İçeriğe atla

Friedrich Nietzsche kronolojisi

Friedrich Nietzsche
Nietzsche, 1882
Tam adıFriedrich Nietzsche
Doğumu15 Ekim 1844(1844-10-15)
Ölümü25 Ağustos 1900 (55 yaşında)
Çağı19. yüzyıl felsefesi
BölgesiBatı felsefesi
OkuluVaroluşçuluk, Alman felsefesi, Postmodernizm, Postyapısalcı felsefe, Psikanaliz
İlgi alanlarıAntik Çağ felsefesi, Etik, Estetik, Tarih felsefesi, Psikoloji, Değer teorisi
Önemli fikirleriBilinçaltı, Apollon ve Dionysos, Bengi dönüş, Üst-insan, Amor Fati, Güç istenci, Perspektivizm, Trajedi Müzik
Ayrıca bakınız: Friedrich Nietzsche

Friedrich Wilhelm Nietzsche (15 Ekim 1844 - 25 Ağustos 1900), "Güç İstenci", "Üstinsan", "Bengi dönüş" gibi özgün fikirlerle tanınan varoluşçu Alman filozof.

Kronolojisi

  • 1844 15 Ekim: Nietzsche, Leipzig'in güney batısında Saksonya'da bir Prusya köyü olan Röcken'de Karl Ludwig Nietzsche adında papaz bir babanın oğlu olarak dünyaya gelir.
  • 1849 30 Temmuz: Babasının ölümü.
  • 1858: Naumburg yakınlarında Almanya'nın önde gelen Protestan yatılı okulu Schulpforta'ya kayıt yaptırır.
  • 1864 Ekim: Teoloji ve filoloji öğrencisi olarak Bonn üniversitesi'ne kayıt yaptırır.
  • 1865 Ekim: Nietzsche, Bonn'daki filoloji hocası F.W.Ritschl'in peşinden Leipzig'e gider ve eğitimine burada devam eder. Leipzig'de eski kitaplar satılan bir dükkânda Schopenhauer'in bir kitabını bulur[1] ve arkadaşlarına bundan böyle bir "Schopenhauer'ci" olduğunu açıklar.
  • 1868 8 Kasım: Nietzsche'nin Leipzig'de Richard Wagner'le ilk buluşması.
  • 1869 Şubat: Henüz doktorasını tamamlamamış olan Nietzsche, Ritschl'in tavsiyesi üzerine Basel üniversitesi klasik filoloji bölümüne genç yaşta öğretim görevlisi olarak atanır.
17 Mayıs: Nietzsche'nin Wagner ve Cosima'ya Tribschen'de ilk ziyareti.
28 Mayıs: Basel Üniversitesi'nde "Homeros ve klasik filoloji" üzerine bir açılış konuşması yapar.
  • 1870 Ağustos: Nietzsche, Fransa-Almanya savaşı nedeniyle üniversiteden izin alır ve gönüllü sıhhiye eri olarak cepheye gider. Ama sağlığının bozulması nedeniyle iki ay sonra Basel'e geri döner.
Mid October, 1871. Erwin Rohde, Carl von Gersdorff ve Friedrich Nietzsche.
  • 1871 Ocak: Basel Üniversitesi felsefe kürsüsüne yaptığı başvuru geri çevrilir. İsviçre Alp'lerinden kalbi kırık bir şekilde ayrılır ve klasik filolog olarak mesleğinden giderek hoşnutsuz olmaya başlar, felsefeye yönelir. Bu yıldan sonra Nietzsche bozuk sağlığıyla sürekli bir mücadeleye girer.
Nietzsche ve Annesi
  • 1872 Ocak: İlk kitabı " Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik" (Müziğin Ruhundan Tragedya'nın Doğuşu) yayınlanır.
Şubat - Mart: Basel'de "eğitim kurumlarımızın geleceği" konulu halka açık seminerler verir.
22 Mayıs: Nietzsche, Bayreuth Tiyatrosu'nun temel atma töreni için Bayreuth'a giden Wagner'in 59. doğum gününde besteciye eşlik eder.
  • 1876 Ağustos: I. Bayreuth festivali. Wagner'le dostluğu gölgelenir.
Eylül: Paul Ree ile birlikte Bayreuth'tan ayrılır.
Ekim: Basel Üniversitesi sağlığının bozuk olduğu gerekçesiyle Nietzsche'ye bir yıllık hastalık izni verir.
  • 1878: "Menschliches, Allzumenschliches" (insanca, pek insanca) ilk bölümü Voltaire'e adanmıştır.
3 Ocak: Wagner Nietzsche'ye yeni yayımlanan eseri Parsifal'in bir kopyasını gönderir.
Mayıs: Nietzsche Wagner'e yazdığı son mektupla birlikte "insanca pek insanca: Özgür ruhlar için bir kitap" adlı çalışmasının bir kopyasını gönderir. Wagner'den tamamen kopar.
  • 1879: İnsanca, pek insanca 'nın ikinci cilt birinci kısmı: Assorted opinions and maxims. Nietzsche sağlığının bozukluğu öne sürülerek Basel'deki kürsüsünden istifa etmeye zorlanır. Bundan sonraki on yıl boyunca otel odalarında ve pansiyonlarda yaşayan yalnız bir gezgin yaşamı sürecektir.
  • 1880: İnsanca, pek insanca, ikinci cilt ikinci kısım: Gezgin ile Gölgesi.
  • 1881: Tan kızıllığı. Ahlakın önyargıları üstüne düşünceler. Sils Maria'da ilk yazını geçirir.
  • 1882: Şen bilim (neşeli bilgelik ya da La Gaia Scienza adlarıyla da bilinir) 125. aforizmada bir deli, Tanrı'nın öldüğünü açıklar.
Mart: Paul Ree Roma'ya gitmek üzere Cenova'da Nietzsche'den ayrılır. Ree Roma'da Lou Salome ile tanışır ve ona aşık olur.
Nisan: Nietzsche Roma'ya gider ve Lou Salome ile tanışır. Nietzsche birkaç gün sonra, önce Ree aracılığı ile daha sonra şahsen Salome'ye evlenme teklif eder. Teklifi geri çevrilse de kendisi, Ree ve Salome arasındaki düşünsel ménage à trois[2] bağlılıktan hoşnuttur. Yıl sonunda Nietzsche, Ree ve Salome'den kopar ve kendisini ikisinin ihanetine uğramış hisseder.
  • 1883: Böyle Buyurdu Zerdüşt : Herkes ve hiç kimse için bir kitap adlı çalışmasının birinci ve ikinci kitaplarını yazar.
13 Şubat: Wagner'in ölümü, 1884, Nice'de Zerdüşt'ün üçüncü kısmını yazar.
  • 1885: Zerdüşt'ün dördüncü ve son bölümünü sınırlı sayıda ve kendi başına yayımlatır.
  • 1886: İyinin ve Kötünün Ötesinde. Geleceğin felsefesine prelüd.
  • 1887: Yeraltından notlar'ın Fransızca baskısı tesadüfen eline geçer ve böylece Dostoyevski'yi keşfeder.
10 Kasım: Ahlakın soykütüğü üstüne: Bir polemik.
  • 1888 Mayıs - Ağustos: Wagner olayı; Dionysos Dithyrambosları'nı bitirir (1891'de yayımlanır).
Turin kliniğinde yatarken
Eylül: Deccal (1894'te yayımlanır).[3]
Ekim - Kasım: Ecce Homo'yu yazar (kitabın yayımlanması Elisabeth Förster Nietzsche tarafından 1908'e dek ertelenir).
Aralık: Nietzsche Wagner'e karşı (1895'te yayımlanır).
  • 1889: Putların alacakaranlığı (Özgün adı: Bir psikoloğun atıllığı).
3 Ocak: Nietzsche, Torino'da Piazza Carlo'da sinir krizi geçirir ve sahibi tarafından kırbaçlanan yaşlı bir atın boynuna sarılarak ağlar.
18 Ocak: Jena Üniversitesi'ndeki psikiyatri kliniğine kaldırılır. Doktorlar "ileri yeti yitimi" teşhisi koyarlar. Klinikte "beni buraya karım Cosima getirdi" dediği bile duyulmuştur. Cosima ölen Wagner'in karısıdır.
  • 1890: Nietzsche'nin annesi oğlunu alır ve bakmak üzere Naumburg'daki evine getirir.
  • 1897 20 Nisan: Annesinin ölümü. Kız kardeşi Nietzsche'yi alarak beraberinde Naumburg'dan, 1894'te Nietzsche arşivini taşımış olduğu Weimar'a götürür.
  • 1900 - 25 Ağustos: Nietzsche Weimar'da ölür. Röcken'de babasının mezarının yanına gömülür.
  • 1901: 1880'lerde kaleme alınan Nachlass'tan beş yüz bölüm Güç istemi adıyla yayımlanır. 1906'da kitabın ikinci baskısı bu sefer 1067 bölümlük bir çalışma olarak piyasaya çıkar.[4]

Kaynakça

  1. ^ Bulduğu kitap "İrade ve İstenç Olarak Dünya"
  2. ^ Günah Üçgeni
  3. ^ Mazzino Montinari, Friedrich Nietzsche (1974; transl. Almanca 1991, Friedrich Nietzsche. Eine Einführung., Berlin-New York, De Gruyter; ve Fransızca, Friedrich Nietzsche, PUF, 2001)
  4. ^ Kusursuz Nihilist, Keith Ansell Pearson, sf:15-16

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Nietzsche</span> Alman filozof, filolog ve şair (1844–1900)

Friedrich Wilhelm Nietzsche, Alman klasik filolog ve filozoftur. Nietzsche'nin fikirleri ve üslubu, yerleşik düşünce kalıplarını kırmıştır, bu nedenle yaşadığı dönemde var olan bir klasik disipline sokulamamıştır. Nietzsche, günümüzde yepyeni bir felsefi ekol olarak yaşam felsefesi disiplininin kurucusu olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Richard Wagner</span>

Richard Wagner, Alman opera bestecisi, tiyatro direktörü, müzik teorisyeni ve yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Nikos Kazancakis</span> Yunan yazar, şair, siyasetçi ve filozof

Nikos Kazancakis, Yunan yazar, şair, siyasetçi ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Hermann Hesse</span> İsviçreli yazar ve ressam

Hermann Karl Hesse, İsviçreli yazar ve ressamdır.

<span class="mw-page-title-main">Max Stirner</span> Alman filozof

Max Stirner ya da gerçek adıyla Johann Kaspar Schmidt,, Alman filozoftur. Özellikle Hegel'in toplumsal yabancılaşma ve öz bilinç kavramlarıyla ilgilenmiştir. Stirner, genellikle nihilizmin, varoluşçuluğun, psikanalitik teorinin, postmodernizmin ve bireyci anarşizmin öncülerinden biri olarak kabul edilir. Birçok bireyci filozofu düşünceleriyle etkilemiştir.

Nihilizm, evrenin ve insan yaşamının özünde herhangi bir anlam taşımadığını savunan bir felsefi yaklaşımdır. Ancak bu, her türlü anlam ve değerin tamamen reddi gerektiği anlamına gelmez. Nihilizme göre, toplumsal, ahlaki ve kültürel değerler insan yapımıdır ve mutlak bir gerçeklik taşımaz.

<span class="mw-page-title-main">Zerdüştçülük</span> Tek Tanrılı bir Antik İran dini

Zerdüştçülük, Zerdüştîlik ya da Mecûsîlik, günümüzden 3.500 yıl önce Zerdüşt tarafından İran'da kurulan, yaklaşık M.Ö. 6. yüzyıldan M.S. 7. yüzyıla kadar Pers, Med ve Sasani İmparatorluğu’nun dini olan, içerisinde düalist ve eskatolojik inanışın ilk örneklerini barındıran, dünyanın en eski tek tanrıcı vahiy dini. Bu dine inananlar Zerdüştçü, Mazdaist ve Zerdüştî olarak adlandırılıyor olup bedenen öldükten sonra dirilip Ahura Mazda'nın huzuruna çıkacaklarına ve orada sorgulanacaklarına inanırlar. Zamanla Zerdüştlüğün Zurvanizm gibi alt dalları ortaya çıkmıştır. Zurvanizm inancı, Zurvan olarak bilinen zaman ve kader tanrısını baş tanrı konumuna yükseltmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Schopenhauer</span> Alman karamsar filozof (1788–1860)

Arthur Schopenhauer, Alman filozof, yazar ve eğitmendir. Schopenhauer, Alman felsefe dünyasındaki ilklerdendir. Dünyanın anlaşılmaz, akılsız prensipler üzerine kurulu nedenselliklerinin olduğunu söyleyerek dikkat çekmiştir. Ayrıca Nietzsche'nin ilk akıl hocasıdır.

Alman felsefesi, 18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyıl başlarından itibaren belirgin bir ağırlık kazanan, bir bakıma felsefenin yurdu hâline gelen Alman felsefe geleneğini ya da başka bir açıdan farklı felsefi eğilimlere sahip olan Alman felsefecilerinin bütünlüğünü ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">19. yüzyıl felsefesi</span>

19. yüzyıl felsefesi öncelikli olarak Alman felsefesinde romantizmin ve idealizmin zirveye ulaştığı bir dönemdir. Aynı şekilde materyalizmin de yeni bir derinlik kazandığı ve öne çıktığı görülür. Fransız felsefesinde bir yanda Charles Fourrier, Pierre-Joseph Proudhon, Claude Henri de Saint-Simon gibi reformcu düşünürler; öte yanda da August Comte ile pozitivizmin belirginleştiği görülür. Tarihçi Tocqueville ile sosyolog ve düşünür olan Emile Durkheim'ı da buraya eklemek gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Parsifal</span> Opera oyunu

Parsifal, Richard Wagner’in üç perdelik bir operası veya müzikal dramıdır. Wagner bu eserini şahsen olarak tanımlamayı tercih etmiştir. Parsifal operasının konusu çok serbest biçimde Wolfram von Eschenbach tarafından 13. yüzyılda yazılmış olan bir epik şiir olan Parzival'dir ve mitik İngiliz Kralı Artur zamanının bir şövalyesi olan Parzival'in Kutsal Kaseyi bulmak için geçirdiği serüvenleri anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Almanak</span>

Almanak takvime göre düzenlenmiş, özel bir alan veya alanlarda bilgiler içeren yıllık bir yayındır. Ayrıca almanaklarda güneşin ve ayın doğuş ve batış zamanları, güneş ve ay tutulmaları, gelgit saatleri, belirli kilise festivalleri, adli yıllar, tüm çeşitli zaman çizelgelerinin listesi gibi astronomik bilgiler de bulunmaktadır. "Almanak" kelimesi Arapça "iklim" anlamına gelen المناخ el-menaakh kelimesinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Nietzsche'nin kütüphanesi</span>

Alman filozof Friedrich Nietzsche, ölümünden sonra dahi korunmuş ve günümüze kadar ulaşmış geniş bir özel kütüphaneye sahipti. Bugün bu kütüphane, yaklaşık 170'i, çoğu önemli olmak üzere, onun tarafından yapılan açıklamalar içeren yaklaşık 1,100 ciltten oluşmaktadır. Lakin okuduğu kitapların ancak yarısından azı kütüphanesinde bulunmaktadır.

Bu madde, Friedrich Nietzsche'nin bibliyografyasını içermektedir.

  1. David Strauss: der Bekenner und der Schriftsteller, 1873
  2. Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben, 1874
  3. Schopenhauer als Erzieher, 1874
  4. Richard Wagner Bayreuth'da, 1876
<span class="mw-page-title-main">Richard Strauss</span> Alman Romantik Dönem bestecisi

Richard Georg Strauss, edebi alt yapıya sahip uzun senfonik şiirleri ve operaları ile ünlü Alman Romantik Dönem bestecisi. Ayrıca Strauss önemli bir orkestra şefi ve tiyatro yönetmeniydi.

<span class="mw-page-title-main">Philipp Mainländer</span> Alman filozof ve şair (1841-1876)

Philipp Mainländer, asıl adı Philipp Batz olan Alman şair ve filozof.

Ahlakın Soykütüğü Üstüne: Bir Kavga Yazısı, Alman filozof Friedrich Nietzsche’nin son dönem yapıtlarındandır. Önsöz ve üç bölümden oluşan eser, 1887 yılının temmuz ve ağustos aylarında yazılmış ve aynı yılın kasım ayında basılmıştır. Nietzsche bu kitapta ceza,suç, adalet, hınç duygusu, vicdan gibi ahlaki kavramların tarihsel gelişimini inceleyip, Yahudiliğin ve Hristiyanlığın modern Avrupa kültüründe hakim kıldıkları 'ahlaki önyargıların' eleştirisini yapar. Nietzsche yorumcuları tarafından onun en sistematik kitabı olarak görülen Ahlakın Soykütüğü Üstüne, modern Avrupa kültürünün en önemli yapıtlarından biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bir Apolitik Düşünce</span> Alman yazar Thomas Mann tarafından 1918 yılında yayınlanan deneme

Bir Apolitik Düşünce, Thomas Mann tarafından 1915-1918 yılları arası dönemde yazılmış eserdir. Kardeşi Heinrich Mann'ın aksine, Birinci Dünya Savaşı'nda Alman Reich liderliğinin savaş politikasını destekledi. Yaklaşık 600 sayfalık, kısmen polemik dizelerle dolu olan kitap, siyasi konumunu kardeşininkinden haklı çıkarmaya ve farklılaştırmaya hizmet etti. Kitap, aralarında Thomas Mann'ın da bulunduğu Muhafazakar Devrim'in temsilcilerinin özellikle savaş muhaliflerince desteklenen batılı demokratik fikirlerine karşı savunduğu Alman Özel Yolu'nu savunmaktadır. Bu amaçla Thomas Mann, medeniyet ve kültür terimleri arasında bir karşıtlık kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Parerga ve Paralipomena</span>

Parerga ve Paralipomena Arthur Schopenhauer'in 1851 yılında yayımlanan felsefi düşüncelerinin bir derlemesidir. Bu seçki Schopenhauer'in felsefesinin bir özeti ya da felsefesine bir giriş olarak değil, felsefeyi zaten benimsemiş olanlar için tamamlayıcı okumalar olarak derlenmiştir, ancak yazar yine de felsefeye yeni başlayanlar için anlaşılır ve ilgi çekici olacağını savunmuştur. Koleksiyon iki cilde bölünmüş olup, önce parerga'yı, sonra da bu felsefenin paralipomena'sını kapsamaktadır. Parerga, yazarın düşüncesini tamamlayıcı nitelikte altı uzun makaleden oluşmaktadır. Otuz bir alt başlığa bölünmüş daha kısa incelemeler olan paralipomena, filozof tarafından şimdiye kadar ele alınmamış ancak onun tarafından parerga için tamamlayıcı olduğu düşünülen materyalleri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Franziska Nietzsche</span>

Franziska Nietzsche, Alman papaz kızıydı ve filozof Friedrich Nietzsche'nin annesiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.