İçeriğe atla

Görev kontrol merkezi

NASA'nın (sağda) ve RKA'nın (solda) görev kontrol merkezindeki Uluslararası Uzay İstasyonu kontrol odaları.NASA'nın (sağda) ve RKA'nın (solda) görev kontrol merkezindeki Uluslararası Uzay İstasyonu kontrol odaları.
NASA'nın (sağda) ve RKA'nın (solda) görev kontrol merkezindeki Uluslararası Uzay İstasyonu kontrol odaları.

Görev kontrol merkezi, (GKM) (MCC - Mission control center, bazen uçuş kontrol merkezi veya operasyon merkezi olarak da adlandırılır), uzay uçuşlarını, genellikle kalkış noktasından inişe veya görevin sonuna kadar yöneten bir birimdir. Bu birimler genelde ya ulusal havacılık ve uzay kurumlarına ya da büyük havacılık şirketlerine bağlıdır. Görev kontrol merkezi, uzay aracı operasyonlarının yer bölümünün bir parçasıdır. Uçuş denetleyicileri ve diğer destek personeli, görev telemetri verileri ile tüm yönelimleri izler ve kara istasyonlarını kullanarak araca komutlar gönderir. Görevleri bir GKM'den destekleyen personel, durum kontrol sistemi, güç sistemi, itki sistemi, termal sistemler, durum dinamikleri, yörünge operasyonları ve diğer alt sistem disiplinlerinin temsilcilerini içerebilir. Bu görevler için eğitim çoğunlukla, uçuş denetimcilerinin sorumluluğundadır ve özgün biçimde GKM'de kapsamlı provaları da içerir.

Görev kontrol merkezi bulunan bazı ulusal uzay kurumları şunlardır:

NASA'nın Görev Kontrol Merkezi

Ana madde: Christopher C. Kraft Jr. Görev Kontrol Merkezi

Kalkıştan önce görevler NASA'nın Florida'da Merritt Adası'ndaki Kennedy Uzay Merkezi'ndeki Fırlatma Kontrol Merkezi'nden (LCC - Launch Control Center) kontrol edilir.[1] Güçlendirici itici (Booster) ve uzay aracının sorumluluğu, sorumluluk NASA Görev Kontrol Merkezi'ne (MCC-H) Houston'daki Lyndon B. Johnson Uzay Merkezi'nde teslim edildiğinde, güçlendirici itici fırlatma kulübesini temizleyinceye kadar Fırlatma Kontrol Merkezi'nde kalır. GKM, Uluslararası Uzay İstasyonunun (ISS) ABD'ye ait tarafını da yönetir.

Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi

Ana madde: Avrupa Uzay Harekatları Merkezi
  • Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC - European Space Operations Centre), ESA'nın uyduları ve uzay sondalarından sorumludur. Darmstadt, Almanya'da bulunmaktadır.

RKA Görev Kontrol Merkezi

Ana madde: RKA Görev Kontrol Merkez

Rusya Federal Uzay Kurumu Görev Kontrol Merkezi (Rusça: Центр управления полётами), ЦУП ("TsUP") kısaltmasıyla da bilinir ve RKK Energiya tesislerinin yakınında Korolyov'da bulunur. UUİ için etkin bir kontrol odasını da içerir. Ayrıca Mir'in anı kontrol odası bulunmaktadır ve burada Mir'in atmosfere girip yanmadan önceki son yörünge göstergeleri ekranlarında gösterilir.

Pekin Havacılık ve Uzay Komuta Kontrol Merkezi

Ana madde: Pekin Havacılık ve Uzay Komuta Kontrol Merkezi

Pekin Havacılık ve Uzay Komuta Kontrol Merkezi, Shenzhou görevlerini içeren Çin uzay programı için bir komuta merkezidir. Bina, Aerospace City takma adlı karmaşık bir alanın içindedir. Kent Pekin'in kuzeybatısında bir banliyödedir.

Diğer önemli merkezler

Amerika
  • Boeing Uydu Geliştirme Merkezi (SDC) Görev Kontrol Merkezi[2] ABD, Kaliforniya, El Segundo'da yer alır. Birkaç askerî uydu'dan sorumluydu.
  • Maryland Greenbelt'teki Goddard Uzay Uçuş Merkezi, Hubble Uzay Teleskobu için görev kontrolü yapmaktadır.
  • Pasadena, Kaliforniya'daki Jet İtki Laboratuvarı (JPL - Jet Propulsion Laboratory), NASA'nın tüm insansız uzay araçlarını Dünya'nın yörüngesinin dışında ve Uzay Uçuş Operasyonları Tesisi'ndeki Derin Uzay Ağı ile birlikte birkaç araştırma probunu yönetmektedir.
  • Lockheed Martin A2100 Uzay Operasyon Merkezi (ASOC)[3] Newtown, Pennsylvania, ABD. Birkaç askeri uydudan sorumluydu.
  • Merkür Kontrol Merkezi, Cape Canaveral Hava Kuvvetleri Üssü'nde bulunmaktaydı ve Merkür Projesi sırasında kullanılmıştı. Hala ayakta duran binalarından biri, eğer bir roketin yerin yakınında patlaması durumunda, artık medya için geçici bir sığınak görevi görüyor.
  • Saint-Hubert, Quebec, Kanada'daki Taşınabilir Hizmet Sistemi Kontrol ve Eğitim Merkezi. Canadarm-2 ve "dextre" robotik işlemlerini doğrulama için kullanılmaktadır.
  • ABD, Kaliforniya Palo Alto'da bulunan Space Systems/Loral Görev Kontrol Merkezi[4]
  • MESSENGER ve New Horizons görevleri Baltimore, Maryland yakınlarındaki Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'ndan kontrol edilmiştir.
Asya
  • ISRO SHAR Görev Kontrol Merkezi, Satish Dhawan Uzay Merkezi, Sriharikota, Hindistan.
  • Japonya, Tsukuba'daki Tsukuba Uzay Merkezi'nde (TKSC - Tsukuba Space Center) yer alan JEM Kontrol Merkezi ve HTV Kontrol Merkezi, JAXA'nın Kibo UUİ araştırma laboratuvarı ve H-II Aktarım Aracının yeniden tedarik uçuşlarında yapılan işlemleri yönetmektedir. JAXA uydu operasyonları da buradan kontrol edilmektedir.
Avrupa
  • ATV Kontrol Merkezi (ATV-CC), Fransa'nın Toulouse kentindeki Toulouse Uzay Merkezi'nde (CST - Centre spatial de Toulouse) bulunur. Avrupa menşeli Otomatikleştirilmiş Aktarım Araçları için, UUİ'ye düzenli olarak yeniden tedarik görevlerinin kontrol merkezidir.
  • Almanya'nın Oberpfaffenhofen kentindeki Alman Uzay ve Havacılık Merkezi'ndeki (DLR) Columbus Kontrol Merkezi (Col-CC). Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki Avrupa Columbus araştırma laboratuvarı için görev kontrol merkezidir.
  • Titov Ana Test ve Uzay Sistemleri Kontrol Merkezi, Rusya Krasnoznamensk'teki görev kontrol merkezi.
Uluslararası Uzay İstasyonu ile ilgili uzay merkezleri.

Ayrıca bakınız

  • Kontrol odası
  • Yer bölümü
  • Fırlatma durum kontrolü

Kaynakça

  1. ^ "Launch Control Center". NASA. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2011. 
  2. ^ "MCC factsheet". 30 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2008. 
  3. ^ "Facilities". 25 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2008. 
  4. ^ "About SSL > Overview". 13 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2008. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Görev kontrol merkezi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Uzay İstasyonu</span> Düşük Dünya yörüngesinde yaşanabilir yapay uydu

Uluslararası Uzay İstasyonu, alçak Dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü, başka bir tabirle üzerinde yaşanabilen yapay bir uydudur. Bir araya getirilen modüllerin birleştirilmesiyle inşa edilmiş olan istasyonun ilk kısmı 1998 yılında fırlatılmıştır. İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden meydana gelmektedir. Dünya yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydudur. Uygun saatlerde yeryüzünden bakıldığında çıplak gözle görülebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Uzay Ajansı</span> AB ülkelerinin uzay kuruluşu

Avrupa Uzay Ajansı veya yaygın İngilizce kısaltmasıyla ESA, 1975 yılında, uzayın keşfini amaçlayan, hükûmetlerarası bir organizasyon olarak kurulmuştur. Şu an 22 üyesi olan ajansın merkezi Fransa'nın başkenti Paris'tedir. 2021 yılı itibarıyla 4,55 milyar Euro'luk bütçeye ve yaklaşık 2200 çalışana sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Japonya Uzay Araştırma Ajansı</span> Japonyada uzay araştırmaları ile ilgilenen kurumdur.

Japonya Uzay Araştırma Ajansı,, Japonya'nın ulusal havacılık ve uzay ajansıdır. 1 Ekim 2003'te NASDA, ISAS ve NAL adlı üç kurumun birleştirilmesiyle kurulmuş olup bilimsel araştırma, teknoloji geliştirme ve yörüngeye uyduların fırlatılması ve yerleştirilmesinden sorumludur ve asteroid keşifleri ve olası insanlı Ay keşifleri gibi çok daha gelişmiş görevlerde yer almaktadır. Merkezi Tokyo'nun Chōfu kentinde bulunan Chōfu Havacılık Merkezi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX</span> Amerikan özel havacılık şirketi

SpaceX, merkezi ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Hawthorne şehrinde bulunan bir Amerikalı uzay taşımacılığı şirketidir. SpaceX; Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay misyonu araçlarını bünyesinde bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fırlatma aracı</span> uzaya bir obje taşımayı sağlayan roket

Uzay yolculuğu alanında fırlatma aracı ya da taşıyıcı roket bir görev-yükünü Dünya'nın yüzeyinden uzaya taşımak için kullanılan bir rokettir. Bir fırlatma sistemi fırlatma aracından, fırlatma rampasından ve diğer çeşitli altyapı bileşeninden oluşmaktadır. Genelde taşıyıcı roketler yörüngeye yapay uydu yerleştirmek için kullanılırken, araştırma roketi gibi bazı uzay uçuşları Yörünge-altı uzay uçuşu olarak sınıflandırılır. Bazı roketler ise bir uzay aracının Dünya'nın yörüngesinden tamamen kurtulamasını sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız Programı</span> NASA’nın 2005-2009 yılları arasında geliştirmiş olduğu bir insanlı uzay yolculuğu programı

Takımyıldız Programı, Amerika Birleşik Devletleri uzay ajansı NASA'nın 2005-2009 yılları arasında geliştirmiş olduğu bir insanlı uzay yolculuğu programıydı. Programın büyük hedefleri arasında Uluslararası Uzay İstasyonu'nun bitirilmesi ve "2020 yılına kadar Ay'a geri dönüş" vardı. En büyük hedefi ise Mars'a ilk insanlı uçuşu gerçekleştirmekti. Bu programın logosu hedeflenen 3 önemli görevi temsil eder: Dünya, Ay ve son olarak Mars. Mars görevinde kullanılacak itici roketlere Ares ismi verilmiştir. Bu programın teknolojik hedefleri, alçak Dünya yörüngesi ötesinde astronotların tecrübe edinmesi ve diğer gezegenlerde sürekli insan varlığını sağlamak için gerekli teknolojilerin geliştirilmesini içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Roskosmos</span> Rusya uzay ajansı

Roskosmos Devlet Uzay Etkinlikleri Kuruluşu, Rusya'nın uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">STS-115</span>

STS-115, Atlantis’in uluslararası uzay istasyonuna yaptığı uzay mekiği uçuş görevidir. Bu görev, Columbia Uzay Mekiği faciasından sonra gerçekleştirilen ilk tamamlanan görevdi. Bu görevden sonra iki başarılı görev daha gerçekleştirildi. STS-115, 9 Eylül 2006’da Kennedy Uzay Merkezi Pad 39-B rampasından fırlatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Tanegashima Uzay Merkezi</span>

Tanegashima Uzay Merkezi (TNSC), Japonya'da bulunan bir uzay geliştirme merkezidir. Merkez adını aldığı Tanegashima Adası'nda yer almaktadır. Üs 1969 yılında kurulmuş olup Japonya'nın en büyük uzay geliştirme merkezidir ve JAXA tarafından işletilir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan Uzay Araştırma Organizasyonu</span>

Hindistan Uzay Araştırma Organizasyonu merkezi Bengaluru şehrinde bulunan Hint hükümeti'nin uzay ajansıdır. Vizyonu, uzay bilimi araştırması ve gezegensel araştırmayı takip ederken "ulusal kalkınma için uzay teknolojisini kullanmaktır".

<span class="mw-page-title-main">Almanya Havacılık ve Uzay Merkezi</span>

Almanya Havacılık ve Uzay Merkezi, kısaltması DLR, Almanya'nın havacılık, enerji ve uzay araştırmaları için ulusal merkezdir. Merkezi Köln'de bulunur ve Almanya çapında birden fazla bölgede şubesi vardır. DLR, ulusal ve uluslararası ortaklarıyla geniş araştırma ve geliştirme projeleri yürütmektedir. DLR, kendi araştırma projelerini yürütmenin yanı sıra, Alman uzay ajansı olarak da görev yapar. Bu nedenle, Alman federal hükûmeti adına uzay programlarının planlanması ve uygulanmasından sorumludur. DLR, bir proje yönetim ajansı olarak, bir dizi Alman federal bakanlığınca finanse edilen projelerin teknik ve organizasyonel uygulamalarını koordine eder ve yanıtlar.

<span class="mw-page-title-main">Esrange</span>

Esrange Uzay Merkezi İsveç'in kuzeyindeki Kiruna kasabasının yaklaşık 40 kilometre doğusunda bulunan bir roket fırlatma ve araştırma merkezidir. Yüksek irtifa hava balonları, Aurora borealis araştırması, roket fırlatmalarının incelenmesi ve diğer bazı şeylerin yanı sıra uydu takibi için bilimsel bir araştırma üssüdür. Kuzey Kutup Dairesi'nin 200 km kuzeyinde bulunan ve geniş bir vahşi doğa ile çevrili olan coğrafi konumu, bu amaçlar için idealdir.

<span class="mw-page-title-main">GSLV Mk III</span> Fırlatma aracı

Geosenkronize Uydu Fırlatma Aracı Mark III ya da diğer bir adıyla Fırlatma Aracı Mark 3 (LVM3), Hint Uzay Araştırma Organizasyonu (ISRO) tarafından geliştirilen üç aşamalı orta kaldırma fırlatma aracıdır. Öncelikle iletişim uydularını jeostasyonel yörüngeye fırlatmak için tasarlanmış olup, Hint İnsan Uzay Uçuşu Programı kapsamında mürettebatlı misyonlar ve Chandrayaan-2 gibi özel bilim misyonları için fırlatma aracı olarak tanımlanmıştır. GSLV Mk III, benzer şekilde adlandırılan GSLV Mk II'den daha yüksek bir yük kapasitesine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Artemis Programı</span> Ay ve Marsta insan keşfine olanak sağlayacak üç aşamadan oluşan uzay programı

Artemis Programı ya da Artemis görevi, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) liderliğinde, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ve Kanada Uzay Ajansı (CSA) gibi uluslararası ortaklar tarafından yönetilen bir robotik ve insanlı Ay keşif programıdır. Projenin amacı "ilk kadın ve sıradaki erkeği" Ay'ın güney kutbuna indirmek olarak ifade ediliyor. Projenin ismini aldığı Artemis, Yunan mitolojisinde tanrı Apollon'un ikiz kız kardeşi ve ay tanrıçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Christopher C. Kraft Jr. Görev Kontrol Merkezi</span>

NASA'nın Christopher C. Kraft Jr. Görev Kontrol Merkezi, telsiz çağrı işareti Houston olarak da bilinen, Houston, Texas'taki Lyndon B. Johnson Uzay Merkezi'nde bulunan ve halen Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) istasyonundaki astronotları kapsayan Amerika'nın insanlı uzay programı için uçuş kontrolünü yöneten tesistir. Merkez, Johnson Uzay Merkezi'ndeki Bina 30'dadır ve adını, ajansın Görev Kontrol operasyonunun kurulmasında etkili olan ve ilk Uçuş Direktörü olan NASA mühendisi ve yöneticisi olan Christopher C. Kraft Jr.'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Johnson Uzay Merkezi</span>

Lyndon B. Johnson Uzay Merkezi (JSC) NASA'nın insanlı uzay uçuş merkezidir, insanlı uzay uçuşu eğitimi, araştırması ve uçuş kontrolünün yürütüldüğü yerdir. Joseph L. Smith & Associates, Inc. tarafından inşa edilmiş ve NASA'ya kiralanmıştır. 19 Şubat 1973'te Amerika Birleşik Devletleri Senatosu'nun kararıyla son ABD başkanı ve Teksaslı Lyndon B. Johnson'ın onuruna yeniden adlandırıldı.

ABD Yörünge Segmenti (USOS), Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Kanada Uzay Ajansı (CSA) ve Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Dairesi (JAXA) tarafından inşa edilen ve işletilen Uluslararası Uzay İstasyonu’ nun (ISS) bileşenlerine verilen isimdir. Segment halen tümü Uzay Mekiği tarafından teslim edilen on bir basınçlı bileşenden ve çeşitli dış elemanlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Rhea Seddon</span>

Margaret Rhea Seddon Amerikalı bir cerrah ve emekli NASA astronotu. 1978'de kadınları içeren ilk astronot grubunun bir parçası olarak seçildikten sonra, üç Uzay Mekiği uçuşunda uçtu: STS-51-D ve STS-40'ta görev uzmanı ve STS-58'de yük komutanı olarak Uzayda 722 saat geçirdi. Bu uçuşlarda bir ABD Donanması uydusu için onarım araçları yaptı ve tıbbi deneyler yaptı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.