İçeriğe atla

Gümüş asetilür

Gümüş asetilür
Adlandırmalar
Gümüş asetilür
Gümüş (I) etendiür
Gümüş asetilenür
Gümüş karbür
Gümüş perkarbür
Gümüş dikarbür
Gümüş etendiür
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C2.2Ag/c1-2;;/q-2;2*+1
  • [Ag+].[Ag+].[C-]#[C-]
Özellikler
Molekül formülüC2Ag2
Molekül kütlesi239.758 g/mol
Erime noktası120 °C (248 °F; 393 K)
Kaynama noktasıYok (ayrışıyor)
Çözünürlük (su içinde) çözünmez
ÇözünürlükAz çözünür
Termokimya
Standart molar entropi (S298)
357.6 ± 5 kj/mol
Patlayıcı verileri
Patlama hızı1200 mol/saniye
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler Zehirli, güçlü patlayıcı
NFPA 704
(yangın karosu)
Parlama noktası77 °C (171 °F; 350 K)
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Gümüş asetilür, formülü Ag2C2 olan bir metalik asetilür, inorganik kimyevi bileşiktir. Gümüş karbür olarak da bilinir. Nileşik, zayıf bir asit olan asetilenin tuzu olarak kabul edilir. Tuzun anyonu birbirine üçlü bağla bağlanmış iki karbon atomundan oluşur.

Sentezi

Gümüş asetilür, asetilenin gümüş nitrat çözeltisiyle tepkimeye girmesiyle elde edilebilir.[1] Tepkimenin ürünü, grimsi beyaz bir çökelek oluşur. Bu bileşiği 1866'da keşfeden Marcellin Berthelot, bileşiği üretmek için şu tepkimeyi gerçekleştirmiştir:

2 AgNO3 (suda) + C2H2 (g) → Ag2C2 (k) + 2 HNO3 (suda)[2]

Tepkimede asidik veya nötr nitelikteki gümüş nitrat çözeltisi kullanılırsa çift tuz oluşur, azik amonyak çözeltisi kullanılırsa çift tuz oluşmaz ve saf gümüş asetilür oluşur.Uygun bir şekilde çift tuz elde etmek için asetilen gazı, seyreltik gümüş nitrat-nitrik asit çözeltisinden geçirilmelidir. Daha saf ve pak bir çökelek elde etmek için asetilen gazı, asetondan geçirilip damla damla seyreltik gümüş nitrat-nitrik asit çözeltisinden eklenmelidir. Gümüş asetilür, gümüş ve yağlı gümüş alaşımlarının yüzeyinde oluşabilir

Analizi

Gümüş asetilür, şu şekilde ayrışmaktadır:

Ag2C2 (s) → 2 Ag (s) + 2 C (s)

Tepkimenin herhangi bir gaz içermeden gerçekleştiği var sayılıyordu. Fakat daha sonra yapılan deneylerde su, karbon dioksit, karbon monoksit, hidrojen ve metan gazı çıktığı gözlemlendi.

Özellikleri

Patlayıcılığı

Saf gümüş asetilür, ısıya ve şoka duyarlı, güçlü bir patlayıcı maddedir. Saf gümüş asetilürün parlama hızı 1200 mol/s'dir.[3]

Kaynakça

  1. ^ G.-C. Guo; Q.-G. Wang; G.-D. Zhou; T. C. W. Mak (1998). "Synthesis and characterization of Ag2C2·2AgClO4·2H2O: a novel layer-type structure with the acetylide dianion functioning in a 6112222 bonding mode inside an octahedral silver cage". Chem. Commun. (3): 339-340. doi:10.1039/a708439k. 
  2. ^ M. P. Berthelot (1866). "Ueber eine neue Klasse zusammengesetzter metallhaltiger Radicale (A new class of combined metallic radicals)". Annalen der Chemie. 138 (2). ss. 245-253. doi:10.1002/jlac.18661380215. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  3. ^ Matyáš, Robert; Pachman, Jiří (2013). Primary Explosives (İngilizce). Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. doi:10.1007/978-3-642-28436-6. ISBN 9783642284359. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sodyum</span> atom numarası 11 olan kimyasal element

Sodyum, periyodik cetvelde Na simgesi ile gösterilen ve atom numarası 11 olan element. Sodyum yumuşak ve kaygan bir metal olup alkali metaller grubuna aittir. Doğal bileşiklerin içinde bol miktarda bulunur. Yüksek oranda reaktiftir, sarı bir alevle yanar, su ile şiddetli reaksiyon verir ve havada hızla oksitlenir. Dolayısıyla, vazelin, gazyağı gibi hava ve su ile temasını kesecek bir ortamda saklanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Gümüş</span> sembolü Ag ve atom numarası 47 olan kimyasal element

Gümüş, elementlerin periyodik tablosunda simgesi Ag olan, beyaz, parlak, değerli bir metalik element. Atom numarası 47, atom ağırlığı 107,87 gramdır. Erime noktası 961,9 °C, kaynama noktası 1950 °C ve özgül ağırlığı da 10,5 g/cm³'tür. Çoğu bileşiklerinde +1 değerliklidir. Günümüzde Dünya'da 55 yıllık gümüş rezervi kaldığı tahmin ediliyor. Yeni gümüş rezervleri keşfedilmezse 2078 yılında Dünya'daki gümüş rezervlerinin tükenebileceği tahmin ediliyor. En çok gümüş üretimi yapan ülkeler Meksika, Çin, Peru Şili ve Avustralya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Asit</span> kimyasal bir madde türü

Asit, pH derecesi 7'den düşük olup, değişen oranlarda yakıcı ve/veya aşındırıcı özelliğe sahip olan ve oldukça geniş kullanım alanına sahip kimyasal maddelere verilen isimdir. Suda çözündüklerinde hidrojen iyonu derişimini artırarak çözeltiyi asidik yapar. Mavi turnusol kâğıdının rengini kırmızıya çeviren asitlere eski Türkçede hamız veya ekşit denir.

Hidrojen klorür ya da Kloran, HCl formülüne sahip renksiz, zehirli bir gazdır. Hidrojen ve klor elementlerin oluşan inorganik bileşiktir. Havadaki nem ile temasında beyaz hidroklorik asit dumanı oluşturur. Hidroklorik asit, hidrojen klorürün sulu çözeltisine verilen addır.

İnorganik kimya veya anorganik kimya; organik olmayan, yani karbon-hidrojen bağı içermeyen bileşiklerin özelliklerini ve kimyasal davranışlarını inceleyen kimya dalı. Anorganik ve organik kimyayı birleştiren organometalik bileşikler, organometalik kimya adında başka bir dalı oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Amonyak</span> Gaz bileşiği

Amonyak, formülü NH3 olan; azot atomu ve hidrojen atomundan oluşan renksiz, keskin ve rahatsız edici kokulu bir bileşiktir. OH- iyonu içermediği hâlde suda zayıf baz özelliği gösterir. Bir amonyak molekülü, bir azot ve üç hidrojen atomundan oluşur. Oda sıcaklığında gaz hâlde bulunan bileşiğin ticari formu sulu çözeltiyi içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amin (kimya)</span>

Aminler, amonyaktaki bir veya daha fazla hidrojen atomunun organik radikaller ile değiştirilmesi yöntemiyle türetilmiş organik bileşikler ve fonksiyonel gruplardır. Yapısal olarak aminler amonyağa benzerler, ama bir veya daha fazla hidrojen atomu, alkil veya aril gibi organik sübstitüentlerle yer değiştirmiştir. Bu kuralın önemli bir istisnası RC(O)NR2 tipi bileşiklerdir (C(O) karbonil grubuna karşılık gelir), bunlara amin yerine amid denir. Amidler ve aminlerin yapıları ve özellikleri farklı olduğu için bu ayrım kimyasal olarak önemlidir. Adlandırma açısında biraz akıl karıştırıcı olan bir nokta, bir aminin N-H grubunun N-M (M= metal) ile değişmesi hâlinde buna da amid denmesidir. Örneğin (CH3)2NLi, lityum dimetilamid'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hidroklorik asit</span> hidrojen klorürün toksik sulu çözeltisi

Hidroklorik asit, hidrojen ve klor elementlerinden oluşan, oda sıcaklığı ve normal basınçta gaz hâlinde olan hidrojen klorürün sulu çözeltisine verilen ad. Halk arasında tuz ruhu olarak da bilinir. 9. yüzyılda simyacı Câbir bin Hayyân tarafından keşfedildi ve sonrasında simya alanında kullanıldı. Sanayi Devrimi sırasında, sanayideki önemi keşfedilen asit, önce Leblanc işlemi, sonrasında Solvay işlemi ile sanayi alanında üretilmeye başladı. Hidroklorik asit, tarihte yeni kolaylıkların keşfinde önemli roller üstlendi. Günümüzde PVC'den demir-çeliğe, organik madde üretiminden gıda sektörüne kadar hemen hemen tüm alanlarda hidroklorik asit kullanılmaktadır.

Nitrik asit, HNO3 kimyasal formülüne sahip oldukça aşındırıcı bir inorganik asittir. Kezzap olarak da bilinir. Saf hâldeki bileşik renksizdir. Ancak uzun süre bekleyen eski asitler azot oksitleri ve suya ayrışması nedeniyle sarı renge dönebilme özelliğindedirler. Piyasada bulunan nitrik asitlerin çoğu % 68'lik bir konsantrasyona sahiptir. Çözelti, %86'dan fazla HNO3 içerdiğinde, dumanlı nitrik asit olarak adlandırılır. Mevcut azot dioksit miktarına bağlı olarak, dumanlı nitrik asit ayrıca %86’nın üzerindeki konsantrasyonlarda kırmızı dumanlı nitrik asit veya %95’in üzerindeki konsantrasyonlarda beyaz dumanlı nitrik asit olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Gümüş nitrat</span>

Gümüş nitrat en önemli gümüş tuzudur. Renksiz ağır kristallerden oluşur. Tıpta dağlamak maksadıyla kullanılır ve antibakteriyel özelliği vardır. Bu özelliğinden dolayı siğil tedavisinde sıkça kullanılır. Ayrıca deriyi ve organik maddeleri karartmada tercih edilir. Deriyi kararttığından cehennem taşı ismini almıştır. Suda ve alkolde kolayca çözündüğünden birçok gümüş bileşiklerinin elde edilmesinde ilkel madde olarak kullanılır. En çok kullanıldığı yerler, başta fotoğrafçılık olmak üzere mürekkepler, saç boyası yapımı ve gümüş kaplamacılığıdır.bileşenleri gümüş ve nitrik asittir. Sentezi ise örnekteki formüle göre yapılır:

Ag + 2 HNO3AgNO3 + NO2 + H2O
<span class="mw-page-title-main">Stifnik asit</span>

Stifnik asit veya 2,4,6-trinitro-1,3-benzendiol, hekzagonal kristallerden oluşmuş, sarı renkli bir astrenjan asittir. Boyar maddeler, pigmentler, mürekkepler, ilaçlar ve kurşun stifnat gibi patlayıcıların üretiminde kullanılır. Pikrik asite benzer şekilde düşük duyarlılığa sahip bir patlayıcı olsa da hızlıca ısıtıldığında patlar.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(I) oksit</span>

Bakır(I) oksit ya da küproz oksit formülü Cu2O olan inorganik bileşiktir. Bakırın oksitlerinden biridir. Bu kırmızı renkli katı bazı yosun önleyici boyaların bileşimine girmektedir. Bu bileşik, tanecik büyüklüğüne bağlı olarak sarı ya da kırmızı renkli olabilir. Bakır(I) oksit kırmızımsı renkteki kuprit minerali halinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Çinko nitrat</span>

Çinko nitrat, formülü Zn(NO3)2 olan bir çinko bileşiğidir. Bu beyaz, kristal katı bileşik havadan çok nem çekerek sulanır ve genellikle hekzahidrat Zn(NO3)2•6H2O formunda bulunmaktadır. Çinko nitrat su ve alkolde çözünür.

<span class="mw-page-title-main">Lityum nitrat</span> Nitrik asitin lityum tuzu olan inorganik bileşik

Lityum nitrat LiNO3 formüllü inorganik bileşik. Nitrik asitin lityum tuzudur. Lityum karbonat veya lityum hidroksitin nitrik asit ile reaksiyonundan elde edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bromöz asit</span> HBrO2 formüllü bir inorganik bileşik

Bromöz asit, HBrO2 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Konjugat bazının -bromitlerinin- tuzları izole edilmiş olmasına rağmen, kararsız bir bileşiktir. Asidik çözeltide, bromitler broma ayrışır.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(II) nitrat</span>

Bakır (II) nitrat Cu(NO3)2(H2O)x formülüne sahip inorganik bileşikler ailesinin herhangi bir üyesini tanımlar. Hidratlar mavi katılardır. Susuz bakır nitrat mavi-yeşil kristaller oluşturur ve 150-200 °C'de vakumda süblimleşir. Yaygın hidratlar hemipentahidrat ve trihidrattır.

<span class="mw-page-title-main">Magnezyum nitrat</span>

Magnezyum nitrat Mg(NO3)2(H2O)x formülüne sahip inorganik bileşikleri ifade eder. Formüldeki, x = 6, 2 ve 0 olabilir. Hepsi beyaz renkli katılardır. Susuz madde higroskopiktir, havada bekletildiğinde hızlı bir şekilde hekzahidrat oluşturur. Bütün tuzları hem suda hem de etanolde çok çözünür.

<span class="mw-page-title-main">Mangan(II) nitrat</span>

Mangan(II) nitrat Mn(NO3)2•(H2O)n formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Her formül birimi bir Mn2+ katyon ve iki NO3 anyonu ile değişen miktarlarda sudan oluşur. En yaygın olanı tetrahidrat Mn(NO3)2•4H2O dır. Fakat, susuz bileşiğin yanı sıra mono ve hekzahidratlar da bilinmektedir. Bu bileşiklerin bazıları, mangan oksitleri için faydalı öncül maddelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kurşun(II) tiyosiyanat</span>

Kurşun(II) tiyosiyanat,Pb(SCN)2 formülüne sahip bir bileşik daha doğrusu bir tuzdur. Beyaz kristalimsi bir katıdır, ancak ışığa maruz kaldığında sararır. Suda az çözünür ve kaynatıldığında bazik bir tuz olan (Pb(CNS)2*Pb(OH)2'ye dönüştürülebilir. Soğutulduğunda tuz kristalleri oluşabilir. Kurşun tiyosiyanat, yutulması halinde kurşun zehirlenmesine neden olabilir ve birçok madde ile olumsuz reaksiyona girebilir. Küçük patlayıcılar, kibritler ve boyamalarda kullanılır.

Simya çalışmaları sayesinde daha sonra belirli kimyasal bileşikler veya bileşik karışımları olarak sınıflandırılan birçok kimyasal madde üretilmiştir.