İçeriğe atla

Gök kutbu

Gök kutupları, gök küre üzerinde yer alan noktalardır. Dönme ekseni üzerinde yer almaları nedeniyle, bu noktaların gökyüzündeki (uzak yıldızlara göre) yeri Dünya'nın kendi çevresinde dönmesiyle değişmez. Bu özelliğe sahip biri kuzey yarımküreden, diğeri güney yarımküreden görülen iki nokta vardır. Ekvatorda her iki nokta da ufukta gözükür.

Kuzey yarımkürede gök kutbu civarında parlak bir yıldız (1,97 kadir) olan Kutup Yıldızı yer alır, bu nedenle yaklaşık yerini kestirmek kolaydır. Güney yarımkürede böyle bir yıldız yoktur, ancak güney yarımküredeki Güney Haçı takımyıldızı, güney kutup noktasının bulunmasında kullanılabilir.

Kutup noktalarının yeri Dünya'nın dönme eksenin değişmesi sonucu değişir. Bu değişim Dünya'nın nokta bir kütle olmaması nedeniyle net bir tork hissetmesiyle, Ay ve Jüpiter gibi Güneş dışındaki kütlelerin Dünya'nın yörüngesinde oynamalar yapması sonucu ortaya çıkar.

Ayrıca bakınız

  • Dünya'nın hareketi

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tutulum</span>

Tutulum, ekliptik veya tutulum düzlemi ya da ekliptik düzlem, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörünge düzlemidir. Dünya'da bulunan bir gözlemcinin bakış açısından, Güneş'in bir yıl boyunca gök küre etrafındaki hareketi, yıldızların arka planına karşı ekliptik boyunca bir yol izler. Ekliptik önemli bir referans düzlemidir ve ekliptik koordinat sisteminin temelidir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya</span> Güneş Sisteminde Güneşe en yakın üçüncü gezegen

Dünya veya Yerküre, Güneş Sistemi'nde Güneş'e en yakın üçüncü gezegen olup şu an için üzerinde yaşam ve sıvı su barındırdığı kesin olarak bilinen tek astronomik cisimdir. Radyometrik tarihleme ve diğer kanıtlara göre 4,55 milyar yıldan fazla bir süre önce oluşmuştur. Dünya'nın yer çekimi, uzaydaki diğer nesnelerle, özellikle Güneş'le ve tek doğal uydusu Ay'la etkileşime girer. Dünya'nın Güneş'in etrafındaki yörüngesi, 365,256 güneş günü, yani bir yıldız yılı sürer. Bu süre içerisinde Dünya, kendi ekseni etrafında 366,265 kez döner.

<span class="mw-page-title-main">Devinme</span> Milankoviç değişkeni

Devinme, Dünya ekseninin 26.000 yılda bir tamamladığı 360 derecelik dönüşe verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Harita projeksiyonu</span>

Harita projeksiyonu, 3 boyutlu yeryüzünün matematiksel transformasyon ile iki boyutlu düzlemde temsil edilmesi işlemine denir. Harita projeksiyonunun yeryüzünün şeklini nasıl değiştirdiğini anlamanın kolay bir yolu merkezinde bir ışık kaynağı bulunduğu varsayılan yeryüzünün projeksiyon yüzeyi denen bir yüzeye iz düşürülmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Enlem</span> (Paralel)

Enlem, Ekvator'un kuzeyindeki veya güneyindeki herhangi bir noktanın Ekvator'a olan açısal mesafesi. Enlemler, kuzey ve güney enlemleri olmak üzere ikiye ayrılırlar; derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilirler. Dünya üzerindeki aynı enleme sahip noktaların birleşmesi ile oluşan varsayımsal çemberlere ise paralel denir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey</span> dört ana yönden biri

Kuzey, dört ana yönden biri. Kuzey kutbunu işaret eder.

<span class="mw-page-title-main">Crux (takımyıldız)</span> Güney Yarım küreden görülebilen takımyıldız

Crux ya da Güneyhaçı takımyıldızı, 88 modern takımyıldızın en küçüğü fakat aynı zamanda en ünlü ve göze çarpanlarından biridir. Üç tarafı Erboğa ile çevrilidir, güneyinde ise küçük takımyıldız Sinek yer alır. Samanyolu'nun görünür bandının güney ucunda yer alır. Latince adı olan Crux, Türkçede "haç" anlamına gelir. Dört ana yıldızının her biri +2,8'den daha parlak bir görünür görsel büyüklüğe sahip olduğundan en kolay ayırt edilen takımyıldızlar arasındadır. Güney Yarımküre'nin birçok halkları arasında yüksek bir kültürel öneme sahiptir. Parlaklığı ve belirgin şekli nedeniyle, Avustralya, Brezilya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerin bayraklarında sıkça tasvir edilir. Bu ülkeler, takımyıldızı coğrafi güney konumlarının bir sembolü olarak kullanırlar.

Kutup aşağıdaki anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Aydınlanma çemberi</span> Dünyanın gece ve gündüz kısmını ayıran çember şeklindeki hat

Aydınlanma çemberi, dünyanın karanlık yarısı ile aydınlık yarısını birbirinden ayıran çember şeklindeki hat.

Kutuplar, Dünya'nın en kuzey ve en güney noktalarıdır. Bu noktalar coğrafya, haritacılık, manyetizma ve kutup yıldızı açısından farklı tanımlanır. Ancak aradaki farklar küçüktür.

<span class="mw-page-title-main">Günlük hareket</span> Gezegenin dönüşü nedeniyle gök cisimlerinin Dünya etrafındaki görünür hareketi

Günlük hareket, bir gün boyunca gök cisimlerinin Dünya etrafındaki veya daha doğrusu iki gök kutbu etrafındaki görünür hareketini ifade eden astronomi terimidir. Tüm yıldızlar, günde bir kez göksel kuzey kutbu etrafında saat yönünün tersinde eş merkezli daireler çizerken, güney yarımküredeki yıldızlar da göksel güney kutbu etrafında saat yönünde benzer bir hareket gösterir. Bu hareket Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden kaynaklanır, bu nedenle neredeyse her yıldız, genellikle yıldız izi fotoğrafçılığında tasvir edilen ve günlük çember olarak adlandırılan bir dairesel yay yolu boyunca hareket eder gibi görünür.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey yarımküre</span> Dünyanın ekvatorun kuzeyinde kalan yarısı

Kuzey yarımküre, Dünya'yı ekvator hizasından bölen hayalî bir düzlemin üstünde (kuzeyde) kalan yarısıdır. 0° paraleli ile 90° kuzey paraleli arasında yer alır. Güneyde kalan kısma ise güney yarımküre denir. Dünya'nın kuzey yarımküresi, birçok ülkeyi ve dünya nüfusunun yaklaşık %90'ını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gerçek kuzey</span>

Gerçek kuzey veya coğrafi kuzey, Dünya üzerindeki herhangi bir noktaya göre coğrafi Kuzey Kutbu'nun istikameti.

<span class="mw-page-title-main">Dönme</span>

Dönme ya da dönüş; bir merkeze bağlı olarak dairesel hareket yapan cisimlerin hareketine denir. Üç boyutlu cisimler her zaman hayali bir dönüş eksen çizgisi etrafında döner. Eğer bu eksen cismin gövdesinden ve kütle merkezinden geçerse, cismin kendi etrafında döndüğü söylenir. Bir dış noktaya göre merkez seçilirse bu harekete dönüş veya orbital dönüş denir ve genellikle yerçekimi tarafından oluşturulur.

<span class="mw-page-title-main">Gökküre</span>

Gökküre, Gökbilim ve seyrüseferde, Dünya'yla eşmerkezli ve eşeksenli, devasa çaplı varsayımsal bir küredir. Gökyüzündeki tüm cisimlerin iç yüzeyinde yer aldığı bir küre şeklinde düşünülebilir. Gök ekvatoru yer ekvatoruyla, gök kutupları da yerin kutup noktalarıyla aynı doğrultuda çakışıktır. Gökküre yansıtması gökcisimlerinin konumlarının belirlenmesi için çok pratik bir yöntemdir.

Gökyüzü koordinat sistemi, gökyüzü konum haritası için kullanılan koordinat sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">90. batı meridyeni</span>

90° Batı meridyeni, Greenwich'te yer alan başlangıç meridyeninin batısında bulunan boylamdır. Kuzey Kutbu'ndan başlar ve Kuzey Okyanusu'nu, Asya'nın en doğu noktalarını, Pasifik Okyanusu'nu, Güney Okyanusu'nu ve Antarktika'yı geçerek Güney Kutbu'nda sonlanır.

<span class="mw-page-title-main">Devinim yılı</span>

Devinim Yılı, Kusursuz Yıl veya Büyük Yıl; NASA tarafından yapılan tanıma göre, 'Ekinoksun bir döngüsünün, ekliptik üzerinde tamamladığı (tahmini) 25800 Dünya Yıllık zaman Periyodudur' ve ayrıca Platon Yılı olarak da tanımlanmaktadır. Kaç dünya yılı olduğu, kaynaklara göre değişkenlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Dairesel yıldız</span>

Bir dairesel kutup yıldızı, Dünya üzerindeki belirli bir enlemden bakıldığında, göksel kutuplardan birine belirgin yakınlığı nedeniyle asla ufkun altına düşmeyen bir yıldızdır. Bu nedenle, dairesel yıldızlar, yılın her gecesi tüm gece boyunca söz konusu konumdan en yakın direğe doğru görülebilir.