İçeriğe atla

Gökçen Efe

Gökçen Hüseyin Efe (d. 1891, Ödemiş – ö. 12 Kasım 1919, Ödemiş), Milli Mücadele kahramanı. Tam adı Gökçen Hüseyin Efe'dir.

Uzun süre Çakıcı Mehmet Efe'nin kızanlığını yapmıştır. Aynı zamanda Çakıcı Mehmet Efe'nin akrabasıdır. İzmir'in Tire ilçesine bağlı Gökçen kasabası adını bu efeden alır. Gökçen Efe uzun süre bu kasabada yaşamış ve Milli Mücadele döneminde bu bölgede Yunanlara karşı girdiği mücadeleler sonucu bölge halkının büyük sevgisini kazanmıştır. Bu mücadeleler sırasında, 12 Kasım 1919'da işgal güçleri ile girdiği çatışmada Ödemiş'te bağlı Kaymakçı / Kurucuova yakınlarında ölmüştür.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Efe</span> Kurtuluş Savaşında yarı askeri örgüt lideri

Efe, tarihte Batı Anadolu'da özellikle Aydın, Denizli, Muğla ve Isparta illeri ve Ödemiş ilçesinde yaşamış, silahlı ve mevcut düzene değişik nedenlerle başkaldırmış olan kişilerin (Zeybekler) liderlerine verilen isimdir. Bir Efe, Zeybek gruplarının başıdır. Zeybekler arasında kahramanlık yapmış cesur ve mert kişiler arasından efe seçilir. Zeybekler, efenin emriyle kızanları yetiştirirler. Zeybeklerden eğitim gören, silahlı onur adamlardan oluşan genç kişilere, kızan denir. Belirli bir zaman kızan olarak zeybeklerden eğitim gördükten sonra zeybek sınıfına alınırlar.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Saracoğlu</span> 5. Türkiye başbakanı

Mehmet Şükrü Saracoğlu, Türk iktisatçı ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin 5. başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yörük Ali Efe</span> Kuvâ-yi Milliye önderi

Yörük Ali Efe veya Ali Efe Yörük, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 16 Haziran 1919'da Malgaç Baskını ile düşmana ilk darbeyi vurmak suretiyle Aydın yöresinde düşman kuvvetlerinin ilerlemesini durdurmuş olan efe.

<span class="mw-page-title-main">Refet Bele</span> Türk asker ve siyasetçi

İbrahim Refet Bele, Türk asker ve siyasetçi. Kurtuluş Savaşı'na katılan ilk beş generalden birisidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında İçişleri Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı görevlerinde bulunmuştur.

Çakırcalı Mehmet Efe, İzmir'in Ödemiş ilçesine bağlı Türkönü köyünde doğmuş, Ege'deki efelik kültürünün en ünlü simalarından biridir. Çakırcalı Mehmet Efe'nin Hacı Mustafa tarafından öldürüldüğüne ve bir çatışma esnasında serseri kurşuna kurban gittiğine yönelik söylentiler bulunmaktadır. Belirtildiğine göre, zaptiyelerle başlayan müsademede öldürülmüştür. Kızanları başını keserek tanınmasını engellemişlerdir. Cesedi ilk karısı Iraz (Raziye) Hanım tarafından tanınmıştır. Başsız cesedi Nazilli'de gömülmüştür. 1948 senesinde en küçük kızı Hatice Akkaş tarafından Nazilli'den alınarak dedelerinin vakfı olan Ödemiş Kayaköy mezarlığına defnedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Demirci Mehmet Efe</span> Kuvâ-yi Milliye önderi

Demirci Mehmet Efe, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Kuvâ-yi Milliye önderi.

Türk Kurtuluş Savaşı boyunca Anadolu’nun çeşitli yerlerinde birçok ayaklanmalar çıkmıştır. Bu ayaklanmaların bir bölümü, Anadolu topraklarının bir bölümü üzerinde yeni bir devlet kurmayı amaçlayan, diğer bölümü ise, saltanat ve hilâfete geleneksel ve dinsel bakımdan bağlı olanlarca çıkarılmış isyan hareketleridir. Hıyanet, kin ve taassubun yarattığı isyanların amacı; millî hareketi boğmaktır. Atatürk, öncelikle iç isyanların bastırılmasına, ülkede iç güvenliğin sağlanmasına son derece önem vermiştir. Bir yandan vatana ihanet yasası çıkarılırken, öbür yandan da iç isyanları bastırmada kullanılmak üzere Seyyar Jandarma Müfrezeleri kurulmuştur. Ayaklanmalar Millî Mücadele’nin neticelenmesini geciktirmiştir.

Demirci Mehmet Efe Ayaklanması, Yunan kuvvetlerinin Bursa-Uşak-Sarayköy hattına kısa sürede ulaşabilmeleri, düzenli ordunun yetersizliğine bağlanmaktadır. Ankara Hükûmeti, 9 Kasım 1920 tarihinde aldığı bir kararla Batı Cephesi'nin ikiye ayrılmasına karar vermişti. Bu karar aynı zamanda milli kuvvetlerin de bu ordu bünyesinde yer almasını öngörmekteydi. Bu karar gereği olarak Güney Cephesi komutanı Albay Refet Bey, Demirci Mehmet Efe'den, 300 adamından kurulacak bir süvari alayının komutanı olarak düzenli orduya katılmasını istedi. Demirci Mehmet Efe'nin savaşabilecek durumdaki diğer adamları düzenli orduya ihtiyat birlikleri olarak katılacaklar, savaşamayacak durumda olanlarla suç işlemiş olanlar terhis edilecekti.

Konya Ayaklanması, Anadolu'da Millî Mücadele'ye karşı gelişen ayaklanmalardan biridir. Diğer ayaklanmalar gibi kısa sürede bastırılmıştır. Ayaklanmayı yöneten Delibaş Mehmet'in adından dolayı Delibaş Ayaklanması olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Eyüpspor</span> Türk spor kulübü

Eyüpspor Kulübü, 1919 yılında Eyüpsultan'da kurulan ve Süper Lig'de mücadele eden Türk spor kulübüdür. Kulüp, Eyüp İdman Yurdu adıyla kurulmuştur. Takımın renkleri eflatun ve sarıdır. Futbol karşılaşmalarını 2.500 kişilik Eyüp Stadyumu'nda oynamaktadır. Seksenli yılların sonunda bir ara Emlakbank Eyüpspor adı altında da mücadele etmiştir.

İrâde-i Milliye İtilaf Devletleri’nin işgallerine karşı 1919'da Anadolu’da başlayan Kurtuluş Hareketi'nin ilk yayın organı olarak Sivas'ta çıkarılan gazetedir.

Balıkesir Kongresi, 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi'nden TBMM'nin kurulduğu 23 Nisan 1920 tarihine kadar geçen süreye "Kongreler Dönemi" denilir. Bu süre içindeki 30 dolayında kongrenin "beşi", 1919 ve 1920 yıllarında toplanan Balıkesir kongreleridir. Bunlardan 1, 4 ve 5. kongreye Karesi (Balıkesir) Mebusu (Milletvekili) Mehmet Vehbi Bolak, 2 ve 3. kongreye, harekete sonradan katılan Balıkesir eski Mutasarrıfı Hacim Muhittin Çarıklı başkanlık etmiştir. Bu kongreler, 15 Mayıs 1919'daki İzmir işgalinin hemen ertesi günlerinde Balıkesirliler'in Mehmet Vehbi Bolak önderliğinde kurdukları direniş teşkilatıyla başlattıkları hareketlerin birer parçasıdır. İçlerinde, sadece üç asker vardır: Miralay (Albay) Kazım Özalp, Askeri Kaymakam (Yarbay) Ali Çetinkaya ve Yüzbaşı Kemal Balıkesir. Balıkesir hareketi Millî Mücadele'nin başarıya ulaşmasında önemli rol oynamış; İzmir'den Anadolu içlerine yürümek isteyen Yunan kuvvetlerini engelleyerek, Millî Ordu'nun hazırlanması için Mustafa Kemal Paşa'ya, her saniyesi altın değerinde on üç ay kazandırmıştır.

<i>Hâkimiyet-i Milliye</i> 1920-1934 yılları arasında yayımlanan gazete

Hâkimiyet-i Milliye, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.

Edip Bey Kurtuluş Savaşı yıllarında İzmit'te Jandarma Yüzbaşı olarak görev yapan ve sonrasında Gazi Paşa'ya karşı girişilen suikast girişimi sonrası İstiklal Mahkemesi'nin kararıyla asılarak idam edilen Türk komitacı.

<span class="mw-page-title-main">Çete Ayşe</span> Türk ulusal kahraman

Çete Ayşe, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Aydın'ın Yunan işgalinden kurtulmasında rol almış kuvâ-yı millîyeci.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Palas (Nazilli)</span> eskiden otel olarak kullanılan, daha sonra müzeye dönüştürülen bir yapı

Ankara Palas Oteli, Aydın'ın Nazilli ilçesinde İstasyon Bulvarı üzerinde bulunan, 1923-1930 otel olarak inşa edilmiş tarihi yapıdır.

Balıkesir'in Kurtuluşu, Türk ordusunun Balıkesir'e girmesi ile 6 Eylül 1922 tarihinde, Balıkesir'in Yunan işgalinden kurtulması olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çarıksaraylı Hasan Hüseyin Efe</span>

Çarıksaraylı Hasan Hüseyin Efe, Türk Kurtuluş Savaşı'nda bir Kuvâ-yi Milliye lideridir.

Çiftlikli Çete Kübra Efe, Millî Mücadele yıllarında Aydın yöresinin kurtuluşu için mücadele etmiş kuvâ-yı millîyeci.

<span class="mw-page-title-main">Balkıcalı Hacı Hüseyinoğlu İbrahim Efe</span>

Ödemiş'te eşkıyalık yapan bir zeybekdir. Aslen Tavas ilçesinin Balkıca köyünden gelir ve Koçaroğlu Hasan Hüseyin çetesine mensuptur. 1917 yılında bölgede eşkıya takibatı sürerken, Jandarma Alay Komutanı Avni Bey eşkıyalığın bastırılmasında önemli aşamalar kaydetmiştir. Koçaroğlu Hasan Hüseyin çetesinden Hacı Hüseyinoğlu İbrahim ile Hüseyinoğlu Mustafa ve Nazilli'de meşhur olan Koca Ömeroğlu Ali, silahları ve cephaneleri ile birlikte 20 Mayıs 1917'de teslim olmuştur. Bu gelişme, Jandarma Alay Komutanı Avni Bey tarafından bir telgrafla bildirilmiştir.