İçeriğe atla

Göz teması

Politik bir tartışma sırasında birbirlerinin gözlerinin içine bakan iki kişi.

Göz teması iki kişinin aynı anda birbirlerinin gözlerinin içine bakmasıdır. Bir tür sözel olmayan iletişim biçimidir ve sosyal davranış üzerinde büyük etkisi olduğu düşünülmektedir. Göz temasının sıklığı ve anlamı kültürler arasında farklılık göstermektedir.

Göz temasının sosyal anlamı

Göz teması ve yüz ifadeleri önemli sosyal ve duygusal bilgi içerir; insanlar, bazen farkında olmadan karşısındakilerin gözlerine ve yüzlerine olumlu ya da olumsuz ruh halini anlamak için bakar. Bazı durumlarda gözlerin karşı karşıya gelmesi güçlü duygular doğurur.

Dünyanın bazı bölgelerinde, özellikle Doğu Asya'da göz teması farklı uluslardan kişiler arasında yanlış anlamalara yol açabilir. İşteki amir ya da yaşlılar ile doğrudan göz teması kurmak ve bunu sürdürmek, sizin saldırgan ve kaba olduğunuzu varsaymalarına neden olur. Bu tepki Batı toplumlarındaki tepkinin tamamen karşıtıdır.

Göz teması kur yapmada, karşıdakinin bazı durumlarda ilgisini öğrenmek açısından önemli bir unsurdur.

Göz temasının etkinliği

Anne/çocuk göz teması

1985 yılında yapılan bir bilimsel araştırma üç aylık bebeklerin başkalarının bakışlarına görece duyarsız kaldıklarını önermiştir.[1] 1996 yılında üç ile altı aylık çocuklar üzerinde yapılan bir çalışmada da erişkinlerle girilen göz teması bittikten sonra bebeklerin gülmesinin azaldığı ortaya çıkarılmıştır.[2] Yakın dönemde yapılan bir çalışmada da doğrudan bakmanın bebeklerde yüz tanımayı kolaylaştırdığı gösterilmiştir.[3] Başka çalışmalarda erişkinlerin doğrudan bakışının bebeklerin doğrudan bakışını etkilediği inancını doğrulamıştır.[4][5]

Diğer açıklamalar

Dikkati göstermek

Bir kişinin baktığı yön diğerlerine dikkatinin nerede olduğunu gösterebilir.

Öğrenmeyi kolaylaştırma

Son çalışmalar göz temasının bilgiyi akılda tutma ve hatırlama konusunda olumlu etkisi olduğunu ve daha etkin bir öğrenme sağlayabileceğini göstermektedir.[6][7][8]

Göz temasından kaçma ve zihinsel süreç

Yapılan bir bilimsel araştırmada cevaplarını düşünürken göz temasından kaçan çocukların göz temasını sürdüren çocuklara göre daha yüksek oranda doğru cevap verdikleri görülmüştür.[9] Bir araştırmacı insan yüzüne bakmanın birçok zihinsel süreç gerektirdiğini dolayısıyla da o anki bilişsel süreci yavaşlattığını öne sürmüştür.[9] Araştırmacılar ayrıca boş bakışların anlayamama anlamına geldiğini de belirtmişlerdir.[9]

Notlar

  1. ^ Attention to eye contact opportunity and facial mo... 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [J Exp Child Psychol. 1985] - PubMed Result] (İngilizce)
  2. ^ Infant sensitivity to adult eye direction. 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Child Dev. 1996] - PubMed Result] (İngilizce)
  3. ^ Mechanisms of eye gaze perception during infancy. 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [J Cogn Neurosci. 2004] - PubMed Result] (İngilizce)
  4. ^ Adult gaze influences infant attention and object ... 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[Eur J Neurosci. 2005] - PubMed Result] (İngilizce)
  5. ^ The importance of eyes: how infants interpret adul... 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Dev Psychol. 2002] - PubMed Result] (İngilizce)
  6. ^ Effect of gazing at the camera during a video link... 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[Appl Ergon. 2006] - PubMed Result] (İngilizce)
  7. ^ Fundamentals of surgical research course: research... 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[J Surg Res. 2005] - PubMed Result] (İngilizce)
  8. ^ The 10-minute oral presentation: what should I foc... 12 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[Am J Med Sci. 2005] - PubMed Result] (İngilizce)
  9. ^ a b c http://news.bbc.co.uk/1/hi/education/4602178.stm 7 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC News (citing research published in the British Journal of Developmental Psychology) (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sigara</span> kıyılmış tütünün kağıda sarılmasıyla üretilen, dumanı çekilerek tüketilen nesne

Sigara, kıyılmış tütünün kağıda sarılmasıyla üretilen, yakılıp dumanı çekilerek tüketilen bir nesnedir. Tütündeki psikotrop madde olan nikotin, sigarayı oldukça bağımlılık yapıcı kılar. Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan bu ürünün, 18. yüzyılda Avrupa'ya İspanyol denizciler tarafından Amerika'dan getirildiği düşünülmektedir. Sigara, sigara tabakası veya sigara paketi içinde tutulur.

<span class="mw-page-title-main">Otizm</span> Bilinçsel ve zihinsel rahatsızlık

Otizm, üç yaşından önce başlayan ve ömür boyu süren, sosyal etkileşime ve iletişime zarar veren, sınırlı ve tekrarlanan davranışlara yol açan beynin gelişimini engelleyen bir rahatsızlıktır. Bu belirtiler otizmi, Asperger sendromu gibi daha hafif seyreden otistik spektrum bozukluğundan (OSB) ayırır. Otizm kalıtımsal kökenlidir ancak kalıtsallığı oldukça karmaşıktır ve OSB'nin kökeninin çoklu gen etkileşimlerinden mi yoksa ender görülen mutasyonlardan mı kaynaklandığı çok açık değildir. Nadir vakalarda, doğum sakatlıklarına neden olan etmenlerle yakından bağlantılıdır. Diğer görüşlere göre ise çocuklukta yapılan aşılar gibi nedenler tartışmalıdır ve aşı kökenli varsayımların ikna edici bilimsel kanıtları yoktur. 2007 yılında yapılan araştırmalara göre otizmin prevalansını 1.000 kişiye bir ya da iki vaka olarak tahmin eder, aynı araştırmalardaki tahminlere göre OSB yaklaşık 1.000 kişide altı vakadır ve erkeklerde rastlanma oranı kadınlara göre 4,3 kat daha fazladır. 2022 yılı CDC verilerine göre otizmin görülme sıklığı 44 çocuktan 1'e yükselmiştir. Otizm vakalarının sayısı 1980'lerden beri oldukça fazla oranda artmıştır. Bunun nedeni kısmen tanı koyma yöntemlerindeki değişikliklerdir; gerçek prevalansın artıp artmadığı anlaşılamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması</span>

SETI, Dünya-dışı bir uygarlıktan veya başka bir gezegenden gelen mesajların varlığının saptanması ve saptanması halinde incelenmesi amacıyla ön çalışmaları 1960'lı yıllarda ABD tarafından yapılan, daha sonra geliştirilerek 1971'de NASA tarafından başlatılan bir projedir. Projenin amacı Dünya dışı bir uygarlıktan veya uzak bir gezegenden gelen mesajların varlığını saptanması ve var olduklarının saptanması halinde bunların incelenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Samanyolu</span> Güneş Sistemini de içeren galaksi

Samanyolu veya Kehkeşan, Güneş Sistemi'ni içeren bir galaksidir. Dünya'dan görünümünü açıklayan tanımıyla: gece gökyüzünde görülen ve çıplak gözle tek tek ayırt edilemeyen yıldızlardan oluşan puslu bir ışık şerididir. Yerel Küme'nin bir parçası olan çubuklu sarmal türdedir. Gözlemlenebilir evrende bulunan sayısız galaksiden sadece bir tanesidir. 23 Ekim 2015 Cuma günü Ruhr-Universität Bochum üyesi Alman astronomlar tarafından 46 milyar piksellik "855.000X54.000" çözünürlükte Samanyolu galaksisi haritası yayınlanmıştır.

PubMed, öncelikle yaşam bilimleri ve biyomedikal konulardaki referans ve özetlerin MEDLINE veritabanına erişen ücretsiz bir arama motorudur. Ulusal Sağlık Enstitülerindeki Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Tıp Kütüphanesi (NLM), Entrez bilgi erişim sisteminin bir parçası olarak veritabanını korumaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yöneylem araştırması</span> disiplinlerarası bir bilim

Yöneylem araştırması, belirli kısıtların olduğu bir durumda, belirli bir amaca yönelik en uygun çözümün bulunması için geliştirilmiş bir yöntem.

<span class="mw-page-title-main">Tıp etiği</span> Hekimlik uygulamalarına ilişkin ahlaki ilkeler sistemi

Tıp etiği, tıbbın ve sağlık alanındaki bilimsel ve pratik çalışmaların etik yönden değerlendirilmesi ve ahlaki ikilemlere bir çözüm bulunmasını hedefleyen disiplindir. Genel konusu insan yaşamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avignonlu Kızlar</span> Picassonun yağlı boya tablosu

Avignonlu Kızlar, Picasso'nun yağlı boya tablosudur. Kübizmin ve modern sanatın doğuşunu simgelemektedir. İnsan yüzünün temsili kurallarının bozulması uç noktalardadır.

Edwards sendromu ya da trizomi 18, her 1000 canlı doğumda 0,3 oranında görülme sıklığı ile trizomi 21'den sonra en sık rastlanan kromozom anomalisidir. İleri anne yaşı en önemli risk faktörü olmakla birlikte daha genç anne adaylarında da görülebilmektedir. Ciddi psikomotor ve birçok sistemi ilgilendiren konjenital anomaliler içerir.

İnsandaki nöral tüp adı verilen yapı beyin dokusundan başlayıp, boylu boyunca omuriliği de içine alacak şekilde aşağı doğru uzanan bir yapıdır. Bu yapı, döllenmeden sonraki 2. ile 3. hafta arasında gelişimini tamamlar. Gelişimin herhangi bir nedenle sorunlu olması, tüpün herhangi bir bölgesinin açık kalmasına neden olur ve bu duruma nöral tüp defekti (kusuru) adı verilir.

<i>Hepsini Vur</i> Michael Davisin yönettiği 2007 tarihli aksiyon, kara mizah, macera filmi

Hepsini Vur, 2007 yapımı, yönetmenliğini Michael Davis'in üstlenmiş olduğu, aksiyon, kara mizah, macera filmi.

<span class="mw-page-title-main">Otizmin kalıtsallığı</span>

Otizmin kalıtsallığı, Otizm spektrum bozukluklarının nedenleri arasında en önemli yeri genetik faktörler tutmaktadır. İkizler üzerinde yapılan ilk çalışmalar otizmin kalıtsallığının %90'dan fazla olduğunu, bir başka deyişle genetik faktörlerin otizm vakalarının %90'ından fazlasını açıkladığını göstermiştir. Bu tahminin daha kesinleştirilmesi için ikizler üzerine yeni data ve yapısal genetik modeller gerekmektedir. Tek yumurta ikizlerinden yalnızca biri otistik olduğunda diğerinde genellikle öğrenme ve sosyal bozukluklar görülmektedir. Erişkin kardeşler için ise daha geniş olan otizm fenotipinin bir ya da birkaç özelliğine sahip olma riski %30'dur.

MEDLINE, 1950 yılına kadar uzanan gazete ve dergi makalelerine yapılmış atıflara ait bir bibliyografik veri tabanıdır. Veritabanı, klinik tıp ve biyomedikal araştırmalarına ait 4,600’den fazla uluslararası yayını içermekte olup, aynı zamanda diş hekimliği, hemşirelik, kimya, farmakoloji, biyoloji, fizik, beslenme, sağlık teslimat, psikiyatri, psikoloji, çevre sağlığı, sosyal bilimler ve eğitim konularını da kapsar. Medline veritabanı, kayıtlardan oluşan koleksiyonu tarama özelliğine sahip olmanın yanı sıra, 13 milyon’dan daha fazla atıfı içerdiği için de etkili bir biçimde tarama yapmak önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">John E. Sulston</span>

Sir John Edward Sulston, İngiliz biyolog. 2002 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahiplerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Paul Nurse</span> araştırmacı

Paul Maxime Nurse, Britanyalı genetikçi ve hücre biyoloğu. 2001 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü, Leland H. Hartwell ve R. Timothy Hunt ile birlikte hücre bölünmesini kontrol eden protein moleküllerini keşiflerinden dolayı almaya hak kazanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Parmak oranı</span>

Parmak oranı, el parmaklarının alt kıvrımlarının orta noktası ile parmağın tepe noktası arasındaki uzunluklarının oranını ifade etmek için kullanılır. Bilim insanlarının çalışmalarına göre parmak uzunluklarının oranı, özellikle 2. parmak olan işaret parmağı ve 4. parmak olan yüzük parmağı uzunlukları oranı (2D:4D) anne karnındaki testosteron maruziyeti miktarı ile ilişkili bulunmuştur ve bu etkilenmenin kaba bir ölçüsü olarak kabul edilebilir. Buna göre düşük 2D:4D oranı yüksek androjen maruziyetini gösterir. Parmak oranı (2D:4D) 1'e yaklaştıkça yani eşitliğe gittikçe yüksek orandan, 0'a yaklaştıkça düşük orandan bahsedilir.

Otizmin nedenleri, yaygın gelişimsel bozuklukların ana nedenleri.

<span class="mw-page-title-main">Bulaş</span>

Biyoloji ve tıpta bulaş, bir bulaşıcı hastalığın enfekte konakçıdan, doğal konaklardan, vektörlerden veya portörlerden başka canlılara geçmesine denir. Hastalık bulaştıran canlı bazı durumlarda hasta olmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dikkat kontrolü</span>

Dikkat kontrolü, bir bireyin neye dikkat edeceğini ve neyi göz ardı edeceğini seçtiği kapasitesidir. İç kaynaklı dikkat veya yönetici dikkat olarak da bilinir. Daha genel bir tabirle, dikkat kontrolü, bir bireyin konsantre olma becerisi olarak tarif edilebilir. Öncelikli olarak ön singulat korteksi de içeren frontal alanlar tarafından aracılık edilen dikkat kontrolünün, çalışma belleği gibi diğer yönetici işlevler ile yakından ilgili olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kokteyl partisi etkisi</span>

Kokteyl partisi etkisi; beynin, kişinin işitsel dikkatini belirli bir uyarıcıya odaklayıp, diğer bir dizi uyaranı filtreleyerek dışarıda bırakma becerisini ifade eden kavramdır. Tıpkı gürültülü bir partiye katılan bir kişinin ortam gürültüsünü yok sayarak tek bir sohbete odaklanabilmesi gibi. Dinleyiciler, hem farklı uyaranları farklı akışlara ayırma hem de daha sonra hangi akışların kendileri için en uygun olduğuna karar verme yeteneğine sahiptir. Bu nedenle, kişinin duyusal belleğinin kişi farkında olmadan tüm uyaranları ayrıştırdığı ve ayrı bilgi parçalarını dikkat çekmelerine göre sınıflandırdığı öne sürülmüştür. Bu etki çoğu insanın tek bir sesi izleyip, diğerlerini görmezden gelmelerine izin veren mekanizmadır. Bir başka ifadeyle, dikkat yöneltilmeyen uyaranda geçen önemli kelimelerin hemen tespit edilebilmesine, örneğin birinin bir gürültü içinde kendi adı geçtiği zaman bunu fark etmesine, dair fenomenini tanımlar.