İçeriğe atla

Freydun Atturaya

Freydun Atturaya
Doğum1891
Urmiye, İran
ÖlümTiflis, Sovyet Gürcistan
1926
(35 yaşında)
MeslekDoktor, Politikacı, Yazar
EtkilendikleriKarl Marx

Freydon Bet-Avraham Atoraya (Asurca: ܦ̮ܪܝܕܢ ܐܬܘܪܝܐ; Asurlu Freydon) (d. 1891 ö. 1926) İran'ın Urmiye bölgesinde bulunan Charbash'ta doğmuş Asurlu Süryani doktor.

Hayatı

Babası tarafından önce Tiflis’te bulunan amcasının yanına gönderilmiş sonra da Rusya’ya gitmiş ve orada tıp okumuştur. 1915 yılında mezun olduktan sonra Rus Ordusunda Doktorluk yapmıştır. Daha sonra tıbbi ve siyasi görevli olarak İran’da bulunan Rus kuvvetlerine transfer edilmiştir. Urmiye’de Asur Ulusal Komitesini kurmuş ve Rusya’ya askeri eğitim alabilmesi için 250 genç adam göndermiştir.

1917 Rus Şubat Devrimi'nden sonra Freydon Atoraya, Benjamin Bet Arsanis ve Baba Bet Parhad ilk Asur politik partisini kurdu, "Asur Sosyalist Partisi". Atturaya Nisan 1917’de Birleşik Bağımsız Asur üzerine Urmiye Manifestosunu Asurca Neo-Aramice dilinde tamamlamıştır. Bu manifestoda "bağımsız Asur birliklerinin amacı gelecekte büyük Rusya ile uzlaşarak ekonomik ve askeri antlaşmalarla Urmiye, Musul, Tur Abdin, Nusaybin, Cizre ve Hakkâri bölgelerini kapsayan ulusal bir yönetim kurmak"'dan bahsedilmiştir.

1918'den sonra kurmuş olduğu Asur Ulusal Komitesi Tiflis'e taşındı, İngiliz casusu olabileceği şüphesiyle önce yerinden edildi ve sonra da tutuklandı. 1921 yılında Urmiye de ve Salmas’ta bulunan Asurlara geri dönmek için Sovyet Dışişlerini ikna etmeye çalıştı fakat başarısız oldu, 1922’de evlendi ve iki çocuğu oldu. 1924 yılında fanatik bir Asur milliyetçisi olmakla suçlanarak tekrar tutuklandı. 1926 yılında hapishanede muhtemelen zehirlenerek ya da asılarak öldürüldü.

Askeri ve Politik kariyerinin yanında şiirler yazmış, bir Asur dergisi ve Kütüphanesi kurmuştur. Bir Hollywood film yapımcısı olan Henri Charr 2015 baharında “Çeka” arşivleri doğrultusunda Freydun Atturaya’nın Tiflis’te tutuklanmasını, sorguya çekilmesini ve en sonunda ortadan kaybedilmesini konu alan bir yarı belgesel film ortaya koymuştur. Film Ermenilerin ve sonrasında Yahudilerin olduğu gibi bağımsız bir güvenli bölge oluşturmak üzere Asurların mücadelesini, I. Dünya Savaşı sırasında soykırım olarak tanınan Osmanlı orduları ve Kürt müttefikleri tarafından yok olmakla yüz yüze kalmalarını belgeliyor. Yarı belgesel filmin adı “A Man Before His Time”: Freydun Atouraya'nın duyulmamış hayatı. Chicago merkezli “Asur Evrensel İttifakı” Kuruluşu başkanlığında Asur Diasporası tarafından finanse edilmiştir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Asurlular</span> Mezopotamyada tarihî Sami devleti

Asur İmparatorluğu, Asur Devleti veya Asurya, MÖ 2025 ile MÖ 612 yılları arasında var olmuş ve Sami halklardan oluşmuş bir Antik Çağ Mezopotamya imparatorluğuydu. Devlet ilk başta Kuzey Irak'ta, Dicle kıyısında bulunan Asur (Aššur) şehrinden oluşmuşken, Güney Mezopotamya ve Doğu ile olan ticari ilişkilerden yararlanarak gelişmiş ve toprakları genişleyerek bir imparatorluğa dönüşmüştür. Anadolu'daki en büyük ticaret kolonileri Kültepe'de (Kayseri) bulunmaktaydı. Başkentleri Ninova'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Buharin</span> Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi

Nikolay İvanoviç Buharin, Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Manna Krallığı</span> Mannalar

Manna devleti, , Minni veya Manas — MÖ IX yüzyıldan MÖ VI yüzyıla kadar tarihi Azerbaycan topraklarında, günümüz Güney Azerbaycan'ın kuzeybatısında Urmiye Gölü'nün kıyısında kurulmuş eski bir devlettir. Manna, yazılı kaynaklarda bahsedilen ilk merkezi devlet olarak kabul edilir. Başkenti İzirtu şehridir. Manna devleti, eski geleneklere sahip bir bölgede, eski tarihin çok geniş bir döneminde ekonomik ve kültürel açıdan önde gelen bir bölgede ortaya çıkmıştı. Manna, MÖ III-II binyıllarda bu bölgede var olmuş Kuti, Lullubi, Turukki kabilelerinin ve diğer kabilelerin doğrudan mirasçısıydı. Manna devleti MÖ. 615-613 yılları arasında Medya Devleti'ne katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran Cephesi</span>

İran Cephesi veya İran'ın İşgali ya da Osmanlı'nın İran ile yaptığı son savaş olan 1914-18 Osmanlı-İran Savaşı, Osmanlı, Britanya ve Rusya ve Kaçar Devleti'nin arasında Kuzey Azerbaycan'da yaşanan bir dizi askeri çatışmadır. Cephenin, İran için yıkıcı olduğu aşikârdı. Çatışmalarda, İngiliz ve Rus faaliyetlerinin etkisiyle 1917-1919 yılları arasında yaşanan İran kıtlığı nedeniyle 2 milyondan fazla İranlı sivil öldü. Kaçar hükûmetinin I. Dünya Savaşı ve sonrasında ülkenin egemenliğini koruyamaması, 1921'de bir darbeyle Rıza Şah Pehlevi'nin ülkenin başına geçmesine ön ayak oldu.

<span class="mw-page-title-main">Estonya Bağımsızlık Savaşı</span>

Estonya Bağımsızlık Savaşı, Rus kontrolünde bulunan Estonya'nın, 28 Kasım 1917'de bağımsızlığını ilan ederek Sovyetlere karşı ayaklanıp başlattığı savaş. Bu ayaklanmanın üzerine Sovyetler ülkeye ordu gönderdi. Sovyetlerin Estonya'yı ilhak etmemesi için Almanlar Estonya'yı desteklediler. Alman savunması altındaki Estonya, 24 Şubat 1918'de resmi olarak bağımsız oldu ve Brest-Litovsk Antlaşmasına göre Almanya, Sovyetlerin Baltık devletlerinden vazgeçmesini sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rus Devrimi (1905)</span>

1905 Rus Devrimi, Rus İmparatorluğu çapında geniş yankı bulan kitlesel siyasi eylemlerdir. 1905 Moskova Ayaklanması örneğinde olduğu gibi, bazı eylemler doğrudan hükûmeti hedef almıştır. Saldırılar, işçi grevleri, köylü ayaklanmaları ve askeri isyanlar şeklinde gelişmiştir. Olaylar sonucunda anayasal monarşiye geçiş yapılmış ve Çarlık Duması kurulmuş, çok partili seçimler yapılmış, 1906 Anayasası meydana getirilmiştir. Ancak Çarlık rejiminin yıkılması ve bazı bölgelerdeki bağımsızlık yönünde yapılan silahlı ayaklanma girişimleri başarısız olmuş ve bastırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Simko</span> Kürt lider

Simko ya da İsmail Ağa Şıkaki, Kaçar döneminin sonları ve Pehlevi döneminin başlangıcında İran Kürdistanı'nda hakimiyeti sürdürmüş Şikaki aşiretinin reisi, Kürt lideri.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Muharebesi (1918)</span> 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Türk orduları arasında geçen savaş

Bakü Muharebesi, 1918 yılında Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerle takviye edilen ve Kafkas İslam Ordusu adı verilen Osmanlı Ordusu'nun Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve Beyaz Ordu karşısında Bakü'yü almak için giriştiği muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti</span> Güney Kafkasyada eski bir devlet

Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti (TDFC), Transkafkasya Federasyonu veya Kafkasardı Federatif Cumhuriyeti, Rus İmparatorluğu'nun çöküşü sonucunda, 1918'in Ocak ayından itibaren başlayan hazırlıkların ardından 22 Nisanda bugünkü Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan topraklarında oluşturulmuş federatif devlettir. 26 Mayıs 1918 tarihinde Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nın ve 28 Mayıs 1918 tarihinde Azerbaycan Halk Cumhuriyeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin ilan edilmesi ile TDFC'nin varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fetali Han Hoyski</span> Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin ilk başbakanı

Fetali Han Hoyski, Azeri avukat, Rus İmparatorluğu Devlet Meclisi üyesi ve daha sonra 1918'de kurulan bağımsız Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan İç Savaşı</span>

Gürcistan İç Savaşı, Gürcistan içindeki azınlıkları ve özerk bölgelerin Güney Osetya'daki (1988-1992) ve Abhazya'daki (1992-1993) sıcak çatışmalarını; 21 Aralık 1991 ile 6 Ocak 1992 arası demokratik bir seçimle iktidar gelen Zviad Gamsahurdia'ya yapılan darbe süreçlerini ve ardından tekrar demokrasiye dönme (1993) süreçlerini kapsar. Bu sürecin sonunda Zviad Gamsahurdia ve taraftarları tamamen yenilmiş, Güney Osetya ve Abhazya de-facto bağımsızlıklarını kazanmıştır.

Manabendra Nath Roy, bilinen adıyla M. N. Roy, Bengal kökenli Hint devrimci, teorist ve aktivist. Meksika ve Hindistan Komünist Partileri'nin kurucusu. Hayatına devrimci bir nasyonalist olarak başlamıştır. Daha sonra devrimci bir komünist oluyor. Hayatının son dönemlerinde de Radikal Hümanist olarak hayatına veda ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Rosie Malek Yonan</span> Amerikalı film yönetmeni ve sinema oyuncusu

Rosie Malek Yonan, Asurlu Süryani oyuncu, yazar, yönetmen ve aktivist.

Bu liste kayda değer Süryani kökenli kişileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asur Sosyalist Partisi</span>

İlk Asur siyasi partisi olan “Asur Sosyalist Partisi”, 1917 yılında Rus devriminden sonra Dr. Freydun Atturaya, Rabbi Benjamin Bet Arsanis ve Dr. Baba Bet Parhad tarafından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Kaldea</span> MÖ. XX. yy ile VI. yy arasında yaşamış Sami halkı

Kaldea veya Chaldea ülkede yaşayanlar absorbe ve asimile olup Babil'i oluşturmadan önce, MÖ 10. yy sonu veya 9. yy başı ile 6. yüzyılın ortaları arasında var olmuş bir ülkedir. Kaldea halkı Sami dilini konuşmaktaydı. Ülke, Mezopotamya'nın uzak güneydoğu köşesindeki bataklık bölgede kurulmuştur. İbrani Kutsal Kitabı (Tanah) bölgeyi tanımlamak için İbranice: כשדים (Kaśdim) terimini kullanır ve Yunan Eski Ahit'te (Septuaginta'da) Kaldaeanlar olarak çevrilmiştir, Kasdim kelimesinin aslında Chaldean çevirisi olduğu veya Mezopotamyanın güneyine verilen Kaldu adının karşılığı olup olmadığı konusu tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Urmiye Çatışmaları</span>

Urmiye çatışmaları - 9-10 Şubat 1918'de Urmiye bölgesinde Kaçar imparatorluğu ve yerel Azerbaycan Türkleri ile Süryani gönüllüleri arasında yaşanan çatışmalara verilen addır. Urmiye isyanı olarak bilinen olaylarda Aysorlar'a Ağa Petros ve Malik Khoshab, Azerbaycan Türkleri'ne ise şehir belediye başkanı İrşad Humayun önderlik etmiştir. General Arshad el-Mülk de İrşad Humayun'un destekçisiydi. Bu çatışmalar Bolşevik devrimi sonrasında Rus ordusunun bölgeden çekilmesi sonrasında meydana geldi.

<span class="mw-page-title-main">Asuri Gönüllüler</span> Milis kuvveti

Asuri Gönüllüler veya Süryani gönüllüler, 1. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Güçleri ile ittifak kuran Katolikos-Patrik Mar Şimun Benyamin'in ruhani liderliği altında, esas olarak Baz'lı General Ağa Petros Elia ve Malikler olarak bilinen birkaç kabile lideri tarafından yönetilen etnik bir Süryani askerî gücüydü. İngiliz papaz ve yazar William A. Wigram tarafından "En Küçük Müttefikimiz" olarak tanımlanıyor Malik Aşiretinin bilinen üyelerinden birisi malik Hoşaba'dır malik aynı şekilde tyari aşiretininde üyesidir bu sebepten Asuri gönüllüler tyari ve malik aşiretinin üyelerinden oluşan askeri guruplara bağlıdır