İçeriğe atla

Gölge (mitoloji)

Johann Heinrich Füssli tarafından çizilen The Shade of Tiresias Appearing to Odysseus during the Sacrifice (c. 1780-85) tablosu

Edebiyat ve şiirde gölge (Greekçe σκιά,[1] Latin umbra[2]), Ölüler Diyarı'nda (yeraltında) yaşayan ölü bir kişinin ruhu ya da hayaletidir.

Ölülerin gölgede yaşadığı bir yeraltı, antik Yakın Doğu'daki inançlarda yaygındır. Ahit İbranicesinde, tsalmaveth  (צַלמָוֶת: lit. "ölüm gölgesi", "ölümün gölgesi"; Şeol için alternatif terim)[3][4] terimi ile ifade edilir. Samuel Birinci Kitabı'nda bulunan Endor Cadısı, Samuel'in hayaletini (owb)[5] çağırır.

Sadece seçkin bireyler ölümden sonra gölgede ikamet etmekten hariç tutulurlar ve bunun yerine ilahi bir alana yükselirler.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Liddell & Scott entry". 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 
  2. ^ "Lewis & Short". 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 
  3. ^ "Gesenius". 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 
  4. ^ (edit.) Boustan, Ra'anan S. Reed, Annette Yoshiko. Heavenly Realms and Earthly Realities in Late Antique Religions. Cambridge University Press, 2004.
  5. ^ "Gesenius". 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şamanizm</span> ruhlarla iletişim kurabilmek için vecde amaçlı ritüel

Şamanizm, bir şamanın çeşitli bilinç durumları aracılığıyla ruh dünyası ile etkileşime girdiği dini bir uygulamadır. Uygulama genelde kâhinlik ya da iyileştirme gibi amaçlarla yapılır.

Ahiret veya ahret, İslâm termonolojisinde ölümden sonra gidilecek yere verilen bir isim. Ahiret, Kur'an'ın İslâmî eskatolojinin önemli bir parçası olan Ahiret Hesaplaşması ile ilgili bölümlerinde defalarca bahsedilmektedir. Geleneksel olarak, Müslümanların altı temel inanç esaslarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gılgamış</span> Sümer şehir devleti Urukun tarihî kralı

Gılgamış, Sümer şehir devleti Uruk'un tarihî kralı, antik Mezopotamya mitolojisinin önemli bir kahramanı ve MÖ 2. binyılın sonlarında Akadca yazılan epik şiir Gılgamış Destanı'nın protagonistidir. Muhtemelen MÖ 2800 ile 2500 arasındaki bir zaman aralığında ülkeyi yönetmiş ve ölümünden sonra tanrısallaştırılmıştır. Ur'un üçüncü hanedanlığı döneminde Sümer efsanelerinde önemli bir şahsiyet olmuştur. Gılgamış'ın efsanevi kahramanlıkları günümüze kadar gelen beş Sümer şiirinde anlatılmıştır. Bunların tespit edilebilen en eskisi Gılgamış, Enkidu ve Ölüler Diyarı'dır. Bu şiirde Gılgamış, Tanrıça İnanna'nın yardımına gelir ve tanrıçanın huluppu ağacını istila eden yaratıkları defeder. İnanna, Gılgamış'a mikku ve pikku adı verilen iki bilinmeyen nesne verir fakat Gılgamış, bunları kaybeder. Enkidu'nun ölümünden sonra gölgesi, Gılgamış'a Ölüler Diyarı'nın kasvetli koşullarını anlatır. Gılgamış ve Agga şiiri, Gılgamış'ın tâbi olduğu Kral Agga'ya karşı ayaklanmasını anlatır. Diğer Sümer şiirleri Gılgamış'ın dev Huvava ve Gök Boğası ile ilişkisini anlatırken kötü muhafaza edilmiş olan sonuncu şiir Gılgamış'ın ölümüyle cenazesini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Hades</span> Antik Yunan mitolojisinde yeraltı tanrısı

Hades, Yunan mitolojisinde ölülere hükmeden yeraltı tanrısıdır. Zeus, yeryüzünün hâkimiyetini kardeşleri arasında paylaşırken Zeus'a gökyüzü, Poseidon'a denizler ve Hades'e yeraltı düşer. O artık ölüler ülkesi tanrısıdır; ancak kötü değildir. Yer altının tüm hazineleri Hades'in olduğu için Romalılar onun adını varlıklı yani, Plüton olarak değiştirmiştir. Eşi, Demeter ve Zeus'un kızı Persephone'dir. Hades ve eşi Persephone amansız, insafsız, yürekleri hiçbir yakarış, hiçbir sunu ya da kurbanla yumuşamayan korkunç tanrılar olarak bilinir. Gigantlar arasındaki karşıtı Alcyoneus'dur.

Tartaros ya da Latinleşmiş hâliyle Tartarus, Yunan mitolojisi'nde, hem bir tanrı hem de yeraltında bir yer adıdır. Ünlü şair Hesiodos'a göre tunç bir örsün cennetten dünyaya düşmesi dokuz gün almaktadır. Şaire göre örs, bir dokuz gün daha sonra Tartaros'a ulaşır. Ilyada'da Zeus'un söylemiyle Tartaros'un Hades'e olan uzaklığı dünyanın cennete uzaklığı kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Murat Gülsoy</span> Türk yazar, akademisyen

Murat Gülsoy, Türk yazar, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Kerberos</span>

Kerberos, Yunan mitolojisinde Hades'in yönettiği ölülerin bulunduğu yeraltının kapısında bekçilik yapan üç başlı bir köpek. Kuyruğu bir yılan olan ve sırtında sayısız yılanbaşı bulunan, ısırıkları zehirli olan bu köpek Herakles'in 12 görevi arasında yer alır. Kerberos Yunanca 'çukur iblisi' demektir. Yarı kadın yarı yılan Ekhidna ile dev Typhon'un oğlu olan Kerberos'un kardeşi Orthros 'tur. Dev zincirlerle bağlı olan bu köpeğin görevi yer altına giren ölülerin tekrar yeryüzüne çıkmalarını önlemektir. Sadece beş kere yenilmiştir:

<span class="mw-page-title-main">Ruh</span> yaşayan bir varlığın manevi özü

Ruh, can ya da tin; din ve felsefede, insan varlığının fiziksel olmayan yönü ya da özü olarak tanımlanır ve genellikle bireysellikle eşanlamlı olarak ele alınır. Teolojide ruh kişinin tanrısallığa ortak olan kısmı olarak tanımlanır ve genellikle bedenin ölümünden sonra kişinin varlığını sürdüren kısmı olarak ele alınır.

<i>Ölü Gelin</i>

Ölü Gelin, Tim Burton'un Edward Scissorhands ve The Nightmare Before Christmas filmlerinde yaratmış olduğu gotik ve karanlık havaya sahiptir. Yönetmen bu filmi de The Nightmare Before Christmas 'ta olduğu gibi stop-motion animasyon tekniği ile çekmiştir.

Hayalet, ölü bir kişinin duyu organlarından en az biriyle algılanabilir şekilde belirmesi. Ölü bir kişiye benzer görüntü, ses gibi algıların genellikle ölen kişiyle ilgili bir yerde ortaya çıkması söz konusu olur. Hayaletlerin varlığı tartışmalıdır, şüphecileri ikna edecek kesin bir kanıt bulunamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro Pera</span>

Tiyatro Pera, İstanbul'da kurulu olan bir özel tiyatrodur.

<span class="mw-page-title-main">Güneş saati</span>

Güneş saati, zamanı Güneş'in konumuna göre ölçmeye yarayan alettir. Basita ve Mikat olarak da isimlendirilir.

Kurbağalar bir komedya olup, Antik Yunan döneminin meşhur şairi Aristofanes tarafından yazılmıştır. İlk olarak M.Ö.405 tarihinde Lenaia’da düzenlenen Dionysus Festivali’nde sergilendiğinde birincilik ödülünü kazanmıştır. 

<i>Yitik Bir Aşkın Gölgesinde</i>

Yitik Bir Aşkın Gölgesinde, Mehmed Uzun tarafından yazılan roman.

<i>Coco</i> (film, 2017) film

Coco, Pixar Animation Studios tarafından yapımı gerçekleştirilen ve Walt Disney Pictures tarafından piyasaya sürülen 2017 çıkışlı Amerikan 3D bilgisayar animasyonu müzikal fantastik filmdir. Lee Unkrich'in orijinal bir fikrine dayanan film, Unkrich ile Adrian Molina tarafından yönetildi. Filmin hikâyesinde yanlışlıkla ölüler ülkesine götürülen Miguel Rivera adlı 12 yaşındaki bir çocuk ele alınmaktadır ve burada ölü olarak bulunan ve müzisyen olan büyük-büyük babasının canlı olarak yaşadığı aileye geri dönmesi istemektedir.

Gugalanna, Sümer dinine göre Ölüler Diyarı'nın kraliçesi olan Ereşkigal'in ilk kocasıdır. Adı muhtelemen "An'ın kanal denetçisi" anlamına gelmektedir ve Ennugi için sadece alternatif bir isim olabilir. Ereşkigal ve Gugalanna'nın oğlu Ninazu'dur. İnanna'nın Ölüler Diyarı'na İnişi'nde aşk, güzellik, seks ve savaş tanrıçası olan İnanna, kapıcı Neti'ye "ablam Ereşkigal'in kocası Gugalanna"nın cenazesine katılmak için Ölüler Diyarı'na indiğini söyler. Bazı araştırmacılar Gugalanna'yı Gılgamış Destanı'nda Gılgamış ve Enkidu tarafından katledilen Cennetin Boğası ile aynı figür olarak görür.

<span class="mw-page-title-main">Livyatan</span> mitolojik deniz canavarı

Livyatan, Tanah'da yer alan Eyüp Kitabı, Yeşaya Kitabı ve Amos Kitabı'nda ismi geçen deniz canavarıdır. Eyüp Kitabı'nda bahsedilen Livyatan, Antik Kenan mitolojisinde tanrı Baal Hadad tarafından mağlup edilmiş ilkel bir canavar olan Lotan'dan etkilenmiştir. Karşılaştırmalı mitolojiye göre Mezopotamya dininde canavara paralel olarak yer alan ve Marduk tarafından mağlup edilen Tiamat yer almıştır. Ayrıca Leviathan, İndra'nın Vritra'yı öldürmesi veya Thor'un Jörmungand'u yenmesi gibi anlatılardaki ejderha ve yılanlarla (serpent) karşılaştırılabilir.

<i>The Haunting: Tepedeki Ev</i> Netflix orijinal dizisi

The Haunting: Tepedeki Ev, Netflix için Amblin Television ve Paramount Television prodüktörlüğünde Mike Flanagan tarafından yönetilen ABD doğaüstü korku dizisidir. The Haunting serisinin ilk dizisi olan yapım 12 Ekim 2018'de Netflix'te yayımlandı. Dizinin oyuncu kadrosunda Michiel Huisman, Elizabeth Reaser, Oliver Jackson-Cohen, Kate Siegel ve Victoria Pedretti yer almaktadır. Konusu Shirley Jackson'ın aynı adlı 1959 tarihli romanına dayanıyor. Dizinin konusu iki ebeveyn ve 5 çocuğun tepedeki evdeki korkunç deneyimlerini anlatıyor. Olaylar geçmiş (1992) ve şu an olmak üzere iki zaman diliminde geçmektedir. Henry James'in 1898 tarihli Yürek Burgusu adlı romanına dayanan ikinci sezon The Haunting: Bly Malikânesi adıyla 9 Ekim 2020'de yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">57. Antalya Altın Portakal Film Festivali</span>

57. Antalya Altın Portakal Film Festivali, 3 Ekim-10 Ekim 2020 tarihlerinde gerçekleşen film festivalidir. Bu yıl festivale, Türkiye'de ilk gösterim koşulu getirildi. Ulusal yarışmalarda dağıtılan toplam ödül 860.000 TL'dir.

Estonya mitolojisi, Estonya halkına mitolojik hikâyeler verilen isimdir. Hristiyanlık öncesi ve Orta Çağ Estonya mitolojisine ilişkin bilgiler tarihi kayıtlarda, gezginlerin anlatımlarında ve dini kayıtlarda görülür. Estonya folklorunun sistematik kayıtları 19. yüzyılda başladı.