İçeriğe atla

Franz Josef Gerstner

Franz Josef von Gerstner
Doğum23 Şubat 1756(1756-02-23)
Komotau, Bohemya Krallığı, Habsburg Monarşisi
Ölüm25 Temmuz 1832 (76 yaşında)

Franz Josef Gerstner (1810'den itibaren Franz Josef Ritter von Gerstner, Çekce:František Josef Gerstner; 23 Şubat 1756[1] – 25 Temmuz 1832) Alman-Bohemyalı bir fizikçi, astronom ve mühendistir.

Yaşamı

Gerstner, o dönem Bohemya'da olan ve ardından Habsburg Monarşisi'nin bir parçası Komotau'da doğdu. Florian Gerstner (1730–1783) ve Englert doğumlu Maria Elisabeth'in oğludur. Komotau'daki Cizvit Gymnasium Okulu'nda okudu. Daha sonra 1772-1777 yılları arasında Prag'daki Charles-Ferdinand Üniversitesi Felsefe Fakültesi'nde matematik ve astronomi okudu. 1781'de Viyana Üniversitesi'nde tıp okumaya başladı, ancak daha sonra çalışmalarını bırakmaya karar verdi. Bunun yerine, Maximilian Hell'in gözetiminde Viyana'daki astronomik gözlemevinde asistan olarak çalıştı. 1784'te Prag'daki Klementinum astronomik gözlemevinde görev aldığı Prag'a döndü. 1789'da Prag Üniversitesi'nde yüksek matematik, mekanik ve hidrolik profesörü oldu.[2]

1792'de Gerstner, Gabriele von Mayersbach (Ö. 1808) ile evlendi. Bilim adamı ve mühendis Franz Anton von Gerstner (1796-1840) de dahil olmak üzere dokuz çocukları oldu.

1795'te Gerstner, Avusturya İmparatorluğu'nda yüksek teknik eğitimi geliştirmeye çalışan hükûmet komisyonunun bir üyesi oldu. Onun önerisi üzerine Prag'daki eski mühendislik okulu (Çekçe: Česká stavovská inženýrská škola) 1803 yılında İmparator I. Joseph'in kararnamesiyle bir politeknik okuluna dönüştürüldü. Prag'daki yeni Politeknik Enstitüsü resmi olarak 10 Kasım 1806'da açıldı ve Gerstner, bu kurumu ilk müdürü oldu. 1811'de İmparator tarafından Bohemya'daki hidrolik mühendisliği müdürü pozisyonuna atandı.

1823 yılında ciddi bir hastalığı nedeniyle Üniversite'deki derslerini bırakmak zorunda kaldı. Ölümünün ardından 1832'de Bohemya, Mladějov'a gömüldü.

Çalışmaları

Yapıtlarından en etkili olanı "Mekaniğin el kitabı"dır. (Almanca: Handbuch der Mechanik). Bu temel metin kitabı üç cilt halinde (1831, 1832 ve 1834) 1400'den fazla aboneyle yayınlandı.

1804'te Gerstner öncü bir çalışma olan Su dalgaları 13 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. teorisini yayınladı. Gerstner dalgası olarak anılan Trokoidal dalga teorisi, periyodik su dalgaları için trokoidal dalga çözümüdür. Derin sudaki su dalgalarının ilk doğru ve doğrusal olmayan teorisi, ilk doğru doğrusallaştırılmış teoriden önce bile ortaya çıkar.[3]

Çalışmaları uygulamalı mekanik, hidrodinamik ve nehir taşımacılığı üzerine odaklandı. Bohemya'da ilk demirhanelerin ve ilk buhar makinesinin yapımına yardım etti.

1807'de Avusturya İmparatorluğu'nun České Budějovice (Almanca: Budweis) ile Linz arasında Avrupa kıtasındaki ilk demiryollarından biri olan atlı bir demiryolu inşa edilmesini önerdi. Bu demiryolunun yapımına 1825 yazında oğlu Franz Anton (Ritter) von Gerstner (1796, Prag - 1840, Philadelphia) tarafından başlandı. České Budějovice ve Linz arasındaki düzenli ulaşım 1 Ağustos 1832'de başladı.

Başarıları

1802 ile 1803 yılları arasında Franz Josef Gerstner, Bohemya Kraliyet Bilimler Topluluğu'nun başkanlığını yaptı.

1808'de Leopold İmparatorluk Nişanı aldı. 1810'da Gerstner, Ritter von Gerstner olarak soyluluk unvanı aldı.

Dünyaya miras

Gerstner tarafından kurulan politeknik okulu, Prag'daki Çek Teknik Üniversitesi (ČVUT) olarak bugüne kadar varlığını sürdürmektedir. Bu Üniversitedeki yapay zeka ve sibernetik araştırma enstitüsü, Gerstner Laboratuvarı adını taşıyor.[4]

Kaynakça

  1. ^ Original vital record of F.J.Gerstner birth and baptism 22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. {{{İng}}}
  2. ^ Bolzano, Bernard (1837), Leben Franz Joseph Ritters von Gerstner, Gottlieb Haase Söhne, Prague 
  3. ^ Craik, A.D.D. (2004). "The origins of water wave theory". Annual Review of Fluid Mechanics. 36: 1-28. Bibcode:2004AnRFM..36....1C. doi:10.1146/annurev.fluid.36.050802.122118. 
  4. ^ "Archived copy". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2005. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Albert Einstein</span> Almanya doğumlu fizikçi (1879–1955)

Albert Einstein, Almanya doğumlu teorik fizikçi ve bilim insanı. Tüm zamanların en iyi fizikçilerinden birisi olarak kabul edilen Albert Einstein, en çok görelilik teorisini geliştirmesiyle tanınır. Aynı zamanda kuantum mekaniğinin gelişimine önemli ölçüde katkılarda bulunmuştur. Kendisi tarafından bulunan ve bilim dünyasında yeni bir çığır açan kütle-enerji denkliği formülü E = mc2 dünyanın en ünlü denklemi olarak adlandırılmıştır. Fizik ve matematik alanına sağladığı katkılardan dolayı ve fotoelektrik etki yasasının keşfi sebebiyle 1921 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü. 1999 yılında Time dergisi tarafından yüzyılın en önemli kişisi seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Johann Wolfgang von Goethe</span> 18. ve 19. yüzyılda yaşamış Alman yazar, siyasetçi, ressam ve doğabilimci

Johann Wolfgang Von Goethe, Alman hezarfen; edebiyatçı, siyasetçi, ressam ve doğabilimcidir. 1776 yılından itibaren, Weimar dukalığının bakanı olarak çeşitli idari ve siyasi görevlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İnşaat mühendisliği</span> altyapıların tasarımı, planlanması, inşası ve yönetimi ile ilgilenen profesyonel disiplin

İnşaat mühendisliği, malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat mühendisleri her türlü bina, baraj, havaalanı, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su şebekesi, tünel, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yapılarının planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi konuları ile ilgili eğitim ve araştırma yapar. Mühendisliğin anası olarak da kabul edilen inşaat mühendisliği askerî mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dalıdır ve İngilizce kelime anlamı civil engineering ilk olarak 18.yy. da askerî olmayan mühendislik çalışmalarını askerî mühendislikten ayırabilmek için kullanılmıştır. İnşaat mühendisliği kurucu mühendislik alanlarının başında gelir. İnşaat mühendisliği geniş bir alanı kapsadığından çeşitli dallarda uzmanlaşma gereği duyulmaktadır. Bu alanların başlıcaları, çevre mühendisliği, geoteknik, belediye ya da kentsel mühendislik, kıyı mühendisliği, ölçme bilgisi, yapı mühendisliği, temel mühendisliği, su mühendisliği, malzeme bilimi, ulaştırma mühendisliği vb. konulardır.

<span class="mw-page-title-main">Franz Kafka</span> Bohemyalı roman ve öykü yazarı (1883–1924)

Franz Kafka, Almanca konuşan Bohemyalı, roman ve hikâye yazarı. 20. yüzyıl edebiyatının en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Gerçekçilik unsurlarını ve fantastik unsurları birleştiren eserleri tipik olarak tuhaf veya sürrealist ön yargılarla ve anlaşılmaz sosyal-bürokratik güçlerle karşı karşıya kalan izole kahramanlara sahiptir ve yabancılaşma, varoluşsal kaygı, suçluluk ve saçmalık temalarını keşfetme olarak yorumlanmıştır. "Dönüşüm", Dava ve Şato en bilinen eserleridir. "Kafkaesk" terimi, Kafka'nın yazdıklarındaki gibi durumları tanımlamak için üretilmiştir.

Alman edebiyatı, Orta Avrupa'da yaşayan Almanca konuşan toplulukların edebi yaratısıdır. Almanya, Avusturya, İsviçre ve bunların yanındaki Alsas (Fransa), Bohemya (Çekya) ve Silezya (Polonya) gibi bölgelerdeki çalışmaları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Schiller</span> Alman şair, filozof, tarihçi ve piyes yazarı (1759-1805)

Johann Christoph Friedrich von Schiller, 1802 yılında soyluluk unvanı almış bir şair, filozof, tarihçi ve en önemli Alman dram yazarıdır. Yazdığı çoğu tiyatro eseri Alman tiyatrosunda başyapıt niteliğindedir. Schiller doğa tasvirli şiirlerin şairi olarak da gayet başarılı olmuştur, ancak asıl alanı düşünsel/didaktik şiirdir, çoğu yazara ilham olmuştur ve dramatik şiirleri en sevilen Alman balatları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Jaroslav Hašek</span>

Jaroslav Hašek, Çek mizah ve taşlama yazarı. I. Dünya Savaşı'nda bir askerin başından geçen olaylar dizisinden meydana gelen, altmış dile çevrilmiş, dünyaca ünlü romanı Aslan Asker Şvayk ile tanınır. 1500'e yakın kısa öykü de yazmış olan Hašek, gazeteci ve Bohemyalı kimliğiyle olduğu kadar şakacı kişiliğiyle de tanınırdı. Kısa yaşamı aynı yıllarda yaşamış olan bir başka Prag'lı yazar Franz Kafka (1883–1924) ile ilginç benzerlikler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph von Eichendorff</span> Yazar

Joseph Karl Benedikt "Freiherr" von Eichendorff, Alman romantizminin önemli temsilcilerinden Alman şair ve yazar. Almancanın bugün dahi en çok okunan şairlerinden biridir. Ancak Aus dem Leben eines Taugenichts başlıklı nesir hikâyesi de, bugün Almanca edebiyatın temel eserleri arasında sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Carl Menger</span>

Carl Menger von Wolfensgrün, Avusturyalı iktisatçıdır. Klasik iktisat eleştirmeni ve Avusturya İktisat Okulu'nun kurucusudur. Marjinal fayda ve sübjektif değer kuramcısıdır.

<i>Aslan Asker Şvayk</i> Çek yazarı Jaroslav Hašekin romanı

Aslan Asker Şvayk, Jaroslav Hašek'in taşlama türündeki mizah romanıdır. Kitabın illüstrasyonlarını Josef Lada, Hašek'in ölümünün ardından tamamlamıştır. Çekçe olan kitabın orijinal adı Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války 'dır.

<span class="mw-page-title-main">Justus von Liebig</span>

Justus von Liebig tarımsal kimya ve biyokimya üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınan ve organik kimya üzerine yaptığı fikirlerle bilinen Alman kimyacıdır. Bir profesör olarak laboratuvar destekli öğretim yöntemleri ve yenilikleriyle bilinen Liebig, gelmiş geçmiş en başarılı kimya öğretmenleri arasında gösterilmektedir. Bunların dışına gübreleme sanayisinin babası olarak tanınan Liebig, tarımda bitkilerin ihtiyaç duyduğu temel maddelerden olan azotun önemini keşfetti ve Liebig'in Minimum Yasasında her bitkinin ihtiyaç duyduğu besinleri belirtti. Et üzerinde de çalışmalar yapan bilim adamının, kendi adıyla bilinen bir et şirketi de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Josef Wenzel Radetzky von Radetz</span>

Johann Josef (Joseph) Wenzel Graf Wenzel Anton Franz Karl Graf Radetzky von Radetz, Çek asilzade ve Avusturyalı general. Johann Strauss I'ın Radetzky Marşı sayesinde adı ölümsüzleşmiştir. 91 yaşında ölene kadar, 70 yılı aşkın süre boyunca orduda hizmet vermiştir. Birinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı'nın önemli muharebelerinden Custoza Savaşı ve Novara Savaşı gibi muharebelerde Avusturya İmparatorluğu ordularıyla kazandığı zaferler sayesinde ün kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Takson yazarı botanikçiler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Botanikçi, botanik denilen bitki bilimi uzmanı olan bilginlerdir. Taksonomiyle ilgilenen ve takson yazarı olan botanikçilerin adları Uluslararası Botanik Adlandırma Koduna (ICN) göre keşfettikleri/tanımladıkları/adlandırdıkları takson ile birlikte kullanılır ve genellikle yayım yılı ve tam soyadı ya da bir kısaltmayla gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Akışkanlar mekaniği tarihi</span>

Akışkanlar mekaniğinin tarihi, fizik ve mühendislik tarihinin temel bir koludur. Akışkanların hareketi ve onlara etki eden kuvvetlerin incelenmesi tarih öncesine kadar uzanmaktadır. İnsanın suya bağımlılığı, meteorolojik koşullar ve iç biyolojik süreçler nedeniyle sürekli bir evrim geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pilsner</span>

Pilsner, tüm dünyada üretilen biraların üçte ikisinden fazlasının dahil olduğu açık renkli lager tipi bir bira türüdür. İlk olarak 1842 yılında Avusturya İmparatorluğu topraklarında bulunan Bohemya bölgesindeki Pilsen kentinde Pilsner Urquell adıyla üretilmiştir. Bu kent günümüzde Çekya sınırları arasındadır. Dünyanın ilk sarı renkli lager birası olan ve tüm pilsner türü biraların ilk örneği sayılan Pilsner Urquell günümüzde de üretimine devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Simon von Stampfer</span>

Simon Ritter von Stampfer Avusturyalı matematikçi, yerölçümcü ve kaşiftir. En ünlü icadı, hareketli görüntüleri gösteren ilk cihaz olma iddiasına sahip olan stroboskopik disktir. Neredeyse aynı anda benzer cihazlar, Belçika'da (Fenakistiskop) ve Britanya'da bağımsız olarak üretildi.

<span class="mw-page-title-main">Vítězslav Novák</span> Vítězslav Augustín Rudolfun hayatı

Vítězslav Augustín Rudolf Novák stil olarak neo-romantik müzik geleneğinin bir parçası ve kimi zaman Çek modernizminin erken bir örneği olarak kabul edilmiş olan Çek besteci ve pedagog.

<span class="mw-page-title-main">Albrecht von Wallenstein</span> Bohemyalı askeri ve siyasi lider

Albrecht Wenzel Eusebius von Wallenstein Otuz Yıl Savaşları sırasında Katolik tarafında savaşan Bohemyalı askeri lider ve devlet adamı. Başarılı askeri kariyeri, öldüğü zamanlarda onu Kutsal Roma İmparatorluğu içerisindeki en zengin ve en etkili adamlardan birisi yaptı. Wallenstein, Habsburg İmparatoru II. Ferdinand'ın ordularının başkomutanı oldu ve Otuz Yıl Savaşları'nın önemli figürlerinden birisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Jan Žižka</span> Hussit askeri lider

Jan Žižka z Trocnova a Kalicha Jan Hus'un çağdaşı ve takipçisi ve Taboritlere önderlik eden radikal Hussit koluna mensup Çek generali, askeri lideri ve günümüzde bir Çek ulusal halk kahramanıdır. Çocukluk yıllarında bir gözünü ve ardından ise her iki gözünü birden kaybettiği için "Tek Gözlü Žižka" olanak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Lihtenştayn Sarayı (Kampa Adası, Prag)</span> Pragda saray

Lihtenştayn Sarayı, Çekya'nın başkenti Prag'ın merkezinden geçen Vltava nehri üzerindeki Kampa Adası'nda bulunan ve Prag'da eskiden Lihtenştayn Prens Ailesi'ne ait olan iki saraydan biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.