İçeriğe atla

Gökhüyük arkeolojik alanı

Gökhüyük arkeoloji alanı (Gökhöyük arkeoloji alanı), Konya'nın 100 km güneyinde, Seydişehir ilçesindeki arkeolojik kazı alanı. Gökhüyük, bu alanın üzerinde kuruludur.

Beş hektar büyüklüğündeki alan, 1950'lilerde James Mellaart tarafından yapılan araştırmalarda tespit edilmiştir.[1] Uzun yıllar çalışmanın yapılmadığı alanda, 2002 yılında, Beyşehir Gölü sularını Suğla Gölü ve Apa Barajı'na akıtmak amacıyla DSİ tarafından yapılan kanal inşaatı sırasında tarihi kalıntıların ortaya çıkması üzerine Konya kültür müdürlüğü tarafından 4 yıllık yüzey araştırması başlatılmıştır.[2] Kazılarda neolitik döneme ait yemek kapları, süzgeçler, değirmen taşları ve ölü hediyeleri bulunmuştur. Buluntular Çatalhöyük'teki buluntularla benzerlik göstermektedir.[1] Konya Müzesi'nde sergilenmektedir. 2002-2006 yıllarındaki uüzey araştırmasının devamında, 2023'ten itibaren alanda arkeolojik kazı çalışmaları başlamıştır.

Bu alanda 4 arkeolojik tabaka saptanmıştır: Klasik, Cilali Taş (Neolitik), Bakır Çağ, Demir Çağ, Yakın Çağ.

Gökhüyük arkeolojik alanının en önemli özelliklerinden biri, Anadolu'da neolitik döneme ait etrafı surla çevrili olan az sayıdaki yerleşim yerlerinden biri olmasıdır. İç Anadolu Bölgesi'nde etrafı surla çevrili tek höyüktür.

Yerleşim yerindeki evler, iki katlıdır ve kerpiçten yapılmıştır. İki veya üç odalıdır. İçlerinde ocaklar olduğu ve bu ocakların evlerin hep kuzey yönünde bulunduğu, ayrıca evlerin odalarını birbirine bağlayan geçişler olduğu tespit edilmiştir.

Gökhöyük'teki buluntular, Tunç Çağı'nda önemli bir ticaret ve zanaat merkezi olduğunu, ayrıcan halk, tarım faaliyetleri, çanak çömlek üretimi ve metal işçiliği ile uğraşıldığını göstermektedir.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b "Konya'da Demir Çağ'dan kaldığı değerlendirilen dokuma atölyesi kalıntıları bulundu". www.aa.com.tr. 31 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023. 
  2. ^ Aksiyon, Project Manager and Developer Web. "9 bin yıllık neolitik dönem yerleşkesi Gökhüyük köyü". www.seydisehirgundem.com. 31 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023. 
  3. ^ Çimen, Mustafa (24 Temmuz 2023). "Seydişehir'de bir Tunç Çağı Yerleşimi: Gökhöyük - Mustafa Çimen". BBN Haber. 31 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yeşilova Höyüğü</span> İzmir, Türkiyede arkeolojik sit

Yeşilova Höyüğü İzmir'in en eski yerleşim birimidir. Bornova ilçesinin Karacaoğlan mahallesinde, Manda çayı kıyısında bulunan bir höyüktür. Yer olarak Işıkkent Eğitim Kampüsü'nün doğusuna, Bornova Anadolu Lisesi'nin güneybatısına düşmektedir. Yerleşim olduğu dönemlerde İzmir Körfezi iki kilometre daha içerideydi, bölge bugünkünden daha sulaktı ve daha zengin bir flora ile faunaya sahipti. Bornova Ovası'nın orta kesimindeki Yeşilova Höyüğü, Yassıtepe Höyüğü ve İpeklikuyu Höyüğü, günümüz İzmir'inde ilk düzenli yerleşimlerin olduğu noktalardır. Diğer yandan alan olarak bakıldığında Batı Anadolu'daki en büyük yerleşimdir. Günümüzde, Bornova Ovası yüzeyinin 4-5 metre altında kalmış durumdadır.

Bademağacı Höyüğü, Antalya'nın merkez ilçenin 2,5 km kuzeydoğusunda, Çubuk Geçidi'nin 5 km kuzeyinde yer alan arkeolojik bir yerleşimdir. Höyüğün eski adı Kızılkaya'dır. Yerleşim alanı 210 metreye 120 metredir. Tepenin yüksekliği 7 metredir.

Hayaz Höyük, Adıyaman ilinin Samsat ilçesine bağlı Hayaz köyü yakınında bulunan arkeolojik bir yerleşmedir. Samsat ilçesinin 17 km. güneyinde bulunan köy ve höyük daha sonra Atatürk Baraj Gölü suları altında kalmıştır. Göl oluşmadan önce Fırat ile onun bir kolu olan Kalburcu Çayı'nın birleştiği noktada bulunmakta idi.

Kinet Höyük, İskenderun'un 30 km kuzeyinde, Dörtyol ilçesinin kuzeybatısında, İskenderun Körfezi kıyısından 500 metre içeride bulunan bir höyüktür. Zeminden 26 metre yükseklikteki höyük 33 dönüm alana yayılmıştır. Yerleşim, Geç Neolitik Çağ'dan Helenistik Dönem'e kadar MÖ 5.000-.50 yıllarında iskan edilmiştir. Kilikya'daki en büyük antik yerleşimi olarak kabul edilmektedir. Doğusundaki koyda ve güneyindeki Deliçay (Pinarus) Deresi halicinde olmak üzere iki limanı vardı. Höyüğün bulunduğu İssos Ovası, Antik Kilikya'nın en doğu kenarıdır. Yerleşimin antik çağdaki adının İssos olduğu belirtilmektedir. Günümüz Hatay ili Dörtyol ilçesi sınırları içinde ilk neolitik yerleşmenin görüldüğü höyüktür.

Domuztepe Höyüğü, Osmaniye il merkezinin 35 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Günümüzde Aslantaş Barajı kıyısında yer alan höyüğü tarihöncesi yerleşim katları su altında kalmıştır.

Bakla Tepe Höyüğü, İzmir il merkezinin 30 km. güneyinde, Menderes (Cumaovası) ilçesinde, Tahtalı Barajı nedeniyle terk edilen Bulgurca Çiftlik Köyü'nün hemen yakınında yer alan bir Höyüktür. Yıllardır bakla yetiştirilen bir alan olduğundan Köy'de Bakla Tepe olarak bilinmekteydi. Tarihöncesi bir yerleşimin höyükten köy altına kadar uzandığı, sapılan sondalardan anlaşılmaktadır.

Salat Tepe Höyüğü, Diyarbakır il merkezine 35 km. ve Bismil ilçesine 14 km. mesafede yer alan bir höyüktür. Dicle'ye katılan Salat Deresi'nin doğuya kıvrım yaptığı kesimdedir. Salat Deresi vadisinden 30 metre yükseklikte olan höyük 115 x 100 metre boyutlarındadır. Tepenin üstünde 45 x 30 metrelik düz bir alan bulunmaktadır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi tarafından Yukarı Salat Höyük adıyla tescil edilmiştir.

Kenan Tepe Höyüğü, Diyarbakır ili Bismil ilçesinin 15 km. doğusunda, Dicle Nehri'nin batı tarafında yer alan bir höyüktür. Tarımsal faaliyetler nedeniyle kısmen tahrip olmuş olan höyük 225 x 350 metre boyutlarındadır. Yerleşmenin 4,5 hektarlık bir alana yayılmış olduğu belirtilmektedir. Yayılma alanı, yukarı yerleşme olarak tanımlanan asıl höyük ve aşağı yerleşme denen, bunun kuzeydoğusu yönündeki geniş alandır.

Ziyaret Tepe Höyüğü, Diyarbakır ilinin Bismil ilçesi güneydoğusunda, Dicle ve Batman Çayı'nın birleşme noktasının 20 km. batısında, Dicle'nin güney kıyısında yer alan bir höyüktür. Bölgedeki büyük höyüklerden biri olup, ovadan 22 metre yükseklikte 3 hektarlık bir alandır. Kuzey taraftaki höyüğün (akropol) üç tarafında uzanan "aşağı şehir" ise 29 hektarlık bir alana yayılmıştır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi tarafından Tepe Höyüğü adıyla tescil edilmiştir.

Hakemi Use Tepe, Diyarbakır ili Bismil ilçesi sınırları içinde yer alan bir höyüktür. Aslında biri, günümüzde tarla seviyesine inmiş iki höyükten, kazı yapılan diğeridir. Kazı yapılan höyük, yüzey araştırmaları Orta Çağ seramikleri veren diğer höyük sakinleri tarafından mezarlık olarak kullanılmaktaydı. Höyük, günümüz Suriye sınırında 150 km. içeride, Önasya'nın önemli neolitik yerleşimlerinden biri olan Çayönü'nden kuş uçumu 80 km. doğuda, Ziyaret Tepe Höyüğü'nün 3 km. batısında, Dicle'nin eski yatağının sağ kıyısında yer almaktadır. Tepe, 120 metre çapında ve 4 metre yüksekliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Demircihöyük</span>

Demircihöyük, Bilecik il merkezinin yaklaşık olarak 25 km. batısında, Çukurhisar ilçesinin kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Eskişehir Ovası'nın batı kenarındaki höyük 80 metre çapında, 5 metre yüksekliktedir. Yerleşim gördüğü dönemlerde genişlik ve yüksekliğinin çok daha fazla olduğu yapılan sondajlardan anlaşılmaktadır. Buluntular Eskişehir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

Aşağı Pınar Höyüğü, Kırklareli İl merkezinin 3 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Haydardere, bir kıvrım yaparak tepenin kuzeyinden ve batısından geçmektedir. Höyüğün üzerine Geç Antik Çağ'da yapılan bir tümülüs tahribata neden olmuştur. Tümülüs, 38 metre çapında bir çevre duvarı üstüne kurulmuş olup, höyüğün eteklerinden alınan toprakla doldurulmuştur. Oluşan tepenin 19. yüzyıl sonlarında bölgeyi bir süreliğine işgal eden Rus kuvvetleri tarafından hazine aramak için düzleştirilmiş olduğu düşünülmektedir.

Küllüoba Höyüğü, Eskişehir İl merkezinin 35 km. güneydoğusunda, Seyitgazi İlçesi'nin 15 km. kuzeydoğusunda, Yenikent Köyü'nün 1.300 metre güneyindedir. Tepe, 300 x 150 metre ölçülerinde, 10 metre yükseklikte bir tepedir. Frigya dağlık bölgesinin kuzeyinde, yukarı Sakarya ovalarının batısında yer almaktadır. Ankara, Konya ve Afyon civarından gelen tüm doğal ulaşım hatları Küllüoba'nın bulunduğu bölgede birleşmektedir ve buradan batıya, Eskişehir, İznik, İnegöl ovalarına uzanır. Bu batıya giden yollar, Kuzey Ege, Güney Marmara, dolayısıyla Balkanlar'a devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Konya Arkeoloji Müzesi</span> Konya Arkeoloji Müzesi

Konya Arkeoloji Müzesi, 1901'de Konya'da kurulmuş arkeoloji müzesi.

Tille Höyük, Adıyaman ilinin Kâhta ilçesinin 30 km. doğusunda, Fırat'ın batı tarafında yer alan bir höyüktür. Höyüğün doğu, batı ve güney yamaçlarında eski adı Tille, günümüzde adı Geldibuldu olan küçük bir köy yerleşimi vardır. Fırat'a katılan bir derenin dar vadisindeki yerleşme doğu terasıyla birlikte 200 x 140 metre, 26 metre yüksekliktedir ve üstünde bir düzlük vardır.

Tepebağları Höyük, Niğde İl merkezinin yaklaşık 4 km. batısındaki Aydınyurt Köyü'nün 1 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe, 75 x 60 metre boyutlarında, 28 metre yüksekliktedir.

Çadır Höyük, Yozgat İl sınırları içindeki Alişar Höyüğü'nün 13 km. kuzeybatısında, Sorgun İlçesi'nin güneydoğusunda Kanak Suyu Ovası'nda, Peyniryemez Köyü yakınında yer alan bir höyüktür. Tepe, 240 x 140 metre boyutlarında olup yüksekliği ova seviyesinden 32 metredir. Kuzey kesiminde 200 metrelik bir terası vardır ve yerleşme zaman içinde bu yöne kaymıştır. Yerleşmenin, kabaca MÖ 5200 yılına dayanan bir geçmişi olduğu belirlenmiştir. Höyük MÖ 4. binyıldan Helenistik Dönem'e dek iskan edilmiş ve Geç Roma Dönemi ile Bizans döneminde de yoğun yerleşim görmüştür.

Gözlükule Höyüğü, Mersin İl merkezinin 30 km. doğusunda Tarsus İlçesi'nin güneybatısında, günümüzde İlçe'nin bir parkı olarak kullanılan bir höyüktür. Tepe, 300 metre çapında olup 25 metre yüksekliktedir. Bir Klasik Çağ kenti olan Tarsu ya da Tarse, hem tepede hem de günümüz Tarsus İlçesi'nin altındadır. Günümüz Tarsus'unu oluşturan ilk yerleşimin, Toroslar'dan gelen bir akarsuyun kıyısında, MÖ 7. binyılda bir köy olarak kurulduğu belirtilmektedir.Höyük, Orta Anadolu'dan Akdeniz kıyılarına doğal bir geçiş olan Gülek Boğazı çıkışında, Antik Kilikya ovasında yer almaktadır. Diğer yandan Gülek Boğazı çıkışından Amik Ovası yoluyla Kuzey Suriye'ye ulaşımın da kavşağındadır.

<span class="mw-page-title-main">Gökhüyük, Seydişehir</span>

Gökhüyük, Konya ilinin Seydişehir ilçesine bağlı bir mahalledir.

Kahin Tepe, Türkiye'nin Kastamonu ilinin Araç ilçesi sınırları içindeki Başköy yakınlarında yer alan 1. derece arkeolojik sit alanıdır. Yapılan tespitler ve buluntulara göre Kahin Tepe, en erken MÖ. 12.000-7.000 arasına tarihlenen Akeramik Neolitik Çağ ve III. II. binyıl arası Orta-Erken Tunç Çağı'nda yerleşim gördüğü düşünülmektedir.