İçeriğe atla

Güney Süperkümesi

Güney Süperkümesi İplikçiği ile karıştırılmamalıdır.
Güney Süperkümesi
NGC 1300, Kılıçbalığı ve Ocak kümesi ile birlikte Güney Süperkümesi'ndeki 3 ana kümeden biri olan Irmak kümesi'nde yer alan bir sarmal gökadadır.
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızBalina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı[1]
Ana yapıGüney Süperkümesi İplikçiği
Büyük eksen (a)41 Mpc (134 Mly)[1]
Hız dağılımı (σ)345 km/s[1]
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)1800 km/s[2]
Uzaklık19,5 Mpc (63,6 Mly)[1]
Bağlanma kütlesi (U)2,4×1014 [1] M☉
Aydınlatma gücü2,4×1012 L☉[1] (toplam)
Katalog belirtmeleri
Dorado-Fornax-Eridanus complex[3][4] • Dorado-Fornax-Eridanus stream[5] • Eridanus-Fornax-Dorado filament[6] • SSCa[7]

Güney Süperkümesi (İngilizce: Southern Supercluster), Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında yaklaşık olarak 19,5 Mpc (63,6 Mly) uzaklıkta bulunan yakın bir süperkümedir. İlk olarak 1953 yılında Gérard de Vaucouleurs tarafından tanımlanmıştır.

Kılıçbalığı, Ocak ve Irmak kümeleri olmak üzere üç ana kümenin yanı sıra birçok başka gökada grubunu da içerir.[1]

2014 yılında Güney Süperkümesi İplikçiği'nin, Büyük Çekici merkezli daha büyük bir süperküme olan Laniakea'nın bir lobu olduğu açıklandı.[8] Bu durumda, Güney Süperkümesi İplikçiği'nin bileşenleri olan Güney Süperkümesi ve Dürbün-Turna Bulutu'nun[7] bu yeni süperkümenin bir parçası olduğu anlamına gelir. Başak Süperkümesi de bu büyük süperkümenin bir parçası olur ve böylece yerel süperküme haline gelir.[8]

Fiziksel özellikler

Güney Süperkümesi; Kılıçbalığı, Ocak ve Irmak kümelerini içeren[9] en az 15[1] ila 33 gökada grubu ve kümesinden oluşan,[10] 41 Mpc (134 Mly) uzunluğunda bir zincirdir. Süperküme, A Bölgesi ve B Bölgesi olmak üzere iki bölümden oluşur:

  • A Bölgesi: Süperkümenin en zengin kısmı olan bu bölge, 3 Mpc (9,8 Mly) genişliğe, 20 Mpc (65,2 Mly) kalınlığa sahiptir ve 1161 km/s kırmızıya kayma ile 19 Mpc (62,0 Mly) uzaklıktadır. A Bölgesi, süpergalaktik düzleme neredeyse paraleldir.
  • B Bölgesi: 13 Mpc (42,4 Mly) genişliğe, 26 Mpc (84,8 Mly) kalınlığa sahiptir ve 1403 km/s kırmızıya kayma ile 22 Mpc (71,8 Mly) uzaklıktadır. B Bölgesi, süpergalaktik düzleme dik konumda uzanır.[1]

Güney Süperkümesi, 1987 yılında gök bilimci Brent Tully ve meslektaşı Richard Fisher tarafından The Nearby Galaxies Atlas (Yakın Gökadalar Atlası) kitabında tanımlanan ve Balina-Koç Bulutu olarak adlandırılan küçük bir iplikçik aracılığıyla Dürbün-Turna Bulutuna bağlanır.[11]

Güney Süperkümesi, Erboğa Kümesi'nden uzanan ve Dürbün-Turna Bulutunu da içeren Güney Süperkümesi İplikçiği olarak bilinen daha büyük bir iplikçiğin bir koludur. Güney Süperkümesi İplikçiği, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ne kadar uzanır.[7][12] Güney Süperkümesi İplikçiği'nin bir parçası olan Güney Süperkümesi, Pompa Duvarı'nı içeren ve her ikisi de Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ne uzanan Erboğa-Pupa-PP İplikçiği ile birlikte, Heykeltıraş Boşluğu'nu çevreleyen bir duvar oluşturur.[12]

Gözlem tarihi

John Herschel 1847 yılında, Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında gökada ya da o zamanki adıyla bulutsu akıntısının varlığına işaret etmişti. Daha sonra 1953'te Gérard de Vaucouleurs bu yapıyı bir süperküme olarak tanımladı[1] ve "southern supergalaxy" adını verdi.[13] Grupların ve kümelerin çoğu ise 1975 yılı civarında tanımlandı.[14]

1987'de Brent Tully ve meslektaşı Richard Fisher, The Nearby Galaxies Atlas (Yakın Gökadalar Atlası) adlı kitaplarında Güney Süperkümesi ile Dürbün-Turna Bulutu arasındaki bağlantı olarak belirttikleri yakındaki küçük bir iplikçik olan Balina-Koç Bulutunu tanımladılar. Aynı yıl, diğer iplikçik olan Dürbün-Turna Bulutunu da tanımlamışlardı.[15] 1989'da Mitra ve arkadaşları, Güney Süperkümesi'nin ilk fiziksel yapısını ortaya koydular. Bu çalışma, gökadaların kırmızıya kaymalarından elde edilen dağılımlarına dayanıyordu ve Güney Süperkümesi İplikçiği'ni Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ni birbirine bağlayan bir iplikçik olabileceğinden şüphelendiler.[16] Bu şüphe, 2017 yılında Pomarède ve arkadaşları tarafından doğrulandı.[12] 1992 yılında Fouque ve arkadaşları, Yakın Gökadalar Atlası kitabında 52 numaralı bulut olarak da bilinen Balina-Koç Bulutunu, Güney Süperkümesi'nin üç ana kümesi olan Kılıçbalığı, Ocak ve Irmak kümeleri ile birlikte gruplandırdı.[10]

2013 yılında Courtois ve arkadaşları, Erboğa Kümesi'nden uzanan ve Güney Süperkümesi'ni de kapsayan daha büyük bir iplikçik olan Güney Süperkümesi İplikçiği'ni tanımladılar. Güney Süperkümesi artık Dürbün-Turna Bulutu ile birlikte bu daha büyük iplikçiğin bir kolu (bölümü) olarak kabul ediliyor. Güney Süperkümesi bu iplikçiğin SSCa kolu, Dürbün-Turna Bulutu ise SSCb kolu olarak adlandırılır.[7] 2017 yılında Pomarède ve arkadaşları, şimdi Güney Süperkümesi İplikçiği olarak bilinen bu iplikçiğin, Pompa iplikçiği olarak bilinen başka bir iplikçik ile birlikte Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ne kadar uzandığını ortaya koydular.[12]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j Mitra, Shyamal (1 Ekim 1989). "The Southern Supercluster". The Astronomical Journal. Cilt 98. s. 1175. Bibcode:1989AJ.....98.1175M. doi:10.1086/115205. ISSN 0004-6256. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  2. ^ Kraan-Korteweg, R. C.; Fairall, A. P.; Balkowski, C. (1 Mayıs 1995). "Extragalactic Large-scale structures behind the southern Milky Way.I. Redshifts obtained at the SAAO in the Hydra/Antlia extension." Astronomy and Astrophysics. Cilt 297. s. 617. arXiv:astro-ph/9411089 $2. Bibcode:1995A&A...297..617K. ISSN 0004-6361. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
  3. ^ Santiago, B. X.; Strauss, M. A.; Lahav, O.; Davis, M.; Dressler, A.; Huchra, J. (14 Haziran 1994). "The Optical Redshift Survey: Sample Selection and the Galaxy Distribution". The Astrophysical Journal. Cilt 446. s. 457. arXiv:astro-ph/9406049 $2. doi:10.1086/175805. ISSN 0004-637X. 
  4. ^ Giuricin, Giuliano; Marinoni, Christian; Ceriani, Lorenzo; Pisani, Armando (1 Kasım 2000). "Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups". The Astrophysical Journal. 543 (1). ss. 178-194. arXiv:astro-ph/0001140 $2. Bibcode:2000ApJ...543..178G. doi:10.1086/317070. ISSN 0004-637X. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  5. ^ de Vaucouleurs, G. (1 Nisan 1971). "The Large-Scale Distribution of Galaxies and Clusters of Galaxies". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 83 (492). s. 113. Bibcode:1971PASP...83..113D. doi:10.1086/129088. ISSN 0004-6280. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  6. ^ Willmer, C. N. A.; Focardi, P.; da Costa, L. Nicolaci; Pellegrini, P. S. (1 Kasım 1989). "Studies of Nearby Poor Clusters: The Eridanus Group". The Astronomical Journal. Cilt 98. s. 1531. Bibcode:1989AJ.....98.1531W. doi:10.1086/115236. ISSN 0004-6256. 25 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  7. ^ a b c d Courtois, Hélène M.; Pomarède, Daniel; Tully, R. Brent; Hoffman, Yehuda; Courtois, Denis (14 Ağustos 2013). "Cosmography of the Local Universe". The Astronomical Journal. 146 (3). s. 69. arXiv:1306.0091 $2. Bibcode:2013AJ....146...69C. doi:10.1088/0004-6256/146/3/69. ISSN 0004-6256. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  8. ^ a b Tully, R. Brent; Courtois, Hélène; Hoffman, Yehuda; Pomarède, Daniel (1 Eylül 2014). "The Laniakea supercluster of galaxies". Nature. 513 (7516). ss. 71-73. arXiv:1409.0880 $2. Bibcode:2014Natur.513...71T. doi:10.1038/nature13674. ISSN 0028-0836. PMID 25186900. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  9. ^ Pellegrini, P. S.; da Costa, L. Nicolaci; Huchra, J. P.; Latham, David W.; Willmer, C. N. A. (1 Mart 1990). "Distribution of Galaxies in the Southern Galactic CAP". The Astronomical Journal. Cilt 99. s. 751. Bibcode:1990AJ.....99..751P. doi:10.1086/115371. ISSN 0004-6256. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  10. ^ a b Fouque, P.; Gourgoulhon, E.; Chamaraux, P.; Paturel, G. (1 Mayıs 1992). "Groups of galaxies within 80 Mpc. II. The catalogue of groups and group members". Astronomy and Astrophysics Supplement Series. Cilt 93. ss. 211-233. Bibcode:1992A&AS...93..211F. ISSN 0365-0138. 20 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  11. ^ Tully, R. Brent; Fisher, J. Richard (1 Ocak 1987). Atlas of Nearby Galaxies. Bibcode:1987ang..book.....T. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  12. ^ a b c d Pomarède, Daniel; Hoffman, Yehuda; Courtois, Hélène M.; Tully, R. Brent (10 Ağustos 2017). "The Cosmic V-Web". The Astrophysical Journal. 845 (1). s. 55. arXiv:1706.03413 $2. Bibcode:2017ApJ...845...55P. doi:10.3847/1538-4357/aa7f78. ISSN 1538-4357. 
  13. ^ de Vaucouleurs, Gerard (1 Şubat 1953). "Evidence for a local super,galaxy". The Astronomical Journal. Cilt 58. s. 30. Bibcode:1953AJ.....58...30D. doi:10.1086/106805. ISSN 0004-6256. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  14. ^ "Nearby Groups of Galaxies - G. de Vaucouleurs". ned.ipac.caltech.edu. 29 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  15. ^ Tully, R. Brent; Fisher, J. Richard (1 Ocak 1987). Atlas of Nearby Galaxies. Bibcode:1987ang..book.....T. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  16. ^ Mitra, Shyamal (Ekim 1989). "The Southern Supercluster". The Astronomical Journal. Cilt 98. s. 1175. Bibcode:1989AJ.....98.1175M. doi:10.1086/115205. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Suyılanı-Erboğa Süperkümesi</span>

Suyılanı-Erboğa Süperkümesi veya Suyılanı ve Erboğa Süperkümesi, Samanyolu'nun da bulunduğu Başak Süperkümesi'nin en yakın komşusu olan süperkümedir. Suyılanı Süperkümesi büyük bir süperküme olmadığı için, Erboğa Süperkümesi ile birlikte incelenir. Bununla birlikte iki süperkümeyi de inceleyen yazarların pek çoğu, iki süperkümenin birbirinden ayrı yapılar olduğu konusunda hemfikirdirler.

<span class="mw-page-title-main">Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi</span>

Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi, Başak Süperkümesi'ni de içeren gökada süperkümeleri veya gökada iplikçiklerinin bileşik yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3981</span> galaksi

NGC 3981, Kupa takımyıldızında yaklaşık olarak 92,62 MIy (28,4 Mpc) uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 7 Şubat 1785 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 289 olarak "rüzgar etkisine sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4065</span>

NGC 4065, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 280,82 MIy (86,1 Mpc)uzaklıkta bulunan etkileşim halindeki bir eliptik gökadadır. Bir radyo gökada olarak sınıflandırılır. Wilhelm Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. Daha sonra 29 Nisan 1832'de John Herschel tarafından yeniden keşfedildi ve NGC 4057 olarak listelendi. NGC 4065, NGC 4065 Grubu'nun en parlak üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4066</span> galaksi

NGC 4066, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 327,13 MIy (100,3 Mpc)uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Wilhelm Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. NGC 4066, NGC 4065 Grubu'nun bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4072</span> Gökada

NGC 4072, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 289,62 MIy (88,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. Wilhelm Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. Daha sonra 3 Nisan 1872'de Ralph Copeland tarafından tekrar keşfedildi. NGC 4072, NGC 4065 Grubu'nun bir üyesidir. ve LINER gökada olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4074</span> Merceksi Gökada(Galaksi)

NGC 4074, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 298,75 MIy (91,6 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. Wilhelm Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. NGC 4074, NGC 4065 Grubu'nun bir üyesidir ve tip 2 Seyfert gökada olarak sınıflandırılır. İlk olarak 1978 yılında Seyfert olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4086</span> bir galaksi

NGC 4086, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 315,06 MIy (96,6 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. Heinrich Louis d'Arrest tarafından 2 Mayıs 1864 tarihinde keşfedildi. NGC 4086, NGC 4065 Grubu'nun bir üyesidir. ve LINER gökada olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4089</span>

NGC 4089, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 322,89 MIy (99,0 Mpc)uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Heinrich Louis d'Arrest tarafından 4 Mayıs 1864 tarihinde keşfedildi. NGC 4089, NGC 4065 Grubu'nun bir üyesidir ve etkin bir çekirdeğe (AGN) sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Laniakea Süperkümesi</span>

Laniakea Süperkümesi, Samanyolu'nu ve yakınındaki diğer yaklaşık 100.000 gökadayı içeren bir süperkümedir. Süperkümenin kendisi ise evrendeki en büyük yapılardan biri olan ve Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen iplikçik yapısının içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi iplikçiği</span> evrendeki büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturan iplik benzeri yapılar

Gökada iplikçikleri kozmolojide kütleçekimsel olarak bağlı olan gökada süperkümelerinin duvarlarından oluşan evrendeki bilinen en büyük yapılardır. Bu devasa iplik benzeri oluşumlar, 80 megaparsek h−1'e ulaşabilir ve büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturur.

Saç İplikçiği, bir gökada iplikçiğidir. Saç Süperkümesi'ni içerir ve CfA2 Büyük Duvarı'nın bir parçasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ocak Duvarı</span> gökada duvarı

Ocak Duvarı, başlangıçta Güney Süperkümesi olarak adlandırılan ve Yerel Grup'un yakınında bulunan bir gökada süper yapısıdır. Balina takımyıldızı'ndan Kılıçbalığı'na kadar yaklaşık 135 milyon ışık yılı boyunca uzanan, merkezinin bulunduğu Ocak, Irmak ve Saat takımyıldızlarını geçen uzun bir gökadalar kolundan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Katman</span> yakın galaksi dışı uzay bölgesi

Astronomide Yerel Katman; Samanyolu, Yerel Grup üyeleri ve diğer gökadaların benzer özel hızı paylaştığı yakındaki galaksi dışı bir uzay bölgesidir. Bu bölge yaklaşık 23 Mly (7 Mpc) yarıçapında, 1,5 Mly (0,46 Mpc) kalınlığındadır ve bu mesafenin ötesindeki gökadalar belirgin şekilde farklı hızlara sahiptir. Yerel Grup, Yerel Katman'a göre 66 km⋅s−1 gibi görece küçük bir özel hıza sahiptir. Gökadaların tipik hız dağılımı, radyal yönde sadece 40 km⋅s−1'dir. Yakınlardaki parlak gökadaların neredeyse tamamı Yerel Katman'la bağlantılıdır. Yerel Katman, Yerel Hacim'in bir parçasıdır ve Başak Süperkümesi'nde yer alır. Yerel Katman, Yerel Boşluğun sınırını belirleyen bir gökadalar duvarı oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Saç I Grubu</span> Berenisin Saçı takımyıldızındaki gökada grubu

Saç I Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızında yaklaşık olarak 14,5 Mpc (47,3 Mly) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Sarmal gökadalar açısından zengin olmakla birlikte az sayıda eliptik ve merceksi gökada içeren grubun en parlak üyesi NGC 4725'tir. Saç I, daha uzakta bulunan Saç ve Aslan kümelerinin önünde yer alır ve Başak Süperkümesi'ne dahildir.

Güney Süperkümesi İplikçiği, Güney Süperkümesi ve Dürbün-Turna Bulutu'nu kapsayan bir gökada iplikçiğidir.

Dürbün-Turna Bulutu, Tavus, Hintli ve Dürbün takımyıldızları içerisinde bulunan bir gökada iplikçiğidir. Gök bilimci Brent Tully, The Nearby Galaxies Atlas ve ona eşlik eden The Nearby Galaxies Catalog kitaplarında bu yapıyı ilk kez tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Boşluk</span> Yerel Gökada Grubuna bitişik boş uzay bölgesi.

Yerel Boşluk, Yerel Grup'a bitişik olarak uzanan çok geniş ve boş bir uzay bölgesidir. 1987 yılında Brent Tully ve Rick Fisher tarafından keşfedilen Yerel Boşluk'un, şu anda "narin iplikçikler" ile ayrılmış üç ayrı sektörden oluştuğu bilinmektedir. Boşluğun tam boyutu bilinmemekle birlikte en az 150 Mly (45 Mpc) genişliğinde olduğu ve muhtemelen 150 ila 300 Mpc arasında olabileceği düşünülmektedir. Yerel Boşluk, standart kozmolojiden beklenenden çok daha az sayıda gökadaya sahip gibi görünmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.