, Rus Uzak Doğusu'ndaki Amur Nehri havzasında bulunan bir Rus 'zapovednik'idir. Koruma alanının toprakları Bureya Masifi'nin güneydoğu mahmuzlarını ve Sredneamurskaya ovalarının kuzey eteklerini kapsamaktadır. Koruma alanı Birobidzhansky Bölgesi'ndeki Birobican şehrinin yaklaşık 10 km kuzeyinde yer almaktadır ve Yahudi Özerk Oblastı'ndaki tek ulusal koruma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Los Angeles Havzası</span>

Los Angeles Havzası, Güney Kaliforniya'da Yarımada Sıradağları olarak bilinen bir bölgede bulunan tortul bir havzadır. Havza, aynı zamanda topluca Kaliforniya Enine Sıradağları olarak bilinen, doğu-batı yönlü anormal dağ zincirleri grubuna da bağlıdır. Mevcut havza, Pasifik levhası'nın kenarında yer alan uzun alçak sırtlar ve tepe grupları ile zemini işaretlenmiş bir kıyı ovası alanıdır. Los Angeles Havzası, Santa Barbara Kanalı, Ventura Havzası, San Fernando Vadisi ve San Gabriel Havzası ile birlikte, daha büyük Güney Kaliforniya bölgesinde yer almaktadır. Kuzey, kuzeydoğu ve doğuda, ova havzası Santa Monica Dağları ve Puente, Elysian ve Repetto tepeleri ile sınırlıdır. Güneydoğuda, havza Santa Ana Dağları ve San Joaquin Tepeleri ile çevrilidir. Havzanın batı sınırı, Kıta Sınır Bölgesi ile işaretlenmiştir ve kara bölümünün bir parçasıdır. Kaliforniya sınır bölgesi, kuzeybatı eğimli açık deniz sırtları ve havzaları ile karakterizedir.

<span class="mw-page-title-main">Şihan</span>

Şihan, Rusya'nın Başkurdistan Cumhuriyeti'nde Sterlitamak kentinin yanında, Ağizel Nehri boyunca uzanan izole tebeşir tepelerinden oluşan bir tepe veya sırttır. Manzaradan belirgin bir şekilde öne çıkarak dikkat çekici yerel simgelerdir.