İçeriğe atla

Géza Gárdonyi

Géza Gárdonyi
DoğumGéza Ziegler
3 Ağustos 1863(1863-08-03)
Agárdpuszta, Macaristan Krallığı, Avusturya İmparatorluğu
Ölüm30 Ekim 1922 (59 yaşında)
Eger, Macaristan
Meslekyazar, gazeteci
MilliyetMacar
VatandaşlıkMacaristan
Dönem1879–1922
KonuTarihi roman

Géza Gárdonyi (doğum adı: Géza Ziegler; 3 Ağustos 1863 - 30 Ekim 1922), Macar yazar ve gazeteci. Birçok türde kitap yazmış olmasına rağmen başarıyı tarihsel romanlarda bulmuş yazar, başlıca eserleri Egri csillagok (Hilal Ay'ının Tutulması) ve Slave of the Huns (Hunların Kölesi).

Hayatı

Gárdonyi Agárdpuszta (Avusturya-Macaristan) 'da doğmuştur, Batı Macaristan'daki soylu bir mülkte çalışan bir makinistin oğludur. Öğretmenlik kolejinden mezun oldu ve birkaç yıllığına öğretmen ve Katolik koro şefi olarak çalıştı. 1885'te Mária Molnár ile evlendi, ancak evlilikleri mutsuzdu ve 1892'de boşandılar.

Gárdonyi'nin yazarlık kariyeri, 1880 lerin ortalarında dergiler ve gazeteler için yazdığında başladı. İlk başarısı köy yaşamından kısa hikâyeler içeren ve hiciv niteliğinde olan "Göre Gábor" ki daha sonra bu eserini reddetmiştir. Aynı yüzyıl içerisinde, tarihi temalar hakkında yazılar yazma mücadelesine başladı ve iyi roman serileri çıkardı.

1897'de annesiyle birlikte Eger'e (bugünkü Kuzey Macaristan) taşındı ve ölene kadar orada yaşadı. Ayrıca oraya mezarının üstünde Csak a teste (TürkçeSadece Bedeni) yazılı yazıtıyla gömüldü. Yaşadığı ve eserlerinin çoğunu yazdığı evi şimdi bir müze olarak koruma altına alınmıştır.

Eserleri

  • Egri csillagok (Eger Yıldızları / Eclipse of the Crescent Moon)
  • A láthatatlan ember (Görünmez Adam / Slave of the Huns)
İlk 1946 yılında MEB tarafından, Ziya tuğral tercümesiyle Anlaşılmayan insan adı ile yayımlanmıştır, Tanrının kılıcı Atila adı ile Töre-Devlet Yayınları,Ankara, 1974'te; Tanrının kırbacı: Atila adı ile Demir Yayınları, İstanbul, 1974'te; daha sonra Hunların Arasında Kölelikten Kahramanlığa ISBN 9789759025175 ismiyle 2005'te Yurt Kitap yayınları tarafından; Tanrının KıIıcı Attila adıyla da Elips Kitap tarafından Türkiye'de yayımlandı
  • Isten rabjai (Tanrının Tutsakları)
  • A lámpás (Lamba)
  • A bor (Şarap)
  • Ida regénye (Ida'nın Romanı)
  • Hosszúhajú veszedelem (Uzun Saçlı Tehdit)
  • Az én falum (Köyüm)
  • Az égre néző lélek (Ruh, Gökyüzüne Bakıyor)
  • Állatmesék (Hayvan Öyküleri)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">James Joyce</span> İrlandalı yazar ve şair (1882-1941)

James Augustine Aloysius Joyce İrlandalı yazar, şair, öğretmen ve edebiyat eleştirmeni. Modernist avangart akıma katkıda bulunduğu için 20. yüzyılın en etkili ve önemli yazarlarından biri olarak kabul edilmektedir. Joyce'un Ulysses (1922) adlı romanı, Homeros'un Odisseia'indeki bölümlerinin, özellikle bilinç akışı olmak üzere çeşitli edebi tarzlarda paralelleştirildiği bir dönüm noktasıdır. Diğer bilinen eserleri kısa öykü derlemesi Dublinliler (1914) ile Sanatçının Gençlik Portresi (1916) ve Finneganın Vahı (1939) romanlarıdır. Diğer yazıları arasında üç şiir kitabı, bir oyun, mektuplar ve zaman zaman gazetecilik bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Turgut Uyar</span> Türk şair

Ahmet Turgut Uyar, Türk şair.

<span class="mw-page-title-main">J. D. Salinger</span> Amerikalı yazar (1919 – 2010)

Jerome David Salinger ya da J. D. Salinger,, 1951 tarihli Çavdar Tarlasında Çocuklar başlıklı romanıyla ve münzevi yaşam tarzıyla tanınan Amerikalı yazar. Yayımlanmış son eseri 1965 tarihlidir ve son röportajını da 1980'de vermiştir.

Erendiz Atasü, Türk yazar, akademisyen, edebiyat eleştirmeni

<span class="mw-page-title-main">Amin Maalouf</span> Lübnan doğumlu Fransız yazar

Amin Maalouf ya da Emin Maluf, kitaplarını Fransızca yazan Lübnanlı yazardır. 1976'dan beri Fransa'da yaşamaktadır. Yazar, 1993 yılında Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüştür. Kitapları 40'tan fazla dile çevrilmiş ve eserleri, Fransa'da ve çevrildiği birçok dilde geniş okur kitlesine ulaşmıştır.

Buket Uzuner, Türk yazar.

<span class="mw-page-title-main">J. G. Ballard</span>

James Graham Ballard Şanghay'da doğan İngiliz asıllı bilimkurgu yazarıdır. Bilimkurgu edebiyatta teknoloji tapınmacılığına karşı çıkan Yeni Dalga'nın seçkin temsilcilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Rıfat Ilgaz</span> Türk şair, romancı ve öykücü (1911–1993)

Rıfat Ilgaz tam adıyla Mehmet Rıfat Ilgaz, Türk şair, romancı ve öykü yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Tahir</span> Türk roman yazarı ve senarist (1910–1973)

Kemal Tahir, asıl adıyla İsmail Kemalettin Demir, Türk romancı, yazar, senarist.

<span class="mw-page-title-main">Yakup Kadri Karaosmanoğlu</span> Türk yazar, diplomat

Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk yazar ve diplomattır. Türk Dil Kurumunun kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Selim İleri</span> Türk yazar, senarist, eleştirmen

Ali Selim İleri, Türk yazar, senarist, eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">Patricia Highsmith</span>

Patricia Highsmith daha çok psikolojik gerilim romanlarıyla tanınan, kitapları 20'den fazla filme kaynaklık etmiş Amerikalı polisiye yazarı.

<span class="mw-page-title-main">James Fenimore Cooper</span> Amerikalı yazar (1789 – 1851)

James Fenimore Cooper -, Amerikalı yazardır. Erken 19. yüzyıl Amerikalı yazarıdır. Denizcilikle ilgili romanlar, tarih araştırmalar, siyasal ve sosyal eleştiri niteliği taşıyan romanlar yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Georges Simenon</span> Belçikalı yazar (1903 – 1989)

Georges Joseph Christian Simenon, Fransızca yazmış Belçikalı yazardır. Kahramanı dedektif Maigret olan polisiye romanlarıyla tanınır.

<i>Tanrıların Vatanı Anadolu</i>

Tanrıların Vatanı Anadolu, C. W. Ceram'ın 1955 yılında yazdığı popüler arkeoloji kitabıdır. Özgün adı Enge Schlucht und schwarzer Berg - Die Entdeckung des Hethiterreiches olan kitap İngilizce konuşulan ülkelerde The Secret of the Hittites adıyla yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Az Haşlanmış Çavuş</span>

Az Haşlanmış Çavuş, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez 15 Nisan 1944'te The Saturday Evening Post'ta yayınlanan öyküsü. Salinger, esere ilk olarak Bir Erin Ölümü ismini vermişti.

<i>Eğri Yıldızları</i>

Eğri Yıldızları Macar yazar Géza Gárdonyi'in ilk kez 1899'da tefrika edilen ve 1901 yılında kitap olarak yayımlanan çocuk romanıdır.

Nigâr Hanım ile Çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak 1923 yılında dünyaya gelen Yaşar Kemal, hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından; 1944 yılında ilk hikâyesi Pis Hikâye'yi yayımladı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan Bebek öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54'te bitirdi. Dört ciltten oluşan seri, otuz dokuz yılda tamamlandı. Teneke (1955), Dağın Öte Yüzü serisi, Üç Anadolu Efsanesi (1967), Binboğalar Efsanesi (1971), Yılanı Öldürseler (1976), Hüyükteki Nar Ağacı (1982) dahil olmak üzere yazarın birçok eseri, Çukurova'da geçmektedir. Ayrıca eserlerden sekizi tiyatro oyununa, on ikisi sinemaya ve ikisi baleye uyarlanmıştır. Yaşar Kemal'in ayrıca senaryosunu yazdığı filmleri de mevcuttur.

Hun hükümdarı Attila'nın popüler kültürde birçok tasviri vardır. Bu tasvirlerin çoğu onu ya büyük bir hükümdar ya da acımasız bir fatih olarak tasvir eder. Attila aynı zamanda Etzel ve Atli adları adı altında, her ikisinde de tamamen farklı kişiliklere sahip olarak pek çok Alman ve İskandinav destanında yer almıştır. Ani ölümü, çözülmemiş büyüleyici bir gizem olarak kalmaya devam ediyor.