Fukuda Körfezi Muharebesi
| Fukuda Körfezi Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sengoku dönemi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Matsura Klanı |  Portekiz İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Matsura Takanobu | João Pereira | ||||||
| Güçler | |||||||
| 8-10 büyük jong ~60 küçük gemi Yüzlerce samuray | 1 karak 1 kalyon 80+ Avrupalı mürettabat Bilinmeyen sayıda köle ve Çinli tüccar | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 3 jong battı 70+ ölü 200 yaralı[1] | 8 ölü[1] | ||||||
Fukuda Körfezi Muharebesi (Japonca: 福田浦の戦い Fukudaura no tatakai), 1565'te ve Japonlar ile Avrupalılar arasında gerçekleşmiş ilk kayıtlı deniz muharebesidir.[2] Matsura Takanobu adında bir daimyo komutasındaki bir samuray donanması, Hirado'daki Matsura'nın limanını es geçip Fukuda'daki (günümüzde Nagazaki sınırları içinde kalan) rakibine (Ōmura Sumitada) ait limanda ticaret yapan iki Portekizli ticaret gemisine saldırdı. Bu çarpışma, kendilerini sonunda Nagazaki'ye getiren Portekizli tüccarların, karakları için güvenli liman arayış sürecinin bir parçasıdır
Muharebenin arka planı
1543'te, mürettabatında Portekizli tüccarların barındıran Çinli bir Wokou korsanı olan Wang Zhi'ye ait bir jongun, Tanegashima'da karaya vurmasıyla Avrupalılar ilk defa Japonya'ya vardı. Portekizliler, Japonlara arkebüzü tanıttı ve bu da onlara, sürmekte olan kanlı Sengoku dönemi'ndeki savaşları için güçlü bir silah sağladı. Japonya'nın Portekizlilerce keşfi, hem misyonerler hem de tüccarlar için cazipti çünkü burası, tüccarlar için mallarını satabilecekleri yeni bir market ve Cizvit misyonerleri için de Hristiyanlık'ı yaymak için yeni bir bölge sunmuştu. Kyūshū'daki yerel yönteciler, Portekizlilerin karağını (Japonlarca "kara gemi" denilen) ele geçirmek için rekabet halindeydiler çünkü bu gemiler, yüklü miktarda ganimetin yanında arkebüzlerini getirmekteydiler.[3]
Portekizlilerin ana limanı ilk başta Hirado'ydu çünkü wokou ortaklarının kullandı bir yerdi ancak zaman zaman Kogashima, Yamagawa, Hiji ve Funai'ye (günümüzde Ōita) de uğruyorlardı.[4] Cizvitler, karağın Kyushu'daki her bir limana uğramasını istiyordu çünkü bu sayede, dinlerini yayabilecekleri daha fazla yerde bulunabileceklerdi.[5] Ancak tüccarların aklında daha çok önem verdikleri başka bir şey vardı: değerleri kargolarını olumsuz hava şartlarından koruyan karağın karaya yanaşması ve güvenilir müşterilere ulaşabilmek için istikrarlı bir liman bulunması gerekiyordu.[6] Hirado'nun daimyosu Matsura Takanobu ilk başta, tüccarlarla beraber oldukları için misyonerlerin konaklamasına izin vermişti[7] ancak kitapların yakılması ve Budist imgelerinin yok edilerek Hristiyanlaştırma faaliyetlerinin arttırılması nedeniyle, onlara karşı düşmanca tavır göstermeye başladı. Matsura Takanobu, 1558'de misyonerleri Hirado'dan sınır dışı etti ve 5 yıl boyunca geri dönmelerini yasakladı.[8] 1561'de Japonların, Hirado'da 15 Portekizlinin bir arbedede öldürmesi ve Akune'de bir kaptanın öldürülmesiyle, Avrupalılar ile Japonlar arasındaki ilk çatışmalar başlamış oldu.[9]
Bu olaylar neticesinde Portekizliler, daha güvenli bir üssün bulunması gerektiğine karar verdiler. Yokoseura'nın (günümüzde Saikai) daha güvenli bir liman olduğu fark edildi ve oradaki daimyo, Ōmura Sumitada, Hristiyanlık öğretilerine o kadar ilgiliydi ki kendisi 1563'te Hristiyan oldu. Böylece Hristiyan olan ilk daimyo oldu.[10] Portekizliler 1562 ve 1563'te Yokoseura'ya gitti. Ōmura'nın Hristiyan olması üzerine Kasım 1563'te kendisine bağlı insanlar isyan etti ve şehir, kargaşa sırasında yerle bir oldu. Burada Matsura Takanobu'nun, Portekizlilerin malların bir kısmının yanmasına neden olan bir yangın çıkardığı düşünülmektedir. Portekizliler, Hirado'da güvenli bir şekilde ticaret yapamayacaklarını anladılar[11]
Muharebe ve Sonrası
1565'te Kaptan João Pereira, Hiroado'da ticaret yapma niyetiyle karağını Yokoseura'nın limanına getirdi. Ancak Yokoseura'daki Cizvitler'in etkisiyle kararı değişti ve Fukuda Körfezi'ndeki Ōmura'ya ait başka bir demirleme yerine gitme kararı aldı; yanında da Diogo de Meneses'e (Malakka'nın yöneticisi) ait küçük bir kalyon vardı.[12] Potansiyel mallarını elde etme şansını tüketen Matsura Takanobu, limanlarını değiştirdikleri için Portekizlileri cezalandırmaya karar verdi ve Sakai'den Hirado'ya gelen tüccarlarla komplo kurdu. 8 ile 10 büyük jong getirmeyi başarmaları karşılığında Matsura, tüccarlara ganimeti paylaşma sözü verdi ve 60 küçük Japon gemisine yüzlerce samuray bindirerek, Fukuda'ya gidecek bir donanma oluşturdu. Bu yapılanlar Hirado'daki Cizvit misyonerleri tarafından fark edildiğinde, Pereira'ya uyarı gönderdiler ancak o bunu önemsemedi.[13]
Donanma, o sırada mürettabatının çoğu karadayken ve gemiye zamanında geri dönemeyecek olan karağa 18 Ekimin sabahında saldırdı.[14] Bu nedenle gemide sadece 80 Avrupalı vardı ve sayısı bilinmeyen siyahî köle ve Çinli tüccar gemiye sığınmıştı. Japonlar, daha büyük olan karağa bordalamaya odaklanmıştı ve bir ara geminin kıçına tırmanıp tüfeklerinden biri ateşleyerek, Pereira'nın miğferini yamultmayı başardılar. Ardından Japonlar, büyük kabine yöneldiler ve kısa süreliğine kaptanı esir almayı başardılar ancak yazı masasını aldıktan sonra geri püskürtüler.Şablon:Kdşm Donanmanın karağa odaklanması, onu Portekiz kalyonuna karşı savunmasız bıraktı; o da iki geminin çapraz ateşi altında Japon donanmasını yakalayarak karağı destekleyebildi. Toplar, kırılgan Japon donanması üzerinde o kadar büyük bir zayiata neden oldu ki Hirado kuvvetleri, 3 gemi kaybı, 70 ölü ve 200'den fazla yaralıyla üslerine düş kırıklığıyla geri döndü. Muharebe 2 saat sürmüştü.[14] Muzaffer karak sadece 8 adamını kaybetmişti[1] ve kasımın sonunda Makao'ya yelken açtı[13]
Hirado'daki Cizvitler, Portekizlilerin zaferi hakkında sevinçli bir şekilde yazmıştı. Zafer, Japonların gözünde Portekizlilerin itibarını arttırmıştı, "Japonlar şimdiye kadar bizi sadece tüccar olarak görüyorlardı ve Çinlilerden daha iyi görmüyorlardı".[13] Japonlar ayrıca, Batı'nın barutlu silahlarının üstüğülğüne saygı duymaya başladılar.[11] Portekizliler burayı ve yakındaki Kuchinotsu'yu kullanmaya birkaç yıl daha devam ettiler ancak limanların coğrafî yapısının yetersiz oluşunu düşünerek, başka yerler aradılar. Ōmura Sumitada, Cizvitlere yakındaki küçük bir balıkçı köyü olan Nagazaki'yi önerdi ve onlar da burayı mükemmel buldular. 1571'den itibaren Portekizliler, Nagazaki'deki ticarî faaliyetlerine yoğunlaşarak, burayı Japonya'nın ticaret yollarının kesişim noktası haline getirdiler ve 19. yy'ye kadar Batı'ya açılan kapısı haline getirdiler.[15]
Ayrıca bakınız
- Moji Kuşatması (1561) - Portekizli karağın bir Japon muharebesine katılması ve ilk defa Japon topraklarının Avrupalılarca bombardımana tutulması
- Nossa Senhora da Graça olayı (1610) - bir Japon donanmasının bir Portekizli karağına saldırması ve karağı batması
- Kamishi'ye ikinci saldırı (9 Ağustos 1945) - 2. Dünya Savaşı'nda Müttefikleri'n Japonya'yı bombardımana tutması ve bundan sonra, tarihi boyunca Japonya'nın bir daha doğrudan bombardımana tutulmayacak olması
Kaynakça
- ^ a b c Iwata 2004, s. 116.
- ^ Boxer 1948, s. 37.
- ^ Boxer 1951, s. 96.
- ^ Elisonas 1991, s. 304.
- ^ Boxer 1951, s. 97.
- ^ Boxer 1951, ss. 98-99.
- ^ Elisonas 1991, s. 310.
- ^ Elisonas 1991, s. 322.
- ^ Boxer 1948, s. 33.
- ^ Elisonas 1991, s. 323.
- ^ a b Elisonas 1991, s. 325.
- ^ Boxer 1963, ss. 30-1.
- ^ a b c Boxer 1963, s. 31.
- ^ a b Hesselink 2015, s. 38.
- ^ Elisonas 1991, s. 326.
- Boxer, C. R. (1948). Fidalgos in the Far East, 1550-1770. Lahey: Martinus Nijhoff.
- Boxer, C. R. (1951). The Christian Century in Japan: 1549-1650. University of California Press. GGKEY:BPN6N93KBJ7. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2018.
- Boxer, C. R. (1963). The great ship from Amacon: annals of Macao and the old Japan trade. Lizbon: Centro de Estudos Históricos Ultramarinos.
- Elisonas, Jurgis (1991). "7: Christianity and the daimyo". Hall, John Whitney; McClain, James L. (Ed.). The Cambridge History of Japan. 4. Cambridge Eng. New York: Cambridge University Press. ss. 235-300. ISBN 9780521223553.
- Hesselink, Reinier H. (2015). The Dream of Christian Nagasaki: World Trade and the Clash of Cultures, 1560-1640. McFarland. ISBN 9780786499618. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2018.
- Iwata, Yusaku (2004). Sakoku wo kanseisaseta otoko Matsudaira Izunokami Nobutsuna 鎖国を完成させた男松平伊豆守信綱 [The man who completed the seclusion of the country, Matsudaira Izunokami Nobutsuna] (Japonca). Bungeisha. ISBN 9784835572246.
