İçeriğe atla

Göksu Deltası

Belirlemeler
Resmî adGöksu Deltası
Belirleme13 Temmuz 1994
Referans no.657[1]

Göksu Deltası veya Silifke Ovası,[2] Göksu Nehri'nin, Mersin ili, Silifke ilçe sınırlarında Akdeniz'e döküldüğü alanda oluşturduğu deltadır. Türkiye için, Çukurova'dan sonra Akdeniz kıyısındaki ikinci büyük deltadır. 1994'te Ramsar alanı ilan edildi.

Coğrafya

Göksu Deltası'ndan iki farklı görüntü.Göksu Deltası'ndan iki farklı görüntü.
Göksu Deltası'ndan iki farklı görüntü.

Göksu Deltası, Orta Toroslar eteğinde bulunan Silifke ilçesinin güney kenarında, Göksu Irmağının oluşturduğu kıyı ovasıdır.

Doğusunda Erdemli, batısında Gülnar, Güneyinde Akdeniz, Kuzeyinde Konya ile çevrili il merkezine 85 km uzaklıktadır. Delta, 10.000 km²'lik havzaya sahip Göksu Irmağı'nın Silifke-Taşucu arasında denize açıldığı bölgedir. Denizden yüksekliği 0–5 m arasında değişen Göksu Deltasının toplam alanı yaklaşık 15.000 hektardır.

Jeomorfoloji

Deltada çeşitli büyüklükte birçok lagün, göl, tuzlu tatlı sulu bataklık, sazlıklar, kumullar, çayırlıklar ve tarım alanları bulunur. Deltanın kıyılarında kıyıya paralel 0–10 m yükseltiler arasında kumullar yer alır.[3]

Göksu Nehri'nin batısında dört lagün; Kuğu Gölü, Arapalanı Gölü, Paradeniz ve Akgöl yer alır. Paradeniz lagünü 492 hektar, Akgöl 820 hektar büyüklüğündedir. Mersin İl sınırları içerisinde, 36° 17' Kuzey, 33° 59' Doğu koordinatları arasında yer alır. Özel Çevre Koruma sınırları içerisinde on adet yerleşim yeri bulunmakta olup toplam koruma alanı 226 km² dir. Silifke ilçesine bağlı 11 mahalle delta üzerinde yer alır.

Flora ve fauna

Delta Türkiye'deki 122 önemli biti alanından birisidir. Tespit edilen 384 taksondan 43'ü ülke açısından nadirdir. Kumul ekosistemindeki çeşitlilik, kumul habitatları, bozulmamış delta yapısı, ekosistemlerin dinamik işleyişi açısından Avrupa Kıyı Koruma Birliği tarafından Doğu Akdeniz'deki önemli alanlardan birisi olarak belirlemiştir.[3]

Delta; uygun iklimi, farklı habitatları, zengin besin kaynakları varlığı ile pek çok su kuşunun beslenme, üreme, konaklama ve kışlama alanıdır. Türkiye'de görülen 464 kuş türünden 332'si alanda da görülmüştür. Bu kuşlardan 70'i kesin, 20'si büyük ihtimalle deltada üremektedir.[3]

Erguvani balıkçıl, Alaca balıkçıl, Gece balıkçılı, Sazhorozu, Yaz ördeği, Pasbaş patka, Kocagöz, Bataklık kırlangıcı, Akça cılıbıt, Mahmuzlu kızkuşu, Küçük sumru, İzmir yalıçapkını, gibi kuşların alanda üremesi, deltaya önemli kuş alanı ve uluslararası öneme sahip sulakalan özelliği kazandırmaktadır.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Göksu Delta". Ramsar Sites Information Service. 20 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018. 
  2. ^ tvk.csb.gov.tr. "Göksu Deltası - Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü". tvk.csb.gov.tr. 1 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021. 
  3. ^ a b c d MENGÜLLÜOĞLU, Deniz. "Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Saz Horozu (Porphyrio porphyrio) Koruma ve Ġzleme Projesi Kesin Raporu" (PDF). dogaarastirmalari.org.tr. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Manyas Kuşgölü</span> Türkiyede bir göl

Manyas Kuşgölü, tamamı idari olarak Balıkesir ilinin Bandırma ilçesi sınırlarında yer alan tektonik göl. Göl, Marmara Denizi'nin güneyinde, Uludağ ile Biga Yarımadası arasında uzanan bir çöküntü alanında yer almaktadır. Bu çöküntünün tabanını Kuş ve Uluabat (Apolyont) Gölleri ve bu göllerin çevresinde yer alan geniş ovalar, kenarlarını ise yüksek dağ ve yaylalar oluşturmaktadır. Doğu batı doğrultusunda uzanan gölün uzunluğu 20 km, genişliği ise 14 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Göksu</span> Türkiyede akarsu

Göksu Antalya, Konya, Karaman ve Mersin illerinden akan ve Mersin ili Silifke ilçesi güneyinde Akdeniz'e dökülen bir nehirdir. Göksu Nehri'nin uzunluğu 260 km, havza alanı 10.000 km²'dir. Aşağı yukarı aynı uzunlukta iki kolu vardır: Kuzey kolu Gökçay, güney kolu ise Gökdere'dir, ikisinin kaynağı da Toros Dağları'ndaki Geyik Dağları'ndan çıkar. Geyik Dağları Antalya-Gündoğmuş ve Konya-Hadim arasındadır ve Alanya'nın 50 km kuzeyinde bulunur. Bu iki kol Karaman-Ermenek'i geçtikten sonra Mut'un güneyinde birleşerek Göksu adını alır ve daha sonra Silifke güneyinde Paradeniz adıyla bilinen deltada Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Doğal Hayatı Koruma Derneği</span>

Doğal Hayatı Koruma Derneği ya da kısa adıyla DHKD, 1975 yılında kurulan, merkezi İstanbul'da olan bir Sivil toplum kuruluşu'dur. 1986'da "Kelaynak'tan haberler" adlı bir bülten yayımlayan DHKD, adını duyurmaya yönelik ilk kampanyasını Turkish Times de gerçekleştirdi. Kuruluşundan on beş yıl sonra, Bakanlar Kurulu kararıyla "kamu yararına çalışan dernek" statüsü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Akyayan Gölü</span> Adanada göl

Akyayan Gölü, Çukurova ovasının güneydoğusunda Ceyhan Irmağının denize döküldüğü yerin batısında yer alan bir göldür. İdari olarak Adana il sınırları içerisindedir. Bölgede herhangi bir koruma statüsü yoktur. Ceyhan nehrinin yatak değiştirmesi, deniz hareketleri ve Ceyhan nehrinin taşıdığı alüvyonların birikmesi ile bugünkü halini almıştır. Alüvyal baraj gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı</span> Türkiyede bir milli park

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, Aydın il sınırları içinde Dilek Dağı'nın Ege Denizi'ne uzandığı son noktada yer alan millî parktır. 27.675 hektarlık bir alana sahiptir. Bu alanın 10.985 hektarı 19.05.1966 yılında Millî Park ilan edilen Dilek Yarımadasına, 16.690 hektarı 1994 yılında Millî Park ilan edilen Büyük Menderes Deltasına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Tuna Deltası</span>

Tuna Deltası Avrupa’nın en büyük ikinci nehir deltasıdır. En büyük delta İdil Deltası’dır. Deltanın büyük kısmı Romanya’da, kuzey kesiminin batı tarafı ise Ukrayna’da yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Akyatan Gölü</span> Çukurova delta ovasındaki Türkiyenin en büyük lagün gölü

Akyatan Gölü, Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu Çukurova delta ovasında yer alan Türkiye'nin en büyük lagün gölüdür. Delta alanlarının deniz kıyısına yakın alanlarda göller, bataklıklar ve lagünler oluşur. Göl Adana ilinin Karataş ilçesi sınırlarında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Balık Gölü (Samsun)</span>

Balık Gölü, Samsun ilinde, Kızılırmak Deltasında yer alan kıyı set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Simenit Gölü</span> Samsun Termede bir kıyı set gölü

Simenit Gölü, Yeşilırmak deltasının doğu kısmında bulunan, idari olarak Samsun'un Terme ilçesinde yer alan, sazlık ve bataklıkların geniş yer kapladığı bir kıyı set gölüdür. 1-2 metre yer yer de 5 metre derinliğe ulaşmaktadır. Geçmiş yıllarda göl için; Semenlik, Simenlik, Karasu ve Arapsazı isimleri de kullanılmıştır. Simenit gölünde drenaj kanalları açılması ve taşınan alüvyal malzemeler sulak alanları daraltmış, iki ayrı göl oluşmuştur. Diğer Gölün ismi Akgöl'dür. Göl çevresinde 3355 hektarlık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası oluşturulmuştur. Simenit ve Akgöl çevresi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Doğal Sit Alanı olarak koruma altında olup 15 Mart 2023 tarihinde "kesin korunacak hassas alan" ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Deltası</span> Sakaryada bir delta

Sakarya deltası, Sakarya nehrinin taşıdığı çökellerle Karadenize döküldüğü alanda oluşan delta ovası. Sakarya deltası aynı denize dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak gibi denize doğru bir çıkıntı yapmaz. Delta daha çok doğu-batı doğrultusunda, kıyıya paralel gelişmiştir. Denizin birden derinleşmesi ve güçlü akıntılar denizi doğru çıkıntıyı engellemiştir.

Kızılırmak Deltası, diğer adıyla Bafra Ovası, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü yerde, taşıdığı alüvyonlarla oluşturduğu, delta ovası ve sulak alanlar kompleksidir. Samsun ilinde Ondokuzmayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri sınırlarındadır. 56.000 hektarlık alanıyla Türkiye'nin en büyük deltalarındandır.

<span class="mw-page-title-main">İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı</span> Milli Park

İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı, Marmara bölgesi, Kırklareli ili, Demirköy ilçesinde, 3.155 ha alanda, 2007 yılında kurulan millî park.

Yeşilırmak Deltası ya da Çarşamba Ovası, Samsun'da, Karadeniz'e dökülen Yeşilırmak'ın oluşturduğu delta. Çarşamba ve Terme ilçelerinin kurulu olduğu delta 90.000 km²'lik alanı ile Karadeniz'in en büyük deltasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tuzla Gölü (Karataş)</span> Adanada göl

Tuzla Gölü , Adana, Karataş ilçesi sınırlarında, Çukurova Deltası'nda bulunan lagün gölü.

<span class="mw-page-title-main">Paradeniz</span>

Paradeniz, Göksu Deltası'nda, Mersin ili sınırlarında bulunan lagün gölüdür. Deltada bulunan dört gölden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Deltası</span> İzmir, Türkiyede bir delta

Gediz Deltası, Gediz Nehri'nin İzmir'in Çiğli, Menemen ve Foça ilçeleri sınırlarında, İzmir Körfezi'nin doğusundan Ege Denizi'ne döküldüğü yerde oluşturduğu deltadır. Pek çok kuş türüne ev sahipliği yapan delta, Ramsar alanı, Önemli Kuş Alanı ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak koruma altına alınmıştır. Alanda yoğun tarım ve hayvancılık faaliyeetleri yapılmakta, sanayi tesisleri, kentsel ve kırsal yerleşimler bulunmaktadır. Gediz Deltası ayrıca farklı statülerde doğal ve tarihi sit alanlarına sahiptir. Alandaki en önemli tehditler yapılaşma baskısı, avcılık, kirlilik ve kuraklıktır.

<span class="mw-page-title-main">Poda Koruma Alanı</span>

Poda Doğa Koruma Alanı, 1989 yılında Bulgaristan Su ve Çevre Bakanlığı tarafından ilan edilen bir doğa koruma alanıdır. Bulgaristan'da tamamen bir sivil toplum kuruluşu olan Bulgaristan Kuşları Koruma Derneği (BSPB) tarafından yönetilen ve sürdürülen ilk korunan alandır. BSPB, Bakanlar Kurulu Yönetim Planı tarafından kabul edilen faaliyetleri hazırlar ve uygular, ancak fonunu tamamen giriş ücretleri, satılan hediyelik eşyalar ve bağışlardan alır. Bu düzenleme ile doğanın korunması, çevre eğitimi ve eko-turizm için sürdürülebilir bir model olmayı hedeflemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karacabey Longoz Ormanları</span> Bursada subasar ormanı

Karacabey Longoz Ormanı Bursa'nın Karacabey ilçesinde bulunan longoz ormanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alagöl Biyosfer Rezervi</span>

Alagöl Biyosfer Rezervi, Kazakistan'da, Alagöl dağlar arası depresyonun orta kısmında, Avrasya'nın çöl bölgesinde bulunan bir UNESCO Biyosfer Rezervi'dir. 2013 yılında kurulmuştur. 193.089 hektar (745,52 sq mi) alan kaplamaktadır. Orta Asya-Hint kuş göç yolu üzerinde yer almaktadır. Koruma alanını sulak alanları, su kuşları için bir bir habitat ve yuvalama alanı olarak küresel öneme sahiptir.

Akyatan Gölü 1998 yılında Sulak Alanları Koruma Sözleşmesi (Ramsar) dahil edilmiş, 2005 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiştir. 15034 hektarlık alana sahip olup 22 km'lik kumsala sahiptir ve Akdeniz'in en önemli yumurtlama bölgelerinden biridir. Türkiye'nin en büyük kuş cennetidir. Nesli tükenme riski altındaki bitkileri, memeli hayvanları ve kuşları barındırmaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerden bazıları saz kedisi, turna, chelonia mydas, caretta caretta ve bitki türlerinden kum zambakları gibi birçok canlı türü bu alanda bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.