İçeriğe atla

Güney Osetya'daki Yahudilerin tarihi

Güney Osetya Yahudilerinin tarihinin başlangıcı Gürcistan'ın diğer bölgelerindeki Yahudilerin tarihine benzemektedir. Güney Osetya'nın başkenti Tshinvali'de büyük ölçüde Yahudi nüfusu ve bu Yahudilerin kendilerine ait mahalleleri vardı.

1891'de, Aşkenaz haham Avraham Khvolis Litvanya'dan Tshinvali'ye taşındı. Khvolis, Tshinvali'de bir okul bir de sinagog inşa ettirip burada Avrupa rabinik öğretileri Gürcü Yahudilere öğretti. Khvolis'in yaptırdığı sinagog bugün ıssız bir sokakta terk edilmiş olarak bulunmaktadır. Duvarında top mermisinin bıraktığı delik mevcuttur. Bugün, Hristiyanlar tarafından Pazar günleri vaftiz törenleri yapılmaktadır.

Sovyet verilerine göre 1926 ila 1939 yılları arasında Güney Osetya'da 2000 Yahudi yaşamaktaydı. 1926'ya kadar ise şehir nüfusunun üçte birini Yahudiler oluşturmaktaydı. Sayıları, Sovyetlerin diğer büyük şehirlerine veya İsrail'e göçle azaldı.[1]

Güney Osetya Yahudi nüfusunun çoğu, 1991-1992 Güney Osetya Savaşı sebebiyle Gürcistan'ın diğer şehirlerine veya İsrail'e kaçtı. Geri kalanları ise 2008 Güney Osetya Savaşıyla ülkeyi terk etti. Bugün Tshinvali'de yaşlı bir kadın olan tek bir Yahudi kaldı.

Kaynakça

  1. ^ "Census results for South Ossetia". 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011. 

Ayrıca bakınız

  • Gürcü Yahudileri
  • Abhazya'daki Yahudilerin tarihi

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan</span> Kafkasyada bir ülke

Gürcistan, Karadeniz'in doğu kıyısında, Güney Kafkasya'da yer alan ülkedir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.

<span class="mw-page-title-main">Güney Osetya</span> kafkasların güneyinde ihtilaflı bölge ve kısmen tanınmış devlet

Güney Osetya veya Nisan 2017 tarihinde kabul edilen resmî adıyla Güney Osetya Cumhuriyeti - Alanya Devleti Kafkasların güneyinde ihtilaflı bölge ve kısmen tanınmış devlet. Sovyetler Birliği'ne bağlı Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bünyesinde kurulmuş Güney Osetya Otonom Oblastı topraklarında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Tshinvali</span> Gürcistanın Şida Kartli bölgesinde bir şehir

Tshinval ya da Şinval, resmî olarak Gürcistan topraklarında bulunan ve bağımsızlığı dünyaca tanınmayan Güney Osetya'nın da de facto başkentidir. Şehir resmî olarak Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Gürcistan Savaşı</span>

Rusya-Gürcistan Savaşı, Ağustos 2008 tarihinde Güney Osetya - Rusya - Gürcistan ve son olarak Abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan-Güney Osetya çatışması</span>

Gürcistan - Güney Osetya Sorunu, Gürcistan ve de facto olarak bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya arasında, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması ile başlayan ihtilaflardır.

<span class="mw-page-title-main">İran Yahudileri</span>

İran Yahudileri, eskiden Pers İmparatorluğu ya da İran'da yaşamış veya hâlen İran'da yaşamakta olan Yahudiler'e denir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Gürcü Yahudileri Kafkasya'daki Gürcistan ulusundan olan Yahudiler'e denir. Gürcistan'in en eski cemaatlerinden olan Yahudiler tarihlerini Babil Sürgünü'ne kadar dayandırmaktadır.

Yahudilerin Arap topraklarından toplu göçü 20. yüzyılda, başta Sefarad ve Mizrahiler olmak üzere, Yahudilerin Arap ve Müslüman ülkelerden kovulması veya toplu olarak ayrılmasına atıfta bulunmaktadır. Göç, 19. yüzyılın sonlarında başlamışsa da özellikle 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın ardından ivme kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Yahudilerin 2000 yıldan fazla yaşadığı Afganistan'da dış göçler nedeniyle nüfus zamanla büyük miktarda azalmıştır. Afgan Yahudi cemaatleri bugün en çok İsrail'de ve bir kısmı da ABD'de varlıklarını sürdürmektedir. Bugün Afganistan'da Zablon Simintov isimli tek bir Yahudi kalmıştır. Zablon, Afganistan'ın başkenti Kâbil'deki köhne sinagogun bakımıyla ilgilenmektedir; dünyanın çeşitli yerlerindeki Müslüman ve Yahudilerden gelen yardımlarla yaşamını sürdürmektedir.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

Kazakistan'da uzun geçmişi olan Kazak Yahudileri'nin nüfusu 12,000 ila 30,000 olup toplam nüfusun %1'inden azını oluşturur.

Abhazya Yahudilerinin nüfusu, Aşkenaz, Gurjim ve diğer Yahudilerden oluşmaktaydı. Abhazya'nın 19.yy'ın ortasında Rus İmparatorluğu'na katılmasıyla bölgedeki Yahudi nüfusu arttı. 1992-1993 Gürcistan-Abhazya çatışması sebebiyle çoğu Yahudi bölgeyi terk etti veya çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Lübnan Yahudileri geleneksel olarak bir Mizrahi cemaati olup genelde Lübnan'ın Beyrut şehrinde veya çevresinde yaşayan veya yaşamış olan Yahudilerdir. Cemaatin hemen hemen hepsi İsrail, Fransa ve Kuzey Amerika'ya göç etmiştir. Ülkede bugün 20 ila 40 arası Yahudi kalmıştır. Lübnan Yahudileri toplumla sıkıca entegre oldukları ve vatanlarını terk etme hissi duymadıkları için Lübnan'ın 1958'de yaşadığı iç savaşta dahi büyük oranda dış göç olmamıştır. Fakat, 1975'teki Lübnan İç Savaşı ve 1982'deki İsrail'in Lübnan'a girme harekâtıyla dış göçler hızlanmıştır.

Yeni Zelanda'daki Yahudilerin tarihi, Yahudi tüccarların 1830'larda ülkeye gelmesiyle başladı. Yeni Zelanda, 1840'ta Britanya sömürgesi olmadan önce aralarında Joel Samuel Polack'ın da bulunduğu 30'dan az Yahudi yaşamaktaydı. Göçlerle Yahudiler dört ana gruba ayrıldılar: 19. yüzyılda Birleşik Krallık'tan gelen en eski Yahudi aileler; 1930'lar ve 1940'larda gelen Avrupa Yahudisi mülteciler; Britanya'dan 1950'lerde gelenler; son zamanlarda Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail ve eski Sovyetler Birliği'nden gelenler. Ülkedeki Yahudi cemaati, Başbakan Julius Vogel ve aralarında Dove-Myer Robinson da bulunduğu 5 Auckland valisi çıkarmıştır. Şimdiki Başbakan John Key, Yahudiliği icra etmemesine rağmen Aşkenaz kökenlidir. 14 Mayıs - 30 Mayıs 1925 tarihleri arasında kısa bir dönem başbakanlık yapan Francis Bell Hristiyan olmasına rağmen Yahudi ataları vardı.

<span class="mw-page-title-main">1991-1992 Güney Osetya Savaşı</span>

1991–1992 Güney Osetya Savaşı Gürcistan hükûmet güçleri ve etnik Gürcü milisleri ile Güney Osetya ve Güney Osetya'nın Gürcistan'dan ayrılmasını ve bağımsız bir devlet olmasını isteyen Kuzey Osetya gönüllüleri arasındaki Gürcistan-Güney Osetya çatışması'nın bir parçası olan savaştır. Savaş, 24 Haziran 1992'de imzalanan barış antlaşması ile, ortak bir barışı koruma gücü kuran ve Güney Osetya'yı Gürcistan arasında bölüştüren Rusların aracılığıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Osetya'da Gürcülerin etnik temizliği</span>

Güney Osetya'daki Gürcülere yönelik etnik temizlik, Güney Osetya'da ve Rus ve Güney Osetya güçleri tarafından işgal edilen diğer topraklarda yaşayan Gürcülerin toplu olarak sınır dışı edilmesiydi. Olaylar 2008 Rusya-Gürcistan Savaşı sırasında ve sonrasında meydana geldi.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları</span>

Gürcistan'ın işgal altındaki bölgeleri, Rus-Gürcü Savaşı'ndan sonra Rusya'nın işgal ettiği topraklardır. Bunlar, statüsü uluslararası bir ihtilaf konusu olan Sovyet Gürcistanı'nın eski Abhazya bölgesi ve Güney Osetya Özerk Oblastı'ndan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tshinvali Savaşı</span>

Tshinvali Savaşı, Güney Osetya eyaletinin ayrılıkçı başkenti Tshinvali şehri için yapılan bir savaştı. Rus-Gürcü Savaşı'ndaki tek büyük savaştı. Gürcü kara birlikleri, bir topçu saldırısından sonra 8 Ağustos 2008 başlarında şehre girdi. Gürcüler saatler içinde şehrin çoğunun kontrolünü ele geçirdi. Rus ana kuvvetleri, Roki tünelinden Güney Osetya'ya girmeye başladı. Başlangıçta geri çekilmeye zorlandıktan sonra, Gürcü birlikleri şehri geri almak için birkaç girişimde bulundu. Arazinin zorlu lojistiği nedeniyle, Rus takviye kuvvetlerinin gelişi yavaştı. Şiddetli çatışmalardan sonra Gürcü birlikleri nihayet 10 Ağustos akşamı şehirden çekilmek zorunda kaldı. 11 Ağustos'ta tüm Gürcü birlikleri Güney Osetya'dan ayrıldı. Üç günlük çatışmada Tshinvali'nin bazı kısımları harap oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan-İsrail ilişkileri</span>

Gürcistan-İsrail ilişkileri, Gürcistan ve İsrail arasındaki diplomatik, ticari ve kültürel bağlardır. ABD ile diplomatik ilişkilerin yanı sıra diplomatik ilişkiler resmi olarak 1 Haziran 1992'de kuruldu. Gürcistan'ın Tel Aviv'de büyükelçiliği var. İsrail'in Tiflis'te büyükelçiliği var.