İçeriğe atla

Franz Stangl

Franz Stangl
Doğum26 Mart 1908(1908-03-26)
Altmünster, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (şimdi Avusturya)
Ölüm28 Haziran 1971 (63 yaşında)
Düsseldorf
Ölüm sebebiKalp yetmezliği
BağlılığıNazi Almanyası Nazi Almanyası
Branşı Waffen-SS
Hizmet yılları1938-1945
RütbesiSS-Obersturmführer
KomutasıSobibor İmha Kampı ve Treblinka İmha Kampı
Çatışma/savaşlarıII. Dünya Savaşı

Franz Stangl (26 Mart 1908 - 28 Haziran 1971), II. Dünya Savaşı Nazi Almanyası'nda Sobibor İmha Kampı ve Treblinka İmha Kampı'nın komutanıydı.

Franz Stangl'ın babası ile ilişkisi iyi değildi; Stangl'ın babasının 1916 yılında yetersiz beslenme nedeniyle öldüğü iddia edilir. Franz Stangl ailesine destek ve yardımcı olmak için kanun çalmayı öğrendi ve kanun dersleri vererek para kazanmıştır.

1931'de yasadışı NSDAP üyesi oldu. Odilo Globocnik'in altında çalışarak 1942 yılında Polonya'ya nakledildi. Stangl Eylül 1942 Mart arasında Sobibor imha kampı komutanı oldu.

Savaşın sonunda, Stangl kimliğini gizledi ve kaçtı. 1945 yılında Amerikan ordusu tarafından gözaltına alındı. Ötanazi programında yaptığı suçlar için Avusturya'da hapse girdi ama Sobibor İmha Kampından arkadaşı SS subayı Gustav Wagner ile İtalya'ya kaçtı. Roma Katolik Piskoposu Alois Hudal, bir Nazi sempatizanı olduğu için bir Kızıl Haç pasaportu kullandırtarak Suriye'ye kaçması için yardımcı oldu. Stangl eşi ve ailesi 1948'de üç yıl geçirecekleri Suriye'ye kaçtılar ve oradan 1951 yılında Brezilya'ya göç ettiler. Sonraki yıllarda Stangl São Bernardo do Campo'da Volkswagen fabrikasında iş bulmuş, eşi Theresa Stangl ise Mercedes-Benz de muhasebe departmanında iş bulmuştur.

Nazi avcısı Simon Wiesenthal tarafından izi sürülerek Brezilya federal polis tarafından 28 Şubat 1967'de tutuklandı. Batı Almanya'ya iade edildi. Treblinka İmha Kampında 900.000 kişinin öldürülmesinden sorumlu tutuldu fakat ifadesinde sadece görevini yaptığını ve vicdanının rahat olduğunu belitti. Stangl ömür boyu hapse mahkûm edildi. 28 Haziran 1971 tarihinde Düsseldorf cezaevinde kalp yetmezliği nedeniyle öldü.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Sobibor imha kampı</span>

Sobibor İmha Kampı, Reinhard Operasyonu'nun bir parçası olarak Nazi Almanyası tarafından inşa edilen ve işletilen bir imha kampıydı. Alman işgali altındaki Polonya'nın Genel Hükümet bölgesindeki Żłobek Duży köyünün yakınındaki ormanda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Nazi toplama kampları</span> nazi yönetiminin kurduğu masum sivil ve esirlerin zorla çalıştırıldığı ve sistematik olarak katledildiği yerleşkeler

Nazi toplama kampları veya konsantrasyon kampları, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde, Nazilerce topluma faydasız olarak görülen kişileri zorunlu çalıştırmak üzere kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır. Buralara daha çok Yahudilerin getirilmesiyle birlikte, Romanlar, bazı Slav ırklarından olanlar ve akıl hastası olduğu düşünülenler de kurbanlar arasındadır. Eşcinsel insanlar da burada öldürüldüler. Öldürülme sebepleri ise üremeye bir katkıları olmamalarıydı. Büyük bir kısmı Polonya'da bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Treblinka imha kampı</span>

Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">SS-Totenkopfverbände</span> SS organizasyonu

SS-Totenkopfverbände, Nazi Almanyası'nda SS'e bağlı Nazi toplama kamplarının kurulumundan ve idaresinden sorumlu örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Einsatzgruppen</span> Nazi Almanyasında Alman Ordusunun işgal ettiği bölgeleri ev ev arayarak Yahudileri, Romanları ve komünistleri öldüren seyyar infaz birlikleri

Einsatzgruppen, SS'e bağlı, Heinrich Himmler'in kontrolünde ve Reinhard Heydrich'in yönetimi altındaki, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Ordusunun işgal ettiği bölgeleri ev ev arayarak Yahudileri, Romanları ve komünistleri öldüren seyyar infaz birlikleri. A B C ve D isminde 4 Einsatzgruppe timi vardı ve her birlik 600-1000 askerden oluşuyordu. Toplama kampları kurulmadan önce infazlarda etkin rol oynamışlardır. En önemli eylemleri Babi Yar Katliamı'dır. Gezici birliklerdir. Sürekli hareket halinde olup bir infazdan ötekine doğru eylemlerini gerçekleştirmişlerdir. Çukur kazıp öldürüp gömme işi oyalayıcı olduğundan ve öldürme sırasında çok fazla mermi harcandığından bunun yerine toplama kampları kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Christian Wirth</span>

Christian Wirth, üst düzey Alman polis ve SS subayı. Reinhard Operasyonu olarak bilinen operasyonda işgal edilen Polonya'daki Yahudilerin katledilmesinde görev yaptı.

Reinhardt Operasyonu, Nazi planına Polonya Genel Valiliği 'ndeki Polonyalı Yahudiler'i öldürmek için verilen kod isimdi ve toplama kamplarında yakarak kurban etmenin en ölümcül evresinin başlangıcının işaretiydi. Belzec, Majdanek, Sobibor ve Treblinka'da çalışma esnasında, neredeyse iki milyondan çok yahudi öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">John Demjanjuk</span> Nazi Kamplarındaki Ukraynalı Gardiyan

Ivan Nikolajoviç Demjanjuk, Yahudi Soykırımı ile ilgili savaş suçu işlediğine dair iddialara sahip Ukrayna asıllı ABD vatandaşı. Yargılanıp mahkûm edildiği 1980'lerde küresel medyanın ilgisinin merkezi haline geldi. Ölümünden kısa bir süre önce, Sobibor'daki 28.000 cinayetin bir parçası olarak tekrar yargılandı ve mahkûm edildi.

<span class="mw-page-title-main">Gustav Wagner</span> SS üyesi

Gustav Franz Wagner, Avusturyalı bir SS-Oberscharführer. Polonya'daki, Sobibor İmha Kampı komutan yardımcısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Nazi kaçış rotaları</span>

Nazi kaçış rotaları, II. Dünya Savaşı'nın ardından mağlubiyete uğrayan Mihver Devletleri ve özellikle Nazi Almanyasındaki başta Naziler olmak üzere savaş suçluları ve işbirlikçilerinin Avrupa'dan kaçmak için örgütledikleri güzergâhları tarif etmek için kullanılan bir tâbirdir. Söz konusu rotalar, genellikle Latin Amerika ülkelerine doğru olmuş, kaçanlar özellikle Arjantin, Paraguay, Brezilya, Uruguay, Şili ve Bolivya'ya saklanmışlardır. Bazı kişilerin ABD, Kanada ve çeşitli Orta Doğu ülkelerine gittiği de bilinmektedir. İlk kaçış güzergâhı Almanya-İspanya-Arjantin, diğer güzergâh ise Roma-Cenova-Latin Amerika idi. Kaçış rotalarını örgütleyen çeşitli kişi ve kuruluşlar önce bağımsız hareket etseler de, zamanla örgütlü hareket etmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Belzec imha kampı</span>

Belzec, Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nazi Partisi liderleri ve yetkilileri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Nazi Partisinin liderleri ve yetkililerinin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno imha kampı</span>

Chełmno imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ilk Nazi imha kampı. Kamp Chełmno'nun 50 kilometre kuzeyinde yer alan Łódź yakınlarında yer alır. Nazi Almanyası 1939'da Polonya’yı işgalini takiben, ülkeyi yeni bir bölgeye ekledi. Kamp özellikle kitlesel katliamlar ve etnik temizlik yapmak için kuruldu. Bu dönemde ayrıca holokostun ve Reinhard Operasyonu'nın da en ölümcül dönemleriydi. Polonyalı Yahudiler ve yerel kişiler bu kampta yok edildi. 1943 yılında kampın ölüm yöntemlerinde değişiklikler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Peçerski</span>

Aleksandr 'Saşa' Peçerski, 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder.

Westerbork Kampı II. Dünya Savaşı sırasında Hollanda'nın kuzeydoğusundaki Drenthe ilinde kurulan transit kamp. 1939 yazında Hollanda hükûmeti tarafından Hollanda'ya yasadışı yollardan giren Yahudiler için bir mülteci kampı olarak inşa edilmişti.

Nazi avcısı, Yahudi Soykırımı'na karıştığı iddia edilen eski nazilerin veya kısaca SS olarak bilinen nazilerin silahlı paramiliter örgütü Schutzstaffel üyelerinin ve nazi işbirlikçilerinin izini süren ve bu kişiler hakkında genellikle savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla ilgili davalarda kullanılmak üzere delil toplayan kişidir. Önde gelen nazi avcıları arasında Simon Wiesenthal, Tuviah Friedman, Serge Klarsfeld, Beate Klarsfeld, Ian Sayer, Yaron Svoray, Elliot Welles ve Efraim Zuroff bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Toplama Kampları Müfettişliği</span>

Toplama Kampları Müfettişliği, Nazi Almanyası'nın toplama kampı sistemini yöneten SS'nin merkezi departmanıydı.