İçeriğe atla

Gümrük birliği

  Mercosur
  And Topluluğu
  Güney Afrika Gümrük Birliği
  İsviçre — Lihtenştayn
  Karayipler Topluluğu

Gümrük birliği anlaşmaya varmış ülkelerin kendi aralarında gümrükleri kaldırdığı ortak dış gümrük tarifesi uyguladığı serbest ticaret alanıdır. Ortak ülkeler ortak bir dış ticaret politikası oluştururlar ancak bazı ithalat kotaları uygulayabilirler.

Gümrük birliği oluşturmanın başlıca nedenleri, genelde ekonomik verimliliği ve etkinliği artırmak ve ortak ülkeler arasında daha sıkı bir politik ya da kültürel bağlar oluşturmaktır. Gümrük birliği ekonomik entegrasyonun üçüncü ayağıdır.

Gümrük birlikleri

Mevcut

AnlaşmaTarihSon kaynakça
And Topluluğu (CAN)1988-5-25L/6737
Karayipler Topluluğu (CARICOM)1991-1-1
Doğu Afrika Topluluğu (EAC)2005-1-1[1]WT/COMTD/N/14
Avrasya Gümrük Birliği2010-07-1[2]
Avrupa Birliği Gümrük Birliği1958
  AB — Andorra1991-7-1WT/REG53/M/3
  AB — San Marino2002-4-1
  AB — Türkiye1996-1-1WT/REG22/M/4
İsrailFilistin1994[3][4][5]
Güney Ortak Pazarı (MERCOSUR)1991-11-29WT/COMTD/1/Add.17
Güney Afrika Gümrük Birliği (SACU)1910[6]WT/REG231/3
İsviçreLihtenştayn1924

Önerilen

Eski

  • Orta Afrika Gümrük ve Ekonomik Birliği (UDEAC) - yerini CEMAC aldı.
  • İşgal altındaki 1925 Fransız Saar Havzası Eyaleti Gümrük Birliği
  • Zollverein
  • Custom Union Between Lebanon and Syria[11]
  • Bağımsız Devletler Topluluğu Gümrük Birliği ve bu çerçevede kendi önerdiği halefi Avrasya Ekonomik Topluluğu (EurAsEC)[12]

Kaynakça

  1. ^ 7 Temmuz 2000'de imzalandı, ancak 2005 yılında hayata geçti.
  2. ^ Gümrük birliği, 8 Ekim 1997'de Avrasya Ekonomik Topluluğu (EurAsEC) anlaşmasında öngörülmesine rağmen uygulanmamaktadır. WT/REG71/8 5 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Oslo Anlaşmaları ve Paris Protokolü'nü takiben kuruldu.
  4. ^ "Paris Protocol". 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015. 
  6. ^ latest revision is from 2004-7-15.
  7. ^ Agreed on 2003-1-1, WT/COMTD/N/25 5 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ "GCC countries postpone customs union move". 9 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015. 
  9. ^ "Leaders set to approve Arab customs union". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015. 
  10. ^ Gümrük birliği 10/12/1961 tarihindeki anlaşmada öngörüldü, ancak henüz uygulanmadı. WT/REG93/R/B/2 5 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015. 
  12. ^ 29 Mart 1996 tarihinde imzalanan, EurAsEC kurucu belgelerinde bir gümrük birliği öngörülüyor, ancak uygulamanmadı ve yerine 2010 yılında Beyaz Rusya, Kazakistan ve Rusya Gümrük Birliği kuruldu.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Euro</span> Avrupa Birliğinin para birimi

Euro veya avro, Avrupa Birliği'nin kurumları tarafından kullanılan ve Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya ile Yunanistan'ın oluşturduğu euro bölgesinin resmî para birimi.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Devletler Topluluğu</span> bölgesel hükümetler arası organizasyon

Bağımsız Devletler Topluluğu, 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Schengen Anlaşması</span> Avrupa Birliği iç sınır kontrolleri anlaşması

Schengen Antlaşması, Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi beş ülke arasında, sınır kapılarındaki polis ve gümrük kontrollerini bütünüyle ortadan kaldırmayı amaçlayan antlaşmadır.

Uluslararası ilişkiler, siyaset biliminin bir dalıdır ve "uluslararası sistem" içindeki aktörlerin, özellikle de uluslararası ilişkilerin temel aktörü olarak kabul edilen devletlerin, diğer devletlerle, uluslararası/bölgesel/hükûmetler arası örgütler, çok uluslu şirketler, uluslararası normlar ve uluslararası toplumla olan ilişkilerini inceleyen disiplinlerarası bir disiplindir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Anlaşması (1963)</span> Türkiye ve bazı AB ülkeleriyle siyasi anlaşma

Ankara Anlaşması, 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara'da, Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında imzalanan ortaklık anlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği</span> 27 Avrupa ülkesinin politik ve ekonomik birliği

Avrupa Birliği (AB), yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1993 yılında, Avrupa Birliği Antlaşması olarak da bilinen Maastricht Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. 445 milyondan fazla nüfusuyla Avrupa Birliği, dünya ülkelerinin GSYİH'ye (nominal) göre sıralanışında nominal gayrisafi yurt içi hasılasının %30'luk bölümünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Avrasya Ekonomi Topluluğu</span> hükûmetlerarası kuruluş

Avrasya Ekonomi Topluluğu, 2000'den 2014'e kadar var olmuş, üye devletlerin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bir bölgesel organizasyon. Avrasya Ekonomi Topluluğu'nun kurulma süreci 6 Ocak 1995'te Rusya ile Belarus arasında imzalanan Gümrük Birliği Anlaşması ile başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Ekonomik Topluluğu</span> üyelerinin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bölgesel bir kuruluş

Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET), üyelerinin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bölgesel bir kuruluş. 1957'de Roma Antlaşması ile kuruldu. 1993'te Avrupa Birliği'nin (AB) kurulmasıyla Avrupa Topluluğu (AT) adını aldı ve AB'ye dâhil edildi. 2009'da ise tamamen AB'ye devredildi ve varlığı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi</span> Basra Körfezine kıyısı bulunan altı Arap ülkesinin oluşturduğu ülkeler topluluğu

Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi, kısaca Körfez İşbirliği Konseyi resmi adı ile Arapça: مجلس التعاون لدول الخليج العربیه, Basra Körfezi'ne kıyısı bulunan altı Arap ülkesinin ekonomik, siyasal ve sosyal hedefler ile bir araya gelmesiyle oluşturduğu bir ülkeler topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği tarihi</span>

Avrupa Birliği'nin temelini, II. Dünya Savaşı sonrasında sanayi bakımından özellikle önemli iki temel hammadde olan kömür ve çelik sektörünü güçlendirmek ve bunları uluslarüstü bir otorite ile kontrol ederek barışı sürdürmek amacıyla 1951'de kurulan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu oluşturmaktadır. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, 18 Nisan 1951'de Belçika, Almanya, Fransa, Hollanda, Lüksemburg ve İtalya arasında imzalanan Paris Antlaşması (1951) ile kurulmuştur. Yine bu ülkelerin imzaladığı 25 Mart 1957 tarihli Roma Antlaşması ile bir başka topluluk daha, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (Euratom) eklendi ve bu anlaşmayla, aynı tarihte Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kurulmuş oldu. 1958'de yürürlüğe giren Roma Antlaşması üye ülkeler arasında önce gümrük birliğini, yani malların gümrük vergisi ödenmeksizin üye ülkeler arasında serbestçe alınıp satılmasını öngörmüştür. Bu yapının oluşturulmasının öncüleri Fransız Planlama Teşkilatı Başkanı Jean Monnet ve Dışişleri Bakanı Robert Schuman olmuştur. Jean Monnet ve ekibinin titizlikle hazırlamış olduğu ve Robert Schuman'ın 9 Mayıs 1950'de ilan ettiği metin "Schuman Bildirgesi" adını alacak ve daha sonraları 9 Mayıs, Avrupa Günü olarak kabul edilecekti.

Ortak pazar, ürün düzenlemeleri ve üretim faktörleri üzerine birtakım ortak politikalarla dolaşım serbestliği getirilmesini sağlayan bir tür gümrük birliğidir. Pazarda ortaklığın amacı, ortak ülkeler arasında anapara, işgücü, mallar ve hizmetin olabildiğince hızlı hareket edebilmesidir. Bu ortaklık iktisat literatüründeki ekonomik entegrasyonun dördüncü aşamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Brüksel Antlaşması (1965)</span>

Brüksel Antlaşması ya da Füzyon Antlaşması ya da Birleşme Antlaşması, 8 Nisan 1965 tarihinde Belçika'nın Brüksel kentinde imzalanan ve o dönemin üç Avrupa topluluğu olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu'nu tek çatı altında birleştiren antlaşmadır.

Uluslararası ticareti serbestleştirme çabalarını bir bölümünü oluşturan uluslararası birleşme ya da diğer ifadesiyle uluslararası ekonomik entegrasyonların tanımı entegrasyon kavramı çerçevesinde yapılabilir. Ekonomik birleşme, birleşmeye giden ekonomilerde mal ve hizmet akımlarına serbesti sağlayıp, ticarete engel olan kısıtlamaları kaldırarak, bir ortak pazar yaratmak şeklinde tanımlamaktadır. Bugün için dünyadaki bölgesel ekonomik entegrasyonlara verilebilecek en önemli örnek; temelleri 1957 yılında atılan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)'dir.

<span class="mw-page-title-main">Avrasya Ekonomik Birliği</span> Avrasya ülkelerinin ekonomik birliği

Avrasya Ekonomik Birliği (AEB), 29 Mayıs 2014'te Belarus, Kazakistan ve Rusya liderleri tarafından imzalanan bir antlaşma ile temelleri atılan siyasi ve ekonomik bir birliktir. AEB'ye Ermenistan'ı dahil eden antlaşma 9 Ekim 2014'te imzalandı. Birlik resmen 1 Ocak 2015'te kurulmuştur. 23 Aralık 2014'te anlaşmaya imza atan Kırgızistan'ın Avrasya Birliği'ne tam üyeliği, protokollerin onaylandığı 1 Mayıs 2015 tarihinden itibaren geçerliliğini kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği</span> Türkiye ve AB arasındaki ticari ortaklık anlaşması

Avrupa Birliği-Türkiye Gümrük Birliği, 6 Mart 1995 tarihinde Ankara Anlaşması ile kurulan AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin uygulama kararı almasıyla 31 Aralık 1995 tarihinde yürürlüğe giren gümrük birliğidir. Ticari ürünler, her iki taraf arasında herhangi bir gümrük kısıtlaması olmaksızın satılabilir. Gümrük Birliği temel ekonomik alanlarda, ikili ticaret imtiyazları uygular, hizmet veya kamu ihalelerini kapsamaz.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Afrika Topluluğu</span>

Doğu Afrika Topluluğu Doğu Afrika'da Afrika Büyük Göller bölgesinde beş ülkeden oluşan hükûmetler arası bir kuruluştur. Bu ülkeler: Burundi, Kenya, Ruanda, Tanzanya ve Uganda. Örgüt, 1967 yılında kuruldu, 1977 yılında çöktü ve 7 Temmuz 2000 tarihinde yeniden canlandırıldı. 2008 yılında, Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) ve Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı (COMESA) ile yapılan müzakerelerin ardından, Doğu Afrika Topluluğu her üç kuruluşun üye ülkelerin de dahil olmak üzere genişletilmiş bir serbest ticaret alanını kabul etti. Doğu Afrika Topluluğu, Afrika Ekonomik Topluluğu'nun ayrılmaz bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Ekonomi Topluluğu</span> Hükûmetlerarası kuruluş

Afrika Ekonomik Topluluğu , Afrika ülkelerinin çoğunluğunun ekonomik kalkınması için zemin oluşturan bir Afrika Birliği ülkeleri kuruluşudur. Örgütün belirtilen hedefleri arasında ticari bölgeleri, gümrük birlikleri, ortak bir piyasa ve merkez bankası ve ortak bir para birimi oluşturulması ve böylelikle ekonomik birlik sağlanması yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avrasya Gümrük Birliği</span> Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) üyesi devletlerin oluşturduğu gümrük birliği

Avrasya Gümrük Birliği (AGB), Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) üyesi devletlerin oluşturduğu gümrük birliğidir. Gümrük birliği, 2000'de kurulan Avrasya Ekonomi Topluluğu'nun ve günümüzdeki adıyla Avrasya Ekonomik Birliği'nin temel görevlerinden biridir. Gümrük birliği içerisinde dolaşan mallar gümrüğe tabi değildir ve gümrük birliği üyeleri, birliğe giren tüm mallara ortak gümrük tarifesi uygulamaktadır. Gümrük birliğinin bir sonucu olarak Dünya Ticaret Örgütü gibi uluslararası ticaret anlaşmaları söz konusu olduğunda üye devletler kendi adlarına müzakereler gerçekleştirmezken Avrasya Ekonomik Birliği tek bir varlık olarak müzakere etmektedir.

Ekonomik birlik, gümrük birliği ile ortak pazardan oluşan bir tür ticaret bloğudur. Katılımcı ülkeler hem ürün düzenlemesi, malların, hizmetlerin ve üretim faktörlerinin serbest dolaşımı hem de ortak bir dış ticaret politikası konusunda ortak politikalara sahiptir. Ekonomik birlik para biriminin birleştirilmesini içerdiğinde, ekonomik ve parasal bir birlik hâline gelmekte.