Gökçen Kaynatan

Gökçen Kaynatan (d. 20 Mayıs 1939), Gökçen Kaynatan ve Arkadaşları Show Orkestrası'nın şefi olan Türk gitarist, besteci, multi-enstrümantalist, televizyon sunucusu^[1], iç mimar, endüstriyel tasarımcı, sekiz ayrı meslekte bilirkişi ve Kültür Bakanlığı’na kayıtlı bir ressamdır. Grubuyla Türkiye'nin dört bir yanında tanınmıştır. 2018'de 45. Altın Kelebek Onur Ödülünü kazanmıştır.

Türk Elektronik ve Psikedelik müzik türlerinin önderlerindendir. 1958'de "Gökçen Kaynatan ve Arkadaşları Show Orkestrası"nı kurmuştur. Cem Karaca, Özdemir Erdoğan, Sadık Bütünley, Kerim Çaplı ve Mesut Aytunca gibi birçok tanınmış müzisyene grubunda öğretmenlik yapmıştır.^[2][3]

Hala restorasyon çalışmalarında yer almaktadır ve Kadıköy'de elektronik müzik aletleriyle dolu bir stüdyosu vardır.

Gökçen Kaynatan, 1939 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, Şaban Kaynatan adlı bir kaynakçıydı ve ut çalardı. Bir ablası birde abisi vardı. Fıstıkağacı Ortaokulunda okudu.

Ailesi müzikle ilgili kişilerdi. Gökçen, müziğe 5-6 yaşlarındayken ablasının aldığı piyano derslerini kapı aralığından dinleyip onlar gidince gizlice çalarak başladı. Bir gün piyano çalmaya dalmışken hoca odaya girmiş ve "Sen bunu böyle çalmayı nereden öğrendin?" diye sormuştu. Gökçen kapıdan dinleyip yaptığını söyleyince öğretmen onun annesine; "Siz kıza ders aldıracağınıza bu çocuğa aldırın, çok yetenekli" demiştir.

İlk gitarı abisinin o ortaokul çağındayken aldığı çok eski Hawai tipi bir gitardı. Kendisi ona perdeler ekledi ve akordunu ayarlattı. Ortaokuldan sonra iki sene Tophane Sanat Okulu Elektrik Motor bölümünde okudu. Ardından kaydını Haydarpaşa Lisesine aldırarak oradan mezun oldu.

Haydarpaşa Meslek Lisesi'nden her çıkışında Kadıköy rıhtımındaki kordon otelde akşamları arkadaşıyla Adnan Menderes'in ona Amerika'dan hediye olarak getirdiği gitarı çalan Metin Bulut, gitarını lobideki sahnede bırakır, Kaynatan ise her gün geçerken o gitarı seyrederdi.

Lisedeyken kendini Carcassi metodu ve benzeri yan bilgilerle geliştirdi. Gündüzleri okulda talebe, akşamları Pınar Dershanesinde öğrencilerine gitar dersi veriren bir öğretmendi.^[4] Bu arada Karakediler Vokal Gurubu, Erkin Koray, Somer Soyata Deniz Harp Okulu Orkestrası’nda görev aldı.^[5]

Daha sonra İstanbul’da Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu (TGSYO)’nda İç Mimari-Endüstriyel Tasarım bölümünde okudu. 1969 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinden mezun oldu.

Gökçen Kaynatan'ın kendi sözleriyle; "Kendi orkestramı kurmak en büyük idealimdi." ^[6]

Gitar talebeleri Erol Bilem, Mesut Aytunca ve bateride Erdoğan Altuğ gibi 4-5 kişiyle bir orkestra kurdu.^[7]

Atatürk ve Kaynatan Soyadı

Babası Kadıköy'de Kaynakçı Şaban olarak tanınan çok iyi bir kaynak ustasıydı. Bir gün su borusuna kaynak yaparken biri "Kolay gelsin usta" diye seslenmiş, kendiside "Eyvallah" diyerek işine devam etmiş ve işi bitirip gözlüklerini çıkarttıktan sonra karşısındakinin Mustafa Kemal Atatürk olduğunun farkına varmıştı.

Atatürk, "Usta, seni izleyip kolay gelsin dedim, sen şalamanı oynatmadan eyvallah dedin. Nakış örer gibi kaynağını bitirip aletlerini kapattıktan sonra baktın" diyerek "adın ne?" diye sormuş, "Şaban, paşam." cevabını almıştı. "Soyadı aldın mı?" diye sorulup almadığı cevabını alınca "O zaman senin soyadın Kaynatan olsun" demişti.^[8][9]

Elektroniğe Merakı

Döneminde elektronik cihazlara ulaşım çok zordu. Bu sebeple küçük Gökçen'inde bu tür şeylere çok merakı vardı. Ortaokulda frekansları öğrenmek tutkusuydu. Yaptığı detantör parazit yayınlayıcıyı bisikletinin üzerine koyar ve geçtiği yerlerdeki radyoların parazitlenmesiyle kendini eğlendirirdi.

Babasının bir mobilyacısı vardı. Kendiside bir endüstriyel tasarımcı olduğu için ek olarak radyo tamircisi Necdet Altınçizme ile birlikte kolayca istediği aletleri tedarik edebiliyordu. Kendinin ve öğrencisi Mesut'un gitarını ve 8 kanallı (4 girdi, 2 Efekt, Pikap, Teyp) kolay taşınır amplifikatörünü daha pre amplifikatör olmadığı zamanlar fark etmeden üretti. Aleti ilk icat edenlerden olduğunu ve o zamanlarda böyle bir icadın dünyada bulunmadığını Hollanda'lı röportajcılardan öğrenen Kaynatan, "Zamanında aklımız olsaydı patentini alırdık" demiştir.^[10]

Öğrenim Tekniği

Öğrenim kabiliyeti ve hafızasını bir tanıdığı olan Ertuğrul abisinin önerisiyle uyguladığı uyurken ezberleme tekniğine borçludur. Bir müziği çok iyi bir şekilde ezberlemek isterse uyumadan önce pikapına plağı koyar, kulaklığını takar ve gece boyu çaldırtırdı. Bütün konserlerinde verdiği müzikleri şuuraltı öğrenir, 2. parçadan itibaren gözlerini kapar, ve ezberinden çalmaya başlardı. Tek dezavantajı herhangi biri yanlış çalarsa uyanması ve onunda yanlış bir ses yapması ya da ona kızması ile sonuçlanmasıydı. Bu, "sıfır hatasız" olan elektronik müziğe yönelmesindeki en büyük sebeplerden biriydi.

Mesut Aytunca

Hem önceden gitar öğrencisi olan hemde orkestraya katılan Mesut Aytunca, Kaynatan'ın en yakınlarından biriydi. "Doktor olduğum zaman orkestradaki yerimi bırakmam. Hayatımda en sevdiğim dostluğu, arkadaşlığı ve çalışma güzelliğini burada tanıdım" demiştir.^[11] Daha sonradan hiç kimseye haber vermeden orkestradan ayrılıp Silüetler adlı müzik grubunu kuran Aytunca, bir keresinde makyajlı bir şekilde orkestrayı izlemeye gelmiş ve gösteri sonu kulise uğramadan çıkıp gitmiştir.

45. Altın Kelebek Ödülleri - Onur Ödülü^[12][13]

Gökçen Kaynatan ve Arkadaşları

• If I Had a Hammer / The Savage (1963 - Solist: Sadık Bütünley)
• Fırtına / Moda (1966 - Bateri: Kerim Çaplı)

Solo

• Pencerenin Perdesin / Beyoğlunda Gezersin (1973)
• Sihirbaz / Evren (Ve Tanrı Dünyayı Yarattı) (1973)

• Gökçen Kaynatan (Albüm) (2017)
• Cehennem (Albüm) (2019)

• Yaptığı her müziğin altında yaşantısından parçalar barındırmaktadır. Moda, İstanbul'un Moda semtindeki eski yaşantısı ve şuanki kirlenme ile eskiye özlemini, Cehennem albümündeki Anjiyo parçası ise Hacettepe'deki göz ameliyatı sırasında çekilen anjiyo grafiği sırasında bayıltılıp, bağlanmayı reddetmesi üzerine olan olaylar ve bunları eve dönünce tek tek frekansa dökmesi ile ortaya çıkmıştır.^[14]
• Kaynatan, müziklerini yapmadan önce hepsinin birer resmini çizerdi. Caddebostan Kültür Merkezinde bu resimlerle sergi açmıştır.^[15]
• Yaptığı müzikleri genelde arşivlerinde bekletir. Örneğin; Gökçen Kaynatan albümündeki tüm müzikler 1968 ile 1982 arası yapılmıştır.^[16]
• 80'li senelerde TRT'de "Yıldız Yağmuru" adlı programda ünlü Türk sanatçıları karşıladı.^[17]

• Facebook'ta Gökçen Kaynatan'ın Hesabı
• Gökçen Kaynatan'ın Onbironsekiz ile Röportajı
• TRT Müzik'de Mahzar Alanson ile | 23. Bölüm'de Gökçen Kaynatan Röportajı
• Discogs'ta Gökçen Kaynatan Diskografisi