İçeriğe atla

Güneş de Doğar (roman)

Güneş de Doğar
The Sun Also Rises
Romanının 1955'te Varlık Yayınlarından çıkan Türkçe baskısının kapağı.
YazarErnest Hemingway
ÇevirmenFiliz Karabey
ÜlkeABD Amerika Birleşik Devletleri
DilTürkçe
TürRoman
Yayımcı(özgün)
Varlık Yayınları (Türkçe)
Sayfa270 sayfa
ISBN9789752202801
Romanın orijinal kapağı

Güneş de Doğar (İngilizce özgün adıyla The Sun Also Rises), Amerikalı romancı-hikâyeci ve gazeteci Ernest Hemingway'in 1926 yılında yayımladığı romanınıdır. Yazarın ilk büyük romanıdır. Hemingway'in romanına verdiği ilk ad Fiesta idi ancak yayımcısının tavsiyesi üzerine Eski Ahit'ten alınmış olan The Sun Also Rises adında karar kılmıştır. Yine de romanın İngiliz, Alman ve İspanyol baskılarında Fiesta ismi kullanılmaktadır.

Roman Türkiye'de ilk defa 1955 yılında Filiz Karabey'in Türkçe çevirisiyle Varlık Yayınlarından çıkmıştı. Hemingway'in bir yıl önce, 1954'te, Nobel Edebiyat Ödülü'nü alması, iki yıl önce 1953'te de başka bir eseriyle (İhtiyar Adam ve Deniz) Pulitzer Ödülü kazanması, Güneş de Doğar romanının Türkiye'de popüler olmasını sağlamıştı. Varlık yayınları tarafından sonraki yıllarda da muhtelif baskıları yapılan roman, başka yayınevlerince de farklı isimlerle basılmıştır. Bu isimler Güneş Gene Doğar, Güneş Yine Doğar ve Güneş Doğacak'tır.

Time dergisinin, "1923 ilâ 2005 yılları arasında yayımlanmış en iyi 100 İngilizce roman" listesinde The Sun Also Rises da yer almaktadır.[1]

Türü

Güneş de Doğar, Roman à clef (Fransızca anahtarlı roman) denen bir roman türüne girmektedir.Bu türün özelliği gerçek olayların kurgusal dünyayla oluşturulmuş bir perdenin arkasından anlatılmasıdır, buradaki 'anahtar' ya ünlü bir kişidir ya da yazarın kendisidir. Romanda yer ve kişi adları uydurulmuştur ama gerçek yerlerden ve kişilerden bahsedildiğini okuyucu bilir.[2]

Konusu

Roman, 1920'li yıllarda vatanlarından uzakta, kendi sürgünlerini yaşayan ve düş kırıklığı içindeki bir grup Amerikalının Fransa ve İspanya'daki hedonistik yaşantılarını anlatır. Roman, "kayıp nesil" olarak da adlandırılan bu insanlardan biri olan savaş yorgunu bir Amerikalı savaş gazisi Jake Barnes'ın ağzından anlatılır. Romanın 2003'te Kastaş Yayınları'ndan çıkan Türkçe baskısının (ISBN 975-6544-76-7) arka kapağında şunlar yazmaktadır:

Hepsi de savaş sonrasının bunalımlı günlerini yaşayan bir avuç gençtir. Henüz bir idealleri yoktu, burunlarının dibine gelen ölümden kıl payı kurtulmuş olmanın verdiği bir şaşkınlıkla, henüz hayatlarına bir yön vermemişlerdir. Fransa'dan İspanya'ya Paris'in zevk ve sefa alemlerinden, boğa güreşi arenalarının nefes kesici heyecanına durmaksızın devam eden bu arayışın hikâyesi.Savaşta aldığı bir yara nedeniyle aşık olduğu insanla birlikte olmasına imkân olmayan Jake Barnes'ın dilinden anlatılan bu roman, savaş sonrası neslinin hayat tarzını, heyecanlarını, bunalımlarını, hayallerini, mutluluklarını ve acılarını gözlerimizin önüne seriyor

Türkçe baskıları

Ernest Hemingway'in 1926 yılında yazdığı Güneş de Doğar, 1955 yılından başlayarak Türkiye'de farklı çevirmenlerin Türkçeleriyle, farklı yayınevleri tarafından birkaç değişik adla yayımlandı. Bunlar:

Yıl Adı Yayınevi Çevirmen ISBN
1955Güneş de DoğarVarlık YayınlarıFiliz Karabey
1971Güneş Gene DoğarHayat NeşriyatVahdet Gültekin
1972Güneş DoğacakYayın Ajans Yayınları
1982Güneş de DoğarAdam YayıncılıkSinan Fişek
1986Güneş de DoğarBilgi YayıneviOrhan Azizoğlu(ISBN 978-975-22-0280-1)
2003Güneş Yine DoğarKastaş YayınlarıAdil Demir(ISBN 975-6544-76-7)

Sinema uyarlaması

Ernest Hemingway'in 1926 yılında yazdığı Güneş de Doğar romanı 1957'de Henry King tarafından aynı adla (The Sun Also Rises) sinemaya da aktarıldı. Başlıca rollerinde Tyrone Power, Ava Gardner, Mel Ferrer, Errol Flynn, Eddie Albert, Gregory Ratoff ve Juliette Gréco'nun oynadıkları bu renkli 20th Century Fox filmi Türkiye'de Romanın Türkçe adıyla, yani Güneş de Doğar adıyla gösterilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "The Sun Also Rises (1926)" (İngilizce). Time magazine. 1 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ernest Hemingway</span> Amerikalı gazeteci ve yazar (1899 – 1961)

Ernest Miller Hemingway, Amerikalı romancı, kısa öykü yazarı ve gazeteciydi. Daha sonraki 20. yüzyıl yazarlarını önemli ölçüde etkileyen ekonomik ve abartısız üslubuyla tanınan yazar, maceracı yaşam tarzı, açık sözlü ve dobra imajıyla sıklıkla romantize edilir. Hemingway'in eserlerinin çoğu, yedi roman, altı kısa öykü koleksiyonu ve iki kurgu dışı eser de dahil olmak üzere 1920'lerin ortaları ile 1950'lerin ortaları arasında yayınlandı. Yazıları, Amerikan edebiyatının klasikleri haline geldi; 1954 Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü, üç romanı, dört kısa öykü koleksiyonu ve üç kurgusal olmayan eseri ölümünden sonra yayımlandı.

Julian Patrick Barnes, Man Booker Ödülü sahibi, çağdaş İngiliz roman yazarı. Dan Kavanagh takma ismiyle polisiye romanlar da yazan Barnes, Fransa'da da popüler olan İngiliz yazarlardan biridir. Sanatçı bu ülkede aralarında Médicis Ödülü ve Prix Femina'nın da bulunduğu birçok ödül kazandı.

<span class="mw-page-title-main">F. Scott Fitzgerald</span> Amerikalı yazar (1896 – 1940)

Francis Scott Key Fitzgerald İrlanda asıllı Amerikalı romancı, deneme yazarı, senarist ve kısa öykü yazarı. Kendisinin popüler hale getirdiği Caz Çağı'nın ihtişamını ve aşırılığını anlatan romanlarıyla tanındı.

<span class="mw-page-title-main">J. G. Ballard</span>

James Graham Ballard Şanghay'da doğan İngiliz asıllı bilimkurgu yazarıdır. Bilimkurgu edebiyatta teknoloji tapınmacılığına karşı çıkan Yeni Dalga'nın seçkin temsilcilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Pamplona</span> İspanyanın Navarra ilinde belediye

Pamplona, İspanya'da Navarra Özerk Bölgesinin başkenti olan şehir. Nüfusu 196.000 kişi San Sebastián şehrine uzaklığı 92 km, Madrid 'e uzaklığı ise 407 km'dir. Şehrin Baskça ismi olan Iruña şehir anlamına gelmektedir. Bask Milliyetçiler Pamplona şehrini tarihi Başkentleri olarak kabul etmektedirler.

<i>Çanlar Kimin İçin Çalıyor</i> Hemingwayin 1940ta yazdığı ve İspanyol İç Savaşı üzerinden savaşın anlamsızlığını anlattığı romanı

Çanlar Kimin İçin Çalıyor, 1940 yılında Amerikalı yazar Ernest Hemingway tarafından yazılmış savaş romanı.

Güneş şu anlamlara gelebilir:

  • Güneş Adası
  • Güneş, Divriği
  • Güneş, Gürün
  • Güneş Harekâtı
  • Güneş, Türkiye'de yayımlanan ulusal gazete.
  • Burcu Güneş
  • Turan Güneş
<span class="mw-page-title-main">Henry King (yönetmen)</span> Amerikalı film yönetmeni (1886 – 1982)

Henry King, Amerikalı film yönetmeni. Güneyli ve dinsel duyguların yoğun olduğu bir ortamda büyümüş olan ve bunu da eserlerine yansıtan bir yönetmendir.

<i>Tek Adam</i> (film) film

Tek Adam 1971 ABD yapımı fantastik bilimkurgu filmdir. Özgün adı The Omega Man'dir.

<i>Güneş de Doğar</i> (film) film

Güneş de Doğar 1957 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı The Sun Also Rises dır.

<span class="mw-page-title-main">Sherwood Anderson</span> Amerikalı yazar (1876 – 1941)

Sherwood Anderson, Amerikalı yazar.

<i>Üçüncü Adam</i> (roman)

Üçüncü Adam, casus romanlarının babası olarak da anılan İngiliz yazar Graham Greene'in 1949 yılında çekilen aynı adlı ABD filmi için yazdığı senaryoya bir ön hazırlık olarak kaleme aldığı kısa romanın adıdır. Yazar ertesi yıl 1950'de bu eserini kitap halinde de yayımlamıştır. Polisiye Yazarlar Derneği ve Amerika'nın Gizemli Yazarları'nın yayınladığı en iyi 100 polisiye romanı listelerinin her ikisinde de yer almıştır.

<i>Postacı Kapıyı İki Defa Çalar</i>

Postacı Kapıyı İki Defa Çalar, Amerikalı gazeteci ve romancı James M. Cain'in 1934 yılında yazmış olduğu suç romanıdır. Özgün adı The Postman Always Rings Twice olan roman Türkçeye ilk kez Semih Yazıcıoğlu'nun çevirisiye Nebioğlu Yayınevi tarafından 1949 yılında aktarılmıştır. Kitap 1995 yılında Parantez Yayınevi tarafından bir kez daha basılmıştır.

<i>Küller ve Elmas</i>

Küller ve Elmas, Polonyalı yazar Jerzy Andrzejewski'nin 1948 yılında yazdığı politik savaş romanının adıdır. Özgün adı Popiół i diament olan roman İngilizce konuşulan ülkelerde Ashes and Diamonds adıyla yayımlanmıştı.

<i>Vahşi Koşu</i> (roman)

Vahşi Koşu, Amerikalı romancı ve iki Oscar ödüllü senarist William Goldman'ın 1974 yılında yayımladığı paranoid gerilim türündeki romanıdır. Özgün adı Marathon Man olan roman ABD'de 1976 yılında yönetmen John Schlesinger tarafından aynı adla sinemaya aktarıldığında filmin senaryosunu da yine Goldman kendi romanından uyarlayıp yazmıştı. Bu filmin başrollerinde Dustin Hoffman, Laurence Olivier ve Roy Scheider oynamışlardı.

<i>Ani Tehlike</i> (roman)

Ani Tehlike, İngiliz romancı, askeri tarihçi ve yemek yazarı Len Deighton'ın 1962 yılında yayımladığı ilk ve en ünlü romanıdır. Bu çok satan romanın özgün adı The IPCRESS File dır. Beyin yıkama ve zihin kontrolüyle ilgili bu romanın özgün adı Ipcress dosyası anlamına gelmektedir. Buradaki IPCRESS kelimesinin açılımı "Induction of Psycho-neuroses by Conditioned Reflex under strESS" tir ve Baskı Altında Şartlı Refleksle Psikonevrozların Başlatılması olarak Türkçeye çevrilebilir.

<i>Leopar</i> (roman) roman

Leopar, İtalyan yazar Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın ölümünden bir yıl sonra 1958 yılında yayımlanan dönemsel tarihi romanıdır. Özgün adı Il gattopardo dur.

<span class="mw-page-title-main">Dree Hemingway</span> Amerikalı manken ve sinema oyuncusu

Dree Hemingway, Amerikalı manken ve oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Kayıp Nesil</span> I. Dünya Savaşı sırasında büyüyen, doğum tarihleri yaklaşık 1883 ile 1900 arasında olan nesil

Kayıp Nesil ya da Kayıp Kuşak, I. Dünya Savaşı sırasında erken yetişkinlik dönemindeki sosyal nesil topluluğudur (kohort). Bu bağlamda "kayıp", savaş sonrası erken dönemde savaştan sağ kurtulanların çoğunun "kafası karışmış, başıboş dolaşan, amaçsız" ruhuna atıfta bulunur. Terim ayrıca özellikle 1920'lerde Paris'te yaşayan bir grup Amerikalı gurbetçi yazara atıfta bulunmak için de kullanılır. Terimi ortaya çıkaran kişi Gertrude Stein iken daha sonra Ernest Hemingway tarafından 1926 tarihli The Sun Also Rises adlı romanının epigrafında "Hepiniz kayıp bir nesilsiniz." şeklinde kullanılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.