İçeriğe atla

Güneş kayığı

Bir kayık tasviri. Bu kabartma Mısır'ın Philae Adası'ndaki İsis Tapınağı'nın duvarına oyulmuştur.

Güneş kayığı, eski Mısır mitolojisinde güneş tanrısı Ra'nın kullandığı kayığa verilen isimdi. Gün boyunca Ra'nın Mandjet veya Milyonlarca Yılın Kayığı adlı bir kayığı kullandığı söyleniyordu ve gece kullandığı kayık Mesektet ismi ile biliniyordu.

Mit

Gökyüzündeki günlük yolculuğunda, Güneş kursu ile süslenmiş güneş kayığında bulunan Ra motifi.

Mısır mitlerine göre, Ra yeryüzünde hüküm süremeyecek kadar yaşlanıp yorgun düştüğünde göklere göç etti.[1] Ra'nın kayıkla gökyüzünde seyahat ederek dünyaya ışık sağladığı söylenmektedir.[2] Yolculuğunun her on ikide biri, her biri koruyucu bir tanrı tarafından denetlenen günün on iki Mısır saatinden birini oluştururdu. Güneş batıp alacakaranlık çöktüğünde o ve bindiği kayık batıdaki ufuk çizgisi olan Akhet'ten geçer ve yeraltı dünyasına doğru yol alırdı.[3]

Af veya Afu (genellikle Afu-Ra olarak bilinir), Ra'nın koç başlı formu, koruyucu sarmal yılan tanrısı Mehen tarafından çevrelenen Sia ( kayığın solunda ve önünde) ve Heka (kayığın sağında ve arkasında) ile birlikte Mesektet kayığında Duat'ı (gecenin 12 saati ve yeraltı dünyası) seyahat ederken.

Zaman zaman ufuk Duat'a açılan bir kapı ya da geçit olarak tarif edilir. Orada dünya ötesi Nil'e yelken açıp on iki kapıdan ve bölgeden geçmesi gerekecekti; gecenin her saati on iki koruyucu tanrı tarafından denetlenen bir kapı olarak kabul edilirdi.[3] Kaos tanrısı (isfet) devasa yılan Apophis her gece Ra'ya saldırıp güneş kayığının yolculuğunu durdurmaya çalışırdı. Yılanı yendikten sonra Ra yeraltı dünyasını terk eder, şafak vakti geri dönerek günü yeniden aydınlatırdı.

Günün belli saatlerinde Mandjet Kayığı'nda şahin başlı formuyla gökyüzünde seyahat ettiği ve ardından gece saatlerinde yeraltı dünyasına inmek için koç başlı formuyla Mesektet Kayığı'na geçtiği söylenirdi.[4] Ra'nın Mandjet üzerindeki ilerleyişi bazen onun her gün büyüyen, gerileyen, ölen ve yeniden dirilen hali olarak tasavvur edilmiş ve Mısır mezar metinlerinin simgelerinde yer bulmuştur.

Cenaze uygulamaları ve dinde yeri

Yeniden inşa edilen Keops gemisi

Folklorda bu tür bir kayık güneş tanrısı tarafından kullanılmaktadır. Dolayısıyla, firavun güneş tanrısının yeryüzündeki bir temsili olduğu için, kral öldüğünde öbür dünyaya yolculuklarında yeraltı dünyasında seyahat etmek için benzer bir kayık kullanacaktır.[4]

Bunun en iyi bilinen örneklerinden biri, inşa edildikten sonra Gize'de Keops ve öbür dünyaya götüreceği diğer eşyalarla birlikte gömülen Keops gemisidir.[5] Bu kayık ilk olarak özel olarak inşa edilen Giza Güneş Tekneleri Müzesi'nde sergilenmiş, ancak daha sonra Büyük Mısır Müzesi'ne taşınmıştır.[6][7]

Ayrıca bakınız

  • Eski Mısır kraliyet gemileri
  • Abidos tekneleri
  • Güneş tanrısı
  • Trundholm güneş arabası

Kaynakça

  1. ^ The Complete Gods And Goddesses Of Ancient Egypt (İngilizce). 
  2. ^ "The Sun Boat", The Gods of Ancient Egypt, Tour Egypt, erişim tarihi: 7 Mart 2017 .
  3. ^ a b Hart 1986, pp. 68–72.
  4. ^ a b Abubakr, Abdel Moneim (1955). "Divine Boats of Ancient Egypt". Archaeology. 8 (2): 96-101. 
  5. ^ McGovern, Patrick E. (2019). "Sailing the Wine-Dark Mediterranean". Uncorking the Past. ss. 159-197. doi:10.1525/9780520944688-008. ISBN 978-0-520-94468-8. 
  6. ^ "A team from the Grand Egyptian Museum succeeded in the first trial run conducted to test the vehicles that will be used in the transferring the first Khufu Solar Boat from its current location". 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024. 
  7. ^ "In pictures: Egypt pharaoh's 'solar boat' moved to Giza museum". BBC News. 7 Ağustos 2021. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

<span class="mw-page-title-main">Ra</span> antik Mısırda güneş tanrısı

Ra, Mısır mitolojisinde güneş tanrısıdır. Kutsal merkezi Heliopolis'tir. Genellikle başında bir disk bulunan şahin kafalı insan biçiminde canlandırılmıştır. Eski tanrı Atum'la bir tutularak; IV. sülale döneminde devlet tanrısı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Horus</span> Antik Mısır mitolojisinde gök tanrısı

Horus, Antik Mısır mitolojisinde gök tanrısıdır. Osiris ve İsis'in oğludur. Horus, şahin başlı tasvir edilir, bazı tasvirlerde firavunlar İsis'in kucağında sembolize edilmiştir. Bunun sebebi firavunların dünya üzerindeki Horus olduğuna inanılmasındandır. Firavunlar kendilerini Horus'un yeryüzündeki cisimleşmiş hâlleri olarak gördükleri için Horus, Antik Mısır'ın en önemli tanrılarından biridir. Firavunlar, Horus'un ismini kendi isimlerinden biri olarak alırlardı. Aynı zamanda Firavunlar Ra'nın takipçisiydiler, bu yüzden Horus aynı zamanda Güneş ile de ilişkilendirilirdi. Güneş tanrısı olarak gösterilmesi yanında Osiris'in oğluydu. Mısır'ın farklı bölgelerinde farklı Horus varyasyonları konusundaki ihtilafı çözmek için en az on beş farklı Horus formu kullanılmıştır. Bu formlar ait oldukları soy ağacına bağlı olarak güneş ve Osiris tipi olmak üzere iki kategoriye ayrılabilir. Eğer İsis'in oğlu olduğu söyleniyorsa, Osiris tipi; yoksa güneş tipi kabul edilmektedir. Güneş tipi Horus, Atum, Ra, Geb ya da Nut çeşitli tanrıların oğlu olarak adlandırılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Thoth</span>

'Thoth ( ; Koinē GreekThṓth, Coptic Thōouttan alınmıştır. Eski bir Mısır tanrısıdır. Sanatta, genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak tasvir edildi. Dişi muadili Seshat', karısı Ma'at' idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes'tir.

<span class="mw-page-title-main">Mısır mitolojisi</span> Antik Mısırlıların mitleri ve uygulamaları

Mısır mitolojisi, eski Mısır kültürünün inanç yapısını ifade etmek için kullanılır. Eski Mısır'daki yaşamın her yönü, dünyanın yaratılışı ve dünyanın tanrılar tarafından idamesi ile ilgili hikâyelerle metaforlaştırılmıştı. Mısır mitolojisi durağan bir birlik içinde var olan ritmik yapılar olarak nitelendirilebilir. Sonuçlarda çatışma ve gerginlikten ziyade istikrar eğilimi ağır basmıştır.

Sobek, Antik Mısır uygarlığının timsah şeklindeki tanrısı.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır dini</span>

Antik Mısır dini, Antik Mısır toplumunun ayrılmaz bir parçası olan ve çok tanrılı ve ritüelleri karmaşık bir inanç sistemi vardı. Mevcut olduğuna inanılan ve kuvvetler ve doğa unsurları, kontrolünde olan birçok tanrılar ile Mısırlıların etkileşimi üzerinde yoğunlaşmıştır. Mısırlı din uygulamalarını tanrılar sağlamakta ve halk ise onların beğenisi kazanmak için bir çabaları vardı. Mısır'ı tarihteki kral ile aynı statüsü ile aynı olan ve aynı zamanda tanrı olan Firavunlar yönetirdi. Firavunlar bir insan olmasına rağmen, Firavunların tanrıların soyundan olduğuna inanılıyordu. Firavunlar insanlar ve tanrılar arasında arabulucu olarak görev aldılar, evrendeki düzeni korumak ve tanrıların tekliflerini yerine getirmek zorundaydılar. Mısırlılar tanrılar için muazzam tapınaklar yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Atum</span> Mısır tanrısı

Atum veya Atum-Ra, Mısır mitolojisinde diğer her şeyin kendisinden türediği ilksel Tanrı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Khnum</span>

Khnum ya da (Khnemu Romalılaştırılmış ), bilinen en eski Mısır tanrılarından biriydi, asıl olarak Nil'in kaynağının tanrısıydı. Nil'in yıllık selinin beraberinde alüvyon ve kil getirmesi ve suyunun çevresine hayat vermesi nedeniyle, çömlekçi çarkında kilden yaptığı ve yerleştirdiği insan çocuklarının bedenlerinin yaratıcısı olduğu düşünülüyordu. Daha sonra diğer tanrıları şekillendirdiği tanımlandı ve "İlahi Potter" ve "Kendinden yaratılan şeylerin Efendisi" unvanlarına sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Mafdet</span>

Mafdet eski Mısır dininde bir tanrıçaydı. Sık sık bir çitanın derisiyle tasvir edilmiş, Canlıları yılanların ve akreplerin ısırmasına karşı korumuştu. Mısır'ın İlk Hanedanlığı döneminde eski Mısır tanrılarının bir parçasıdır. Mezarından çıkan taş kap parçalarında görüntüsü bulunan ve Palermo Taşı'ndaki bir ithafta adı geçen firavun Den'in hükümdarlığı sırasında öne çıktı. Mafdet, yasal adaletin veya muhtemelen idam cezasının tanrılaştırılmasıydı. Zehirli hayvan karşıtı olarak görülmüştür. Mısır'ın Eski Krallığı'nın Piramit Metinlerinde, güneş tanrısı Ra'yı zehirli yılanlardan koruduğundan bahsedilir.

Mısır mitolojisinde, ' sarmalanmış ' anlamına gelen Mehen adı, mitolojik bir yılan-tanrı ve bir tahta oyununa atıfta bulunur.

Montu Mısır mitolojisinde şahin olarak resmedilen savaş tanrısıdır. Kendisine Teb ve Yukarı Mısır'da daha çok tapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nefertem</span>

Nefertem Mısır mitolojisinde Nefertem, Mısır mavi nilüfer Nymphaea caerulea'nın içindeki ilk sulardan doğan Mısır mavi lotus çiçeğinin hem ilk güneş ışığını hem de hoş kokusunu temsil ediyordu. Nefertem'in bazı başlıkları "Güzel Olan" ve "Güneşin Nilüferleri" idi ve Ölüler Kitabı'nın bir versiyonu şöyle diyor:

Nefertem gibi mavi nilüferden Ra'nın burun deliklerine yükselin ve her gün ufukta öne çıkın.

<span class="mw-page-title-main">Nehebkau</span>

Nehebkau, eski Mısır mitolojisindeki ilkel yılan tanrısıdır. Başlangıçta kötü bir ruh olarak görülmesine rağmen, daha sonra ölümden sonraki yaşamla ilişkili bir cenaze tanrısı olarak işlev görür.

<span class="mw-page-title-main">Seker</span> Mısır tanrısı

Seker Mısır mitolojisinde şahin benzeri bir tanrıdır. Sefkhet-Abwy ismi de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Imentet</span> Antik Mısır tanrıçası

Imentet, eski Mısır dininde Nil'in batısındaki nekropolleri temsil eden bir tanrıçaydı.

<span class="mw-page-title-main">Mut (tanrıça)</span>

Maut ve Mout olarak da bilinen Mut, Eski Mısır'da tapılan bir ana tanrıçaydı. Adı, eski Mısır dilinde kelimenin tam anlamıyla anne anlamına geliyor. Mut'un binlerce yıllık eski Mısır kültürü boyunca değişen ve gelişen birçok farklı yönü ve niteliği vardı.

Wepset (wps.t) eski bir Mısır tanrıçasıdır. Uraeus kobrasının kralları koruyan kişileştirmelerinden biridir. Ayrıca Ra'nın Gözünün formlarından biridir ve Tabut Metinlerinde "Göz" olarak geçmektedir. Adı "yanan kız" anlamına geliyor. Yeni Krallık metinlerinde Osiris'in düşmanlarını yok eder. Biga adasında bir tapınağı olduğu söyleniyordu; orada böyle bir yapı bulunamadı, ancak buradaki ve Aşağı Nübye'deki diğer tanrıların tapınaklarında göründü.

<span class="mw-page-title-main">Werethekau</span>

Werethekau eski bir Mısır tanrısıydı. Doğaüstü güçlerin kişileştirilmesi olarak hizmet etti.

<span class="mw-page-title-main">Sia (mitoloji)</span>

Eski bir Mısır tanrısı olan Sia veya Saa, Heliopolitan Ennead kozmogonisindeki algının tanrılaştırılmasıydı ve muhtemelen Memphite kozmojenisindeki Ptah'ın kalbinin entelektüel enerjilerine eşdeğerdir. Ayrıca yazıyla da bir bağlantısı vardı ve genellikle elinde bir papirüs parşömeni tutarken insansı biçimde gösterilirdi Bu papirüsün entelektüel başarıları somutlaştırdığı düşünülüyordu.