İçeriğe atla

Güney Kıbrıs füze krizi

Güney Kıbrıs füze krizi Güney Kıbrıs ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 1997 başından 1998 sonlarına kadar yaşanan siyasi gerginliktir.[1] Olaylar, Kıbrıs yönetiminin iki Rus yapımı S-300 hava savunma füzesini satın almasıyla başladı. Rusya ile yapılan füze anlaşması, Güney Kıbrıs'ın uzun yıllardır var olan Türk hava üstünlüğünü sona erdirmek için attığı ilk somut adımdı.[2] Türkiye füzelerin gelmesi durumunda bunları imha etme ve hatta topyekün savaşa girişme tehdidinde bulundu. Kriz 1998 yılının Aralık ayında Güney Kıbrıs yönetiminin S-300'leri Yunanistan Hava Kuvvetleri'ne bazı silahlar karşılığında devretmesiyle resmen sona erdi. Kriz Güney Kıbrıs koalisyon hükûmetinin düşmesine de sebep oldu.[3] Yunan Hava Kuvvetleri füzeleri Girit adasına yerleştirdi ve 2013 yılı itibarıyla etkinleştirdi.[4]

Kriz öncesi

Güney Kıbrıs yönetimi, Türk Hava Kuvvetlerinin kendi egemenlik iddia ettikleri hava sahasına rutin olarak girmesini önlemek amacıyla bir hava savunma sistemi kurma planlarına 1995 itibarıyla başladı. Ayrıca, yakın zamanda Türkiye'nin karadan karaya uzun menzilli ATACMS füzeleri almış olması Kıbrıslı Rumlar tarafından endişeyle karşılandı. Bu füzelerin Türkiye'den ateşlenmesi durumunda, adanın bunu durdurması mümkün olamazdı.

3 Ocak 1997'de, isimsiz bir savunma kaynağından sızdırılan Rus-yapımı hava savunma füzesi alımı bilgisi Reuters,[5] Cyprus News Agency[6] ve başka basın kuruluşları tarafından yayınlandı. Sızdırılan habere göre, satın alma işlemini 4 Ocak'ta sonuçlanacaktı. Bunun üzerine, 5 Ocak'ta Kıbrıs Cumhuriyeti dışişleri bakanı Alekos Michaelides Rus yapımı S-300 füzeleri ve ilintili radar sistemlerinin satın alındığını Dünya basınına duyurdu.[6]

Aynı gün, hükûmet sözcüsü Yiannakis Cassoulides, hükûmetin "kendi savunmasını güçlendirme" hakkına sahip olduğunu ve bunun adanın kuzeyindeki Türk Askeri yapılanmasıyla "orantılı" olduğunu söyledi. Ardından, Türk savunma bakanı Turhan Tayan bu eylemin "bölgedeki barışa zarar vereceğini" ifade etti.[7] Rusya'nın ana savunma ihracat ajansı Rosvooruzheniye sözcüsü ise S-300'lerin tümüyle savunma amaçlı olması sebebiyle bölgedeki güç dengesini değiştirmeyeceğini iddia etti.[8]

Füze sisteminin kapasitesi

Kıbrıs'a satılan S-300 sisteminin Rus ordusuna ait bir örneği.

Satın almanın detayları kamuoyuna açıklanmamış olsa da, birçok gözlemciye göre Kıbrıs yönetiminin iki adet S-300PMU-1, en az bir 64N6E (BIG BIRD D) erken uyarı ve muharebe yönetim radarı ve en az 16 5P85TE dörtlü fırlatıcı ile 75 48N6 füzesi almıştır. Bu füzelerin azami menzili 150 km'dir. Bunlara ek yönetim sistemleri ve mühendislik ekipmanları alınmış olması olasıdır.

Google Earth tarafından sağlanan uydu fotoğrafları, Güney Kıbrıs'ta füze sisteminin kurulması için en az üç yeni askeri tesisin inşa edildiğini göstermiştir (iki tesis füze bataryaları için, bir tesis radar için). Bazı gözlemcilere göre, bu tesislerden ikisi Olimpos Dağının ağır korunaklı kuzey yüzüne, diğer tesis ise adanın batısındaki Droushia sahil köyünün yakınlarına kurulmuştur.[9]

Bunalım süreci

Füze anlaşmasının duyurulması üzerine Türkiye, Güney Kıbrıs ve diğer güçlerin farklı tepkiler verdiği bunalım süreci başladı.

Türk tepkileri

11 Ocak 1997'de, Kıbrıs ve ABD kaynaklı basın kaynakları Türkiye'nin, füzelerin teslimini önleyici bir hava saldırısı yapma ya da füzeler teslim edilirse Güney Kıbrıs'a savaş açma tehtidinde bulunduğunu bildirdi. Bunlara ek olarak, Kıbrıs'ın abluka altına alınması da gündeme getirildi.[2]

Türkiye, ayrıca terk edilmiş bir turist bölgesinin ilhak edileceğini duyurdu.[10] Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, 1974 Kıbrıs Harekatıdan beri sahipsiz kalan Varoşa kentini alacaklarını duyurdu.[2]

S-300 alımı duyulduğunda, Türk Silahlı Kuvvetleri bu füzeleri yok etme kapasitesi olan İsrail yapımı karadan karaya füze aldı.[11] Ayrıca, Türk basınında yer alan haberlere göre bazı F-16 pilotları S-300'leri atlatma eğitimi almak üzere İsrail'in Necef bölgesine gönderildi.[11][12]

Kasım 1997'de, Türk Silahlı Kuvvetleri Kuzey Kıbrıs'ta bir askerî tatbikat düzenleyerek, S-300 füze kuklalarını imha etti.[13]

Kıbrıs Rum, Yunan ve Rus tepkileri

Kıbrıs yönetimi, kendini müdafaa hakkını ve etkili caydırıcılık ihtiyacını dile getirerek Türkiye'nin tehditlerini Birleşmiş Milletler'de protesto etti.[14] Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Glafkos Kliridis, ek olarak füzelerin adaya yerleştirileceğini ve sadece savunma amaçlı kullanılacağını belirtti.[15] Ayrıca, Güney Kıbrıs Silahlı Kuvvetleri 1974'ten beri en yüksek teyakkuz seviyesine geçirildi.

Yunanistan da füzelerin savunma amaçlı olduğu iddiasını destekledi. Aynı zamanda Kıbrıs'a yakın hava ve deniz kuvvetlerini müdahaleye hazır hale getirdi. Yunanistan'ın Kıbrıs'a F-16'lar göndermesi ve Kıbrıs Yunan Alayına destek kuvvetleri eklemesiyle tansiyon daha da arttı.

Rusya olayların başında, Türkiye ile doğrudan zıtlaşmaktan kaçındı, ancak S-300 teslimatının sekteye uğramayacağını ısrarla vurguladı. Buna karşın Türkiye, başta ABD olmak üzere NATO müttefikleriyle temasa geçerek, ihtiyaç halinde harekete geçeceklerine dair teminat istedi.

Batılı güçlerin tepkileri

Kıbrıs'ta, Yunanistan'ı da içine çeken bir yeni bir savaşın başlamasından korkan Batı ülkeleri füze sisteminin kurulumunu önlemeye yönelik çalışmalar yürüttü.[16] Ek olarak, Avrupa Birliği adada askeri yığınak yapılmasının Kıbrıs'ın mevcut AB üyeliği sürecini tehlikeye sokacağını ifade etti.[16]

ABD bu sistemin kurulumuna sert şekilde karşı çıktı.[17] Buna rağmen, ABD sözcüsü "dramatik çıkışların zamanı olmadığını" belirterek, Türkiye'nin operasyon yapmamasını telkin etti.[18]

Çözülme

Eylül 1997 de Türk donanmasının uluslararası sularda Rus bandıralı gemiler de dahil olmak üzere Kıbrıs'a giden gemilere binmeye ve arama yapmaya başlaması sadece Güney Kıbrıs'ı değil onların Atina ve Moskova'daki partnerlerini de endişelendirmeye başladı. Rusya ve Yunanistan gerekirse savaşa girebileceklerinin sinyalini verdiler. Rusya Karadenizdeki filosunu hareketlendirdi.

Kıbrıs Rumları ABD tarafından bir uçuşa yasak bölge güvencesi verilmesi halinde füzelerden vazgeçebileceklerini önerdi ancak Türkiye bunu reddetti.[19]

Siparişi iptal ederek Türk tehditlerine boyun eğme izlenimi yaratmak istemeyen başkan Glafkos Kliridis, Aralık 1998'de füzelerin Girit'e yollanmasına karar verdi. Bu kararla hem Rusya'nın ekonomik kazancı korunmuş hem de Yunanistan'a savunma gücü kazandırılmış olacaktı. Türk tarafı, Yunanistan'a Akdenizde avantaj kazandıracak bu kararı kınadı.[20]

Bu kriz Güney Kıbrıs'ın mevcut koalisyon hükûmetinin de çökmesine yol açtı.[3]

Yunanistan ile yapılan anlaşma

Kıbrıs yönetimi, Avrupa'daki siyasi itibarını zedelememek adına, S-300'lerin adaya getirilmesini yeniden dillendirmedi. Sonuç olarak, füzeler 2007 yılında, alternatif askeri malzemeler karşılığında Yunanistan'a devredildi. Bu malzemeler arasında önemli miktarda kısa menzilli TOR-M1 füze sistemleri ve tipi belirtilmeyen orta menzilli hava savunma füzeleri olduğu söylenmektedir. Buna ek olarak Yunanistan 1999-2006 arası füzeleri bulundurmanın kira bedeli olarak Kıbrıs'a on iki adet havan topçusu vermiştir.[21]

Yunanistan bu füzeleri ilk defa Aralık 2013'te test etti.[22] Tatbikat sonucu füzelerin çalıştığı duyuruldu.[23]

Kaynakça

  1. ^ Birbari, Nicola (21 Haziran 2019). "S-400'leri beklerken: S-300 krizi neydi, nasıl sonuçlandı?". Diken. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  2. ^ a b c Tony Barber. "Turkey hints at strike on Cypriot missiles" (İngilizce). Independent. 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  3. ^ a b "Cyprus transfers controversial S300 missiles to Greece - People's Daily Online". en.people.cn. 20 Aralık 2007. 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  4. ^ ""Yunanistan'da S-300 olmasının sebebi 1997 Güney Kıbrıs füze krizi"". T24. 13 Nisan 2019. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  5. ^ "Cyprus close to buying Russian missiles", Fri, 3 Jan 1997, Reuters
  6. ^ a b "Cyprus to buy Russian surface-to-air missiles", 4 Ocak 1997, CYPRUS NEWS AGENCY
  7. ^ "Cyprus missile buy could shift military balance" on Sun, 5 Jan 1997 by Michele Kambas, Reuters
  8. ^ "Russian arms exporter hails Cyprus missile deal on Sun", 5 Ocak 1999, Andrei Shukshin, Reuters
  9. ^ http://geimint.blogspot.com/2008/05/cypriot-missile-crisis.html 9 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim 30 Şubat 2010
  10. ^ "Missile dispute threatens Cyprus truce" (İngilizce). cnn. 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  11. ^ a b "Τρία σενάρια για τους S-300" (Yunanca). tovima. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  12. ^ "Turkey hints at strike on Cypriot missiles" (Yunanca). tovima. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  13. ^ "Πρώτη δοκιμή S-300 στην Κρήτη" (Yunanca). enet. 24 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  14. ^ Stürchler, Nikolas (Eylül 2009). The Threat of Force in International Law. Cambridge University Press. s. 147. ISBN 978-0521133616. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  15. ^ "TURKEY: TANSU CILLER CYPRUS MISSILE CRISIS INTERVIEW". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  16. ^ a b "Cyprus bows to pressure and drops missile plan". 23 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  17. ^ "US Mediates Cyprus Missile Crisis". 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  18. ^ "Missile dispute threatens Cyprus truce". 7 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  19. ^ Phillips, James. "Defusing the Missile Crisis in the Aegean". The Heritage Foundation. 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  20. ^ "Clerides is distorting history" in Cyprus Mail, by Elias Hazou, 5 May 2007
  21. ^ "Cyprus hands S300s to Greece in arms swap" in Cyprus Mail, Jean Christou, 19 Aralık 2007
  22. ^ Cenciotti, David (12 Aralık 2014). "Hellenic Air Force Fires S-300 Air Defense System for the first time". 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  23. ^ "Greece Tests Russian-Made S-300 Missile System for First Time". sputniknews.com. 16 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Harekâtı</span> Türkiyenin 1974te Kıbrısa düzenlediği askerî harekât

Kıbrıs Harekâtı, 20 Temmuz 1974'te Başbakan Bülent Ecevit’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs'ta başlattığı askerî harekât. Harekâtın ilk ayağı Yunanistan Hükûmetinin desteğiyle yapılan 15 Temmuz 1974 darbesinin ardından düzenlendi. 14 Ağustos günü başlatılan ikinci harekâtla -Kuzey Lefkoşa da dâhil olmak üzere- adanın yüzde 37'sinin Türk kontrolüne geçmesiyle sonuçlandı. 140 bin ila 200 bin Rum, adanın kuzeyinden; 42 bin ila 65 bin Türk, adanın güneyinden göçmen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti</span> Akdenizde bir ada ülkesi

Kıbrıs Cumhuriyeti, Doğu Akdeniz'de yer alan Kıbrıs'ta, fiilî olarak adanın güneyini, hukuki olarak adanın tamamını yöneten devlettir.

<span class="mw-page-title-main">FIM-92 Stinger</span>

FIM-92 Stinger alçak irtifadaki düşman uçak ve helikopterlerine karşı kullanılan, bir kişi tarafından taşınabilen, omuzdan ateşlenen, hedeften yayılan kızılötesi ve morötesi ışınlarla yönelen, pasif güdümlü ateşle-unut tipi hava savunma füze sistemidir. Tek personel tarafından MANPADS kullanılması, yüksek isabet ve tahrip özelliği gibi sebeplerle kara birliklerinin hava savunmasında önemli bir yere sahiptir. Kaideye monte batarya sistemleri oluşturulabilir. Ayrıca helikopter ve her çeşit kara aracına monte edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Balistik füze</span> nükleer, kimyasal, biyolojik başlık taşıyabilen uzun menzilli güdümlü veya güdümsüz füzedir

Balistik füze, nükleer, kimyasal, biyolojik başlık taşıyabilen uzun menzilli güdümlü veya güdümsüz füzedir. Bu füzeler tek bir nükleer başlık taşıyabilecekleri gibi, birden fazla başlık taşıyarak bu başlıkları farklı hedeflere yollayabilirler. Bu silahlar, motorlu uçuşta aerodinamik olarak yönlendirilen seyir füzelerinden farklı bir kategoridedir.

<span class="mw-page-title-main">Seyir füzesi</span> Jet motorundan faydalanan güdümlü, antigemi füze sistemidir

Seyir füzesi kaldırıcı kuvvet olarak kanatçıklarının yardımıyla havanın dinamik yapısından, sürüklenmeyi dengelemek için de çekiş kuvvetlerinden bunun içinde jet motorundan faydalanan güdümlü bir füze sistemidir. Kruz füzesi genel olarak içerisinde klasik patlayıcı veya nükleer bomba bulunan savaş başlıklarını yüzlerce kilometre taşımak üzere tasarlanmıştır. Gelişmiş kruz füzeleri süpersonik veya yüksek sesaltı hızla ilerleyen, kendi kendine sevk edebilen, radara yakalanmamak için çok alçak irtifadan uçabilen araçlardır. Genel olarak bu araçlar savaş başlığı taşımaları ayrıca keşif veya gözetleme değil saldırı amacı taşıdıklarından insansız hava aracı sınıfına girmezler.

<span class="mw-page-title-main">MIM-104 Patriot</span> Amerikan menşeli yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma sistemi

MIM-104 Patriot, uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meteor (füze)</span>

Meteor füzesi, çok uluslu "MBDA" şirketi tarafından geliştirilmekte olan, 200 km azami menzilli, radar güdümlü bir havadan havaya füze çeşidi. Yüksek yoğunluklu elektronik savaş ortamında işlev gören ve gelişmiş ramjet motor teknolojisi kullanılan füze 2016 yılında Avrupa ülkelerinde üretilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">S-300</span> Rusya yapım orta ve kısa menzilde balistik ve benzeri hava saldırılarından korunmak için kullanılan bir hava savunma füze sistemi

S-300 S-300, ilk S-300P versiyonuna dayalı olarak Almaz-Antey tarafından üretilen bir dizi başlangıçta Sovyet ve daha sonra Rus uzun menzilli Karadan Havaya Füze sistemleridir. S-300 sistemi, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için uçak ve seyir füzelerine karşı savunma yapmak üzere geliştirildi. Balistik füzeleri durdurmak için sonraki varyasyonlar geliştirildi. S-300 sistemi ilk olarak 1979'da Sovyetler Birliği tarafından büyük endüstriyel ve idari tesislerin, askeri üslerin hava savunması ve düşman saldırı uçaklarına karşı hava sahasının kontrolü için tasarlanmıştı. Sistem tamamen otomatiktir, ancak manuel gözlem ve çalıştırma da mümkündür. Bileşenler, merkezi komuta karakolunun yakınında veya 40 km kadar uzakta olabilir. Her radar, merkezi komuta noktası için hedef belirleme sağlar. Komuta merkezi, 80 km mesafeye kadar olan hedefleme radarlarından alınan verileri karşılaştırarak yanlış hedefleri filtreler. Merkezi komuta yeri hem aktif hem de pasif hedef tespit modlarına sahiptir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler aralarında NATO üyesi Bulgaristan, Slovakya ve Yunanistan'ın da bulunduğu birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Millî Muhafız Ordusu</span>

Millî Muhafız Ordusu, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kara kuvvetleri, hava kuvvetleri ve deniz kuvvetlerinden oluşan birleşmiş silahlı kuvvetleridir. Kıbrıs Ulusal Muhafızları aktif kuvvetler, yedek kuvvetler ve milislerden oluşmaktadır. Bunun dışında, İttifak Antlaşması kapsamında Yunanistan Silahlı Kuvvetleri adada Yunan Alayı'nı konuşlandırmaktadır. Fakat ELDYK, Kıbrıs Cumhuriyeti askeriyesinin bir parçası olmayıp doğrudan Yunanistan emri altındadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Stratejik Füze Kuvvetleri</span>

Rusya Stratejik Füze Kuvvetleri, Rusya'yı havadan ve hava sahası dışından gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Rusya Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3.kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">S-400</span> Rusya menşeli hava savunma sistemi

S-400 Triumph, orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.

S-500 Prometey şu anda Almaz-Antey Hava Savunma Kuruluşu tarafından geliştirilmekte olan bir Rus yüzeyden-havaya füze sistemidir. Ayrıca 55R6M "Triumfator-M" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye arasında süregelen ilişkileri içerir. Türkiye, 15 Kasım 1983 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanıdığını ilan etmiş ve karşılıklı olarak büyükelçi atamaları gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Türkiye arasında 1960'ta kurulan ancak 1970'lerde kesilen diplomatik ve ticari ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">1955-1959 Kıbrıs olayları</span> Britanya Kıbrısında gerçekleşen askeri harekat

1955-1959 Kıbrıs olayları, 1955-1959 yılları arasında Britanya Kıbrısı'nda yaşanan bir çatışma dizisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Türk milliyetçiliği</span>

Kıbrıs Türk milliyetçiliği, Kıbrıs'ta Rumlar'ın domine ettiği Kıbrıs Cumhuriyeti'nden ayrı bir ülke kurmayı hedefleyen bir tür etnik milliyetçiliktir. Adanın iki entite arasında bölüşülmesi fikrine taksim denmektedir. Kıbrıs Türk milliyetçilerinin bir özelliği de Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlı olmayan bir ülkede yaşamayı istemeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Eurosam</span>

Eurosam GIE, Avrupalı bir hava savunma füzesi üreticisidir. Eurosam, Haziran 1989'da Famille de missiles Sol-Air Futurs'un geliştirilmesi için kuruldu. Eurosam başlangıçta Aérospatiale, Alenia ve Thomson-CSF arasında bir ortak girişimdi. Artık Aérospatiale, MBDA'nın bir parçasıdır. Thomson CSF artık Thales Group'tur. Böylece Eurosam, MBDA Fransa ve İtalya (%66) ve Thales Group'a (%33) aittir.

Kh-47M2 Kinzhal ("hançer") Rus nükleer kapasiteli hipersonik aero-balistik havadan karaya füzesidir. İddia edildiğine göre 2.000 km'den fazla menzile, Mach 10 hıza sahiptir ve uçuşunun her aşamasında kaçınma manevraları yapabilir. Hem konvansiyonel hem de nükleer savaş başlıklarını taşıyabilir ve Tu-22M3 bombardıman uçaklarından veya MiG-31K uçaklarından fırlatılabilir. Rusya'nın Güney Askeri Bölgesi ve Batı Askeri Bölgesi'ndeki hava üslerinde konuşlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Storm Shadow</span>

Storm Shadow, 1994 yılından bu yana Matra ve British Aerospace tarafından geliştirilen ve şu anda MBDA tarafından üretilen bir İngiliz-Fransız uzun menzilli, stealth havadan fırlatılan seyir füzesidir. "Storm Shadow" silahın İngilizcedeki adıdır; Fransa'da SCALP-EG olarak bilinir. Füze Fransızlar tarafından geliştirilen Apache seyir füzesine dayanmaktadır, ancak parça tesirli mühimmat yerine tek bir savaş başlığı taşıması bakımından farklılık göstermektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.