İçeriğe atla

Freeman Havaüssü İsyanı

Koordinatlar: 38°55′29″K 085°54′30″B / 38.92472°K 85.90833°B / 38.92472; -85.90833
Bu, Freeman Field, Indiana'daki 477. Bombardıman Grubuna (Orta) bağlı 101 Afro-Amerikan Birleşik Devletler Ordusu Hava Kuvvetleri subayından oluşan bir grubun, onları Kentucky'deki Godman Field'a götürmek üzere hava nakil araçlarına binmek üzereyken, biraz kırpılmış bir görüntüsüdür. Memurlar, tamamen beyazlardan oluşan bir subay kulübüne girmelerine izin vermeyen bir yönetmeliği okuduklarını kabul eden bir belgeyi imzalamayı reddettikleri için tutuklandılar. Fotoğraf Nisan 1945'te, muhtemelen bir ayakkabı kutusuna kamera saklayan Kıdemli Başçavuş Harold J. Beaulieu tarafından çekilmiştir. (Bkz. James C. Warren, The Freeman Field Mutiny, ISBN 0-9641067-2-8, s. 93.) Beaulieu tarafından çekilen benzer bir fotoğraf Pittsburgh Courier'de çıktı. Olay yerinde başka bir Afrikalı-Amerikalı fotoğrafçı tarafından çekilen fotoğrafların beyaz bir polis memuru tarafından imha edildiği bildirildi. (Warren, s. 92.)

Freeman Havaüssü İsyanı, ABD'nin Indiana eyaleti Seymour kenti yakınlarında ABD Hava Kuvvetlerine ait Freeman Havaüssünde yaşanan olayları anlatır. Olaylar 477. Bombardıman Grubuna bağlı Afrikalı-Amerikalı subayların beyazlar için ayrılmış subay gazinosuna girmeye çalışmasıyla patlak verir. Ayaklanma sonunda 162 tutuklama yapılır. Üç subay görece düşük suçlardan askerî mahkemeye verilir. Sadece bir kişi ceza alır. 1995 yılında alınan karar sonrasında ABD Hava Kuvvetleri Afrikalı-Amerikalı subayların haklı olduğunu resmî olarak kabul ederek askerî mahkeme kararlarını bozar, ilgili subayların sicillerinden olaya dair kayıtların kaldırılmasına karar verir. İsyan, Sivil itaatsizlik hareketi için önemli bir adım olarak değerlendirilir.

Öncesi

Tuskegee havacıları

II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında Amerikan toplumunun çoğunluğunda olduğu gibi ABD Silahlı Kuvvetlerinde de ırk ayrımcılığı sürmekteydi. Tarihsel olarak Afrikalı-Amerikalılar orduda muharip görevler yerine daha çok cephe gerisi hizmetlerde kullanılıyordu. Ayrıca orduda kariyer yapma, rütbe alma şansları sınırlıydı.

1940 yılında A. Philip Randolph ve Walter White gibi önemli Afrikalı-Amerikalı liderlerin Başkan Franklin D. Roosevelt’e yaptıkları baskı sonucu ABD Hava Kuvvetleri savaş pilotu olarak eğitilmek isteyen siyahilere kapılarını açar. İlk siyahi pilotlar Alabama eyaletindeki Tuskegee 99. Filosuna dahil edildikleri için siyahi savaş pilotlarına Tuskegee havacıları denilir. Ilk siyahi savaş pilotu subay Albay Benjamin O. Davis, Jr komutasındaki filo 1943 yılında Kuzey Afrika ve İtalya’da savaşır. 1944 yılında 99. Filo diğer filolarla birleştirilir.

477. Bombardıman grubu

Siyahi liderlerin artan baskısı sonucu Afrikalı-Amerikalı askerler bombardıman uçaklarında görev almalarının önü açılır. 15 Ocak 1944 tarihinde 477. Bombardıman Grubu yeniden hayata geçirilir. Afrikalı-Amerikalı havacılar B-25 Mitchell bombardıman uçaklarında görev almaya başlarlar. Beyaz subay Albay Robert R. Selway, Jr komutasındaki başlayan eğitimlere 270 subaylık kontenjan olmasına rağmen 175 kişi alınır. Michigan eyaletindeki Selfridge Havaüssünde bulunan siyahi askerler üste sıkı olarak uygulanan ırk ayrımcılığından şikayetçi olmaya başlar. Siyahi subayların beyaz subaylar için ayrılmış olan mekanları kullanmasına izin verilmez.

Kentucky’ye geliş

5 Mayıs 1944 günü 477. Bombardıman Grubu ırkçı davranışlara karşı bir protesto eyleminin yaşanması ihtimaline karşı Kentucky’deki Fort Knox Üssüne gönderilir. Bu üste siyahi subaylar gazinoya alınsa da beyaz subayların kullandığı sadece üyeler için ayrılmış bir kısım bulunmaktaydı. Bu durumun verdiği rahatsızlığa savaşta yer almış siyahi havacıların terfi ettirilmemesi eklenince siyahi subaylar arasında gerilim artar. 1945 yılında tam savaş kapasitesine çıkan 477’nin Temmuz ayında savaşa katılması planlanmaktaydı. Bu yüzden için B-25 uçuşları için uygun olan Freeman Havaüssüne transfer edilirler.

Protestolar

5-6 Nisan olayları

477, Freeman üssüne 1 Mart 1945 gününden itibaren giriş yapmaya başlar. Halen eski üste bulunan siyahi subaylara yeni gittikleri üste de ayrımcılığı devam ettirmek için iki ayrı sosyal tesis uygulaması yapıldığı bilgisi ulaşır. Bu uygulamaya göre sadece siyahilerin kullandığı kısım “stajyer” beyazların kullandığı kısım da “eğitmen” olarak ayrılmıştır. Geride kalan siyahi subaylar Üsteğmen Coleman A. Young önderliğinde ayrımcılığa karşı yeni gittikleri üste eylem yapma kararı alırlar.[1] Daha önce de çeştli eylem teşebbüslerinin yaşandığı Freeman üssüne 5 Nisan akşamı gelen subaylar doğrudan beyazlar için ayrılan tesise giderek hizmet talep edirler. İlk grup siyahi subay Binbaşı Andrew M. White tarafından geri çevrilir. Hemen sonrasında gelen subaylarla büyüyen grup ısrarcı olur. Young önderliğindeki 19 subaylık grup tesisi terk etmeyi reddedince tutuklanırlar. Aynı gece 17 subay daha benzer suçlarla tutuklanır. Sonraki gece 25 subay üç grup halinde aynı suçtan tutuklanınca iki gün boyunca toplamda 61 siyahi subay tutuklanmış olur. Olaylar sırasında ufak çaplı itişmeler dışında fiziksel şiddet görülmemiştir.

85-2 numaralı talimatname

5-6 Nisan olaylarını inceleyen Hava Kuvvetleri Komutanlığı denetmeni Albay Torgils C. Wold Teğmen Terry ve iki subay haricinde diğer subayların tamamı hakkında suçlamaların düşürülmesini önerir. Üs komutanlığı bunun üzerine 58 subayı serbest bırakır. Bundan sonra subay sosyal tesislerinin ayrılmasının talimatnamelere uygun yapılmadığından hareketle Albay Selway 85-2 numaralı talimatnameyi yayınlar. Afrikalı-Amerikalı subayların talimatnameden haberdar olmadıklarını iddia etmelerine karşılık olarak 10 Nisan günü yüzlerine okumak suretiyle tebliğ eder. Bunun ardından herkesten okuyup anladıklarına dair imza atmaları istendiğinde kimse imza atmaz. Sonunda 2 siyahi ve 2 beyaz subaydan oluşturulan bir komitenin her siyahi subayla tek tek görüşerek önlerine üç seçenek sunmasına karar verilir. Buna göre seçenekler şöyledir:

  1. Metni okuduğuna ve anladığına dair imza atabilir
  2. Metni kabul etmediklerine dair bir belge imzalayabilirler
  3. Askeri Suçlar Kanunu 90.Madde gereği üstlerine itaatsizlikten dolayı tutuklanabilirlerdi.

11 Nisan günü tüm subaylarla tek tek görüşen komite görüşmelerinin ardından 101 subayın tamamı herhangi bir belgeyi imzalamayı reddettikleri için tutuklanırlar.

Salıverilme

Tutuklanan 101 subay Godman Üssüne geri götürülüp dava gününü beklemeye koyulurlar. Bu sırada Afrikalı-Amerikalı örgütler, kurumlar, sendikalar ve kongre üyelerinin Savunma Bakanlığına baskıları artar. Sonunda Genelkurmay Başkanı George C. Marshall'ın talimatıyla 101 subay 23 Nisan günü salıverilir. Bu karara rağmen General Hunter tüm subayların sicil dosyasına olayla ilgili olumsuz yorum ve görüşlerini ekler.

Üstlerine fiziksel olarak direndikleri iddiasıyla tutuklanmış olan üç subayın davası ise Temmuz ayında görülür. Üsteğmenler Marsden A. Thompson ve Shirley R. Clinton suçsuz bulunurlar. Teğmen Terry ise emre itaatsizlikten suçsuz bulunurken, Teğmen Rogers'ı fiziksel olarak darp etmekten dolayı 150 USD para cezası, rütbelerinin düşürülmesi ve ordudan atılma ile cezalandırılır.

Sonrası

Protestoların ardından 477. Filo gerisin geriye Godman üssüne kaydırılır. İki bombardıman filosu kapatılır. Beyaz subayların yerine tüm kademelerde siyahi subaylar göreve katılır. Savaşa girilmeden önceki son eğitimlerin 31 Ağustos 1945 tarihinde sona ermesi planlanırken 14 Ağustos günü Japonya kayıtsız şartsız teslim olunca savaş sona erer. Savaşın ardından hiç muharebe görmemiş olan 477 küçültülür. 1946 yılında Ohio'daki Lockbourne Hava üssüne kaydırılır. 1947 yılında tamamen kapatılır.

1948 yılında dönemin Başkanı Harry S. Truman'ın 9981 numaralı talimatıyla ABD Silahlı Kuvvetleri bünyesinde ırkçı ayrıma son verilir. Freeman Havaüssü 1948 yılında kapatılınca çeşitli farklı amaçlarla kullanılır, günümüzde bir sanayi parkı kapsamında değerlendirilmektedir.

İtibar iadesi

1995 yılında 477 gazilerinin başvurusu sonucunda General Hunter'ın eylemci subayların sicillerine koyduğu olumsuz değerlendirme kaldırılır. Ordudan atılan Roger Terry'den ise özür dilenir, rütbesi ve hakları iade edilir.[2]

İlgili eserler

Yazar James Gould Cozzens Hava Kuvvetlerindeki kendi anılarının yanı sıra Freeman Havaüssünde olan olaylar hakkında yazdığı Guard of Honor adlı romanla 1949 yılında Pulitzer Ödülünü alır.[3]

Kaynakça

  1. ^ Young ileride Detroit eyalet valisi ve deneyimli bir sendikacı olacaktır
  2. ^ İlgili makale 3 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 2 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ Longmans 1949 ASIN: B00439DVRI

Ayrıca bakınız

  • Buffalo soldier

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">U-2 Krizi</span>

U-2 Krizi, 1960 yılının Mayıs ayında Sovyet toprakları üzerinde bir Amerikan Lockheed U-2 casus uçağının düşürülmesi üzerine çıkan ve Sovyet-Amerikan ilişkilerinde önemli bir bunalıma yol açarak Soğuk Savaşı şiddetlendiren olaya denir. ABD’nin Türkiye dahil bazı NATO ülkelerinden kalkan uçaklarının faaliyetlerinin yarattığı bir olaydır ve yalnız doğu ve batı blokları açısından değil Türkiye açısından da önemli sonuçlar doğurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İncirlik Hava Üssü</span> Türk Silahlı Kuvvetlerine ait hava üslerinden biri

İncirlik Hava Üssü, Türkiye'nin Adana şehrinin İncirlik semtinde bulunan, 3320 dönümden biraz daha büyük bir Türk hava üssüdür. Üs, 1,7 milyon nüfuslu bir kentsel alan içerisinde, şehir merkezinin 10 km (6 mi) doğusunda ve Akdeniz'den 32 km (20 mi) içeride yer almaktadır. Hava üssünün başlıca kullanıcıları Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri olmakla birlikte, zaman zaman Kraliyet Hava Kuvvetleri ve Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri tarafından da kullanılmaktadır. Aynı zamanda İspanyol Ordusu'nun 74. Uçaksavar Topçu Alayı'na da ev sahipliği yapmaktadır. Üs, üzerindeki tüm tesislerle birlikte Türkiye Cumhuriyeti'ne aittir.

<i>Dr. Garipaşk</i>

Dr. Garipaşk, Stanley Kubrick'in 1964 tarihli politik hiciv türünde filmi. Peter George'un "Kırmızı Alarm" isimli romanından uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mitsuo Fuchida</span> Japon İmparatorluk Donanması Hava Hizmetlerinde yüzbaşı

Mitsuo Fuchida , Japon İmparatorluk Donanması hava Hizmetlerinde yüzbaşıydı ve II. Dünya Savaşı sırasında ve öncesinde pilottu.

<span class="mw-page-title-main">Paul Tibbets</span> Amerikalı pilot (1915 – 2007)

Paul Warfield Tibbets, Jr., Amerikalı asker, pilot. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'nden tuğgeneral rütbesiyle emekli olan Tibbets, II. Dünya Savaşı sırasında 6 Ağustos 1945 tarihinde Little Boy kod adı verilmiş, savaş tarihinin ilk atom bombasını Japonya'nın Hiroşima kenti üzerine bırakan Enola Gay adlı B-29 Superfortress tipi uçağın pilotuydu.

Aydoğan Babaoğlu, Türk asker. Eski Türk Hava Kuvvetleri Komutanı.

Kadınların askerlik tarihi, 4000 yıl öncesine uzanan bir dönemi, birçok ulusu ve dönemi kapsamaktadır. Eski çağlardan günümüze kadar kadınlar orduda birçok görevlerde bulunmuşlardır. Önceki dönemlerde kadınlar orduda farklı görevler almışlarsa da, daha çok günümüzde önemli görevlere gelmektedirler. Birçok ülke ordularını kadın askerlere açmaktadır ancak bu konudaki tartışmalar sürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mürted Hava Meydanı</span>

Mürted Hava Meydanı Ankara ilinin 35 km kuzey batısında, Kahramankazan ilçesi yakınında yer alan, Türk Hava Kuvvetlerinin bir hava meydanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bufalo Askerler</span>

Bufalo Askerler veya Bufalo Askerleri, 1867-1896 yılları arasında Batı ABD'de Kızılderili Savaşları sırasında Kızılderililere karşı savaşmış Afrikalı askerlere verilen lakap. Yasa gereği beyaz Amerikalı subaylar tarafından komuta edilen süvari birliklerini oluşturan bu zenci askerlere "bufalo asker" lakabı yerliler tarafından verilmiştir. Lakabın kökeni bilinmemekle birlikte kimi iddialara göre bufaloların koyu renkleri ve kıvırcık yeleleri yüzünden; kimi iddialara göre ise gözüpek, korkusuz savaşçılar olmalarından dolayı verilmiştir.

Yugoslav Halk Ordusu, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ve 1945'ten 1992'ye kadar olan öncüllerinin ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Kuvvetleri</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin hava gücü

Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3. kuvvettir. Türk Hava Kuvvetleri, barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta ise kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargâhı Ankara'da bulunmaktadır. 2024 sayımlarına göre envanterinde 537 uçak ve 78 helikopter ile birlikte çok sayıda insansız hava aracı bulundurmaktadır. Avrupa ülkeleri arasında en kalabalık insansız hava aracı filosuna sahiptir. Göktürk-1 ve Göktürk-2 isimli uydular da hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır. Göktürk-3 ise geliştirme aşamasındadır.

Mehmet Siyami Taştan, Türk asker. Eski Türk Hava Kuvvetleri komutanı.

Bilgin Balanlı Türk asker. Eski Harp Akademileri Komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Rumen Radev</span> 5. Bulgaristan cumhurbaşkanı

Rumen Georgiev Radev emekli Tümgeneral ve Ocak 2017'den bu yana Bulgaristan Cumhurbaşkanı. Radev, Bulgaristan Hava Kuvettleri Komutanı olarak görev yaptı. Bulgar Sosyalist Partisi tarafından desteklendi ve ikinci turda GERB adayı Tsetska Tsacheva'yı yenerek 2016 Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Şayrat Hava Üssü</span> Suriyede bir askeri üs

Şayrat Hava Üssü, Suriye'nin Humus Vilayeti'nin Humus ilçesi'nin Şayrat kasabasında bulunan askerî bir hava üssü. Üs, Suriye'nin en büyük üçüncü şehri Humus'un 31 km güneydoğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hava Harp Enstitüsü</span> Havacı kurmay subay yetiştiren askerî okul

Hava Harp Enstitüsü Milli Savunma Üniversitesi bünyesinde havacı kurmay subay yetiştirmek ve lisansüstü eğitim vermek üzere teşkil edilen askerî eğitim kurumu.

<span class="mw-page-title-main">Edward Higgins White</span> Amerikalı uzay adamı (1930 – 1967)

Edward Higgins "Ed" White II Amerikan havacılık mühendisi, ABD Hava Kuvvetleri subayı, test pilotu ve NASA astronotu.

Askeri havacılıkta kanat, bir komuta birimidir. Çoğu askeri havacılık hizmetinde, bir kanat nispeten büyük bir uçak oluşumudur. İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde bir kanat genellikle üç filodan oluşur ve birkaç kanat bir grup oluşturur. Her filo yaklaşık 20 uçak içerir.

<span class="mw-page-title-main">Gus Grissom</span> Amerikalı uzay adamı (1926 – 1967)

Virgil Ivan "Gus" Grissom, Amerikalı bir mühendis, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri'nde pilot ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından Proje olarak seçilen Merkür 7'lisi grubunun bir üyesiydi. Merkür astronotları, uzaya çıkan ilk Amerikalılar olacaktı. Gemini Projesi ve Apollo programı astronotuydu. NASA Astronot Birliği'nin bir üyesi olarak, 1961'de uzayda uçan ikinci Amerikalı oldu. Ayrıca uzayda uçan 3.insan ve uzayda iki kez uçan ikinci Amerikalıydı, ondan önce yalnızca X-15 alt yörüngesel uçuşlarıyla Joe Walker vardı.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm Batz</span> Alman II. Dünya Savaşı pilotu

Wilhelm Batz, İkinci Dünya Savaşı sırasında bir Alman Luftwaffe Pilotu idi. As veya avcı ası, hava muharebesi sırasında beş veya daha fazla düşman uçağını düşürmesiyle tanınan bir askeri havacıdır. Batz 445 muharebe görevi uçtu ve 237 düşman uçağının düşürüldüğünü iddia etti. Bu zaferlerin 234'ü, en az 46 Ilyushin Il-2 kara saldırı uçağı da dahil olmak üzere Doğu Cephesi üzerinde elde edildi, ancak Ploieşti'ye karşı Birleşik Devletler Ordusu Hava Kuvvetleri'ne (USAAF) karşı dört motorlu bir bombardıman uçağı da dahil olmak üzere üç zafer talep etti. petrol yatakları. Batz, Meşe Yapraklı ve Kılıçlı Şövalye Demir Haç Nişanı'nın sahibiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.