İçeriğe atla

Gölbaşı, Adıyaman

Koordinatlar: 37°47′02″N 37°38′40″E / 37.7838888889°K 37.6444444444°D / 37.7838888889; 37.6444444444
Kontrol Edilmiş
Gölbaşı
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlAdıyaman
Coğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamTarık Buğra Seyhan[1]
 • Belediye başkanıİskender Yıldırım (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam1290 km²
Rakım890 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam49.255
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu02500
İl alan kodu0416
İl plaka kodu02

Gölbaşı, Adıyaman ilinin bir ilçesidir.

Adıyaman'ın batısında yer alır. Kuzeyinde Malatya, doğusunda Besni ve Tut İlçeleri, güneyinde Gaziantep, batısında Kahramanmaraş ili ile çevrilidir. Deniz seviyesinden yüksekliği 860 metre civarındadır.

Gölbaşı İlçesi Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesini, Akdeniz'e bağlayan Devlet Karayolu ile DD'nin geçtiği bir güzergahta kurulduğundan, Malatya, Adıyaman, Gaziantep ve Kahramanmaraş illerini birbirine bağlayan bir kavşak konumundadır.

Bu yönüyle doğu ile batı arasında köprü konumundadır. Programda olan Kapıdere Yolu açıldığında Şanlıurfa ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Ankara’ya olan uzaklığı 183 km. daha azalacaktır. 30 köyü, 3 beldesi olan Gölbaşı, adını Gölün Başı kelimesinden almaktadır. biri ilçe merkezinde, ikisi çevre köylerde bulunan toplam 3 göl vardır. ilçe merkezinde bulunan göl çevresinde turizme yönelik tesisler, geniş ormanlık ve yeşil alan ile ilçe kenarından geçen Göksu Çayı bu cazibeyi artırmaktadır. Bu yönüyle de bölgenin mesire alanı durumundadır. Zaten GAP İdaresi de İlçeyi GAP Mesire Alanı ilan etmiştir. GAP Projesinin bir parçası olan Çetin Tepe Barajı'nın etüt çalışmaları devam etmektedir. Göksu Çayı'ndan pompalanarak göle akıtılan su Gaziantep’e içme suyu olarak verilmektedir.

Tarihçe

Gölbaşı,1958 yılına kadar Besni ilçesine bağlı olan “Karaçalık” isimli mevkide bulunan bir köy olarak Besni ile beraber 1933 yılına kadar Gaziantep`e, 1933 yılından 1954 yılına kadar ise Malatya iline bağlı kalmıştır. (Kurulduğunda Çataltepe Köyü'ne bağlı olduğundan; Pazarcık ilçesi aracılığıyla Kahramanmaraş'a da bağlı kalmıştır.) 1958 yılında ilçe olmuştur.

Adıyaman’ın 1954 yılında il olmasının ardından 1958 yılında "Gölbaşı" ilçe yapılarak, Adıyaman iline bağlanmıştır.[3]

6 şubat 2023 tarihinde gerçekleşen 2023 Kahramanmaraş depremleri esnasında yıkıma uğrayan Gölbaşı ilçesinde yeni inşa edilecek şehir merkezi, ilçenin birkaç kilometre uzağında sağlam zeminde kurulacaktır.[4] İlçenin 4 te 3'ü zemini sebebiyle imara kapatılmıştır. Zemin etütleri sonrası yeni yerleşim yerleri belirlenecektir.[5]

Nüfus ve Demografik Yapı

Yıl Toplam ŞehirKır
1960[6]18.6433.60315.040
1965[7]26.3005.04421.256
1970[8]33.8899.61624.273
1975[9]41.47715.10326.374
1980[10]45.54620.39025.156
1985[11]49.89022.15327.737
1990[12]55.35829.58825.770
2000[13]52.98828.65624.332
2007[14]47.28426.99320.291
2008[15]47.59927.08720.512
2009[16]48.06927.80020.269
2010[17]47.90628.07219.834
2011[18]47.56028.20419.356
2012[19]48.60129.66518.936
2013[20]47.40628.65218.754
2014[21]47.59329.25318.340
2015[22]48.02730.18217.845
2016[22]49.07731.28317.794
2017[22]49.05931.58717.472
2018[22]49.25531.62817.627
2019[22]49.25332.18217.071
2020[22]50.20433.26316.941

Gölbaşı ilçesinde, Sünni ve Alevi nüfus bulunmaktadır.[23]

Spor

İlçede ilk resmî kulüp, 1974 yılında "GÖLBAŞI SPOR KULÜBÜ" adıyla kurulmuştur. Renkleri kırmızı-beyaz olan kulüp Adıyaman Amatör kümede mücadele etmeye başlamıştır. İlçede 500 kişilik portatif tribünlü stad ve 500 kişilik de Kapalı Spor salonu bulunmaktadır. 1996 yılında adını "GÖLBAŞI BELEDİYE SPOR KULÜBÜ" olarak değiştirmiştir. Kulüp, Futbol, Voleybol, Yüzme, Karate ve Kıck Box dallarında faaliyetlerini sürdürmektedir. Halen, 70 civarında lisanslı sporcusu mevcuttur. Şu an kulüp bünyesinde sadece futbol bulunmaktadır. Takımın A. ve B. takımı bulunmaktadır. Özellikle son beş yıla bakıldığında takımda büyük bir gençleştirme başlamıştır.

Ekonomi

İlçe ekonomisi, ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır.[24] Tarımsal ürünler arasında özellikle üzüm, ceviz ve incir üretimi ve kurutularak satışı yaygındır. Özellikle Besni üzümü olarak bilinen kurutmalık üzüm, bölge ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.[] Bunun yanı sıra, ilçede Kömür İşletmesi, Tekstil İşletmesi, Yem Fabrikası, Poşet Fabrikası, Un Fabrikası gibi sanayi kuruluşları da bulunmaktadır.[25]

Doğası ve İklim Özellikleri

Gölbaşı ilçesi, Gölbaşı Gölü, İnekli Gölü ve Azaplı Gölünü de kapsayan 1687 hektarlık bir alana sahip olup, Milli Parklar Kanunu uyarınca, 2008 yılında Tabiat Parkı olarak tescil edilmiş olup, bu park alanı içinde bir hizmet binası ve kuş gözlem kulesi bulunmaktadır.[26]

İlçenin %29,66'lık alanı, işlenebilir tarım arazisi statüsündedir.[24]

İlçenin kuzeyinde Güneydoğu Torosların bir parçası olan sıra dağlar uzanmaktadır.[27] En yüksek nokta ise, 2320 metre yüksekliği olan Boruk Dağının tepesidir.[27] Gölbaşı ayrıca Savran Yaylası ve Sırıklı Yaylası Platolarına sahiptir.[27] Tek akarsuyu Göksu Çayı olan ilçe, yer altı suları bakımından zengindir.[27]

İlçeyi çevreleyen dağların yazları güneyden ve kuzeyden gelen sıcak havayı engellemesi sebebiyle Gölbaşı ilçesi, yazları çok sıcak geçirmezken; kışın, genellikle soğuk havanın meydana getirdiği yüksek basınç hakim olur.[27]

Fay Hattı

Gölbaşı, Doğu Anadolu Fay Zonu'nun iki segmentinden birini oluşturmaktadır.[28]

Tarihi Yerler

Günümüze gelen eserler arasında, Köristan (Yaylacık) Köyü'ne 16 km uzaklıktaki Göksu çayı üzerindeki Vijne Köprüsü ve Altınlı Köprü bulunmaktadır.

Tanınmış Kişiler

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  3. ^ Burak TELLİ, YER ADLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME: ADIYAMAN İLİ GÖLBAŞI İLÇESİ ÖRNEĞİ, Turkish Studies Volume 13/12, Spring 2018, s.512
  4. ^ "Depremin vurduğu Gölbaşı'nda yeni bir şehir kurulacak". www-aydinlik-com-tr.cdn.ampproject.org. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 
  5. ^ "Gölbaşı'nda yeniden zemin etüt çalışması: 4'te 3'ü imara kapatıldı". TRT Haber. 5 Ekim 2023. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023. 
  6. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  7. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  20. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  21. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  22. ^ a b c d e f
  23. ^ Fevzi RENÇBER, "Anadolu Aleviliğinde Görgü Cemi: Adıyaman Örneği." Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34.34 (2013): 197-231. http://alikenanoglu.net/alevi-koyleri-listesi/4799 29 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  24. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  26. ^ İsmail, UKAV, "Adıyaman'ın Kırsal Turizm Potansiyeli." Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2012.2 (2012): 77-81.
  27. ^ a b c d e "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  28. ^ Önder YÖNLÜ, Doğu Anadolu Fay Zonu’nun Gölbaşı (Adıyaman) ile Karataş (Adana) arasındaki kesiminin geç kuvaterner aktivitesi. Diss. Eskisehir Osmangazi University, 2012.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adıyaman (il)</span> Türkiyenin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bir il

Adıyaman, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Orta Fırat Bölümü'nde bulunan bir ildir. İdari merkezi Adıyaman şehridir. TÜİK 2023 sonu verilerine göre ilin nüfusu 604.978'dir.

<span class="mw-page-title-main">Adıyaman</span> Adıyaman ilinin merkezi olan şehir

Adıyaman, Adıyaman ilinin merkezi olan şehirdir. Kuzeyden Çelikhan, doğudan Kâhta, güneydoğudan Samsat ve Atatürk Baraj Gölü ile, güneyden Fırat nehri ve batıdan Besni ve Tut ilçeleri ile çevrilidir. Önceleri şehir merkezindeki kale etrafında konumlanan yerleşim, il merkezi olduğu 1954 yılından itibaren genişlemiş ve büyümüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gölbaşı, Ankara</span> Ankara ilçesi

Gölbaşı, Ankara ilinin metropol ilçelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çelikhan</span> Adıyamanın ilçesi

Çelikhan, Adıyaman ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Samsat</span> Adıyaman ilçesi

Samsat, Adıyaman ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tut</span> Adıyamanın ilçesi

Tut, Adıyaman ilinin bir ilçesidir. Adıyaman şehir merkezine 60 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Araban, Gaziantep</span>

Araban, Gaziantep ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gerger</span> Adıyamanın ilçesi

Gerger, Adıyaman ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gölhisar</span>

Gölhisar, Burdur ilinin ikinci büyük ilçesidir. Yaylalar Diyarı olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Çağlayancerit</span> Kahramanmaraş ilçesi

Çağlayancerit, Kahramanmaraş ilinin Akdeniz Bölgesi'nde kalan bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ekinözü</span> Kahramanmaraş ilçesi

Ekinözü, Kahramanmaraş ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pazarcık, Kahramanmaraş</span> Kahramanmaraşın bir ilçesi

Pazarcık, Kahramanmaraş ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğanşehir</span> Malatyanın ilçesi

Doğanşehir, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Malatya iline bağlı bir ilçe. Malatya'ya 58 km uzaklıkta, deniz seviyesinden yüksekliği 1290 metre olup, ova ve dağlık bir kısımda kurulmuştur, İlçenin doğusunda Adıyaman ilinin Çelikhan ilçesi, güneyinde Adıyaman ili Besni ve Gölbaşı ilçeleri, batısında Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesi, kuzey doğusunda Akçadağ ve Yeşilyurt ilçeleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bozova</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Bozova, Şanlıurfa ilinin bir ilçesidir. Şanlıurfa'ya 38 km uzaklıktaki ilçe, 2022 yılı Şubat ayı TÜİK verilerine göre Bozova ilçesi 53.878 nüfusa sahiptir. Sınırları içerisinde bulunan Atatürk Barajı'na 24 km uzaklıktadır. Her sene eylül ayında yelkenli yarışlarının düzenlendiği ilçedir. Atatürk Baraj Gölü'ne kıyısı olup su sporları ve kamp alanı mevcuttur. Çatak ve Yaslıca olmak üzere birçok göl kenarı tesisi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Siverek</span> Şanlıurfanın ilçesi

Siverek Şanlıurfa'nın bir ilçesidir. 4.314 km²'lik yüzölçümü ile Türkiye'nin en büyük ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Besni</span> Adıyamanın bir ilçesi

Besni, Adıyaman il merkezinin batı kesiminde yer alan bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Zara, Sivas</span> Sivasın ilçesi

Zara, Sivas ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara'nın ilçeleri</span> Vikimedya madde listesi

Ankara ilinin 25 ilçesi vardır. Ankara Büyükşehir Belediyesini oluşturan bu ilçeler: Akyurt, Altındağ, Ayaş, Balâ, Beypazarı, Çamlıdere, Çankaya, Çubuk, Elmadağ, Etimesgut, Evren, Gölbaşı, Güdül, Haymana, Kahramankazan, Kalecik, Keçiören, Kızılcahamam, Mamak, Nallıhan, Polatlı, Pursaklar, Sincan, Şereflikoçhisar ve Yenimahalle'dir.

<span class="mw-page-title-main">Adıyaman'ın ilçeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Adıyaman ilinde bulunan ilçeler şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Kahramanmaraş'ın ilçeleri</span> Vikimedya madde listesi

Kahramanmaraş ilinin 11 ilçesi vardır: Dulkadiroğlu ve Onikişubat, büyükşehir metropol ilçeleridir. Diğer ilçelerinden nüfusu ve alanı en büyük ilçesi Elbistan'dır.