İçeriğe atla

Güney Ndebele dili

Güney Ndebele dili
isiNdebele
Ana dili olanlarGüney Afrika Cumhuriyeti Güney Afrika
Konuşan sayısı1,1 milyon  (2011)
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin
Dil kodları
ISO 639-1nr
ISO 639-2nbl
ISO 639-3nbl
isiNdebele'nin Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki coğrafi yaygınlığı: yerel nüfusa göre isiNdebele'yi evde konuşanların oranı.

Güney Ndebele dili, Bantu dil ailesinin Nguni grubuna ait olan bir dildir. Güney Afrika Cumhuriyeti'nde yaşayan Ndebele halkının dili olup özellikle Mpumalanga, Limpopo, Gauteng ve Kuzey Batı vilayetlerinde konuşulur. Ayrıca Güney Afrika Cumhuriyeti'nin resmî dillerindendir.

Ayrıca bakınız

  • Kuzey Ndebele dili

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Cumhuriyeti</span> Güney Afrikada bir ülke

Güney Afrika Cumhuriyeti ya da daha yaygın kullanımı ile Güney Afrika, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik ve Esvatini oluştururken ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu, güney ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Bu ülkelerin haricinde Lesotho'da da tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları içinde yer alan bir ülke olarak Güney Afrika ile tüm sınırlarını paylaşmaktadır. Güney Afrika'da yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere üç başkent bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kamerun</span> Ortabatı Afrikada bulunan bir ülke

Kamerun ya da resmî adı ile Kamerun Cumhuriyeti, Afrika kıtasının ortabatı bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Nijerya, Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Ekvator Ginesi ve 402 km'lik sahil şeridi ile Atlas Okyanusu oluşturmaktadır. Ülkenin başkenti Yaoundé'dir.

<span class="mw-page-title-main">Namibya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Namibya ya da resmî adıyla Namibya Cumhuriyeti, eski adıyla Güney Batı Afrika, batı sınırı Atlantik Okyanusu olan güney Afrika'da bir ülkedir. Kuzeyinde Zambiya ve Angola, doğusunda Botsvana, güney ve doğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti ile sınır paylaşmaktadır. Zimbabve ile sınırı olmamasına rağmen, Zambezi Nehri'nin 200 metreden daha az bir kısmı iki ülkeyi en yakın noktalarında ayırır. Namibya Kurtuluş Savaşı sonrasında, 21 Mart 1990 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kazandı. Başkenti ve en büyük şehri Windhoek'tir. Namibya Birleşmiş Milletler (BM), Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), Afrika Birliği (AU) ve İngiliz Milletler Topluluğu'na üye bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Amerika</span> Dünyanın kuzey yarıküresindeki bir kıta

Kuzey Amerika, kuzey yarım kürede bulunan, kuzeyde Arktik Okyanusu, doğuda Atlas Okyanusu, güneyde Karayip Denizi ve kuzeybatıda Büyük Okyanus ile çevrili olan kıtadır.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz</span> Avrupa, Asya ve Afrika arasında yer alan iç deniz

Akdeniz, Atlas Okyanusu'na bağlı, kuzeyinde Avrupa, güneyinde Afrika, doğusunda Asya kıtaları bulunan deniz. 2,5 milyon km² civarında alanı kaplayan deniz, Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'ndan, Çanakkale Boğazı ile Marmara Denizi'nden ve Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz'den ayrılır. Akdeniz'in tuzluluk oranı ‰ 38 olup tuz oranı fazla olan denizler grubunda değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Orta Afrika Cumhuriyeti ya da yaygın kullanımı ile Orta Afrika, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Çad, Sudan, Güney Sudan, Kongo DC, Kongo Cumhuriyeti ve Kamerun oluşturmaktadır. Ubangi-Chari ismi ile geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke, 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülkenin başkenti Bangui'dir.

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zimbabve ya da resmî adıyla Zimbabve Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesi. Eski adı Güney Rodezya olan ülkenin sınır komşularını Zambiya, Mozambik, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana oluşturmaktadır. Ülkenin Namibya ile olası 100 m uzunluğundaki sınırı tartışmalıdır. Ülkenin başkenti Harare'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Afrika</span> Afrika kıtasının Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ve Sudanı içeren kuzey bölgesi

Kuzey Afrika, Afrika'nın kuzeyindeki bölgeye verilen isim. Bugün Kuzey Afrika'da Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ve Sudan devletleri bulunmaktadır. Bölgede Müslümanlar çoğunluktadır. Bölgedeki yaygın diller Arapça, Berberice ve Kıpticedir.

<span class="mw-page-title-main">Bantustan</span>

Bantustan, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Güney Batı Afrika'da (şimdiki adı Namibya) bulunan Bantu kökenli zenci Afrikalıların yaşadığı toplam yirmi kabile bölgesine verilen isimdir. On tanesi Güney Afrika'da diğer on tanesi komşu ülke Güney Batı Afrika'da bulunur, apartheid döneminin ırk ayrımı siyasetinden dolayı aynı etnik kimliğe mensup insalardan oluşurlar bu nedenle homejen yapıdadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Afro-Asya dilleri</span> eski adıyla Hami-Sami dilleri olup; yaklaşık olarak 375 dilden oluşan bir dil ailesi

Afro-Asyatik, Afrasya veya eski adıyla Hami-Sami dil ailesi, yaklaşık olarak 300 dilden oluşan bir dil ailesi. Afroasya dilleri coğrafi açıdan Kuzey Afrika, Afrika Boynuzu, Sahel ve Güneybatı Asya'ya yayılmış olup 500 milyondan fazla insan tarafından anadil olarak konuşulmaktadır. Ailedeki en büyük ve baskın dil grubu, 313 milyon anadil konuşuruyla Sami diller kolunda yer alan Arapça değişkeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika</span>

Güney Afrika Afrika'nın Güney bölgesidir. Coğrafik ve jeopolitik çeşitliliğe sahiptir. Bölgenin en geniş toprakları Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisindedir.

Ndebeleler veya Matabeleler Güney Afrika Cumhuriyeti ve Zimbabve'de yaşayan Bantu halkıdır. Çok sayıda yabancıyı özümsemişlerdir. Tarım ve hayvancılık ana geçim kaynaklarıdır. Yerleşik düzenlidirler ve her biri, birçok kadın eşli erkek ailesine denk düşen dağınık krallara bölünmüş durumdadırlar. Eskiden soylu sınıf tahkim edilmiş kentlerde otururdu. Ndebeleler, ataerkil bir aile yapısına sahiptirler ve evlenmek için önemli miktarda bedel öderler. Ndebeleler, köleci Zulu modelinin etkisini taşıyan tabakalı bir devlet yapısına sahiptirler. Bu devletin belirgin özelliği geniş toprakları kapsaması ve alaylar biçiminde örgütlenmiş yaş sınıflarını içermesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika</span> Afrika kıtasının Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruandayı barındıran orta kısmı

Merkezi Afrika Afrika kıtasının ana çekirdeği olarak kabul edilip, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda'yı içerir.

<span class="mw-page-title-main">Zuluca</span>

Zuluca ya da Zulu dili (isiZulu), Zulu halkın dili olup yaklaşık 10 milyon kişi tarafından konuşulur. Bunların çoğu (%95) Güney Afrika Cumhuriyeti'nde yaşamaktadır. Güney Afrika'da Zuluca evde en çok konuşulan (%24) dil olmanın yanı sıra nüfusun %50'si dili anlayabiliyor. 1994'te Güney Afrika Cumhuriyeti'nin resmî dillerinden oldu. Diğer Bantu dilleri gibi Latin alfabesi ile yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Sotho dili</span>

Sotho dili ya da daha belirgin olarak Güney Sotho dili, Bantu dil ailesine ait olan bir dil. Güney Afrika Cumhuriyeti'nin resmî dillerinden bir tanesi ve Lesotho'nun ulusal dilidir, ayrıca en çok bu ülkelerde, en az 5 milyon kişi tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Sotho dili</span>

Kuzey Sotho dili, Bantu dil ailesinin Sotho dalına ait olan bir dil. Pedi veya Sepedi diye de anılır. Böylece en çok Tswana ve Sotho dilleri ile karşılıklı anlaşılabilir. Güney Afrika Cumhuriyeti'nin resmî dillerindendir ve 2001 nüfus sayımına göre 4.208.980 kişi tarafından, en çok Gauteng, Limpopo ve Mpumalanga vilayetlerinde konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">UTC+02.00</span>

UTC+02:00, UTC'den 2 saat ileri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kap</span>

Kuzey Kap ya da Kuzey Burun, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin yüzölçümü olarak en büyük olup en seyrek nüfuslanmış yönetim birimi. En büyük şehri ve başkenti Kimberley'dir. Augrabies Şelalesi ve Hantam Ulusal Botanik Bahçesi de Kuzey Kap'ta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve Afrika Ulusal Birliği - Vatansever Cephe</span> Vikihaber maddesi

Zimbabve Afrika Ulusal Birliği - Yurtsever Cephesi, Afrika ülkesi Zimbabve'de siyasi bir parti. Selefi Zimbabve Afrika Ulusal Birliği (ZANU) ile birlikte, bağımsızlıktan bu yana Zimbabve siyasetine hâkim olan parti konumundadır.