İçeriğe atla

Gülek Kalesi

Gülek Kalesi
Asakaliba
Kale kapısı
Türkiye üzerinde Gülek Kalesi
Gülek Kalesi
Gülek Kalesi
Türkiye'deki konumu
KonumTarsus, Mersin
BölgeAkdeniz Bölgesi
Koordinatlar37°16′12″K 34°37′29″D / 37.27000°K 34.62472°D / 37.27000; 34.62472
Rakım1.530 m (5.020 ft)
Tarihçe
Kültür(ler)Ermeni, Osmanlı
Sit ayrıntıları
MülkiyetKültür ve Turizm Bakanlığı

Gülek Kalesi Mersin ilinde bir kale örenidir.

Yerleşim

Kale Mersin ili Tarsus ilçesi kuzeyinde Toros Dağları üzerinde, Gülek Boğazına hakim bir noktada ve 37°16′12″K 34°47′29″D / 37.27000°K 34.79139°D / 37.27000; 34.79139 koordinatlarındadır.[1] Kaleye Gülek beldesinden ayrılan 5 kilometrelik bir yolla ulaşılmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1530 metre, denetlediği Gülek Boğazından yüksekliği ise 500 metredir. Tarsus'a olan uzaklığı 65 kilometre, Mersin’e olan uzaklığı ise 95 kilometredir.

Tarihi

Kalenin yapılış tarihi bilinmese de, Kilikya Ermeni Krallığı döneminde yapıldığı veya esaslı bir onarımdan geçtiği anlaşılmaktadır. Bu devlete ait 1198-1199 dönemine tarihlenen bir taç giyme listesinde Gülek lordu Symbat’ın adı geçmektedir. Kalenin o dönemdeki adı ‘’Asakaliba’' idi.[2] Kale İç Anadolu ile Akdeniz Bölgesi arasındaki en önemli geçit olan Gülek Boğazını denetlemek amacıyla yapılmıştır. Orta Çağ'da bu boğazı geçenler kale komutanına ücret ödemek zorunda kalıyorlardı.[3] Bölge daha sonra Memluk Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu egemenliğinde kalmış, 19.yüzyılda Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı sonrasında 1830 yıllarda Mehmet Ali Paşa'nın oğlu Kavalalı İbrahim Paşa tarafından işgal edilmiştir. Kalenin o dönemde de kullanıldığı anlaşılmaktadır. Tarihi kayıtlarda bu dönemde kalenin kuzey batısında bir de kurşun madeni olduğu belirtilmektedir.

Kale

Kalenin giriş güneydeki kapıdandır. Surlar batı ve güney kesimdedir. Kuzey ve doğu kesimde çok dik yamaçlar olduğu için bu yönlerde tahkimata gerek duyulmamıştır. Surlarda kullanılan bosajlı taşlar Ermeni dönemi kalelerinin karakteristik malzemeleridir. Ancak daha yeni yapı izlerine de rastlanmaktadır. Bu yapılar daha kuzeyde yer alan İbrahim Paşa Tabyalarındaki yapıları andırmakta olup, büyük ihtimalle 19. yüzyılda İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kalenin doğu tarafında bir de sarnıç yer almaktadır.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Harita sayfası". 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2019. 
  2. ^ Efkan Uzun: Gülek Boğazı, Tarihi ve Stratejik önemi
  3. ^ a b Mersin Valiliği:Mersin Ören Yerleri kaleleri Müzeleri, ISBN 978-605-4196-07-4, p86

Galeri

  • Surlar (batıdan)
    Surlar (batıdan)
  • Surlardan bir detay
    Surlardan bir detay
  • Gülek Boğazı ve otoyolun kaleden görünüşü
    Gülek Boğazı ve otoyolun kaleden görünüşü

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gülek, Tarsus</span> Tarsus mahallesi

Gülek, Mersin ilinin Tarsus ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahallenin nüfusu 2016 yılı TÜİK adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre 1.768 kişiden oluşmaktadır. O-21'de bulunan Gülek Tüneli, ismini buradan almaktadır.

Gözlükule Höyüğü, Mersin İl merkezinin 30 km. doğusunda Tarsus İlçesi'nin güneybatısında, günümüzde İlçe'nin bir parkı olarak kullanılan bir höyüktür. Tepe, 300 metre çapında olup 25 metre yüksekliktedir. Bir Klasik Çağ kenti olan Tarsu ya da Tarse, hem tepede hem de günümüz Tarsus İlçesi'nin altındadır. Günümüz Tarsus'unu oluşturan ilk yerleşimin, Toroslar'dan gelen bir akarsuyun kıyısında, MÖ 7. binyılda bir köy olarak kurulduğu belirtilmektedir.Höyük, Orta Anadolu'dan Akdeniz kıyılarına doğal bir geçiş olan Gülek Boğazı çıkışında, Antik Kilikya ovasında yer almaktadır. Diğer yandan Gülek Boğazı çıkışından Amik Ovası yoluyla Kuzey Suriye'ye ulaşımın da kavşağındadır.

<span class="mw-page-title-main">Kilikya'daki Roma yolu</span>

Kilikya'daki Roma yolu, bir Roma yolunun Mersin ilindeki parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çandır Kalesi</span> Mersinde bir kale

Çandır Kalesi Mersin ilinde büyük bir kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Uzuncaburç</span> Mersinde Silifke ilçesinin 30 km kuzeyinde yer alan bir antik kent öreni

Uzuncaburç (Diokaesareia) Mersin ilinde antik dönemden kalan bir kent örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Donuktaş</span>

Donultaş Mersin ili Tarsus ilçesinde yer alan büyük bir tapınak örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Gözne Kalesi</span> Toros ilçesinde bir kale

Gözne Kalesi Mersin ilinde bir kale örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Tapureli (antik kent)</span>

Tapureli Mersin ilinde bulunan bir antik kent örenidir. Tapureli antik yerleşime komşu olan köyün adı olup, kentin antik dönemdeki adı bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Üçayaklı villa rustika</span>

Üçayaklı öreni Mersin ilinde bir villa rustika örenidir. Villa rustika Roma ve Bizans İmparatorluğu dönemlerinde büyük toprak sahiplerinin ikamet ettiği kırsal alandaki konutlara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Softa Kalesi</span> Bozyazıda bir kale

Softa Kalesi (Sycae) Mersin ilinde yer alan bir kale örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Tece Kalesi</span> Mersindeki bir kale öreni

Tece Kalesi Mersin ilinde bir kale örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Evciler Kalesi</span>

Evciler Kalesi, Mersin ilinde Toros dağları üzerinde yer alan küçük bir kaledir. Güzelyayla beldesinin doğusunda ve Ayvagediği beldesinin kuzeyindedir. 37°02′36″K 34°39′34″D koordinatlarındaki kale Mersin'e 40 kilometre uzaklıktaki 890 metre rakımlı bir tepenin zirvesindedir. Kızılbağ Göleti kalenin kuzeyindedir.

<span class="mw-page-title-main">Çatıören</span> Türkiyenin güneyinde SİT alanı

Çatıören Mersin ilinde yer alan bir SİT alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Paşa Tabyaları</span>

İbrahim Paşa Tabyaları Toros Dağlarında Gülek Boğazına hakim bir noktada inşa edilmiş bir grup tabyadır.

<span class="mw-page-title-main">Altından Geçme</span>

Altından Geçme Mersin ili Tarsus ilçesinde yer alan bir Roma-Bizans dönemi örenidir. Kent merkezinde yer alan bu ören duvarın güvenliksiz görünümü sebebiyle halk arasında "Altından Geçme" olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sinap Kalesi</span> Mersin ilinde yer alan bir orta çağ kalesi

Sinap Kalesi Mersin ilinde yer alan bir orta çağ kalesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tekkadın</span>

Tekkadın Mersin ili Silifke ilçesi kırsalında yer alan bir ören yeridir. Orijinal adı bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kabaçam Ören Yeri</span>

Kabaçam (Kabaşam) Mersin ilinde yer alan ve geç Roma İmparatorluğu dönemine tarihlenen bir kent örenidir. Erdemli ilçesi kırsal alanındaki ören yeri 36°30′52″K 34°09′12″D koordinatlarındadır. Ziyaretçiler Mersin'i batıya bağlayan D.400 devlet kara yolundan Yemişkuyu plajında kuzeye dönen bir il yolunu izleyerek ören yerine ulaşırlar. Kabaçam'ın Erdemli'ye uzaklığı 19, Mersin'e uzaklığı ise 56 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Yaka Kalesi</span> Akdeniz ilçesinde bir kale

Yaka Kalesi Mersin ilinde bulunan bir kale örenidir. 36°51′40″K 34°44′04″D koordinatlarındaki kale öreni ovalık alanda ve Mersin'in 15 kilometre kadar doğusundadır. Mersin'i doğuya bağlayan D.400 devlet kara yolundan ayrılan kısa bir yol ile ulaşılabilir.

Belen Muharebesi, 1831-1833 Osmanlı-Mısır Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.