İçeriğe atla

Fustat

Koordinatlar: 30°00′K 31°14′D / 30.000°K 31.233°D / 30.000; 31.233

Fustat (veya Fostat, Al Fustat, Misr al-Fustat, Fustat-Misr, Arapça: الفسطاط), Mısır'ın başkenti Kahire'nin tarihteki eski adıdır. 642[1] yılında İslam ordusu komutanı Amr bin As'ın emriyle bir askeri garnizon şehri olarak kurulmuştur. Mısır'ın ve Afrika'nın ilk camisi Amr bin As Cami burada inşa edilmiştir. Fatımiler, 969 yılında Fustat'ı ele geçirdikten sonra hemen kuzeyinde yeni bir idari merkez kurmuş buraya da “Kāhire” (düşmanlarını kahreden, ezip geçen) adını vermişlerdir. Kahire, Fatımilerin hilâfet merkezi olmuş, Fustat ise kültür ve ticaret merkezi olmayı sürdürmüştür.[2] Şehir rivayetlere 12. yüzyılda yaklaşık 200.000 nüfusa ulaşmıştır.[3] Fustat, şehrin 1168'de Haçlı ordusunun eline geçmemesi için Abbasiler'den bağımsızlığını ilan eden Tolunoğulları'na, Akşitler (İhşitler)'e ve daha sonra da Fatımiler, Eyyubiler ve Memlükler'e başkentlik yapmıştır. Şehrin yönetimi, Mısır'ın fethiyle birlikte Memlük devrine son veren Osmanlılar'a geçmiştir. Zaman içinde genişleyen Kahire ile bütünleşen Fustat, günümüzde Kahire'nin "Eski Kahire" olarak bilinen semtidir.[4]


Kaynakça

  1. ^ Özkuyumcu, Nadir. (2007). Mısır ve Kuzey Afrika’nın Müslümanlar Tarafından Fethi. s. s.61. ISBN 978-975-17-3326-9. 
  2. ^ "KAHİRE". TDV İslâm Ansiklopedisi. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023. 
  3. ^ Williams, Caroline (2002). Islamic Monuments in Cairo: The Practical Guide. American University in Cairo Press. ISBN 977-424-695-0.
  4. ^ "Al-Fustat | History, Egypt, & Meaning | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kahire</span> Mısırın başkenti

Kahire, Mısır'ın başkenti, Arap dünyası ve Afrika'nın en büyük kenti. Büyük bölümü Nil Irmağının doğu kıyısında, ırmağın Reşid ve Dimyat kollarına ayrıldığı noktanın biraz aşağısında yer alır. 1300 yılı aşkın süredir aynı alanda, aynı adla yer alan kent, Doğu ve Batı'nın, eski ile yeninin gelişigüzel bir bileşimini yansıtır. Kentin adı Mısırlılar tarafından çoğu kez ülkenin adı olan Arapça Misru, Mısır Arapçası Masr olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">İslam tarihi</span> İslam medeniyetinin tarihî gelişimi

İslam tarihi, Müslüman medeniyetinin geçmişten günümüze dek siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri ile ilgili olan tarihsel çalışma alanıdır. Çoğu tarihçi, İslam dininin MS 7. yüzyılın başında Arap Yarımadası'ndaki Mekke ve Medine şehirlerinde ortaya çıkıp yayıldığını kabul etmektedir. Müslümanlar, İslam'a Âdem, Nuh, Musa, Davud, Süleyman, İsa gibi peygamberlerden beri var olan bir din ve Allah'ın iradesine teslimiyetle gerçekleşen bir dönüş olarak inanırlar.

Ridâniye Muharebesi, 22 Ocak 1517 yılında Osmanlı Devleti ile Memlûk Sultanlığı arasında geçen muharebedir. Muharebeyi I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fâtımîler</span> Şii mezhebine bağlı İslam devleti

Fâtımîler ya da Fâtımî Devleti, Tunus'ta kurulduktan sonra merkezi Kahire'ye taşıyan ve Fas, Cezayir, Libya, Malta, Sicilya, Sardinya, Korsika, Tunus, Mısır, Filistin, Lübnan, Ürdün ve Suriye'de egemenliğini kuran Şii meşrebinin İsmailî mezhebine bağlı Arap devleti.

<span class="mw-page-title-main">İhşîdîler</span> Mısırda kurulup Hicaz ve Levanta doğru genişlemiş bir emirlik

İhşîdîler Hanedanı ya da Akşitler, 935'ten 969'a kadar Mısır ve Levant'ı yöneten bir Türk Memlûk hanedanıydı. Bir Türk Memlûk askeri olan Muhammed bin Toğaç, Abbasi halifesi Râzî tarafından Vali olarak atandı. Hanedan, Abbasiler adına valiler olarak konumlarını yansıtan Arapça "Wāli" unvanını taşıdı. Fâtımî ordusu 969'da Fustat'ı fethettiğinde İhşîdîler sona erdi. Ailenin mezarı Kudüstedir.

<span class="mw-page-title-main">İbn Hacer el-Askalanî</span> hadis, fıkıh ve tefsir bilgini

İbn Hâcer el-Askalanî, Memlükler devrinde Kahire'de doğan ve aslen Fâtımî Hanedan'a mensup Seyyid bir aileden gelen Kıpçak Türklerinden olan bir Şafi İslam âlimi, Hadis nakilcisi (Ravî) ve tefsir bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Amr bin Âs</span> Amr bin Âs, Arap komutan. Kureyşin Beni Sehm kabilesindendi. Müslüman olmadan önce İslam orduları ile birkaç kez savaştı

Amr bin Âs, Arap komutan.

Berkuk, tam adı Melikü'z-zahir Seyfeddin El-Osmani El-Yelboğavî Berkuk, Çerkes kökenli Burcî Memlûkler hanedanının ilk Memlük hükümdarı. İç çekişmelerle yıpranan Memlûk Devleti'ni merkezi bir devlet durumuna getirmeye çalışmıştır. "Berkuk" ismi Çerkesçedir ve onun doğuştan ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Ben Ezra Sinagogu</span>

El-Geniza Sinagogu olarak da bilinen Ben Ezra Sinagogu Koptik Kahire, Mısır'da bulunur. Geleneğe göre bebek Musa'nın bulunduğu yerdir. Sinagogun bulunduğu topraklar 882'de Kudüslü Abraham ibn Ezra tarafından 20,000 dinar karşılığında alınmıştır. Sinagog son şeklini 1892'de almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mehdî (Fâtımî halifesi)</span>

Ubeydullâh el-Mehdî veya sadece Mehdî, Fâtımîler Devleti'nin kurucusu ve ilk İsmâilî imamı.

Mısır Yahudileri, dünyanın hem en eski hem en yeni cemaatini oluşturur. Tam bir nüfus bilgisi bulunmasa da Mısır'daki Yahudi nüfusunun 2004 itibarıyla 100'den az olduğu düşünülür, bu sayı 1922'de 75 ila 80 bin arasındaydı. Tarihi yerli cemaatin çekirdeğini Rabinik ve Karay Yahudileri oluşturur. İspanya'dan kovulmanın ardından Mısır'a daha çok Sefarad ve Karay yerleşmiştir. Nüfus, Süveyş Kanalının açılmasının ardından artan ticaret olanakları sebebiyle yükselişe geçti. Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı topraklarda yaşayan Yahudiler Mısır'ın ana şehirlerine yerleşip modern cemaatin ticari ve kültürel elit tabakasına girdiler. 19. yüzyılın sonlarında Avrupa'da yaşanan pogromlardan kaçan Aşkenaz cemaati çoğunlukla Kahire'nin Darb el Barabira çeyreğinde toplanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Âdıd</span>

Âdıd veya El-Âdıd li-Din-Allâh Tam künyesi: Ebu MuHammed El-Âdıd li-Din-Allâh, Abdullah İbni Yusuf el-Ḥafıẓ.

<span class="mw-page-title-main">Muiz (Fâtımî halifesi)</span> Fatımi Devletinin 4. halifesi ve 14. İsmailiyye imamı

Muiz veya el-Muiz Li-Dinillah veya Arapça tam adıyla Ebu Temim Mead el-Muizz Li-Dinillah, 19 Mart 953 - 21 Aralık 975 arasında Fatımi Devleti'nin 4. halifesi ve 14. İsmailiyye imamı.

<span class="mw-page-title-main">Amr bin Âs Camii</span> Mısırda bir camii

Amr bin Âs Camii Hicrî takvime göre 22, miladi takvime göre 642/643 yılında Kahire'nin güneyinde yeni kurulan şehir Fustat'ta Amr bin Âs tarafından inşa edilmiş bir camidir. Amr bin Âs Camii, Mısır ve Afrika'da inşa edilen ilk cami olma özelliğini taşımaktadır. Cami, Amr bin Âs'ın ordugâhının kurulduğu nokta üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tarihi Kahire</span>

İslami Kahire Arapça: قاهرة المعز, anlamı: Al-Mu'izz'in Kahiresi), aynı zamanda Tarihi Kahire veya Orta Çağ Kahiresi olarak da adlandırılır, genel olarak 19. ve 20. yüzyıllarda şehrin modern genişlemesinden önce var olan Mısır'ın Kahire şehrinin tarihi bölgelerini, özellikle eski surlu şehir ve Kahire Kalesi çevresindeki merkezi kısımları ifade etmektedir. "İslami" Kahire adı, bölgedeki Müslümanların daha fazla önemine değil, daha çok İslam'ın erken dönemindeki kuruluşundan bu yana şehrin zengin tarihi ve mirasına atıfta bulunurken, onu yakınlardaki Eski Mısır siteleri Giza ve Memfis'ten ayırır. Bu bölge, İslam dünyasının en büyük ve en yoğun tarihi mimari konsantrasyonlarından birine sahiptir. Mısır'ın İslami döneminden kalma yüzlerce cami, türbe, medrese, konak, kervansaray ve surlarla karakterizedir. 1979'da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Tarihi Kahire'yi "ünlü camileri, medreseleri, hamamları ve çeşmeleriyle dünyanın en eski İslam şehirlerinden biri" ve 14. yüzyılda altın çağına ulaşan İslam dünyasının "yeni merkezi" olarak Dünya Kültür Mirası ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Nikiû Muharebesi</span>

Nikiû Muharebesi, 646 yılının Mayıs ayında Mısır'da General Amr bin Âs komutasındaki Arap Müslüman birlikleri ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Cebertî</span> Mısırlı bilgin, tarihçi ve vakainüvis (1753-1825)

Abdurrahman Cebertî (1753–1825), tam adı: Abdurrahman bin Hasan bin Burhan Dîn Cebertî, genellikle basitçe Cebertî olarak bilinen, hayatının çoğunu Kahire'de geçiren Somalili-Mısırlı bir bilgin ve tarihçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Ebü’l-Misk Kâfûr</span> İhşîdî hanedanının hükümdarı

Ebü'l-Misk Kâfûr, (905-968), aynı zamanda el-Leythi, el-Suri, el-Labi olarak da bilinir, İhşidî Mısır ve Suriye'nin baskın şahsiyetidir. Aslen siyah bir köledir, daha sonra Mısır veziri olmuş ve efendisi Muhammed bin Toğaç'ın ölümünün ardından 946'dan itibaren fiili olarak Mısır'ın hükümdarı olmuştur. Daha sonra 968'deki ölümüne kadar İkşidî topraklarını yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebü’l-Fevâris Ahmed</span> İhşîdî hanedanının hükümdarı

Ebü'l-Fevâris Ahmed bin Ali el-İhşîd, 968-969 yılları arasında Mısır, Suriye ve Hicaz'ı yöneten İhşidî hanedanının özerk hükümdarlarının sonuncusudur. Ancak çocuktu ve fiilen hükümdarlık yapmamış, önce vezir Cafer bin Furat'ın, sonra da amcası Ebü'l-Hasan bin Ubeydullah bin Toğaç'ın himayesi altında bulunmuştur. Saltanatı, 969 yazında Fatımiler'in Mısır'ı fethetmesiyle son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Karafe Mezarlığı</span>

Karafe Mezarlığı veya Ölüler şehri de denir, Mısır'ın başkenti Kahire'de bulunan tarihi bir mezarlıktir.