İçeriğe atla

Funda

Funda
Erica carnea
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Ericales
Familya:Ericaceae
Cins:Erica
Tourn. ex L., Sp. Pl.: 352 (1753).
Türler
metne bakınız.

Funda, fundagiller (Ericaceae) familyasından Erica cinsinden 700'den fazla türü barındıran çiçekli bitkilerin ortak adı.

Birçok türü 0.2-1.5 m. boyutları arasında çalı formundadır. Erica arborea ve Erica scoparia türleri ağaç olarak adlandırılır ve 6–7 m. boyutlarındadır.

Her mevsim yeşil yapraklı olan funda, bahçe süslemesinde tercih edilmekte ve kurutulmuş dikensi yaprakları mutfakta kullanılabilmektedir. 600'ü aşkın alt türün anavatanı Güney Afrika'dır. Yaklaşık 70 alt tür ise Afrika'nın diğer bölgelerinde, Akdeniz havzasında ve Avrupa'da yetişmektedir.

Fundalar, birçok kelebek türü için yaşamsal öneme sahiptir. Bu kelebeklerin larvaları sadece funda ile beslenmekte ve büyümektedirler.

Türkiye'deki türler

  • Ağaç fundası (Erica arborea)
  • Erica bocquetii
  • Erica manipuliflora
  • Erica sicula

Dış bağlantılar

  • Vikitür'de Erica ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kelebek etkisi</span> Küçük Nedenlerin Büyük Etkileri Olabileceği Fikri

Kelebek etkisi bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Edward N. Lorenz'in çalışmalarından biri olan Kaos Teorisi ile ilgilidir. Daha sonralarda hava durumu ile ilgili verdiği şu örnek ile ünlenmiştir. Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle bu, bir kelebeğin kanat çırpması, Dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir. Kelebek etkisini tam olarak anlayabilmek için kaos teorisini anlamak gerekir. Aralarındaki ilişkiyi bir analoji ile açıklayabiliriz; eğer kaos teorisini yan yana dizilmiş domino taşları olarak düşünürsek, kelebek etkisi birinci taşa dokunulmasıdır. Kaos teorisi, sürprizlerin, doğrusal olmayan ve öngörülemeyenlerin bilimidir. Doğal bilimlerin çoğu fiziksel ve kimyasal reaksiyonlar gibi tahmin edilebilecek olaylarla uğraşırken; kaos teorisi, türbülans, hava durumu, borsa gibi önceden tahmin edilemeyen ve kontrol etmenin imkansız olduğu doğrusal olmayan olaylarla ilgilenir. Kaos teorisi fraktal geometri ile açıklanabilir çünkü temellerinde yatan mantık aynıdır. Fraktal geometri, doğanın geometrisidir. Doğayı daha iyi anlayabilmemizi sağlar. 20. yüzyıla kadar Öklid geometrisi kullanılmıştır. Doğrusal şekiller, üçgenler, dikdörtgenler ve karelerle doğayı açıklamamız mümkün olmayınca fraktal geometri doğmuştur. Doğadaki ağaçlar, nehirler, bulutlar vs. fraktal şekiller oluştururlar ve doğadaki olaylar kaotik davranışlar sergiler. Doğayı anlayabilmek için fraktal geometriyi ve kaos teorisini anlamak gerekir. Fraktal terimi ilk defa Polonya asıllı matematikçi Benoit Mandelbrot (1924-2010) tarafından 1975 yılında ortaya atılmıştır. Fraktallar, büyükten küçüğe birbirine benzeyen birçok geometrik şeklin oluşturduğu, sonsuzluğa doğru giden, kompleks ve göz kamaştırıcı şekillerdir. Mandelbrot’un geliştirdiği Mandelbrot kümesi, sanal karmaşık sayıların kullanılmasıyla elde edilen fonksiyonları bilgisayar ortamında muhteşem fraktallara dönüştürülebilen kümedir.

<span class="mw-page-title-main">Karaçam</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Karaçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından bir çam türüdür. Güney Avrupa, Kuzey İtalya, Avusturya İber yarım adasından Doğu Akdeniz'e kadar geniş bir alanda görülür.

<span class="mw-page-title-main">Büyük nalburunlu yarasa</span>

Büyük nalburunlu yarasa, burnu atnalı şeklinde olan, Türkiye'de de yaşayan böcek yiyen bir yarasa türü.

<span class="mw-page-title-main">Küçük nalburunlu yarasa</span> Memeli cinsi

Küçük nalburunlu yarasa, Türkiye'de de sıkça rastlanan bir böcek yarasası türü.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Kelebek</span>

Kelebek, böceklerin, pul kanatlılar veya kelebekler (Lepidoptera) takımının kanatlı fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar türü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kurbağa</span>

Kuyruksuz kurbağalar, Yunancadaki "yokluk" ön eki olan ἀ(ν)- an- ile yine Yunancada "kuyruk" anlamına gelen οὐρά ourá sözcüklerinden yapay türetilmiş bir terimdir ve "kuyruksuz" demektir.

<span class="mw-page-title-main">Misk kedisigiller</span>

Misk kedisigiller (Viverridae), etçiller (Carnivora) takımına ait, Afrika ve Avrasya'da yaygın olan, 30 orta büyüklükte türden oluşan bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Orman toygarı</span>

Orman toygarı, toygargiller familyasına ait bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Sandal ağacı</span> Yağ üretimde kullanılır

Sandal ağacı, Santalaceae familyasından tropik bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Narenciye kırlangıçkuyruğu</span>

Narenciye kırlangıçkuyruğu, kırlangıç kelebekleri olarak da anılan Papilionidae familyasından Sahra Altı Afrika'ya özgü bir kelebek türü. Tırtılı narenciye ağaçlarına zarar verdiği için bu kelebek türü haşere olarak sınıflandırılır.

<i>Colobura dirce</i>

Colobura dirce, Nymphalidae familyasından Orta ve Güney Amerika ile Karayipler'de yaşayan bir kelebek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Islıkçı ördek</span>

Islıkçı ördek (Dendrocygninae) ördekgiller familyasında bir alt familyadır. Bazı taksonomik sınıflandırmalarda “Dendrocygnidae” olarak ayrı bir familya ya da Anserinae alt familyası içinde “Dendrocygnini” oymağı altında sınıflandırılır. Yalnızca bir cins Dendrocygna ve bu cinsin içinde yaşayan sekiz tür içerir.

<span class="mw-page-title-main">Ağaç fundası</span>

Erica arborea veya ağaç fundası, Akdeniz Havzası ve Etiyopya, Kenya ve Tanzanya'da yetişen Ericaceae familyasından bir çiçekli bitki türüdür. 1 metreye kadar uzayabilir. Çalı görünümünde olup çok yıllık odunsu bir bitkidir. Her zaman yeşil kalır. Yaprakları küçük ve iki kulakçıklıdır. Mart-Temmuz aylarında açan çiçekleri beyaz, meyvesi ise kahverengindedir.

<span class="mw-page-title-main">Polonezköy Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0009)

Polonezköy Tabiat Parkı, İstanbul, Polonezköy'de bulunan bir tabiat parkı köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kirazlıbent Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0125)

Kirazlıbent Tabiat Parkı, İstanbul ilinin Eyüpsultan ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır.

Mehmet Akif Ersoy Tabiat Parkı, İstanbul ilinde bulunan bir doğa parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ayvat Bendi Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0050)

Ayvat Bendi Tabiat Parkı, İstanbul ilinin Eyüpsultan ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Sultan Mehmet Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0091)

Fatih Sultan Mehmet Tabiat Parkı İstanbul ilinin Sarıyer ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çilingoz Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0068)

Çilingoz Tabiat Parkı, İstanbul ilinin Çatalca ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır.