İçeriğe atla

Göta älv

Koordinatlar: 58°22′49″K 12°21′30″D / 58.38028°K 12.35833°D / 58.38028; 12.35833
Nehrin haritası.

Göta älv, İsveç'te yer alan; Vänern Gölü'nü Kattegat'a ve dolaylı olarak Kuzey Denizi'ne bağlayan bir nehirdir. İsveç'in en büyük ikinci kenti olan Göteborg, bu nehrin denizle buluştuğu kıyılara yakın bir yerde kuruludur. Nehrin tamamı Götaland bölgesinin içinde yer aldığı gibi, Got yerleşmelerinde önemli bir yere sahiptir.

Nehir hakkında

Göta älv, uzunluğu 93 km olan bir nehirdir. Nehir aslında Klarälven adlı Norveç'ten doğup Vänern Gölü'ne dökülen bir başka nehrin uzantısı olarak bilinir. Eğer gölün bu iki yanındaki nehir tek bir akarsu olarak kabul edilirse bu sistem 750 km ile İskandinavya'daki en uzun nehir sistemidir. Kungälv kentinin nehirle olan kıyısında Bohus Kalesi yer alır. Bu kaleden sonra da nehir ikiye ayrılır. Birinci kısım nehrin ana hattı olarak devam eden Göta älv olup, diğer kısım ise kuzeye devam eden ve daha dar akan Nordre älv'dır.

Trollhättan'da nehrin üzerine kurulu bir baraj mevcuttur. Hareketli kanal setleri nehri gemilerin geçebileceği bir akarsu haline getirir. Nehrin yapay kısımları Trollhätte Kanalı olarak anılır. Bu sistem de doğudaki başkent Stokholm'den Göteborg'a uzanan ve karada yer alan Göta Kanalı'nın ana sistemidir.

Nehir üzerindeki barajların sağladığı enerji, Trollhättan kentindeki birçok ağır metal fabrikalarına elektrik sağlamaktadır. Yaz aylarında nehir kapakları açılarak turistlerin oluşan çağlayanları görmesi sağlanır.

Bunun yanında nehirdeki barajın toprak kaymasına neden olabilecek bir unsur olduğu anlaşılmıştır. Her yıl yağan yağmurun sonucunda barajın bir kısmı taşmaktadır ve bu nedenle tünel gibi çözüm önerileri gündeme gelmektedir. Araştırmalara göre, bu barajın yoğun yağış aldığı dönemlerde yıkımların ve taşmaların olabileceği anlaşılmıştır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nehir</span> doğal su yolu

Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir. Kimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Göteborg</span> şehir

Göteborg İsveççe telaffuz: [jœtɛˈbɔrj] , İsveç'in ikinci ve İskandinavya'nın dördüncü büyük şehridir. Göteborg şehir merkezinin 570.000, metropolitan bölgesinin ise yaklaşık 1.000.000 nüfusa sahip olduğu tahmin edilmektedir. Stockholm'den sonra İsveç'in ikinci büyük şehridir. Göteborg 60.000 üniversite öğrencisiyle İskandinavya'nın en çok öğrenci barındıran şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Ceyhan Nehri</span>

Ceyhan Nehri ya da eski adıyla Piramos, Türkiye'nin en önemli akarsularından birisidir. Çukurova'nın iki ana hayat kaynağından birisidir. Uzunluğu 509 km.dir. Elbistan'ın 3 km Güneydoğusunda, Pınarbaşı Mevkii'nden doğan ve Elbistan'ın ortasından geçen Ceyhan, şehrin can damarıdır. Akdeniz Bölgesi'nin en büyük akarsularındandır. Çukurova'da geniş bir delta oluşturarak Akdeniz'de İskenderun Körfezi'ne dökülür. Başlıca kolları; Söğütlü, Hurman, Göksun, Mağara Gözü, Fırnız, Tekir, Körsulu ve Aksu çaylarıdır. Ceyhan Nehri Kahramanmaraş İl sınırları içerisinde genellikle derin vadilerden geçmektedir. Bu vadilerin birçoğu baraj suları altında kalmıştır. Menzelet Baraj gölünün bitiş noktasından itibaren başlayan Kısık Vadisi (Kanyonu) hala doğal yapısındadır. Ceyhan vadisi barajlar için son derece elverişli olması nedeniyle üzerinde birçok baraj kurulmuştur. Nehir üzerinde kaynağından denize doğru sırasıyla Sarsap, Kandil, Sarıgüzel, Hacınınoğlu, Menzelet, Kılavuzlu, Sır (Kahramanmaraş), Berke, Aslantaş (Osmaniye), Oşkan ve Berkman hidroelektrik santralleri yer almaktadır. Ayrıca Ceyhan tarım sulaması yönünden büyük bir kaynaktır.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Mississippi (nehir)</span> Kuzey Amerika kıtası ve ABDnin en uzun akarsuyu.

Mississippi Nehri, Kuzey Amerika'nın en uzun nehridir. Çok büyük bir kısmı ABD (%98.5) ve birazı da Kanada sınırları içinde akar. Kolları olan Missouri ve Jefferson nehirleriyle birlikte toplam uzunluğu 6.275 km'yi bulur ve bu haliyle Nil, Amazon ve Yangtze nehirlerinden sonra dünyanın en büyük 4. nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Yenisey</span> Moğolistandan gelen, Sibiryadan geçen ve Kuzey Kutbu Okyanusuna akan nehir

Yenisey Nehri Arktik Okyanusu'na boşalan en büyük nehir sistemidir. Angara (Ангара) ve Selenga kolları ile birlikte dünyanın en uzun beşinci akarsuyu olma özelliğini taşır.

<span class="mw-page-title-main">Volga</span> Rusyadaki bir nehir ve Avrupanın en uzun nehri

Volga ya da İdil Avrupa'nın en uzun ırmağıdır. Rusça Volga adı Ana Slavca Vlga'dan (nem) gelir. Baltık-Fin dilleri kökenli valkea (beyaz) ve "Valgõ" sözcüklerinden de adının geldiği iddia edilmektedir. Uzunluğu yaklaşık 3531 km olan Volga, Moskova ile Sankt-Peterburg arasındaki Valday Tepeleri'nden doğar. Deniz seviyesinden 28 metre aşağıda olan Hazar Denizi'ne dökülür. Valday tepelerinde bulunan birçok göl ve bataklıktan gelen kaynak kollarının birleşmesiyle meydana gelen Volga, Rjev'den itibaren ulaşıma elverişli bir hâlde akar. Moskova Kanalı'yla birleştiği yerden sonra genişliği 230 metreyi bulur. Bundan sonra nehirde düzenli bir ulaşım sağlanır. Volga'nın yatağı üzerinde beş adet baraj bulunur. Bu barajlardan Volgograd Baraj Gölü'ndeki santral, dünyanın belli başlı hidroelektrik tesislerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ätran</span>

Ätran, İsveç'te yer alan bir nehirdir. 240 km uzunluğuyla ülkenin en uzun nehirlerinden olan Ätran, İsveç'in güneybatı Baltık Denizi kıyılarından denize dökülmektedir. Döküldüğü yerdeki Falkenberg kentine büyük ekonomik kazanç sağlayan nehir, dünyanın da en az kirletilmiş nehirleri arasındadır. Nehir deniz seviyesinden 332 metre yukarıdan başlayıp, yaklaşık olarak 3.343 km²'lik bir alanı akaçlamaktadır. Nehrin bulunduğu alanda İsveç'te yapılan tarımın büyük kısmı yapılmaktadır. Nehrin üzerine kurulan barajlar, İsveç'te kullanılan elektriğin önemli bir bölümünü karşılamaktadır. Nehrin çevresi Orta Çağ tarihinden de izler taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kristinehamn</span>

Kristinehamn, İsveç'in güneyinde bulunan bir kenttir. Kent, Göller Yöresi'nin batı kuşağında, Vänern Gölü'nün kuzeydoğu kıyılarında, Varnan ve Löt derelerinin kesiştiği ve göle döküldüğü yerde kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Motala</span>

Motala, İsveç'in güneyinde bulunan bir kenttir. Kent, Göller Yöresi'nde, Vättern Gölü kıyısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mölndal</span>

Mölndal, İsveç'in güneybatısında bulunan bir kenttir. Kent, Göller Yöresi'nin güneybatısında; Kuzey Denizi kıyısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Säffle</span> İsveçin güneybatısında bir şehir

Säffle, İsveç'in güneybatı kuşağındaki Vänern Gölü kıyısında kurulu bir kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Trollhättan</span>

Trollhättan, İsveç'in güneybatı kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, Göller Yöresi'nin güneybatısında, çağlayanlarıyla ünlü Göta älv Nehri'nin üzerinde kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Vänersborg</span>

Vänersborg, İsveç'in güneybatı kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, Göller Yöresi'nin güneybatısında, Göta älv Nehri'nin Vänern Gölü'yle birleştiği kıyılarda kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Kattegat</span>

Kattegat veya Kattegatt, (İsveççe) İsveç ve Danimarka arasındaki bir denizdir. Danimarka'nın Jutland bölgesi; İsveç'in Skåne, Halland illeri ve Bohuslän bölgesinin bu denize kıyısı bulunmaktadır. Baltık Denizi'nin suları, Öresund Boğazı ve Danimarka'da bulunan çeşitli küçük boğazlar aracılığıyla Kattegat'a dökülür. Kattegat'ın devamında, Norveç ve İsveç kıyılarında yer alan Skagerrak yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Västra Götaland (il)</span>

Västra Götaland ili, İsveç'in batı kıyısında yer alan Västergötland, Bohuslän ve Dalsland bölgeleri üzerinde kurulu olan bir ildir. Kırk dokuz alt belediyeye sahip olan ve İsveç'in en kalabalık ikinci ili olan Västra Götaland ilinin komşuları arasında Värmland, Örebro, Östergötland, Jönköping ve Halland illeri yer alır. İlin ayrıca Norveç ile sınırı, Vättern ile Vänern Gölleri ile kıyısı bulunmaktadır. Ayrıca ilin batısında Skagerrak Boğazı kıyıları yer almaktadır.

Teras , akarsu vadi yamaçlarında, deniz ve göl kıyılarında, eğim kırığının üzerindeki düz veya hafif eğimli alan. Değişik alanlarda ve değişik nedenlerle oluştuklarından sınıflandırma yapılmıştır. Terasa benzeyen fakat sadece üst üste sert ve yumuşak kayaların farklı aşınmasından oluşan şekle sözde taraçalar denir. Menderesli nehirlerin kenarlarında polijenik taraçalar) oluşur. Dalga aşındırmasıyla abrazyon taraçaları, vadi kenarlarında eski kum çakıl depolarına akarsu taraçaları, falezlerin üstünde çakıl kum depolanan yüzeylere deniz taraçaları denilir.

<span class="mw-page-title-main">Göta Kanalı</span>

Göta Kanalı 19. yüzyılın başlarında inşa edilmiş bir İsveç kanalıdır. Gölet Gothlv ve Trollhätte nehri üzerinden Göteborg'dan batı sahilindeki Söderköping'e uzanan bir rota sağlaması için birkaç göl ve nehri birbirine bağlayan yaklaşık 614 km uzanan bir su yolunun omurgasını oluşturur. Kanal, büyük göller Vänern ve Vättern üzerinden geçer.

Plaj gelişimi; deniz, göl veya nehir suyunun toprağı aşındırdığı kıyı şeridinde meydana gelir. Kumlar, kayalık ve tortul malzemeleri kum birikintilerine aşındıran, asırlık, tekrarlayan işlemlerle kumun biriktiği yerlerdir. Nehir deltaları, göl veya okyanus kıyılarını genişletmek için nehrin çıkışında birikerek yukarıdan silt bırakır. Tsunamiler, kasırgalar ve fırtına dalgalanmaları gibi felaketler plaj erozyonunu hızlandırır.

<span class="mw-page-title-main">Su seti</span>

Su seti ya da su bentleri set, Dyke, dolgu, floodbank veya stopbank uzatılmış bir doğal olarak meydana gelen sırt ve yapay olarak üretilen bir dolgu ya da duvar bu düzenler su seviyesi. Genellikle olduğu toprak ve genellikle paralel bir seyri için nehir onun içinde taşkın veya alçak kıyı boyunca.