İçeriğe atla

Gökdelen

Empire State Building, New York

Gökdelen, çok yüksek yapı anlamına gelmektedir, gemicilikte geminin uzun direğine verilen isimdir.

Bir gökdelen için en düşük yükseklik 305 metre (1000 fit) olarak kabul edilmektedir.

“Gökdelen” kelimesinin karşılığı olan İngilizce kelime skyscraper (gök kazıyan), 19. yüzyılın sonlarında, New York'taki halkın muazzam yapılara karşı olan korkusu sonucu ortaya çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletlerin'de, geleneksel olarak gökdelenlerin en düşük uzunluğu 153 metre (500 fit) olarak kabul edilmektedir.

Çelik, güçlendirilmiş betonlar, su pompaları ve asansörler gökdelenler için en önemli gelişmelere sebep olmuştur.

Gökdelenlerin ağırlık taşıyan sistemleri diğer yapılara göre büyük farklılıklar göstermektedir. 4 kata kadar yapılar sadece duvarlardan destek alabilirler, ancak gökdelenler çelik iskeletlerden destek almak zorunda olan geniş yapılardır. Duvarlar bu çelik iskeletlere perde gibi asılırlar-hatta mimaride bu çelik iskeletler tarafından desteklenen cam kaplamalı yüksek yapılara "giydirme cepheli" denir. Rüzgâr için ise özel durumlar göz önüne alınmaktadır.

Adlandırma

İngilizce ile Fransızcadaki adları «gök-kazıyan» anlamına gelir ve bu iki dilden diğer dillere büyük ölçüde olduğu gibi harfiyen çevrilmiştir.

Tarih

İlk gökdelen olarak Chicago'da 1884-1885'te inşa edilen on katlı “Home Insurance” binası kabul edilmektedir. Günümüz koşullarıyla ilk gökdelen ise New York'taki “Woolworth Building” dir.

Gökdelenler 19. yüzyılın sonlarında New York, Şikago ve Londra da, 1930'ların başından itibaren Güney Amerika (Sao Paulo, Buenos Aires) ve Asya (Şanghay, Hong Kong, Singapur)’da inşa edilmeye başlandı.

Dünya'nın en yüksek gökdelenleri (İlk 50)

SıraAdıÜlkeŞehirYapılış TarihiYükseklikKat Sayısı
1Burç Halife Birleşik Arap EmirlikleriDubai2009828m160
2Ebrac El BeytSuudi ArabistanMekke2012601 m120
3Taipei 101TayvanTaipei2004509 m101
4Şangay dünya Finans merkeziÇinŞangay2008492m101
5Uluslararası Ticaret MerkeziHong KongHong Kong2009483m118
6=Petronas İkiz Kuleleri 1MalezyaKuala Lumpur1998452m88
6=Petronas İkiz Kuleleri 2MalezyaKuala Lumpur1998452m88
8Nanjing Greenland Finans MerkeziÇinNanjing2003450m89
9Willis KulesiABDChicago1973442m108
10Guangzhou Batı KulesiÇinGuangzhou 2010440m108
11Trump Uluslararası Hotel ve KulesiABDChicago2009423 m96
12Jin Mao KulesiÇinŞangay1998421 m88
132 Uluslararası Finans MerkeziHong KongDubai2003416 m88
14CITIC PlazaÇinGuangzhou1997391 m80
15Shun Hing SquareÇinShenzhen 1996384 m69
16Empire State BinasıABDNew York1931381m102
17Central PlazaHong KongHong Kong1992374 m78
18Çin Bankası KulesiHong KongHong Kong1990367m72
19Bank of America KulesiABDNew York2008366 m54
20Almas KulesiBirleşik Arap EmirlikleriDubai2009363 m68
21Emirates Office KulesiBirleşik Arap EmirlikleriDubai2000355 m54
21Tuntex Sky KulesiTayvanKaohsiung1997348 m85
22Aon MerkeziABDChicago1973346 m83
23The CenterHong KongHong Kong1998346 m73
24John Hancock MerkeziABDChicago1969344 m100
25Tianjin Dünya Finans MerkeziÇinTianjin2010 337 m76
26=Wenzhou Dünya Ticaret MerkeziÇinWenzhou2009333 m72
26=Rose KulesiBirleşik Arap EmirlikleriDubai2007333 m72
26=Shanghai Shimao Uluslararası PlazaÇinŞangay2006333 m60
29Minsheng Bank BinasıÇinVuhan2007331 m68
30Ryugyong HotelKuzey KorePyongyang2012330 m105
30=Çin Dünya Ticaret Merkezi Kulesi 3ÇinPekin2008330 m74
32The IndexBirleşik Arap EmirlikleriDubai2009328 m80
33Q1AvustralyaGold Coast2005323 m78
34Burj Al ArabBirleşik Arap EmirlikleriDubai1999321 m60
35=Chrysler BinasıABDNew York1930319 m77
35=Nina KulesiHong KongTsuen Wan2007319 m80
35=New York Times BinasıABDNew York2007319 m52
38HHHR KulesiBirleşik Arap EmirlikleriDubai2009317 m72
39Bank of America PlazaABDAtlanta1992312 m55
40Pearl River KulesiÇinGuangzhou2010310 m71
41=Sky TowerBirleşik Arap EmirlikleriAbu Dabi2009310 m74
41=U.S. Bank KulesiABDLos Angeles1989310 m73
43=Ocean HightsBirleşik Arap EmirlikleriDubai2010310 m84
43=Menara TelekomMalezyaKuala Lumpur2001310 m55
45Emirates KuleleriBirleşik Arap EmirlikleriDubai2000309 m56
46One Island EastHong KongHong Kong2008308 m70
47AT&T Şirket MerkeziABDChicago1989307 m60
48The Address Downtown DubaiBirleşik Arap EmirlikleriDubai2008306 m63
49JPMorgan Chase KulesiABDHouston1982305 m75
50Kuzeydoğu Asya Ticaret KulesiGüney Koreİnçeon2010305 m70

Ayrıca bakınız

  • Türkiye'nin Gökdelenleri
  • İstanbul'un Gökdelenleri

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Gökdelen ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Miraç</span> İslam inancında Muhammed tarafından gerçekleştirilmiş olan öte âlem yolculuğu

Miraç ; İslam dini anlatımlarında, Muhammed'in göğe yükselip, Allah ve öte âlemleri görüp geriye döndüğü rivayetlerine verilen isimdir. Rivayetler; Muhammed'in kalbinin temizlenmesi, Burak ve Cebrail eşliğinde Mescid-i Aksa'ya gidiş (isra), Burak'ı bağlayıp peygamberlere namaz kıldırma, muallak taşından göğe yükselme, Allah ile konuşmalar, gök katlarında diğer peygamberler ile diyaloglar, cennet ve cehennemi görme ve geri dönme gibi bölümlerden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Modern mimarlık</span>

Modern mimarlık, 19. yüzyıl'ın Eklektisist mimarlığına karşı çıkan özgün yaratma yanlısı tüm mimari akımların genel adıdır. Eklektisizmin geçmişten biçim aktarmaları yapan tutumuna karşıt olarak, tüm modern akımlar mimari biçimlerin çağa ve güncel koşullara göre oluştuğu görüşü doğrultusunda çalışmışlardır. Kabaca, Art Nouveau'nun ortadan kalkışından, 1910'dan sonra, 1970'lere dek gelişen tüm akımlar modern mimarlık kapsamı içinde değerlendirilebiler. Bunlar tasarım anlayışları açısından birbirlerinden çok farklı kutuplarda yer alsalar da temelde tarihten yararlanmayı yadsıyışlarıyla ortaklaşırlar. 1970'lerden bu yana modern mimarlık Postmodernizm karşısında sürekli gerileyerek, yerini tarihselci bir akıma terk etmektedir.

Chrysler Binası New York şehrinde yer alan Art deco tarzında bir gökdelendir. Manhattan'nın doğu tarafındaki Turtle Bay bölgesinde yer alan bina, 42. Cadde ile Lexington Caddesi'nin kesiştiği noktadan yükselmektedir. 319 metre yüksekliğe sahip olan gökdelen, açılışından 11 ay sonra tamamlanan Empire State Binası onu geçene kadar, dünyanın en yüksek binası unvanına sahipti. 1973'te Dünya Ticaret Merkezi'nin İnşaatsıyla New York'taki en yüksek üçüncü bina konumuna gelen Chrysler Binası, 11 Eylül saldırıları sırasında Dünya Ticaret Merkezi'nin yıkılmasının ardından yeniden şehrin en yüksek ikinci binası oldu. Aralık 2007'de Bank of America Kulesi'ne anteninin de eklenmesiyle 365,8 metreye yükseldiğinde, Chrysler, tekrar şehrin en yüksek üçüncü binası oldu. Yine 2007'de açılan New York Times Binası da Chrysler Binası ile aynı yüksekliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Petronas İkiz Kuleleri</span>

Petronas Kuleleri, Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da bulunan ikiz kuleler. 1998 ve 2004 arasında dünyanın en yüksek ikiz gökdeleni olan Petronas İkiz Kuleleri, Petronas Petrol Holdingin de yönetim binasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Empire State Binası</span> Manhattan, New Yorkta bir gökdelen

Empire State Building, New York'ta bir gökdelen. Bina, Manhattan, Fifth Avenue'de 33. ve 34. caddelerin arasında yer alır. Tam olarak adresi 350 Fifth Avenue, New York, N.Y. 10118 şeklindedir. 10118 aynı zamanda binanın posta kodudur. 1 Mayıs 1931 tarihinde, o güne kadar dünyanın en yüksek binası olan Chrysler Binası'nın bu unvanını elinden almıştır. Yapımı 1932 yılında bitmiştir. 1931 yılında inşa edilen binanın büroları büyük Bunalım yılları boyunca boş kalmıştır; bina vergi giderlerini manzara seyretmeye gelenlerden karşılayabilmiştir. Bina 102 katlı olup, 1576 merdiven basamağına sahiptir. Yüksekliği 381 m, anten ile beraber 443,2 m'dir. Dünya Ticaret Merkezi binasının 1972 tarihindeki açılışına kadar dünyanın en yüksek binası olarak kalmıştır. 11 Eylül 2001 tarihindeki terör saldırıları sonucu World Trade Center binaları yıkılınca New York'taki en yüksek bina olma unvanını geri kazanmıştır. 30 Nisan 2012'de One World Trade Center, Empire State Binası'ndan daha fazla bir yüksekliğe ulaşmış ve bina o günden beridir ABD'nin tamamlanmış en yüksek dördüncü gökdeleni konumuna gerilemiştir. Kışın bazı günler, alt katlarının hizasında yağmur yağarken en üst katına kar yağdığı görülmüştür.

Dünyanın en yüksek yapıları belirlenirken genellikle doğrudan tanım yapmak mümkünse de, dünyanın en yüksek binasını ya da kulesini belirlemek o kadar kolay olmamaktadır. Bunun nedenleri ya bina ve kule dendiği zaman tam olarak ne kastedildiğinin ya da bunların ölçümlerinin nasıl yapıldığının tartışmalı olmasıdır. Ulusal ve yerel prestij sorunları farklı insanların farklı cevapları kabul etmesine neden olmaktadır. Yani nesnel bir yaklaşım belirlemek oldukça zordur.

<span class="mw-page-title-main">John Hancock Merkezi</span>

John Hancock Merkezi Chicago, Illinois'de 875 N. Michigan Caddesi üzerinde 344 m yüksekliğinde gökdelen. Fazlur Khan tarafından tasarlanmış ve 1969 yılında tamamlanmıştır. Tamamlandığında New York dışındaki en yüksek gökdelen olma unvanını taşımakta idi.

<span class="mw-page-title-main">One Canada Square</span>

One Canada Square, Londra'da Canary Wharf 'daki gökdelendir.

<span class="mw-page-title-main">U.S. Bank Kulesi</span> Los Angeles, ABDde bir gökdelen

U.S. Bank Kulesi,, Los Angeles'ta yer alan gökdelendir. 73 kattan oluşan gökdelen 310 metre yüksekliğiyle dünya sıralamasında 21.sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">Bank of America Kulesi (New York)</span>

Bank of America Kulesi, Manhattan’ın ortasındaki Midtown bölgesinde ve Bryant Park’ın hemen karşısında yer almaktadır.

Amerikan Ticaret Merkezi, Philadelphia, Pennsylvania'da inşaat için onaylanan ancak 2008 küresel ekonomi krizi nedeniyle iptal edilen süper yüksek bir gökdelendi. Bu proje yerine 2018 yılında tamamlanan Comcast Teknoloji Merkezi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gökdelen Müzesi</span>

Gökdelen Müzesi ABD'nin New York şehrinde yer alan ve türünde açıldığı 1 Mayıs 1997 tarihinden beri tek örneği olan müzedir. İsminden de anlaşılacağı gibi müzede gökdelenler tasarım odakları, teknoloji ürünleri, inşaatın getirdiği yenilikler, emlak alanında yatırım olarak görülmeleri, iş ve ofis mekanları gibi farklı kategorilerde sergilenirler.

<span class="mw-page-title-main">Kahramanlar İş Merkezi</span> Ankarada bir yapı

Kahramanlar İş Merkezi, Türkiye'nin başkenti Ankara'nın Meşrutiyet mahallesinde yer alan 76 metre yüksekliğinde 24 katlı bir gökdelen. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde inşa edilmiş ilk gökdelen olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Flatiron Binası</span> New York, Manhattandaki tarihi üçgensel iş merkezi gökdeleni

Flatiron Binası, Amerika Birleşik Devletleri'nde New York Manhattan'da yer almaktadır ve yapıldığı tarihte büyük bir çığır açıcı gökdelen olarak kabul edilir. 1902 yılında tamamlanmasının ardından, 14 ncü sokağın kuzeyinde bulunan şehrin en yüksek yapılarından birisi oldu. Bina Broadway ile doğu 22 ve 23 ncü sokakların birleştiği alanda, üçgen bir yapıdır. Ütü'ye benzediği için, İngilizcede bu anlama gelen Flatiron olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">10 Holloway Circus</span>

10 Holloway Circus Birleşik Krallık, Birmingham şehrinde kısmen lüks özel ikametgâh dairleri ve kısmen 5-yıldızlı lüks otel olma amaçlarıyla tasarlanıp yapılmış bir yüksek gökdelen tipli yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Woolworth Building</span> Manhattan, New Yorkta gökdelen

Woolworth Building, ABD'nin New York kentinde yer alan bir gökdelendir. Bina Broadway Caddesi üzerinde yer almaktadır. Bina 1910-1913 yılları arasında F. W. Woolworth Company'nin genel merkezi olarak inşa edilmiş olup şehrin en eski gökdelenlerinden biridir. Bina 241,4 metre yüksekliğinde ve 57 katlıdır. İnşa edildiğinde 1930 yılında 40 Wall Street'in tamamlanmasına kadar dünyanın en yüksek binası unvanına sahipti. Woolworth Building, 1966 yılında Ulusal Tarihi Eserler'e dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">MetLife Building</span>

MetLife Building, ABD'nin New York kentinde yer alan bir gökdelendir. Bina 246 metre yüksekliğinde ve 59 katlıdır. İnşa edildiğinde uçuş şirketi Pan Am'in merkezine ev sahipliği yapması nedeniyle adı Pan Am Building olup 1981 yılında sigorta şirketi Metlife tarafından satın alınmasıyla günümüzdeki adını almıştır.

Letonya Bilimler Akademisi, Letonya'daki en üst bilimler akademisi kuruluşu. Letonya SSC Bilimler Akademisi adıyla 1946'da kurulan akademi, başkent Riga'da bulunmaktadır. Mevcut başkanı Ojārs Spārītis'tir.

<span class="mw-page-title-main">Dünyanın en yüksek binaları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, dünyanın en yüksek binaları listesidir. Liste, en az 350 metre yüksekliğinde ve sürekli olarak yaşanılabilen yapıları kapsamakta olup kule gibi bina dışı yapılar kapsam dışındadır.

<span class="mw-page-title-main">Çok katlı bina</span>

Çok katlı bir bina, düşük katlı binanın aksine yüksek bir binadır ve yetki alanına bağlı olarak yükseklik açısından farklı olarak tanımlanır. Apartman, ev, konut, konak, rezidans, ofis binası veya otel, perakende veya çok amaçlı işlevler olarak kullanılır. Yüksek katlı binalar aynı zamanda Kule blokları olarak da bilinir ve "çok daireli birim" anlamına gelen "MDU" olarak adlandırılabilir. Çok yüksek bir yüksek bina gökdelen olarak adlandırılır. Emporis Standards yüksek katlı yapıyı "35-100 metre boyunda çok katlı bir yapı veya 12-39 katlı yüksekliği bilinmeyen bir bina olarak tanımlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.