İçeriğe atla

Fyodor Çeskonov

Fyodor Çeskonov
Kendi dilinde adıErzyanca: Фёдор Маркелович Чесновковонь
Rusça: Фёдор Маркелович Чесноков
DoğumFyodor Markelovich Cheskonov
7 Mayıs 1896(1896-05-07)
Pilkovo, Petrovsk ilçesi, Saratov Eyaleti, Rus İmparatorluğu
Ölüm25 Mayıs 1938 (42 yaşında)
Saransk, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti, SSCB
MeslekYazar
DilErzyanca
Vatandaşlık Sovyetler Birliği
EğitimKızıl Profesörlük Enstitüsü
TürEdebi eleştiri, nesir, oyun yazarlığı
Etkin yılları1922-1938

Fyodor Cheskonov (tam adı: Fyodor Markelovich Cheskonov, Erzyanca: Fyodor Markelovich Chesnovkovon, Rusça: Фёдор Маркелович Чесноков; 7 Mayıs 1896, Pilkovo, Saratov Eyaleti - 25 Mayıs 1938, Saransk) - Erzyan doğumlu Sovyet yazar, oyun yazarı, edebiyat eleştirmeni. I. Dünya Savaşı'na ve Rusya İç Savaşı'na katıldı. Mordovya edebiyatının kurucularından biriydi.[1][2][3]

Hayatı

Fyodor Markelovich Cheskonov 7 Mayıs 1896'da Rus İmparatorluğu'nun Saratov eyaleti, Petrovsk ilçesi Pilkovo köyünde köylü bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Köydeki yerel bir okuldan mezun oldu.

I. Dünya Savaşı'nda Rus İmparatorluk Ordusu'na katıldı ve Almanlara karşı savaştı ve Rus İç Savaşı sırasında Kızıl Ordu'ya katıldı ve Çarlık güçlerine karşı savaştı.

Savaşın sona ermesinden sonra, Cheskonov kendini Mordovya halkına komünizm öğretmeye ve modern Mordovya kültürünü inşa etmeye adadı. 1922'de Moskova'ya taşındı ve yüksek öğrenim gördü. 1924 yılında Cheskonov Kızıl Profesörler Enstitüsü Edebiyat Fakültesi'nden mezun oldu.

1932 yılına kadar Cheskonov, SSCB Halkları Merkezi (Tsentrizdat) Mordovya şubesinde editör olarak çalıştı.

Moskova'da yaşarken Cheskonov, tanınmış Mordovyalı akademisyenler A. Ryabov ve T. Danilov ile birlikte Mordovya dil okulları için ders kitapları hazırladı. Ayrıca "Yakstere teshte" gazetesinin editörü olarak çalıştı (Erzyanca: Якстере теште, Azerice: Qızıl ulduz). 1933'ten itibaren Saransk'taki Mordovya Kültürel Araştırma Enstitüsü Edebiyat Sektörü'nde kıdemli araştırmacı olarak çalıştı.

1934'te Tüm Sovyet Yazarları Birinci Birlik Kongresi'ne delege oldu. Burada Mordovya edebiyatı üzerine bir rapor sundu.

Fyodor Markelovich Cheskonov 1938'de tutuklandı ve idam edildi. 1956'da Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin 20. kurultayında alınan karar ile beraat etti.

Eserleri

Cheskonov ilk çalışmasını 1922'de yayınladı. Hikâyesi "Sire uchitel" (Erzyanca: Сыре учитель, Azerice: Qoca müəllim) SSCB'nin ilk yıllarında yaşayan bir köy öğretmeninin düşüncelerini anlatıyordu. Kısa süre sonra pek çok kısa öykü ve deneme kitabı yayınladı: "Veles yavovs" (Erzyanca: Велесь явовсь, Azerice: Kənd ayrıldı, 1926), "Liya kiyava" (Erzyanca: Лия киява, Azerice: Başqa bir yol, 1927), "Vasen tolt" (Erzyanca: Васень толт, Azerice: İlk atəşlər, 1932), "Seçilmiş hekayələr" (Rusça: Избранные рассказы) (1959), "Yeni çağın gurultusu" (Rusça: Гул нового времени, 1974) vb.

Hikâyeler, denemeler, seyahatnameler, oyunlar ve diğer edebi eserler yazdı.

Eserlerindeki kahramanlar işçi sınıfının temsilcileriydi ve ana temaları devrim, iç savaş, kolektivizasyon, sınıflar arası mücadele, komünist gücün kurulması, dini kalıntılara karşı mücadele ve kültürel devrimdi.

Cheskonov çalışmalarında arşiv belgelerinden ve gözlemlerinden yararlandı.

Fyodor Cheskonov, Mordovya edebiyatında drama türünün oluşumunda önemli bir rol oynamıştır.

1924 yılında E. Okin ve T. Vasilyev işbirliğiyle Moskova'da "Tsentrizdat" da yayınlandı. Bu koleksiyona "Erzyan pyesat" (Erzyanca: Эрзянь пьесат, Azerice: Erzyan pyesi), "Kavto kilyava" (Erzyanca: Кавто киява, Azerice: İki yol), "A mon kedenze palın" (Erzyanca: А мон кедензэ палынь, Azerice: Mən onun əlini öpdüm), "Roki tuvo" (Erzyanca: Роки туво, Azerice: Xoruldayan donuz), "Veluv" (Erzyanca: Велув, Azerice: Birgə), "Barşinan şkasto" (Erzyanca: Барщинань шкасто, Azerice: Biyar vaxtlarında), "Kaldorqaut taşto kaytne" (Erzyanca: Калдоргауть ташто кайтнэ, Azerice: Pisləşən köhnə həyat) dahildir. Bu çalışmalar devrim sonrası SSCB'yi tasvir ediyordu.

Drama türündeki oyunları zamanın güncel ve akut sorunlarını ve çatışmalarını ortaya çıkardı. Eserleri, önemli sosyal sorunların kapsamı, çatışmaların ciddiyeti ve derin psikoloji ile karakterize edildi. Ayrıca birçok çocuk kitabının da yazarıdır.

Cheskonov, Mordovya edebiyatının ve yaratıcı eleştirinin gelişiminde önemli bir rol oynadı. Cesareti, tarafsızlığı ve önemi "Avol ansyak kastano" (Erzyanca: Аволь ансяк кастано, Azerice: Yalnız böyüməklə deyil, 1931), "Mokşerzyan dramaturgiyadont" (Erzyanca: Мокшэрзянь драматургиядонть, Azerice: Mordoviya dramaturgiyası haqqında, 1934) ve "Erzyan folklordont" (Erzyanca: Эрзянь фольклордонть, Azerice: Erzyan folkloru haqqında, 1934) makalelerinde incelenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "К 120-летию со дня рождения Ф.М. Чеснокова" (Rusça). Мордовский республиканский объединенный краеведческий музей им. И.Д. Воронина. 10 Mayıs 2016. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019. [ölü link]
  2. ^ "Mordvin irodalom" (Macarca). ELTE BTK Magyar Nyelvtudományi és Finnugor Intézet. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019. 
  3. ^ "Чесноков Федор Маркелович" (Rusça). Библиотека Мордовской литературы. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

Erzyaca, Ural dil ailesinin Mordvin dillerine ait bir dildir. Dil, Mordovya başta olmak üzere Nijni Novgorod, Çuvaşistan, Ulyanovsk, Samara, Penza, Saratov, Orenburg, Tataristan, Başkurdistan ve Ermenistan, Estonya, Kazakistan gibi eski Sovyet ülkelerinde yaşayan diaspora olmak üzere 260,000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Erzyaca, diğer Mordvin dili olan Mokşaca ile yakından ilişkili olup fonetik, morfoloji ve kelime haznesi bakımından farklılıklar bulunmaktadır. Erzyaca, Rus Kiril alfabesi ile yazılmakta olup Mokşaca ve Rusça ile birlikte Mordovya'nın resmi dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk sovyet cumhuriyeti.

<span class="mw-page-title-main">Erzyanca Günü</span>

Erzyan dili günü, modern Erzyanların ulusal bayramıdır. Fin-Ugor dil ailesi Fin-İdil dil grubuna ait olan Mordovya dillerinden biri olan Erzyanca, Mokşanca ve Rusça ile birlikte Mordovya'nın üç resmi dilinden biridir. Erzyan'da konuşanların sayısı 517.575'tir. Yalnızca Rusya'da 440.000 kişinin Erzyanca'yı konuştuğu tahmin edilmektedir. Erzyanların yaklaşık %28'i Mordovya Cumhuriyeti'nde, geri kalanı ise eski SSCB topraklarında yaşamaktadır. Erzyan dili günü 1993 yılında Erzyan Dil Kurtuluş Vakfı (Saransk) tarafından kurulmuştur. Dil gününün bu güne ertelenmesinin nedeni, 16 Nisan'ın ilk Erzyan profesörü Anatoli Ryabov'un doğum günü olmasıydı. 2024 itibarıyla Erzyan dil günü, sadece Erzyanca'nın Rusça ve Mokşanca ile birlikte resmi dil olarak kullanıldığı Mordovya'da değil, Erzyan halkının karma bir şekilde yaşadığı Nijniy Novgorod, Samara, Moskova, Çelyabinsk ve Murmask bölgelerinde de kutlanmaktadır. Ayrıca, bu bayram geleneksel olarak yabancı ülkelerde kutlanmaktadır: Estonya ve Finlandiya. Moskova'daki etkinliğin organizatörleri Erzyan Weigel STK ve Sankt-Peterburg'da St.Petersburg ve Leningrad Oblastı'nda yaşayan Erzyanları birleştiren Ele organizasyonu olmuştur.

Anatoli Ryabov - Erzyan dilbilimci, öğretmen, halk figürü, profesör, Latin alfabesine dayanan Erzyan dilinin kurucusu.

Vasili Vladimirovich Gorbunov, ayrıca Purgine olarak da bilinir - Mordovyalı Sovyet yazar, edebiyat eleştirmeni ve eğitimci, Sovyet Yazarlar Birliği Üyesi (1953), filoloji doktoru (1970), profesör (1982).

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Ryabov</span>

Vladimir Pavlovich Ryabov - Rus yazarların ve şairlerin eserlerini Erzyanca'ya çeviren profesyonel bir çevirmen, Mordovyalı ilk agronomist.

Lyoşa Rav, asıl adı Aleksey Vladimiroviç Rogojin, Çuvaş kökenli Sovyet yazar, Sovyetler Birliği üyesi.

Pyotr Semyonovich Kirillov bir Erzyan yazarıydı.

İvan Kalinkin - Erzyan kökenli Sovyet şair ve yazar, SSCB Yazarlar Birliği üyesi, Rusya Federasyonu onurlu kültür işçisi (1995).

<span class="mw-page-title-main">Timofey Vasilyev</span>

Timofey Vasilyev - Mordovyalı (Erzyan) avukat, Mordovya modern yargı sisteminin kurucusu, siyasi kişilik. 1917 Ekim Devrimi'nin katılımcısı.

Dmitri Jeltov, parti işçisi.

Pyotr Gluhov (tam adı: Pyotr Semyanoviç Gluhov, Rusça: Серафим Емельянович Вечканов; 26 Aralık 1897, İrçe Çarmas, Buinsk ilçesi, Simbirsk Guberniyası, Rus İmparatorluğu - 7 Şubat 1979, Magnitogorsk, Çelyabinsk ili, RSFSC, SSCB - Mordovya'nın ilk gazetecilerinden Erzyan kökenli Sovyet yazar. Mordovyalı eğitimci Makar Yevseyev'in yeğenidir.

Dmitri Grebentsov, "Syatko" ("Spark") dergisinin ilk editörü. Erzyan gazeteci.

Grigori Yegorov - Erzya kökenli Sovyet yazar, gazeteci, Mordovya ulusal yayınevinin organizatörlerinden biri.

Leninen Kiyava" gazetesi, Mordovya Bölge Komitesi ve Tüm Birlik Leninist Komünist Gençlik Birliği'nin Saransk Kent Komitesi'nin resmî yayın organı olarak hizmet vermeye başladı. Gazete Mordovya'da Temmuz 1931'den Temmuz 1941'e kadar yayınlandı. Tüm Birlik Komünist Parti Bürosu'nun kararı ile gazete her beş günde bir Erzyanca yayınlandı. Gazetenin amacı nazik, zeki, yetenekli ve dillerini ve kültürlerini seven gençler yetiştirmekti. Gazetenin yazı işleri ofisi Saransk'taki 34 Volodarsk Caddesi'ndeydi. İlk yıllarda gazete ekipman ve personel açısından büyük zorluklar yaşadı. İşçiler, köylüler ve gençler gazetenin aboneleri arasında azınlıktaydılar. Gazetenin toplam tirajı 2.500 kadardı. Yaşadığı zorluklara rağmen, gazete Mordovya gençleri arasında her zaman büyük destek gördü. "Leninen Kiyava" gazetesi, son yıllarında Saransk İşçi Fakültesi öğrencileri arasında gözde bir gazete haline geldi. Gazetenin 300 sabit abonesi vardı. Leninwn Kiyava resmî dairelerde, okullarda, köylerde vb. yerlerde büyük ilgi gördü. Mordovya Etnografya Müzesi'nin sergileri arasında 1935, 1937, 1940, 1941'de "Leninen Kiyava" gazetesinin kopyaları bulunmaktadır. Zamanın etkisiyle sararmış gazeteler müzede sergilenmektedir. Bu kopyalar Mordovya halkının tarihini belgelemektedir. Farklı zamanlarda gazeteye Erzyan kökenli en iyi gazeteciler başkanlık etti: V.M. Kuzmin, İ.S. Tyurkin, A.S. Sheglov, Editör Yardımcısı A.O. Brijinski, T.A. Raptanov. Bütün bu isimlerin ortak noktaları vardı: köylü ailelerde doğdular, yerel ilkokullarından mezun olduktan sonra Saransk'ta eğitimlerine devam ettiler ve Büyük Vatanseverlik Savaşı'na katıldılar. Anavatanlarına yaptıkları hizmet için ödül ve madalya aldılar. Hepsi etkin ve yorulmak bilmeyen işçilerdi, yetenekli organizatörlerdi. Cumhuriyetteki olaylara hızlı ve kararlı bir şekilde tepki verdiler. Her liderin bireyselliği mesleklerine yansıdı, ancak yayının ana çizgisi değişmedi - Erzyan dilinin yüksek mesleki gereksinimleri ve saflığı.

Serafim Veçkanov — - Erzyan kökenli Sovyet şair ve yazar.

Vladimir Ivanovich Romashkin (Erzyanca: Йовлань Оло, Mordvinlerin kültürel canlanmasında önemli bir figür olarak kabul edilen bir Erzya Mordvin folkloristi, araştırmacı, müzisyen ve belgesel film yapımcısıydı.Ayrıca Toorama müzik grubunu kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Erzyanca edebiyat</span> Erzyanca dilinde yazılmış edebiyat eserleri

Erzyanca edebiyat veya Erzya edebiyatı, Mordovya'da ve Rusya'nın diğer bitişik bölgelerinde yaklaşık yarım milyon kişi tarafından konuşulan Erzyanca dilinde yazılmış edebiyat eserleridir. Yazı dili 18. yüzyılın başlangıcından günümüze Kiril alfabesine dayanan Erzya edebiyatı, 1920 ve 1930'larda büyük gelişmeler yaşamıştır. Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Erzyanca'y adair pek çok dil okulu kurulmuş ve edebiyat çalışmalarına hız verilmiştir. Ayrıca aktif bir şekikde kitap yayıncılığı başlamış ve çok sayıda gazete ortaya çıkmaya başladı. Bununla birlikte, tek bir lehçe tabanı vardı ve bunun sonucu olarak standart alfabe ve yazım hala eksikti. 1924'te bu sorun Mordovya Öğretmenler Kongresi'nde ve 1928'de Moskova Dil Konferansı'nda ele alındı. 1920'lerin ortalarından itibaren, 1930'ların ortalarında Erzya yayınlarında edebi normların ve bir lehçelerin gelişimi başladı.

<span class="mw-page-title-main">Tatyana Mokşanova</span>

Tatyana Mokşanova Erzyan, şair çevirmen ve Rus Yazarlar Birliği üyesidir. Mordovya Cumhuriyeti Genç Yazarlar Cumhurbaşkanlığı Ödülünü kazanmıştır (2006).

<span class="mw-page-title-main">Mariz Kemal</span>

Mariz Kemal ya da doğum ismiyle Raisa Stepanovna Kemaykina, Erzyan gazeteci, şair ve aktivist. 1993'te "Erzyava" (Эрзява) adındaki Erzyan kadın hareketinin kurucusu ve başkanı oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.