İçeriğe atla

Fuji Müzik

Fuji
Müzikal kökenleriWere music
Kültürel kökenleri1500s, Western Nigeria
Bölgesel tarzlar
Nigeria
Diğer konular
Apala

Fújì, popüler bir Yoruba müzikal türüdür. Bu, Ramazan orucu sırasında Müslümanları şafak vakti uyandırmak için yapılan, ajísari (anlamı "sahur için uyanmak") olarak da bilinen, iyimser bir müzik türü olan wéré müziğinden ortaya çıktı. Alhaji Sikiru Ayinde Barrister, 1950'ler ve 60'larda wéré müziğini popüler hale getirdi ve "fújì" terimini alışılmadık bir şekilde ortaya attı.[1] Barrister'a göre, "Japonya'nın en yüksek zirvesi olan Fuji Dağı'nı tanıtan bir posteri bir havaalanında gördüğümde aklıma geldi." Fújì, eğlence veya keyif anlamına gelen Yoruba kelimeleri "fuja" veya "faaji" ile karıştırılmamalıdır.

Tarihi

Wéré müziği, Nijerya'nın güneybatısındaki Yorùbá kasaba ve şehirlerinde, Ramazan ayında oruç tutan Müslümanları uyandırmak için Müslüman şarkıcılar ve müzisyenler tarafından icat edilmiş, İslami etkiler taşıyan bir Yorùbá müzik türüdür. 1950'lerde sömürge dönemi sonlarına doğru, Alhaji Dauda Epo-Akara ve Ganiyu Kuti (Gani Irefin)[2] Ibadan'da wéré müziğini kurup popüler hale getirdiler. 1950'ler ve 60'lar boyunca, Ibadan, Lagos ve Ìlọrin şehirleri ve çevresindeki Müslüman topluluklar içinde birçok wéré performans grubu ortaya çıktı. Bu erken dönem performansçılar, keman benzeri goje ile sıkça birlikte çalınan bir yaylı çalgı olmadan sákárà davulu ile yapılan Yoruba sákárà müziğinden büyük ilham aldılar.[3] Bağımsızlık yıllarının başlarında Lagos merkezli tanınmış wéré performansçıları arasında Sikiru Omo Abiba, Ajadi Ganiyu, Ayinde Muniru Mayegun (General Captain), Ajadi Bashiru, Sikiru Onishemo, Kawu Aminu, Jibowu Barrister, Ayinde Fatayi, Kasali Alani, Saka Olayigbade, Ayinla Yekinni ve Bashiru Abinuwaye bulunur. Çeşitli stiller gelişirken, bazı performansçılar bestelerinde wéré aralıklarında ağız organları (harmonicalar) çaldılar. Sikiru Ayinde Barrister, Alhaji Jibowu Barrister liderliğindeki popüler wéré grubu Jibowu Barrister'ın baş şarkıcısı ve bestecisiydi. 1960'larda, Sikiru Ayinde Barrister, Kollington Ayinla ve diğer genç wéré grupları Lagos ve çevresini salladılar.[4]

Erken albümlerinden birinde, fújì'yi "yerel müzik" olarak nitelendiren eleştirmenleri azarlayıp eğitirken, Sikiru Ayinde Barrister fújì müziğini sákárà, Apala, jùjú, Aró, Afrobeat, gudugudu ve bazı highlife unsurlarından oluşan bir kombinasyon olarak tanımladı. Sikiru Ayinde Barrister, fújì'yi tüm dünyaya taşıyarak popülerleştirme konusunda büyük bir iş çıkardı. 1970'ler boyunca Avrupa kıtasında, özellikle İngiltere'de ve 1980'ler boyunca Amerika Birleşik Devletleri'nde turnelere başladı. Sikiru Ayinde Barrister, herhangi bir sonraki fújì grubu Nijerya dışına turneye çıkmadan önce uluslararası turnelere çıktı.

1970 ve 1980'ler boyunca diğer fújì müzisyenleri arasında Fatai Adio, Saura Alhaji, Student Fuji, Rahimi Ayinde (Bokote), Ramoni Akanni, Love Azeez, Waidi Akangbe, Sikiru Olawoyin, Agbada Owo, Iyanda Sawaba, Ejire Shadua, Wahabi Ilori, Wasiu Ayinde Marshall, Suleiman Adigun, Sakaniyau Ejire ve Wasiu Ayinla bulunur. Her sanatçı üretken hale geldikçe, her biri kendi benzersiz fújì müziği tarzını icat edip tanıttı.

Erkek müzisyenler, fújì'nin wéré müziğindeki kökenlerini yansıtması nedeniyle fújì'ye hakim olmuşken, kadın sanatçılar İslami ve wákà olarak adlandırılan fújì ile ilgili tarzlar geliştirdiler. İslami, bu kadın fújì ile ilgili müzik türü için özellikle Ìlọrin şehri ve çevresinde popüler bir isimdir, wákà ise bu Müslüman kadın türü için daha genel bir pan-Yoruba terimidir. Bu tarzlar 1950'lerin sonlarında ortaya çıkmış ve başlangıçta kadın vokalistler tarafından düğünler ve Mekke'den dönen hacılar için kutlamalar gibi İslami etkinliklerde icra edilmiştir. 1980'lerden bu yana, profesyonel Müslüman kadın vokalistler kendi gruplarının öncülüğünü yapmış ve bu gruplar enstrümantasyon açısından fújì gruplarına benzerdir. İslami'nin temaları ve estetiği fújì'den daha yakından Müslüman ahlakıyla ilgili olsa da, kadınların türleri ile fújì arasında önemli bir örtüşme vardır. İslami ve wákà'nın çoğu lideri ve arka vokalistleri kadınken, gruplarının geri kalanı tipik olarak erkeklerden oluşur. İslami ve wákà performansçısı kadınlar sahnede ve videolarda baskın bir varlık gösterirler.[5]

Modernizasyon

1970'lerin başlarında, Alhaji Kolington Ayinla (Baba Alatika veya Kebe-n-Kwara), üretken bir fújì icracısı ve Barrister'ın uzun süreli müzikal rakibi oldu. Wasiu Ayinde Marshall Barrister (K1 De Ultimate), Sikiru Ayinde Barrister'ın himayesinde (örneğin "Talazo Fuji" gibi hitlerle) yavaş yavaş öne çıktı. Wasiu Ayinde, Sikiru Ayinde Barrister'ın çeşitli rollerde, özellikle yol menajeri olarak, enstrüman taşıyıcısı olarak hizmet ettiği 15 yıl boyunca onun yanında bulundu. Wasiu Ayinde'nin stili, yaşlanan öncülerle dolu bir türde gençlik enerjisi katarak 1990'ların başlarında evrildi. 1990'ların sonunda, Wasiu Ayinde'nin fújì tarzı Nijerya'da en popüler dans türlerinden biri haline geldi. Bir diğer sanatçı olan Adewale Ayuba, 1990'ların başlarında genç ve yaşlılar arasında popüler olan benzersiz fújì tarzı "Bonsue Fújì" ile ülkeyi kasıp kavurdu. Abass Akande Obesere (Omo rapala), fújì sahnesine sokak argosu "asakasa"yı getirerek 1990'larda popüler oldu. Fújì'nin başlangıcından itibaren ve günümüzde, fújì şarkılarının çoğu sözleri Yorùbá dilindedir. Diğer türlerle yapılan fújì füzyonları genellikle Yorùbá diline ek olarak İngilizce veya Nigerian Pidgin dillerinde de sözler içerir. Genç Nijeryalılar arasında popülerliği nedeniyle, fújì nakaratları genellikle Nijerya hip-hop müziğinin ana nakaratları haline gelir.

Sürekli Büyüme

Nijerya'daki popüler modern fújì müzisyenleri arasında Rasheed Ayinde Adekunle Merenge, Abass Akande Obesere (PK 1), Sir Shina Akanni, Alhaji Isiaka Iyanda Sawaba, Adewale Ayuba, Wasiu Alabi (Oganla 1) King Dr.Saheed Osupa (His Majesty), Merhum Sunny T Adesokan (Omo Ina ton ko fújì), Alayeluwa Sulaimon Alao Adekunle Malaika (KS1, Original), Shefiu Adekunle Alao (Omo Oko), Sule Adio (Atawéwé), Tajudeen Alabi Istijabah (Oju Kwara), Wasiu Ajani (Mr. Pure Water), Taiye Currency, Alhaji Komi Jackson, Remi Aluko(Igwe fújì), Muri Alabi Thunder, Karube Aloma, Oyama Azeez (Arabesa, Alapatinrin, The Modern Real Fuji Creator), Murphy Adisa Sabaika (Madiba 2), Abiodun Ike Minister (Aremo Alayeluwa), Tunde Ileiru, Karubey Shimiu, Adeolu Akanni (Paso Egba), Shamu Nokia, (Quintessential) Sunny Melody, Olusegun Ologo, Segun Michael, Bola Abimbola,[6] ve Sulaimon Alao Adekunle (KS1 Malaika) bulunur.

Bugün, fújì müziği genç nesilleri çekmeye devam etmektedir. 2000'lerde, Shanko Rasheed, Wasiu Container, Cripsymixtee, Konkolo Wally G, Global T ve Muri Ikoko gibi birçok popüler ve başarılı fújì sanatçısı ortaya çıktı. Bu şarkıcı neslinde, Wasiu Ayinde Marshal türün en tanınmış ismi olmaya devam ediyor. 1990'larda popülerlik kazanmalarının ardından, Abass Akande Obesere, Wasiu Alabi Pasuma (Oganla Fuji) ve King Saheed Osupa da günümüze kadar fújì sahnesine hakim olmaya devam ediyor.

Notlar

  1. ^ Klein, Debra (2019). "Fuji" in Continuum encyclopedia of popular music of the world. Shepherd, John, 1947-. Londra: Bloomsbury Academic. ss. 145-151. ISBN 978-0-8264-6321-0. OCLC 50235133. 
  2. ^ W. Akpan, "And the beat goes on?", in M. Drewett and M. Cloonan, eds, Popular Music Censorship in Africa (Aldershot: Ashgate Publishing, Ltd., 2006), 0-7546-5291-2, p. 101.
  3. ^ Babátúndé Yussuf, N.; Oladipo Olúbòmęhìn, O. (3 Temmuz 2018). "Traditional Music and the Expression of Yoruba Socio-cultural Values: A Historical Analysis". Muziki (İngilizce). 15 (2). ss. 61-74. doi:10.1080/18125980.2018.1554980. ISSN 1812-5980. 
  4. ^ Unknown facts about Sikiru Ayinde Barrister https://www.premiumtimesng.com/arts-entertainment/117934-unknown-facts-about-sikiru-ayinde-barrister-by-olayinka-olaribigbe.html#sthash.sZUtB1FO.dpbs 3 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Klein, Debra L. (2020). "Allow Peace to Reign: Musical Genres of Fújì and Islamic Allegorise Nigerian Unity in the Era of Boko Haram". Yearbook for Traditional Music (İngilizce). Cilt 52. ss. 1-22. doi:10.1017/ytm.2020.5. ISSN 0740-1558. 7 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024. 
  6. ^ World Music Central Bola Abimbola 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 25 December 2020

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nijerya</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Nijerya ya da resmî adı ile Nijerya Federal Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında yer alan ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Nijer, Çad, Kamerun ve Benin oluştururken, ülkenin güneyinde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi yer almaktadır. Ülkenin başkenti Abuja'dır.

<span class="mw-page-title-main">David Bowie</span> İngiliz şarkıcı, şarkı yazarı, aktör ve prodüktör

David Robert Jones ya da bilinen adıyla David Bowie, İngiliz şarkıcı, şarkı yazarı, aktör ve prodüktör.

<span class="mw-page-title-main">İslamcılık</span> Politik bir akım

İslamcılık, modern devlet ve devletçiklerin anayasal, ekonomik ve yargısal olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan İslami uygulamalarla yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi ideolojidir. Bu akımlardaki hakim anlayış Emr-i bi'l ma'rûf ve nehy-i anil münker'in yerine getirilmesidir. Siyasal İslam'ın Seyyid Kutub ve Mevdudî gibi köktendinci öncüleri "Allah'ın sistemi" olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhidin ön şartı olarak sundular.

<span class="mw-page-title-main">Grunge</span>

Grunge 1980'lerin ortasında Amerika'nın Washington eyaletinde çoğunlukla da Seattle bölgesinde alternatif rockın bir alt türü olarak ortaya çıkmıştır. İlk grunge oluşumları Seattlelı bağımsız plak şirketi Sub Pop etrafında şekillenmiştir, 1990'lı yılların başında da popülaritesi hızla artarak, Kaliforniya ve birçok Amerikan eyaletine yayılarak daha çok hayran kitlesi toplamış ve büyük plak şirketlerinin ilgisini çekmiştir.

Heavy metal, 1960'lı yılların sonlarında 1970'li yılların başlarında İngiltere ve ABD'de gelişen bir rock müzik türüdür. Kökenleri blues rock, psikedelik rock ve acid rock'a dayanan heavy metal grupları; kalın ve ağır bir ses, distortion, uzun gitar soloları ve yüksek ses gibi kendine özgü elementler geliştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Müslüman Kardeşler</span> uluslararası Sünni İslamcı örgüt

Müslüman Kardeşler Cemiyeti ya da İhvânü'l-Müslimîn, Arap dünyasının en eski, en etkili ve en büyük İslamcı hareketi olmakla birlikte birçok Arap ülkesindeki en geniş siyasi muhalif örgütüdür. Mısır'da 1928 yılında İslam alimi ve okul öğretmeni olan Hasan el-Benna tarafından pan-İslamist, şeriatçı, dinî-siyasi amaçlarla çalışan toplumsal hareket olarak kurulmuştur.

Gotik metal, bir heavy metal alt türüdür. Heavy metalin agresifliği ile gotik rock'ın karanlık ve melankolik atmosferini kombine eder. 1990'ların başında death/doom çıkışlı bir tür olarak ortaya çıkmıştır. Heavy metalin farklı türlerine gotik tarzın yedirilmesiyle müzikal açıdan kollara ayrılmıştır. Gotik romanlara dayanan şarkı sözlerinde de melodram ve kederden kişisel deneyimlere kadar birçok temaya rastlamak mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müziği</span>

Azerbaycan müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul kullanılan başlıca müzik aletleridir.

The Billboard Hot 100, Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleşen single satışların, radyolarda çalınma sıklığının ve müzisyenlerin yaygınlığının esas alındığı bir müzik listesidir. Billboard adlı dergi tarafından her hafta güncellenir. 4 Ağustos 1958'den beri listeleme yapmaktadır. Listenin oluşturulma biçiminin örnekli aşamaları aşağıdaki gibidir:

<span class="mw-page-title-main">1980'ler</span> onyıl

1980'ler veya 80'ler, 1 Ocak 1980'de başlayan ve 31 Aralık 1989'da sona eren, Gregoryen takviminin içinde bulunan bir onyıl.

<span class="mw-page-title-main">Atlantic Records</span> plak şirketi

Atlantic Recording Corporation, Ahmet Ertegün ve Herb Abramson tarafından Ekim 1947'de kurulan bir Amerikan plak şirketidir. İlk kayıtlarının Ocak 1948'de piyasaya sürülmesiyle başlayarak, yirmi yıl süre boyunca, Aretha Franklin, Ray Charles, Wilson Pickett, Sam ve Dave, Ruth Brown ve Otis Redding gibi sanatçıların caz, R&B ve soul müzikleri üzerine uzmanlaşan en önemli Amerikan plak şirketlerinden biri olarak ün kazandı. Konumu, Stax ile yaptığı dağıtım anlaşmasıyla büyük ölçüde iyileştirildi. 1967 yılında, Atlantic Warner Bros.-Seven Arts'ın tamamen sahip olduğu bir yan kuruluş haline geldi ve Crosby, Stills, Nash & Young, Led Zeppelin ve Yes gibi sanatçıların rock ve pop müziklerini yayımlayarak genişledi.

<span class="mw-page-title-main">Müslüman Kardeşler (Suriye)</span> İslamcı ideolojiye sahip Müslüman Kardeşlerin bir kolu

Suriye Müslüman Kardeşleri İslamcı ideolojiye sahip Müslüman Kardeşler'in bir koludur. Suriye'de bulunan Müslüman Kardeşler'in Mısır Kardeşleri ile zayıf bir bağı olduğu ve grubun kuruluşunda kendisini ılımlı olarak ve en son manifestosu olan 2012 Nisan bildirgesinde amacını bireysel haklara saygıyı taahhüt eder ibaresi ile çoğulculuk ve demokrasiyi ilerletme olarak tanımladığı ve İslam kelimesine bir vurguda bulunmadığı belirtilir. 1940 yılında kurulmuştur. Uzun yıllar özgür eylem veya faaliyet yapamamıştır. Suriye İç Savaşı başlayınca, Beşşar Esad yönetimine karşı muhaliflerin saflarına geçmiştir. Günümüzde başkanlığını Muhammed Riyad el-Şefik yapmaktadır. Merkezi Halep veya Humus'tadır.

<span class="mw-page-title-main">Moji Olaiya</span>

Moji Olaiya, Nijeryalı aktris.

<span class="mw-page-title-main">Türkçe rock</span> Türkiye çıkışlı rock türü müzik

Türkçe rock müziği, Türkiye'deki rock müzik sahnesini tanımlar. Türkiye'de rock müzik eserleri 1960'lar ve 70'lerden beri Cem Karaca, Erkin Koray, Fikret Kızılok ve Moğollar gibi grup ve kişiler tarafından Anadolu ve Arabesk rock tarzında üretilmiştir. Bu tür, Türk halk müziği ve çeşitli rock müzik alt türlerini birleştirmiş ve rock müzikten içerik ve tarz bakımından önemli farklılıklar göstermiştir. 12 Eylül Darbesi sonucunda rock müzik performansları Türkiye'de sınırlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsveç'te İslam</span>

İsveç'te İslam, İsveç'teki İslam uygulamasının yanı sıra İsveç ile İslam dünyası arasındaki tarihsel bağları ifade eder. Vikinglerin İslam ile teması ilk olarak, Vikinglerin Orta Çağ İslam dünyasıyla ticaret yaptıkları 7. ve 10. yüzyılda yaşanmıştır.

Apala, Nijerya'nın Britanya İmparatorluğu'nun bir kolonisi olduğu dönemde Yoruba halkı tarafından geliştirilen bir müzik türüdür. Geç 1930'larda ortaya çıkan bu tür, vurmalı çalgılara dayalı bir tarzdır. Apala'nın ritimleri zamanla daha karmaşık hale gelmiştir ve Küba müziği gibi tarzlara etki etmiştir, aynı zamanda Nijerya'da popülerlik kazanmıştır. Zaman içerisinde daha az dini odaklı hale evrilmiştir.

Benga, Kenyalı popüler müziğin bir türüdür. Bu tarz, 1940'ların sonları ile 1960'ların sonları arasında Kenya'nın başkenti Nairobi'de gelişmiştir. Nairobi'deki Afrika Yayın Servisi, 1940'larda Kongo, Güney Afrika kwela, Kongo tarzı parmak tekniği gitarı ve çeşitli Küba dans müziği gibi türlerin sürekli bir akışını yayınlamıştır; bu da benga'nın ortaya çıkmasını büyük ölçüde etkilemiştir. Ayrıca, Tanzania'nın ve Kenya'nın Luo halkının popüler halk şarkıları da benga'nın oluşumunda temel oluşturmuştur.

Jùjú, geleneksel Yoruba vurmalı çalgı kaynaklı bir halk müziği tarzıdır. "Jùjú" adı, Yoruba dilinde "atma" veya "bir şeyin atılması" anlamına gelen "juju" veya "jiju" kelimesinden gelir. Juju müziği, Batı Afrika, Haiti, Küba ve diğer Güney Amerika ülkelerinde yaygın olan bir tür sihir ve sihirli nesnelerin kullanımı olan juju'dan adını almamıştır. Bu tarz, 1900'lerde ülkelerin kent içi kulüplerinde evrim geçirmiştir ve Ababababaa Babatunde King olarak bilinen, yaygın olarak Tunde King olarak bilinen birisi tarafından yaratıldığına inanılmaktadır. İlk jùjú kayıtları, King ve Ojoge Daniel tarafından 1920'lerde yapılmıştır, King bu tarzda öncü olmuştur. Jùjú'nun başlıca enstrümanı ve öncü enstrümanı Iya Ilu adlı konuşan davuldur.

Sakara müziği, Nijerya'nın Yoruba müziği geleneklerine dayanan bir popüler müzik türüdür. Çoğunlukla geleneksel Yoruba enstrümanlarını kullanan güzelleme şarkıları şeklindedir. Bu enstrümanlar arasında kolayca fark edilebilir ve ayrıştırılabilir bir sese sahip olan goje kemanı ve bir baget ile çalınan, tamburine benzeyen küçük yuvarlak sakara davulu bulunur. Sakara müziği, Doğu Afrika ve Arap tarzı nazalize ve melizmatik vokalleri geleneksel perküsyon enstrümanları ile birlikte kullanır. Müziğin oluşturduğu ortam, insanı genellikle düşünceli ve felsefi bir ruh haline yönlendirir.

Afrika heavy metal, özellikle Kenya ve Uganda gibi Doğu Afrika ülkelerinde ve Namibya, Madagaskar, Angola, Botsvana, Güney Afrika, Mozambik ve Zimbabve gibi Güney Afrika ülkelerinde yapılan heavy metal müziği ifade eder. Ayrıca, Kuzey Afrika'daki Cezayir, Mısır, Libya, Fas ve Tunus gibi ülkelere de uzanır, ancak Kuzey Afrika bölgesindeki gruplar, kültürel ve sosyal tutarlılıklar açısından kendilerini daha çok MENA bölgesi ile ilişkilendirirler. Afrika heavy metal, genellikle Avrupa ve Amerikan metal türlerinin kullanılması, geleneksel Afrika enstrümanları ve müzik tarzları ile harmanlanmasıyla karakterize edilir, bu da bölgesel farklılıklar yaratır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.