İçeriğe atla

Gözlük

Modern bir gözlük
Eskiden kullanılan "makas" gözlük
Yüzücü gözlüğü

Gözlük, çerçeveli mercek ya da merceklerden oluşan bir aksesuar, bir araçtır.

Türk Dil Kurumu, gözlüğü şu şekilde tanımlar: "Görme bozukluğu olan bir kimsenin gözlerinin daha iyi görmesine veya gözleri korumaya yarayan, bir çerçeveye yerleştirilmiş çift camdan oluşan araç".

Gözlüğün kullanım amacı, görme bozukluğunu gidermek ya da gözleri dış etkenlerden korumaktır. Miyop, hipermetrop ya da astigmat gibi göz bozukluklarında, duruma göre yakını ya da uzağı görmeyi sağlayan gözlük, aynı zamanda güneş ışığı parlaklığı, UV gibi Elektromanyetik ışınımlardan koruma amaçlı ya da bir aksesuar olarak kullanılmaktadır.

Gözlük, plastik ya da metal vb. bir çerçeve içine oturtulmuş, cam, plastik ya da cam ve plastik karışımı malzemeden özel olarak yapılır. Kaynakçı ya da dalgıç gözlüğü gibi özel amaçlı kullanılanları da bulunan bu araç, bir göz doktoru tarafından yapılan ölçüm ve araştırma sonucunda, yazılan reçeteye göre, konunun uzmanı olan yetkin kişilerce (optisyen) bilimsel yöntemlerle kişiye özel olarak hazırlanır.

Tarihçe

8. yy. Mısır hiyeroglifleri'nde elde edilen bulgulara göre "basit cam mercekler"den sözedilmekteydi. Görme bozukluğunu giderme amaçlı gözlüklerin ise, 12 yy. sonları ve 13. yy başında cam endüstrisi gelişmiş olan Venedik'te kullanıldığı, bugünkü kullanım şekline en yakın halinin ingiliz bilim insanı ve filozof Roger Bacon tarafından yapıldığı bilinmektedir. İlk başlarda gözlük, elle tutulan "lorgnette" denen modeldeyken, daha sonra "kelebek" adı verilen, gözlerin önüne, burun üstüne oturtulan model geliştirildi. "Monokl" denen ve tek gözde, göz çevresi kaslarıyla sıkıştırılarak kullanılan modeller gibi aşamalar geçiren gözlük, 1727 yılında Londra'da Edward Scarlett'in gözlük sapını bulmasıyla bugünkü şekline kavuştu. İlk gözlükçü dükkânı 1783'te Philadelphia'da açıldı. Önceleri elde üretilen gözlük, daha sonra fabrikasyon üretime geçerek maliyetlerinin de düşmesiyle çoğalarak yaygınlaştı. Yaşam kalitesini artırarak görme bozukluklarını gidermesi açısından gözlüğün insanlığın gelişimine oldukça önemli bir katkısı vardır.

Bazı gözlük çeşitleri

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Optik</span> fizik biliminin bir alt dalı

Optik, ışık hareketlerini, özelliklerini, ışığın diğer maddelerle etkileşimini inceleyen; fiziğin ışığın ölçümünü ve sınıflandırması ile uğraşan bir alt dalı. Optik, genellikle gözle görülebilen ışık dalgalarının ve gözle görülemeyen morötesi ve kızılötesi ışık dalgalarının hareketini inceler. Çünkü ışık bir elektromanyetik dalgadır ve diğer elektromanyetik dalga türleri ile benzer özellikler gösterir.

<span class="mw-page-title-main">İbnü'l-Heysem</span> Arap fizikçi, matematikçi ve astonom (965–1040)

İbn-i Heysem, Ḥasan Ibn el-Heysem, Batılıların söyleyişiyle Alhazen veya tam ismiyle Ebū ʿAlī el-Ḥasan ibn el-Ḥasan ibn el-Heysem, Arap matematikçi, astronom, ve İslam'ın Altın Çağının önemli fizikçilerinden biriydi. "Modern optiğin babası" olarak da anılır. Özellikle görsel algı dinamiklerine önemli katkılarda bulunmuştur. En etkili eseri, 1011–21 yılları arasında oluşturduğu ve Latince baskılar sayesinde günümüze kadar gelmiş Kitāb el-Manāzir olmuştur. Polimat, felsefe, teoloji ve tıp üzerine yaptığı birçok çalışmayı da kitaplarına kaydetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mikroskop</span> küçük cisimlerin mercek yardımıyla incelenmesini sağlayan alet

Mikroskop, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin birkaç çeşit mercek yardımıyla büyütülerek görüntüsünün incelenmesini sağlayan bir alettir. Öncelikle adından da anlaşılacağı üzere, mikro, yani çok küçük hücrelerin incelenmesinin yanı sıra, sanayi, menakür, genetik, jeoloji, arkeoloji ve kriminalistik alanında da büyük hizmetler görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Polikarbonat</span>

Polikarbonatlar, termoplastiklerin özel bir grubudur. İşlenmesi, kalıplanması, ısıl olarak şekillendirilmesi kolaydır, bu tip plastikler modern imalat sektöründe çok geniş kullanım alanı olan plastiklerdir. Polikarbonatlar olarak isimlendirilmişlerdir, çünkü uzun moleküler zincirleri içinde karbonat grupları (-O-CO-O-) tarafından bağlanmış fonksiyonel gruplara sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Oküler</span>

Oküler diğer adıyla göz merceği, mikroskop, teleskop vb. sistemlerde kullanılan gözün hemen önündeki genelde akromatik mercek grubudur. Asıl amacı önündeki mercek sisteminin renk ve şekil alanlarındaki kusurlarını asgariye indirerek kullanıcıya net bir görüntü sağlamak görüntü kalitesini arttırmadır.

<span class="mw-page-title-main">Paintball</span>

Paintball, kişilerin bireysel olarak ya da takımlar halinde rakiplerini yenmek için yarıştıkları bir spordur. Daha genel tanımıyla karşılıklı 2 takımın çeşitli senaryolara bağlı kalarak birbirlerine karşı oynadıkları bir grup oyunudur. ‘’Paint’’ ve ‘’Ball’’ kelimelerinin birleşmesiyle meydana gelen bu İngilizce kökenli kelime ‘’Boya topu’' anlamına gelmektedir. Fakat uluslararası platformlarda da paintball adını almış ve oynanan tüm ülkelerde de bu isimle tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fotoğraf makinesi</span>

Fotoğraf makinesi ışık ile resim çizmeye yarayan alettir.

<span class="mw-page-title-main">Disleksi</span>

Disleksi, özel öğrenme güçlüğü olarak da bilinen bir çeşit öğrenme bozukluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Airsoft</span>

Airsoft oyuncağı, Airsoft oyununda kullanılan gerçeğine oldukça benzeyen tüfek, tabanca vb. silahların genel adıdır. Airsoft oyunu, bir askeri simülasyon oyunudur. Oyuncaklar, mühimmat olarak 6 mm'lik, biyolojik olarak çözülebilen plastik boncuklar kullanır. Plastik boncuklar, silahın içindeki piston ile ürettiği sıkıştırılmış havayı ya da 340 gramlık CO2 tüpleri kullanır. Airsoft oyuncakları kesinlikle barut veya gerçek mühimmat kullanmaz. Gerçek mühimmat kullanmak için modifiye edilemez. Herhangi bir insanı mühimmatı ile ağır bir şekilde yaralayamaz veya öldüremez. Fakat eğer insan gözüne yüksek güçlü bir oyuncakla ile direkt bir atış yapılırsa, kılcal damarların çatlamasına, doku hasarına veya gözde geçici ya da bazen kalıcı görme bozukluğuna sebebiyet verebilir. Bu sebepten airsoft oyuncakları kullanılırken daima korunma gözlüğü takılması ve herhangi bir canlının gözüne ateş edip sağlığının tehlikeye atılmaması gerekmektedir. Airsoft oyuncakları, tüfek, tabanca, makinalı tüfek, keskin nişancı tüfeği vb. silahların kopyası olarak bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dalgıç</span> Profesyonelce dalış yapabilen ve bundan para kazanan kişi

Su altına dalma işini gerçekleştiren kişi. Dalgıçlık eski tarihlerde sadece su yüzeyinden gelen gaz/hava hortumları ile yapılabilen bir ameliye idi. Bu sistemin çalışabilmesi için gaz/hava basan kompresörler ve hava hortumları, dalgıcın taşınmasında gerekli olan can halatlarının kullanılması gerekiyordu. Aynı zamanda bu sistemin kurulması için ekibin kalabalık olması da elzemdi. Daha sonraları sistemin hafifletilerek daha hızlı olarak kullanımını sağlamak amacıyla sıkıştırılmış gaz/hava tüplerinin kullanılmaya başlanması ile yüzey bağlantısız dalma işlemi gerçekleştirilmeye başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Eldiven</span>

Eldiven, dış etkilerden korumak ya da farklı amaçlar için ele giyilen kumaş, deri, kauçuk veya diğer malzemelerden üretilen el giysisi. Soğuktan korunmak ve hijyenik nedenler eldivenlerin kullanım amaçları arasında bulunmaktadır. Kış şartlarının ağır olduğu ülkelerde özel derilerden yapılan bu tür giysiler çokça tercih edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">RG-33</span>

RG-33 Güney Afrikada bulunan ve BAE Systems firmasının bir kolu olarak çalışmakta olan BAE Systems Land Systems South Africa tarafından geliştirilen mayın korumalı hafif sınıf bir araçtır. MRAP programı çercevesinde Amerikan Ordusuna bağlı birliklerin Irakta kullandıkları araçlardan bir tanesidir. Yapımında RG-31 modeli temel alınan araç dünya çapında savaş çıkarma, güvenlik ve cephe görevlerinde kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Giyim</span>

Giyim, vücudun bir kısmını veya tamamını kapsayan her türlü kıyafet ve aksesuar. Giyim kuşamın en önemli ve muhtemelen en eski işlevi, vücudu doğa şartlarından korumasıdır. Hava koşullarından korumasının yanı sıra, spor ve yemek yapmak gibi tehlikeli faaliyetler sırasında deri ile çevre arasında bariyer görevi görerek güvenliği artırır. Ayrıca vücuda hijyenik bir bariyer sağlayarak vücuda toksinlerin ve mikropların girişini sınırlandırır. Giyim kuşamın en önemli işlevlerinden biri de kişinin stilini, zevklerini ve modayı yansıtmasıdır. Her halka ve ülkeye ait ulusal giyimler mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Mercek</span>

Mercek ya da lens ışığın yönünü değiştiren (kıran), ışık ışınlarını birbirine yaklaştıran ya da uzaklaştıran optik alet.
Basit mercek tek bir optik elemanın kullanıldığı, bileşik mercek ise iki optik elemanın bir arada olduğu mercek tipidir. Bileşik mercek, basit mercek kullanıldığında ortaya çıkan sapınç olayının etkisini azaltmak için kullanılır. Mercekler genelde camdan ve saydam plastikten yapılır. Lensler, gereken şekle göre taşlanır, parlatılır veya kalıplanır. Bir mercek, ışığı odaklamadan kıran bir prizmadan farklı olarak, bir görüntü oluşturmak için ışığı odaklayabilir. Mikrodalga lensler, elektron lensler, akustik lensler veya patlayıcı lensler gibi görünür ışık dışındaki dalgaları ve radyasyonu benzer şekilde odaklayan veya dağıtan cihazlara da "mercekler" denir.

Planetaryum veya gezegenevi, güneşin, yıldızların, gezegenlerin ve diğer gök cisimlerinin yapay görüntüsünün özel bir yansıtıcı yardımıyla kubbe şeklindeki tavana yansıtıldığı gösteri salonlarına verilen isimdir. Bir gezegenevinin başta gelen en büyük özelliği kubbe şeklinde ekranı ve o ekran üzerine özel araçlarla yansıtılan gökyüzü, gökcisimleri ve benzeri görüntülerdir. Uzay boşluğundaki hareketlerin gerçekçi bir şekilde simüle edilebilmesini sağlar. Kullanılan görüntüler optik ve elektro-mekanik birçok teknolojik araç kullanılarak elde edilebilir. Bu sistemler, dünyanın herhangi bir noktasından geçmişte, gelecekte veya bulunulan anda görülebilecek gökyüzünü görüntüleyebilirler. Yeni nesil dijital yansıtıcılar OpenGL ve Silicon Graphics teknolojisi sayesinde gösteri yelpazesini genişletmiş, insanin kan damarları içinde yolculuktan, Rönesans sanatçılarının eserlerine kadar çok çeşitli konularda gösteriler sunmaktadır. Bu açıdan bakıldığında çağdaş bir yıldızevi sanattan bilime her konunun sunulabildiği bir gösteri ortamıdır. Gelişmiş yansıtıcılar gece gökyüzünü canlandırmanın yanı sıra bilgisayar destekli simülasyonlarla yerden havalanma ve göktaşları arasından geçilerek Satürn'ün halkaları arasında dolaşma gibi gösteriler sunar. Bir yıldızevinde seyirciler dairesel bir düzenlemeyle oturarak kubbe şeklindeki tavanda çeşitli projeksiyonlar izlerler. Gösteriler çoğunlukla gökbilim konusunda yetkin bir kişi tarafından canlı olarak sunulur. Salonun ortasında yer alan yansıtıcı yıldızlar ve gezegenlerin görüntülerini kubbeye yansıtarak gece gökyüzünü canlandırır.

<span class="mw-page-title-main">Optisyen</span>

Optisyen, göz doktoru tarafından refraksiyon (kırma) kusuru tespit edilen hastaların reçetelerini inceleyen, hastanın yüz hatlarına uygun çerçeve modelini seçmesine yardımcı olan, kullanması gerekli olan optik camların seçilen çerçeveye montajını sağlayan ve satışını gerçekleştiren sağlık personelidir.
Bunun yanı sıra optisyenler kontakt lens konularında da uzmandırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kar gözlüğü</span>

Kar gözlüğü, kardan ve buzdan yansıyan güneş ışıklarından gözleri koruyup kar körlüğüne uğramamak için takılan koruma gözlüğü. Geleneksel olarak Kuzey Asya ve Kuzey Amerika'da Arktik bölgede Kuzey Kutup Dairesinde yaşayan Eskimolar, Çukçiler, Yukagirler, Samoyedler gibi yerli Arktika halklarınca kullanılır ve ışığın mümkün olduğunca az gelmesi için yatay çizgi biçiminde daracık görme yarığı bırakılır. Arktika'da özellikle yoğun seyahat ve avlanmanın yaşandığı ilkbahar aylarındaki kar yansımalarından ve soğuktan gözleri korur. Bu bölgelerde kullanılan güneş gözlükleri de kar gözlüğü adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Koruma gözlüğü</span>

Koruma gözlüğü ya da koruyucu gözlük, güneş ışıkları, rüzgâr, su ya da buna benzer dış etkilerden gözleri korumak amacıyla kullanılan gözlük. Amacına göre farklı çeşitleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Astigmatizma</span>

Astigmatizma, gözün kırma gücündeki dönme asimetrisinden kaynaklanan bir tür kırma hatasıdır. Bu, herhangi bir mesafede görmenin bozulmasına veya bulanıklaşmasına neden olur. Diğer semptomlar arasında göz yorgunluğu, baş ağrısı ve gece araba kullanma zorluğu sayılabilir. Astigmatizma sıklıkla doğumda ortaya çıkar ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde değişebilir veya gelişebilir. Yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkar ve tedavi edilmezse ambliyopiye neden olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Makas-gözlük</span>

Makas-gözlük normal gözlüklerin düzeltilmesi için kullanılan, tapınağın saplarından ziyade makaslama saplarına monte edilmiş gözlüklerdir. Makas gözlüklerin icadı, "Y" şeklindeki bir çerçeve üzerinde iki mercek sağlayarak, göze yorucu olduğu düşünülen tek mercekli tek gözlük sorununu çözdü. Genellikle sapın ucunda bir halka bulunurdu, böylece boynundaki bir kurdele ya da altın zincir üzerine takılabilirlerdi.