İçeriğe atla

Funmilayo Ransome-Kuti

Funmilayo Ransome-Kuti 70. doğum gününde

Funmilayo Ransome-Kuti (25 Ekim 1900 - 13 Nisan 1978) 20. yüzyılın ilk yarısında ülkesi Nijerya'da kadın hakları için öncülük eden bir avukat, bir öğretmen, bir politika lideri, kadın hakları savunucusu ve feministtir. Kendi döneminin önemli liderlerinden biri olarak diğerlerinden farklı olarak hizmet etmiştir. Aynı zamanda ülkede araba kullanan ilk kadındır. Onun izlediği politika onun Nijerya'da kadın haklarının bir savunucu ve "Nijerya'nın annesi" olarak anılmasını sağladı. İlk yıllarında Nijerya'da kadınların oy hakkı için avukatlık eden güçlü bir bir kişiydi, 1947'de West African Pilot tarafından Egba halkının kadınlarına öncülük ettiği için "Lisabi aslanı" lakabını aldı.

Kuti; aktivist Fela Anikulapo Kuti, bir müzisyen olan Beko Ransome-Kuti, bir doktor ve profesör Olikoye Ransome-Kuti'nin annesi ve aynı zamanda müzisyen Seun Kuti ve Femi Kuti'nin büyükannesidir.[1]

Hayatı

Asıl adı Frances Abigail Olufunmilayo Thomas olan Kuti 25 Ekim 1900'de şu an Nijerya'da bulunan Abeokuta,Egbaland'da doğmuştur. Ebeveynleri Daniel Olumeyuwa Thomas ve Lucretia Phyllis Omoyeni Adeosolu'dur. Babası bugün Nijerya'da Ogun States (Ogun Bölgesi) olan Abeokuta'ya kadar atalarının izini süren Sierra Leone'den geri gönderilmiş bir kölenin oğludur. Anglikan inancının bir üyesi olmuş, daha sonra Egbas'a geri dönmüştür.

1914-1917 arasında ortaokul eğitimi olarak the Abeokuta Grammar School (Abeokuta Gramer Okulu) 'a girmiştir. Burada eğitim görmeye başlayan ilk kız öğrencidir. Eğitimine devam etmek için İngiltere'ye gitmiştir. Daha sonra memleketi Nijerya'ya dönüp, öğretmenliğe başlamıştır. 20 Ocak 1925'te din adamı Israel Oludotun Ransome-Kuti ile evlenmiştir. Eşi aynı ülkesinin halkını savunanlardan biri, hem de Nigeria Union of Teachers (Nijerya Öğretmenler Birliği) ve Nigeria Union of Students (Nijerya Öğrenciler Birliği) 'ın da kurucularından biridir.

Ransome Kuti 1965'te Order of Nigeria (Nijerya emrinde) ulusal onur üyeliği almıştır. The University of Ibadan (Ibadan Üniversitesi) 1968'de Kuti'ye hukuk branşından fahri doktora sunmuştur. Aynı zamanda Kuti'ye the Western House of Chiefs of Nigeria (Nijerya Batı Şef Evleri)'da Yoruba halkının bir oloye'si olarak yer verilmiştir.[1]

Aktivizm

Kariyeri boyunca bir eğitimci ve aktivist olarak bilindi. 1950'li yıllarda o ve Elizabeth Adekogbe kadın hakları için dinamik dinamik bir liderlik yaptılar. Abeokuta'da kadınlar için bir eğitimli ve eğitimsiz 200.000 den fazla bireyin katıldığı bir organizasyon yürüttüler.[1]

Kadın Hakları

Kadınları rencide eden ücret kontrolüne karşı kadınları desteklediğinde, Kuti aynı zamanda halkın bilinçlenmesi için bir organizasyon başlattı. Ticaret o vakitlerde kadınların büyük çoğunluğunun mesleğiydi. Alake of Nigeria (Nijerya kralı) başta olmak üzere ulusal otoritelere karşı bir protestoyu yönlendirdi. Alake of Nigeria'nın İngiliz hükûmeti ve kolonilerinin vergi toplamasını bir hak olarak saydığını gösteren belgeleri yayınlayarak ileri sürdü. Hemen sonrasında kral bir aşk ilişkisi sebebiyle tahttan çekildi. Kadınların ayrı vergi vermesini ortadan kaldıran bir mücadeleyi de yönetti. 1953'te daha sonra  Women's International Democratic Federation (Enternasyonal Kadın Demokratik Federasyonu) ile birleşen the Federation of Nigerian Women Societies (Nijeryalı Kadınlar Topluluğu Federasyonu)'i kurdu.

Funmilayo Ransome Kuti kadınların oy hakkı için bir kampanya yürüttü. National Council of Nigeria and the Cameroons partisinin (NCNC- Nijerya ve Kamerun Ulusal Konseyi Partisi) yıllarca bir üyesiydi fakat daha sonra federal parlamentoya seçilemediği için ihraç edildi. Western NCNC women's Association (Batı NCNC kadın birliği) 'ın mali işler sorumlusu ve bir sonraki başkanıydı. Uzaklaştırıldıktan sonra yürütülen ulusal politika sebebiyle politika üzerinde etkisi azaldı fakat o bir aktivist olmaya devam etti. 1950'de House of Chiefs (Şefler evi)'in çok az kadın üyesinden biri oldu. Eniola Soyinka ile birlikte Abeokuta ve Egba kadınlar birliğini kurdu. Vergilere ve ücret kontrollerine karşı kampanyalara devam etti.[1]

Seyahat Yasağı

Soğuk savaş esnasında ve ülke bağımsızlığını kazanmadan önce Kuti çok geniş bir alanda seyahat ediyordu ve doğu bloğu ile görüşerek İngiliz hükümetini olduğu kadar Amerikan hükûmetini de kızdırıyordu. Sovyet Rusya, Macaristan ve Mao Zedong ile tanıştığı Çin'e seyahatlerde bulundu. Kadınlara komünist fikirler aşıladığı gerekçesiyle 1956'da hükûmet tarafından pasaportu yenilenmedi. Amerika'da Kuti'nin komünist olduğu gerekçesiyle Amerika vize talebini reddetti. NCNC'yi yönetmede meydan okuma girişiminde bağımsızlığa öncülük eden "Halkıçı İnsanlar Partisi" ni kurdu. NCNC'nin 9,755 oyuna karşılık, 4,665 oy alarak aktif bir siyaset yürüten bir konuma geldi. Nijerya'nın bağımsızlığını İngiliz hükûmeti ile görüşen delegelerden biriydi.[1]

Ölümü

Geç yaşında aktivist yaşamı 3 erkek çocuk dünyaya getirdiği için sekteye uğradı. 1978'de oğlu Fela Kuti'nin kurduğu bir birlik olan the Kalakuta Republic'in 3. penceresinden bin tane askerî personelinin baskın yaptığı esnada aşağı atıldı. O yılın şubat ayında komaya girdi ve 13 Nisan 1978'de yaraları yüzünden hayata veda etti.[1]

Başarıları

  1. House of Chiefs'e seçilen kadın üye
  2. National Council of Nigeria and the Cameroons partisinin (NCNC- Nijerya ve Kamerun Ulusal Konseyi Partisi) kıdemli üyesi
  3. Western Women Association of the National Council of Nigeria and the Cameroons (NCNC'nin Batı Kadın Birliği)'nin mali işler sorumlusu ve başkanı
  4. Abeokuta Kadınlar Birliği'nin lideri
  5. Halkçı İnsanlar Partisi'nin lideri
  6. Nijerya Kadınlar Birliği'nin lideri
  7. Nijerya'da araba kullanan ilk kadın
  8. Lenin Barış Ödülü kazananı[1]

Kültürel tasviri

October 1 (1 Ekim) filminde Funmilayo Ransome-Kuti, Deola Sagoe tarafından canlandırıldı.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h "Arşivlenmiş kopya". 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nijerya</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Nijerya ya da resmî adı ile Nijerya Federal Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında yer alan ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Nijer, Çad, Kamerun ve Benin oluştururken, ülkenin güneyinde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi yer almaktadır. Ülkenin başkenti Abuja'dır.

<span class="mw-page-title-main">Wole Soyinka</span>

Akinwande Oluwole Soyinka, Nijeryalı yazardır. 1986'da "Geniş bir kültürel bakış açısı ve şairane bir sezi üslubu ile sunduğu hayatının tiyatrosu için" Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı. Bu ödüle layık görülen ilk Afrikalı yazar oldu. Nijerya'da, Gana'da, Birleşik Krallık'ta ve Amerika Birleşik Devletleri'nde ders verdi. Trajedi ve komedi, şiir, roman ve otobiyografik metinler yazdı. Eserlerinde Afrika ile Avrupa değerlerinden etkilenen bir burjuvazi arasında, Afrika toplumunun izlenimini serimler. 1997 yılında, kurucularından biri olduğu Uluslararası Yazarlar Parlamentosu'nun başkanı oldu. Günümüzde kendini, tehdit altındaki yazarlar için tüm dünyada barınak sağlamaya adamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kadın hakları</span>

Kadın hakları, kadınların erkeklerle eşit şekilde sahip olduğu sosyoekonomik, siyasi ve yasal hakların tamamına verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Kadınların Sosyal ve Politik Birliği</span>


Kadınların Sosyal ve Politik Birliği Birleşik Krallık'ta kadın hareketleri çerçevesindeki öncü örgütlerden birisidir. Üyelerin süfrajet olarak tanımlandığı ilk gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Fela Kuti</span> Nijeryalı müzisyen ve aktivist

Fela Anikulapo Kuti ya da kısaca Fela, Nijeryalı müzisyen, albüm yapımcısı, insan hakları savunucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Boko Haram</span> terör örgütü

Boko Haram, tam ismiyle Cemaat-i ehl-i sünneti't davet'ü-l ve'l-cihad, 2002 yılında Nijerya'nın Borno eyaletinde Muhammed Yusuf tarafından kurulan şeriat yanlısı radikal İslamcı silahlı örgüt. Örgüt, özellikle şeriat hükümlerinin geçerli olduğu Nijerya'nın kuzey kesiminde daha etkili konumdadır. Boko Haram örgütü binlerce insanı öldürme, kent ve kiliseleri yakma, göçlere sebep olma, genç kızları dini gerekçelerle kaçırıp satma gibi pek çok eylemle gündeme gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arise, O Compatriots</span> Nijeryanın ulusal marşı

Arise, O Compatriots, Afrika ülkesi Nijerya'nın ulusal marşıdır. Ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1960 yılında Nigeria We Hail Thee marşını kullanmaya başlayan ülke, 1978 yılında bu marşı kabul ederek kullanmaya başlamıştır. Ülke çapında düzenlenen yarışma ile elde edilen gönderiler sonucunda kabul edilen bu marş, ülkenin yeni ulusal marşı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Obafemi Awolowo</span>

Jeremiah Obafemi Awolowo, Nijeryalı iş insanı, sendikacı, avukat ve siyasetçi. Awolowo, Afrika ülkesi Nijerya'nın bağımsızlığını kazanmadığı ve İngiliz Batı Afrikası koloni sisteminin bir parçası olduğu dönemde 1954 ile 1960 yılları arasında Batı Eyaleti'nin başbakanlığını yürütmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Roshika Deo</span>

Roshika Deo Fijili siyasetçi ve aktivist. Feminizm, LGBT, engelli ve insan hakları, çevrecilik konularında çalışmaları bulunan Fiji Değişim Kampanyası/Hareketinin kurucusudur. Örgüt öncelikle Fiji’de sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel alanda değişiklikler yapma amacıyla hareket etmektedir. Roshika Deo örgütün lideri olarak 2014 Fiji Genel Seçimlerinde bağımsız olarak aday oldu. Deo 2014 seçimlerine bağımsız olarak adaylığını koyan ilk kişi olmuştur. Bağımsız aday olması dolayısıyla FijiFirst ve Sodelpa partilerinin yanı sıra Fiji Metodist Kilisesi tarafından da eleştirilere maruz kalan Deo, resmi adaylık için gerekli olan imza sayısına ulaşmakta güçlük yaşadı. 2013 yılında Uluslararası Af Örgütü tarafından İnsan Hakları Savunucusu Ödülüne aday gösterildi. 2014 yılında ise ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülüne layık görüldü. Deo özellikle kadına karşı şiddete karşı etkili çalışmalarıyla bilinmektedir.

Bilkisu Yusuf ya da bilinen adıyla Hacı Bilkisu Yusuf, Nijerya’da Kaduna, Kano ve Abuja’da önde gelen gazetelerde editörlük ve köşe yazarlığı yapmış Nijeryalı bir gazetecidir. Nijerya’da ulusal bir gazetenin ilk kadın yöneticisi ve iki tane daha gazetenin editörü olarak bilinir. Bilkisu Yusuf bir Hausa, Müslüman, feminist ve Uluslararası İlişkiler’de Nijerya Cumhurbaşkanı danışmanı ve Nijerya’da Kadınlar (WIN), Müslüman Kadınlar Birliği Federasyonu (FOMWAN) gibi sivil toplum örgütlerinin (NGO) kurucusu olan bir dinlerarası toplum savunucusudur. 2015’te Suudi Arabistan, Mekke’de hac sırasında oluşan bir izdihamda Mina’da ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Femi Kuti</span> Nijeryalı müzisyen

Olufela Olufemi Anikulapo Kuti, bilinen adıyla Femi Kuti, Nijeryalı müzisyen, aktivist ve insan hakları savunucusu. Afrobeat'ın öncüsü Fela Kuti'nin en büyük oğlu ve siyasi kampanyacı, kadın hakları aktivisti ve Nijerya geleneksel aristokratı olan Funmilayo Ransome Kuti'nin torunudur.

<span class="mw-page-title-main">Nijerya-Türkiye ilişkileri</span>

Yasal düzeyde diplomatik ilişkiler 1958 yılında kuruldu ve daha sonra 1960'ta büyükelçi rütbesine yükseldi. Türkiye, 1962'de Nijerya'nın başkenti Lagos'ta bir büyükelçilik açtı. Türkiye Büyükelçiliği, Nijerya'nın Abuja'yı yeni başkent ilan etmesinden sonra 2001 yılında Abuja'ya taşındı.

<span class="mw-page-title-main">Afrika milliyetçiliği</span>

Afrika milliyetçiliği, özellikle Sahra Altı Afrika'da bulunan ve ulusal kendi kaderini tayin etme ve ulus devletlerin kurulması fikrine dayanan bir grup siyasi ideolojiyi ifade eden şemsiye bir terimdir. İdeoloji, Avrupa sömürge yönetimi altında 19. ve 20. yüzyıllarda ve Avrupa'dan gelen milliyetçi fikirlerden ilham alarak ortaya çıkmıştır. Başlangıçta, Afrika milliyetçiliği, kaderini tayin taleplerine dayandırıyordu ve Afrika'nın dekolonizasyon sürecini zorlamada önemli bir rol oynadı. Bununla birlikte, bu terim çok çeşitli ideolojik ve siyasi hareketleri ifade eder ve Afrika'daki birkaç veya tüm ulus devletlerin federasyonuna başvurabilecek Pan-Afrikanizm ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">2018 Kış Olimpiyatları'nda Nijerya</span>

Nijerya, Güney Kore'nin Pyeongchang şehrinde düzenlenen 2018 Kış Olimpiyatları'na, kadınlar ikili kategorisinde 3 bobsled sporcusu ve kadınlar kategorisinde 1 skeleton sporcusuyla katıldı. 2018 Kış Olimpiyatları ülkenin Kış Olimpiyat Oyunları tarihindeki ilk katılımıydı. Yarışan Nijeryalı sporcular madalya kazanamadı.

Feminizm tarihi, kadınlara eşit hakların sağlanmasını amaçlayan hareketlerin ve ideolojilerin kronolojik veya tematik anlatılarını içerir. Dünyanın dört bir yanındaki feministlerin sebepleri, hedefleri ve niyetleri ; zamana, kültüre ve ülkeye bağlı olarak değişmiş olsa da çoğu Batılı feminist tarihçi, kadın haklarını elde etmek için çalışan tüm hareketlerin, feminizm terimini kendilerine uygulamamış olsalar bile feminist hareket olarak değerlendirilmeleri gerektiğini iddia ediyorlar. Diğer bazı tarihçiler "feminist" terimini modern feminist hareket ve onun devamıyla sınırlandırır ve daha önceki hareketleri tanımlamak için "protofeminist" etiketini kullanır.

Mary Nzimiro, doğum adı Mary Nwametu Onumonu, MBE öncü bir Nijeryalı iş kadını, politikacı ve kadın aktivistidir.

Oluyemi Adetiba-Orija Nijeryalı bir ceza avukatıdır.

Joy Ngozi Ezeilo, Nijeryalı bir hukuk profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Grace Alele-Williams</span> Nijeryalı kadın matematikçi (1932-2022)

Grace Alele-Williams OON, FMAN, FNAE, doktora yapan ve doktor unvanını alan ilk Nijeryalı kadın ve Benin Üniversitesi'nde ilk Nijeryalı kadın rektör yardımcısı olarak tarihe geçen Nijeryalı bir matematik eğitimi profesörüydü.

Sakara müziği, Nijerya'nın Yoruba müziği geleneklerine dayanan bir popüler müzik türüdür. Çoğunlukla geleneksel Yoruba enstrümanlarını kullanan güzelleme şarkıları şeklindedir. Bu enstrümanlar arasında kolayca fark edilebilir ve ayrıştırılabilir bir sese sahip olan goje kemanı ve bir baget ile çalınan, tamburine benzeyen küçük yuvarlak sakara davulu bulunur. Sakara müziği, Doğu Afrika ve Arap tarzı nazalize ve melizmatik vokalleri geleneksel perküsyon enstrümanları ile birlikte kullanır. Müziğin oluşturduğu ortam, insanı genellikle düşünceli ve felsefi bir ruh haline yönlendirir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.