İçeriğe atla

Göl

Arjantin'de göl

Göl, karalar üzerindeki çanakları doldurmuş tatlı veya tuzlu su kütlesidir. Göller, kapalı havzaları dolduran geniş, durgun su kütlesi olarak da tanımlanır. Gölsel ortamlar, oldukça belirgin çökel türü ve çökel yapılarına sahiptirler.

Göller, yer altı ve yer üstü sularıyla beslenir ve acı, tatlı, sodalı ve tuzlu olabilir. Bu farklılığın nedenleri, iklim koşulları, beslenme kaynakları, gölün bulunduğu arazinin yapısı, gölün büyüklüğü, derinliği ve gideğeninin (göl ayağı) olup olmamasıdır.

Beslenme kaynağı güçlü olan göller fazla sularını bir gideğen yardımıyla denizlere boşaltır. Sularını dışarıya bir gideğen yardımıyla boşaltan göllerin suyu tatlı, sularını dışarıya boşaltamayan göllerin suyu ise acı veya tuzludur. Göller ve nehirler tatlı su ekosistemine girer.

Doğal göller

İç ve dış kuvvetlerin etkisiyle oluşan çukurluklarda su birikmesiyle oluşan göllerdir.

Çeşitleri

  1. Tektonik göller[1]
  2. Karstik göller
  3. Buzul gölleri
  4. Volkanik göller
    1. Krater gölü
    2. Kaldera gölü
    3. Maar gölü
  5. Set gölleri
    1. Heyelan set gölü
    2. Alüvyal set gölü
    3. Kıyı set gölü
    4. Volkanik set gölü

Yeryüzündeki başlıca göller

Göl adıYüzölçümü (km2)Derinlik (m)Su TipiÜlke
Hazar Denizi (Hazar Gölü)393.897768TuzluAzerbaycan, İran, Kazakistan, Rusya, Türkmenistan
Superior Gölü82.414405TatlıABD, Kanada
Viktoria Gölü68.87085TatlıTanzanya, Kenya, Uganda
Huron Gölü59.596229TatlıABD, Kanada
Michigan Gölü58.01685TatlıABD
Tanganika Gölü32.8931470TatlıKongo Demokratik Cumhuriyeti, Tanzanya, Zambiya, Burundi
Büyük Ayı Gölü31.79288TatlıKanada
Baykal Gölü31.4921637TatlıRusya (Sibirya)
Aral Gölü28.68732TuzluKazakistan, Özbekistan (1998'de, geçmiş 68.000 km2 68 m)
Büyük Esir Gölü28.438614TatlıKanada
Erie Gölü25.74564TatlıABD, Kanada
Winnipeg Gölü24.34119TatlıKanada
Ontario Gölü19.500225TatlıABD, Kanada
Balkaş Gölü16.99627TuzluKazakistan
Çad10.000-20.0006,5TatlıNijerya, Kamerun, Nijer, Çad
Vostok Gölü11.5001000TatlıAntarktika
General Carrera Gölü 17 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.2.200836TatlıŞili, Arjantin
Argentino Gölü1.466719TatlıArjantin
Malavi Gölü (Nyassa Gölü)23.310706TatlıMalavi, Tanzanya, Mozambik, Afrika
Issık Göl6.236668TatlıKırgızistan
Crater Lake 3 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.53592TatlıABD
Tahoe Gölü 20 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.497501TatlıABD
Van Gölü3.740451SodalıTürkiye
Como Gölü146410Tatlıİtalya

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ DUMAN, Neşe; ÇİÇEK, Prof. Dr.İhsan (2012). "ERÇEK GÖLÜ HAVZASININ JEOMORFOLOJİSİ VE GÖLÜN OLUŞUMU" (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Van Gölü</span> Türkiyenin en büyük gölü

Van Gölü, Van ve Bitlis illeri sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Durugöl</span> İstanbulda bir göl

Durugöl, İstanbul'da bir göldür.

<span class="mw-page-title-main">Sapanca Gölü</span> Sapanca ilçesinde yer alan göl

Sapanca Gölü, Türkiye'nin Sakarya ve Kocaeli illerinde yer alan bir göldür. Arifiye, Sapanca, Serdivan ve Kartepe ilçelerinin sınırları içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Gölü</span> Elazığ yakınlarında, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tektonik bir göl

Hazar Gölü, diğer adıyla Gölcük Gölü, Türkiye'nin Elazığ ilinde yer alan, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tektonik bir göldür.

<span class="mw-page-title-main">Çıldır Gölü</span> Ardahan ve Kars il sınırları içerisinde kalan göl

Çıldır Gölü, Ardahan ve Kars il sınırları içerisinde kalan bir göldür. Eskiden Palakatsio Gölü olarak adlandırılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bafa Gölü</span> Türkiyenin Aydın ve Muğla illerinde bir göl

Bafa Gölü, Ege Bölgesi'nin en büyük gölü.

<span class="mw-page-title-main">Akşehir Gölü</span>

Akşehir Gölü, Sultan Dağları ile Emir Dağı arasındaki çöküntü alanında yer alır. Akşehir ilçesinin yanında İç Anadolu Bölgesi'nde bulunan bir göldür. İdari olarak Konya ve Afyonkarahisar illeri sınırları içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tuz Gölü</span> Türkiyenin İç Anadolu Bölgesinde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırının kesiştiği yerde yer alan tuz gölü

Tuz Gölü, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırının kesiştiği yerde yer alan tuz gölüdür. Türkiye'nin tuz ihtiyacının %40'ı bu gölden sağlanır. Tuz Gölü'nde tuz, meteorolojik suların yer altına süzülerek daha önce oluşmuş tuz domlarını eritmesi ve tektonik hatlar boyunca yüzeye taşımasıyla oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nemrut Gölü</span> Türkiyede bir krater gölü

Nemrut Gölü, dünyanın ikinci, Türkiye'nin en büyük krater gölü olup, adını MÖ 2100'de yaşamış Babil Hükümdarı Nemrut'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erçek Gölü</span> Türkiyede bir göl

Erçek Gölü, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Van Gölü'nün doğusunda lavların yığılmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölü olarak kabul edilir. Fakat yeni yapılan araştırmalarda göl çevresinde volkan setine rastlanmadığı iddia edilmiştir. Gölün havzasının D-B yönlü faylarla, göl çanağının K-G yönlü fayların etkisiyle oluştuğu savunulmaktadır. Bu durumda gölün Üst Pleistosende oluşan genç bir tektonik göl olduğu kabul edilmektedir. İçerisinde yüzlerce kanatlı hayvan ve kuş türünü barındırmaktadır. Önemli Kuş Alanı statüsündedir. Türkiye de bulunan 453 kuş türünün yarısı Erçek Gölü Havzasında varlığını sürdürmektedir. Sadece yerel türler değil ayrıca Flamingolar gibi göçmen kuşların da konaklama ve üreme alanı olan zengin bir doğal ortam ve doğal bir kuş cennetidir.

<span class="mw-page-title-main">Göller Yöresi</span> birden fazla gölden oluşan bölge

Göller Yöresi, Akdeniz Bölgesi'nde bulunan Acıgöl, Akgöl, Akşehir, Beyşehir, Burdur, Eber, Eğirdir, Gavur, Ilgın (Çavuşçu), Işıklı, Karamık, Karataş, Kovada, Salda, Suğla ve Yarışlı göllerinden oluşan bölgenin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ubsa Gölü</span>

Ubsa Gölü, Uvs Gölü, büyük bir bölümü Moğolistan'da küçük bir kısmı ise Rusya'ya bağlı Tuva Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan yüksek tuz oranına sahip bir kapalı havza gölüdür. 3.350 kilometrekarelik yüzölçümüyle Moğolistan'ın en büyük gölü olma özelliğini taşıyan göl, deniz seviyesinden 759 metre yükseklikte bulunur. Gölün kuzeydoğu ucu Moğolistan sınırlarını aşarak, Rusya Federasyonu'na dâhil olan Tuva Cumhuriyeti topraklarına girer. Çevresindeki en büyük yerleşim birimi Ulaangom kentidir. Çok sığ ve tuzlu olan bu gölün suyu binyıllar önce bölgeyi kaplayan bir tuzlu denizin kalıntılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Haçlı Gölü</span> Bulanıkda bir göl

Haçlı Gölü, Kazan gölü ya da Bulanık Gölü, Muş'un Bulanık ilçesinin güneyinde bulunan volkanik set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Acıgöl maarı</span>

Acıgöl maarı, Nevşehir ilinin Acıgöl ilçesinin doğusunda yer alan volkanik patlama çukuru, maar gölüdür. Kapadokya bölgesindeki Kuaterner zamanı oluşan pek çok volkanik alandan birisidir. Maar Pleistosende oluşmuştur. 300 km² büyüklüğündeki alanda, tüf halkası, tüf konisi, lav domu bir arada bulunur. Maarın içi 0,96 km², tortullarla birlikte büyüklüğü 4,5 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Acıgöl (Konya)</span> Konya ili, Karapınar ilçesi sınırları içinde yer alan volkanik maar gölü

Acıgöl, Konya ili, Karapınar ilçesi sınırları içinde yer alan volkanik maar gölüdür. Karapınar Düzlüğü'nde, Meke Krater Gölü'nün kuzeydoğusunda yer alır. Karapınar-Ereğli yolu üzerinde 8. km'dedir. Denizden yüksekliği 988 m, genişliği 1750 m–1250 m, arasındadır, elips biçimli olan gölün alanı 1,2 km², derinliği 300 m'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yay Gölü</span>

Yay Gölü, Türkiye'nin Kayseri ilinde yer alan bir göldür. Erciyes Dağı'nın güneyinde, Develi-Yahyalı-Yeşilhisar-İncesu kasabaları arasında uzanan volkanik kapalı havzaya Sultan Sazlığı-Yay Gölü adı verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yarışlı Gölü</span> Burdurda göl

Yarışlı gölü, Burdur'da, Yeşilova ilçesi sınırlarında yer alır. Harmanlı, Yarışlı, Sazak, Kocapınar ve Düğer köyleri arasında, genişliği 16 km², derinliği 4 m olan karstik göldür. Göl içinde küçük bir ada yer alır. Göl sodyum fosfat, sodyum klorür ve sodyum sülfat açısından zengin olduğu için suları acıdır. Kümbet, Yarışlı, Kirse pınarları, Kadınca suyu, Başkuyu çayı ve yağışlarla beslenir.

<span class="mw-page-title-main">Arpaçay (akarsu)</span> Ermenistan ve Türkiyede bir nehir

Arpaçay veya Ahuryan Türkiye-Ermenistan sınırını oluşturan, Çıldır Gölünden doğan, Aras nehrinin önemli kolu olan akarsu. Toplam 186 km uzunlukta ve 9.500 km² yağış havzasına sahiptir. Türkiye tarafında 5.437 km² büyüklüğündeki alanın sularını boşaltır. Karahan, Telek Suyu ve Kars Çayı önemli kollarıdır. Debisi 39.412 m³/sn'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sarısu Gölü</span> Azerbaycanda göl

Sarısu Gölü, İmişli ve Sabirabad Rayonu sınırlarında Kura Nehri kıyısında yer alan, Azerbaycan'ın en büyük gölü.

Gideğen , bir gölün fazla sularını boşaltan akarsulara verilen addır. Çıkış ayağı denildiği de olur. Gideğeni olan göller her zaman tatlı suludur.