İçeriğe atla

Gömülü Linux

Gömülü Linux Linux işletim sisteminin cep telefonları, PDA'ler, elde taşınabilir medya oynatıcılar ve diğer tüketici elektroniği cihazları gibi gömülü sistemlerde kullanılan adıdır.

Geçmişte gömülü sistemler için yapılan yazılımlar doğrudan assembler'da yazılarak geliştiriliyordu. Geliştiriciler tüm donanım sürücülerini ve arayüzlerini baştan geliştirmek zorundaydı. Daha sonraki uygulamalarda, küçük bir ücretsiz yazılım seti ile desteklenmiş Linux kernel'in gömülü cihazların sınırlı donanım alanlarına sığdırılabildiği çalışmalar gerçekleştirilmişti. Tipik bir gömülü Linux dağıtımı 2 MB alan üzerinde yer kaplamaktadır. Diğer gömülü işletim sistemleri; VxWorks, QNX, LynxOS, Windows CE, Windows NT Embedded, Palm OS.

Gömülü Linux'un diğer gömülü işletim sistemlerine olan avantajları;

  • Açık kaynak olması
  • Genellikle ücretsiz olması ve kurulum başına lisans bedeli talep etmemesi
  • Olgun ve kararlı olması (10 yıldan fazla bir süredir pek çok cihazın içinde kullanılmakta)
  • İyi desteklenmesi

Gömülü Linux Birliği

IBM, Intel, LynuxWorks, Motorola, Panasonic, Samsung, Sharp, Siemens ve Sony gibi firmaların katılımıyla oluşan Gömülü Linux Birliği[1] (ELC), 15 Temmuz 2003 tarihinde San Francisco'da, ürün geliştiricileri, kullanıcı arayüzü tasarımcıları ve gömülü Linux uygulamaları için gerçek zamanlı performans çalışmaları yapan tasarımcılara yardım edecek bir yönergeler dizisinin hazırlanması amacı ile standartlaşma etkinliklerinin yeni bir evresinin başlatıldığı duyuruldu. Standardın amacı, küresel olarak kabul edilen, test uygulamaları sunacak ve pazarlamayı iyileştirecek, marka oluşturacak bir platformun yaratılmasıydı. 2002 yılında ELC, Embedded Linux Consortium Platform Specification (ELCPS) isimli standardını tanıttı.

2005 yılında OSDL bünyesine katılan bu yapılanma, 21 Ocak 2007 tarihinde, aralarında Fujitsu, Intel, AMD, IBM, Oracle, Hitachi, Cisco, Motorola, Siemens, Sun Microsystems, Google, Nokia, Dell ve Toshiba gibi 60 kadar dev firmanın bir araya gelerek oluşturduğu Linux Foundation'a ile birleşti.

Linux üstünde çalışan mobil telefonlar

Linux çalıştıran tek kart bilgisayarlar

  • Gumstix - Intel XScale işlemcili (200 MHz ve 400 MHz).
  • ECB AT91 - ARM9 işlemcili (180 MHz).
  • Omniflash - ARM9 işlemcili (200 MHz).

Kaynakça

  1. ^ http://www.embedded-linux.org/ 1 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Linux</span> Bir işletim sistemi çekirdeği

Linux ; Linux çekirdeğine dayalı, açık kaynak kodlu, Unix benzeri bir işletim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Unix</span>

UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinelerden tek işlemcili, basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. UNIX, Interdata 7/32, VAX ve Motorola 68000 arasında hızla yayıldı.

Symbian, ortak bir işletim sistemi kurmak üzere yola çıkmış olan bir şirkettir. Şirket faaliyetlerini 2 Aralık 2008 tarihinde sonlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macintosh</span> dizüstü ve masaüstü bilgisayarlara yönelik geliştirilen işletim sistemi

Macintosh, kısaca Mac olarak bilinen ve adını McIntosh Amerikan 1949 ses firmasından alan patent sorunu yaşamamak için Macintosh olarak yazılan, kişisel bilgisayar üreten Apple Computer Inc.'in bir ürünüdür. Ürün yelpazesi 1984 yılında başlamış ve piyasada fare ve grafik arayüz kullanan ilk başarılı bilgisayar serilerinden biri olmuştur. Bu başarıdan dolayı, 1986 yılından itibaren şirketin Lisa, Apple II, Apple III gibi yelpazeleri sonlandırılıp tüm bilgisayarları Macintosh serisi altında toplanmıştır.

eCos gömülü sistemler ve uygulamalar için geliştirilmiş açık kaynak, ücretsiz ve gerçek zamanlı bir işletim sistemidir. eCos' un kolaylıkla yapılandırılabilir olması istenilen uygulamaya yönelik kararlı bir işletim sistemi oluşturmaya, çalışma zamanında en iyi performans elde etmeye ve donanım kaynaklarının optimum kullanımına olanak tanır.

Mobilinux mobil cihazlarda kullanılan Linux tabanlı gömülü işletim sistemidir. Mobilinux tek işlemcili mobil telefonlardaki batarya güç tüketimini optimize etmek amacıyla tasarlanmış, açık kaynak kodlu ve açık standartlara dayanan bir platformdur.

<span class="mw-page-title-main">PowerPC</span>

PowerPC, AIM olarak bilinen Apple-IBM-Motorola ittifakının 1991'de geliştirdiği bir RISC mikroişlemcisidir. Genel olarak kişisel bilgisayarlar içindir. PowerPC merkezi işlem birimleri (CPU) gömülü (embedded) ve yüksek performans işlemcileri olduğu için popüler olmuştur. PowerPC 1990'da AIM' in ve PReP'in temel taşı oldu, fakat mimari Apple'ın Macintosh'unun 1994–2006 modellerinde daha başarılı bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Çekirdek (bilgisayar bilimi)</span>

İşletim sistemi çekirdeği, kısaca çekirdek (kernel), işletim sistemindeki her şeyin üzerinde denetimi olan merkezi bileşenidir. Uygulamalar ve donanım seviyesindeki bilgi işlemleri arasında bir köprü görevi görür. Çekirdeğin görevleri sistemin kaynaklarını yönetmeyi de kapsamaktadır. Genellikle çekirdek, işletim sisteminin temel bir elemanı olarak, yazılımın fonksiyonunu yerine getirebilmesi için kontrol etmesi gereken kaynaklar için düşük seviye soyutlama katmanı sağlayabilir. İşletim sistemi görevleri, tasarımları ve uygulanmalarına göre farklı çekirdekler tarafından farklı şekillerde yapılır. Sistem açılırken belleğe yüklenir ve sistem kapatılıncaya kadar ana bellekte kalır.

Bir hiper yönetici veya sanal makine monitörü (VMM), sanal makineleri oluşturan ve çalıştıran bilgisayar yazılımı, bellenim veya donanımdır. Bir hipervizörün bir veya daha fazla sanal makineyi çalıştırdığı bir bilgisayara ana makine adı verilir ve her sanal makineye konuk makinesi adı verilir. Hiper yönetici, konuk işletim sistemlerini sanal işletim platformuyla sunar ve konuk işletim sistemlerinin yürütülmesini yönetir. Çeşitli işletim sistemlerinin birden fazla örneği sanallaştırılmış donanım kaynaklarını paylaşabilir: örneğin, Linux, Windows ve macOS örneklerinin tümü tek bir fiziksel x86 makinede çalışabilir. Konuk işletim sistemleri aynı çekirdeğe sahip farklı Linux dağıtımları gibi kullanıcı alanında farklılık gösterebilse de, bu, tüm örneklerin tek bir çekirdeği paylaşması gereken işletim sistemi düzeyinde sanallaştırma ile çelişir.

Bilgi işlem platformu, bir uygulama yazılımı çalıştırmak için donanım mimarisi ve bir yazılım çerçevesi, yazılım, çeşitli bazı kombinasyon veya sıralamalarını içermektedir. Tipik platformlarda bir bilgisayar mimari, işletim sistemi, programlama dilleri ve ilgili kullanıcı arabirimi içerir.

Bada,, akıllı telefon ve tablet bilgisayar gibi mobil cihazlar için Samsung Electronics tarafından geliştirilmiş bir işletim sistemidir. Adı, Korecede "okyanus" veya "deniz" anlamına gelen "바다 (bada)" kelimesinden türemiştir. Orta ve yüksek kaliteli akıllı telefonlara kadar çeşitlilik gösterir.

Khronos Group, Inc., 3D grafikler, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, paralel hesaplama, görüntü hızlandırma ve makine öğrenimi için telifsiz birlikte çalışabilirlik standartları geliştiren, yayınlayan ve sürdüren 160 kuruluştan oluşan açık, kar amacı gütmeyen, üye odaklı bir konsorsiyumdur. Açık standartlar ve ilgili uygunluk testleri, yazılım uygulamalarının ve ara katman yazılımının, çok çeşitli platformlarda ve cihazlarda dinamik medyanın yazılmasını ve hızlandırılmasını sağlar. Grubun merkezi Beaverton, Oregon'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Tizen</span>

Tizen; akıllı telefonlar, tabletler, araç içi bilgi sistemleri ve akıllı TV'ler için geliştirilen, açık kaynak kodlu, Linux tabanlı bir işletim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Gömülü sistem</span> Belli bir fonksiyonu yapmaya yönelik bilgisayar sistemi

Gömülü sistem, bilgisayarın kendisini kontrol eden cihaz tarafından içerildiği özel amaçlı bir sistemdir. Genel maksatlı, örneğin kişisel bilgisayar gibi bir bilgisayardan farklı olarak, gömülü bir sistem kendisi için önceden özel olarak tanımlanmış görevleri yerine getirir. Sistem belirli bir amaca yönelik olduğu için tasarım mühendisleri ürünün boyutunu ve maliyetini azaltarak sistemi uygunlaştırabilirler. Gömülü sistemler genellikle büyük miktarlarda üretildiği için maliyetin düşürülmesinden elde edilecek kazanç, milyonlarca ürünün katları olarak elde edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kişisel konumlandırma yardımcısı</span> konumlandırma yeteneği ve navigasyon işlevlerini birleştiren taşınabilir elektronik bir ürün

Ayrıca Kişisel Konumlandırma Cihazı veya Taşınabilir Navigasyon Cihazı (TNC) olarak bilinen Kişisel Konumlandırma Yardımcısı (KKY) bir konumlandırma yeteneği ve navigasyon işlevlerini birleştiren taşınabilir elektronik bir üründür.

<span class="mw-page-title-main">Android Honeycomb</span>

Android Honeycomb veya Android 3.0–3.2.6 "Honeycomb" Android sürümünün Google tarafından geliştirilen 8. versiyonudur. Sürümün ismi "petek" anlamındadır. İlk 3.0 versiyonu 22 Şubat 2011 yılında yayımlandı. Sürümle beraber, Motorola Xoom adlı tablet tanıtıldı. Bundan önce sunulmuş sürümler yalnızca akıllı telefonlar için uyumlu idi. Bununla, ilk kez Android işletim sistemi tabletlere yol açtı. Sürüm Linux kernel 2.6.36 bazında hazırlanmıştır. Android Honeycomb yalnızca tabletler için tasarlanmış ve sadece tabletlerde bulunan tek Android sürümüdür. Android 3.0 Honeycomb, tabletlere özel geniş ekranı ve holografik kullanıcı arayüzü ile büyük ilgi topladı.

<span class="mw-page-title-main">Windows ce 5.0</span>

Windows CE 5.0 Windows CE .NET Framework ailesinin üçüncü sürümüdür. Microsoft tarafından geliştirildi. İlk 9 Temmuz 2004 tarihinde serbest bırakıldı. Selefi gibi, Windows CE 5.0 gömülü cihaz pazarı ve bağımsız cihaz satıcıları yonünde pazarlanmaktadır. Windows CE 5.0 düşük maliyetli, kompakt, gerçek zamanlı işletim sistemi olarak x86, ARM mimarisi, MIPS mimarisi ve SuperH mikroişlemci tabanlı sistemler için kullanılabilir. Windows CE 5.0 paylaşılan kaynağın benimsenmesiyle önceki Windows CE bültenleri üzerine inşa edilmiştir. 2001 yılından bu yana, Microsoft, sürekli gömülü sistem geliştiricileri ile kullanılabilir Windows CE kaynak ağacını genişlemektedir. Sistemin tüm paylaşılan kaynak anlaşmaları kapsamında mevcut olmasına rağmen, Windows CE 5.0, bugüne kadarki en açık Microsoft İşletim Sistemidir. Geliştiricilerin Microsoft veya rakipleri ile yaptıkları değişiklikleri paylaşmak için gerek kalmadan, çekirdek düzeyine kadar değiştirmek için özgürlüğü var.

Gömülü yazılım, denetim makineleri ve bilgisayar sayılmayan aygıtlar için yazılmış yazılımlardır. Gömülü yazılımlar genellikle çalıştırılacakları donanıma göre özelleştirilir, zaman ve bellek kısıtlamalarına sahiptir. "Gömülü yazılım" terimi bazen firmware terimi ile beraber kullanılır, fakat firmware bir bilgisayardaki, üstünde bir işletim sisteminin çalıştığı ROM tabanlı koda uygulanabilir. Oysaki, gömülü yazılım genellikle aygıttaki tek yazılım olarak bulunur.

<span class="mw-page-title-main">OpenEmbedded</span>

OpenEmbedded, gömülü sistemler için Linux dağıtımları oluşturmak için kullanılan bir yapı otomasyonu çerçevesi ve çapraz derleyiciler ortamıdır. OpenEmbedded çerçeve 2003 yılında resmen kurulan OpenEmbedded topluluğu tarafından geliştirilmiştir. OpenEmbedded, ticari şirketlere gömülü ürünler için Linux tabanlı sistem geliştirilmesine yardımcı olan ve Linux Foundation çalışma grubu olan Yocto Projesinin önerilen yapı sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">OPIE</span>

Open Palmtop Integrated Environment (OPIE) Linux çalıştıran PDA'lar ve diğer cihazlar için açık kaynaklı bir grafik kullanıcı arayüzüdür. Trolltech'in (The Qt Company) QT Extended ortamının çatalıdır. 2003 yılında sunuldu.