İçeriğe atla

Fransız-Ermeni Antlaşması (1916)

Ermeni Lejyonu (Fransızca: Légion arménienne), I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşan Fransız Ordusu ile yapılan antlaşma. Lejyonun asıl adı "La Légion d'Orient" (Doğu Birliği) idi.[1] Adı 1 Şubat 1919'da "La Légion Arménienne" (Ermeni Lejyonu) olarak değiştirildi. Bu lejyondaki askerlere gayri resmi olarak Ermeniler arasında Gamavor (Gönüllü) adı verildi.

İlk Zamanlar

Fransa'da yaşayan birçok Ermeni savaşın başında Fransız Yabancı Lejyonuna katılmaya gönüllü oldu. Bu Fransız Ermeni Lejyonunun kurulmasından önceydi. Fransa'da 1000 ile 1500 arasında güçlü olan neredeyse tüm Ermeniler, savaşın başlarında Fransız Yabancı Lejyonuna katıldı. Bazı Ermeniler ABD'den Fransa'ya savaşmak için gelmişlerdi. Sadece 250 civarı kişi hayatta kaldı.[2]

Kuruluş

Boghos Nubar'ın Fransız siyasi ve askeri makamlarıyla müzakereleri, Fransız Ermeni Lejyonu'nun oluşumunda doruğa ulaştı.

Savaşın başlarında, Fransa'da yaşayan gönüllü Ermeniler Fransız Yabancı Lejyonuna katıldılar.

Lejyon, Fransa Dışişleri Bakanlığı ve bir Ermeni heyeti ile Kasım 1916'da resmi olarak Kahire, Mısır'da kuruldu. Birçok Ermeni örgütü, planlanan Ermeni Lejyonu altında çeşitli taburların oluşturulması için katkı sözü verdi.

Taraflar aşağıdakileri kabul etmişlerdir.

  • Lejyonu yaratmanın amacı, Ermenilerin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Kilikya bölgesinin kurtuluşuna katkıda bulunmalarına izin vermek ve bu bölgede bir devlet yaratma konusundaki ulusal isteklerini gerçekleştirmelerine yardımcı olmaktı.
  • Lejyon sadece Türklerle ve sadece Kilikya'da savaşacaktı.
  • Lejyon, gelecekte planlanan bir Ermeni Ordusu'nun özü olacaktı.

İlk Planlar

Savaş Bakanı General Pierre Roques ve Donanma Bakanı General Marie-Jean-Lucien Lacaze tarafından Paris'te imzalanan Ermeni Lejyonu'nun kurulmasına ilişkin resmi karar 15 Kasım 1916'da Paris'te imzalandı.

Bu ilk karara göre,

  • Doğu Lejyonu Kıbrıs'a yerleşecekti.
  • Osmanlı uyruklu Ermenilerin ve Suriyelilerin gönüllü olmasına izin verilecekti.
  • Lejyona Fransız subayları emredecekti.
  • Lejyon Gönüllüleri Fransız askerlerine kıyasla eşit bir statüye sahip olacak ve Fransız Savaş Bakanlığı'nın sorumluluğu altında olacaktı.
  • Piyade komutanı Romieu, Lejyon'un kurulmasını denetleyecekti.
  • Lejyon, şu anda Çukurova olarak bilinen Kilikya'da, Küçük Asya'nın güneydoğu kıyısında (modern Türkiye) konuşlandırılacaktı[3]
  • Kampların kurulmasında kullanılmak üzere Fransız Donanması'nın savaş bütçesinden 10.000 Frank tahsis edilecekti
  • Gönüllüler yerel Ermeni komiteleri tarafından organize edilecek ve Bordeaux ve Marsilya'ya gönderilecekti. Komitelere seyahat masrafları için Fransız hükûmeti tarafından ödeme yapılacaktı.

Savaş Düzeni, 1916–1918

Gönüllülerin sayısı, her biri 800 gönüllü içeren 6 taburun eşdeğeriydi ve 6 tabur daha oluşturulması planlandı. Ermeni komiteleri bu askerleri Fransa ve ABD'de toplamak için örgütlüydü.

Lejyon, Osmanlı Ermeni mültecilerini, eski savaş esirlerini ve Mısır, Amerika ve Avrupa'nın daimi sakinlerini içeriyordu ve kompozisyon olarak% 95 Ermeni idi. Askerlerin çoğunun, o sırada Mısır-Port Said'deki mülteci kamplarında yaşayan veya Musa-Dagh savaşından hayatta kalan Ermeni-Amerikan topluluğundan alındığı söyleniyordu.

Kıbrıs'taki ilk eğitimden sonra, Ermeni Lejyonu ilk olarak Osmanlı ve Alman ordularına karşı savaşan Fransız ve İngiliz kuvvetlerine yardım etmek için Filistin'de konuşlandırıldı.General Edmund Allenby'nin komutası altındaki Suriye, Filistin ve son olarak Kilikya'da savaşan Lejyon, Clemenceau hükûmetinin ve İtilaf müttefiklerinin dostluklarını kazandı.[4] Ermeni Lejyonu, İngiliz ve Fransızların belirleyici Arara Savaşı'nı kazanmalarına yardımcı oldu ve General Allenby'nin zaferini mümkün kıldı.[5]

Savaş Düzeni, 1920–1921

Bu kampanyanın ardından Ermeni Lejyonu, ilk kararlara göre Anadolu'ya (Küçük Asya) konuşlandırıldı. Yerel sivillerle ve örgütlenmemiş Türk milisleriyle çatışmaya karışan Adana ve Mersin şehirleri çevresinde aktiflerdi.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Archived, May 27, 2006, at the Wayback Machine". 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Armenia and the War: An Armenian's Point of View with an Appeal to Britain ... - Page 80 by Avetoon Pesak Hacobian. 
  3. ^ "Archived, September 29, 2007, at the Wayback Machine". 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Richard G. Hovannisian, Armenia on the Road to Independence,' 1967. 
  5. ^ King, William C. (1922), King's complete history of the World War : visualizing the great conflict in all theaters of action, 1914-1918, Springfield, Massachusetts: The History Associates, p. 666. 
  6. ^ "Jim Chankalian, Armeniapedia.org. Retrieved 2015-05-31". 9 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Doğu lejyonları , II. Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanyası saflarında işbirliği yaparak savaşan ve doğu halklarından oluşan lejyonlar.

<span class="mw-page-title-main">Lejyoner</span> Roma ordusu askeri

Lejyoner kelimesinin Türkçe karşılığı çarkacıdır. Roma ordusundaki askerlere verilen isimdir. Ayrıca Fransız yabancılar lejyonundaki askerlere ve ünlü Fransız nişanı Légion d'honneur'u alan kişiye denir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni isyanları</span> Osmanlı İmparatorluğunda Ermeni ayaklanmaları

I. Dünya Savaşında Ermeni İsyanları, Taşnak, Armenakan, Hınçak Ermeni partilerinin faaliyetleridir. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu karşısına Ermeni ulusal örgütleri Ermeni milisleri ile karşı faaliyetler yürütmüş, ayrıca Rus İmparatorluğunda oluşan Ermeni gönüllü birliklerine katılarak Rus Kafkasya Ordusu'na destek vermiştir. 14 Kasım 1922 tarihli New York Times gazetesi, Birinci Dünya Savaşı'nda 200.000 Ermeni'nin İtilaf Devletleri ordularında veya İtilaf Devletleri tarafında savaşan bağımsız birliklerde savaştığını yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya Cephesi</span> Osmanlı Cephesi

Kafkasya Cephesi, I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun 2. ve 3. orduları ile Rus İmparatorluğu Kafkas Ordusu'nun karşı karşıya geldikleri cephe. Kafkasya Cephesi, savaş sırasında Doğu Anadolu Bölgesi içlerine kadar genişlemiş, Trabzon, Bitlis, Muş ve Van şehirlerine kadar yayılmıştır. Kara harbi, Karadeniz Bölgesinde bulunan Osmanlı İmparatorluğu deniz gücü ve Rus donanması tarafından desteklenmiştir.

Serdarabad Muharebesi, 21 Mayıs-29 Mayıs 1918 tarihinde Ermeni düzenli ordusu, Ermeni milisi ve Osmanlı ordusunun karşılaştığı savaştır. Serdarabad Anıtı bu savaş anısına dikilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Gönüllü Tugayları</span>

Ermeni Gönüllü Tugayları veya Ermeni gönüllü kolordu Rus Kafkas ordusunda I. Dünya Savaşı sırasında kurulan Ermeni taburlarıdır. Çoğunluk bu birimlerin Orta Doğu tiyatro I. Dünya Savaşı bu birimlerin kökenli çeşitlenir de askeri faaliyetleri desteklemektedir. Bu birimler Osmanlı Ermenilerden oluşmakta hatta Osmanlı Temsilcileri Meclisi üyesi Karekin Pastırmacıyan gibi komutanları vardır. General Andranik Toros Ozanyan Rus gönüllü birliklerin genel komutanı idi. Bu askerlerin nereden geldikleri tartışma konusudur. Ermeni kaynakları yüzbinleri bulan bu askerlerin dünyanın değişik ülkelerinden geldiklerini söylemektedir. Osmanlı kaynakları bu askerlerin Osmanlıda ayaklanan Ermeni nüfusundan oluştuğunu savunmaktadır. Pastırmacıyan Karekin Efendi ve Hamparsum Boyacıyan ın varlıkları Osmanlı tarihçileri arasında kendi görüşlerine destek olarak ortaya atılmakta.

<span class="mw-page-title-main">Edmund Allenby</span>

Edmund Henry Hynman Allenby, Birinci Vikont, Britanyalı mareşal. I. Dünya Savaşı'nda Filistin ve Suriye'deki Britanya harekâtını yönetti. 9 Aralık 1917'de Kudüs'ü zapt ederek "Kudüs Fatihi" unvanını aldı. 19-21 Eylül 1918'de iki Osmanlı ordusunun tamamen yok edilmesiyle sonuçlanan Megiddo Muharebesi'nde uyguladığı süratli piyade ve süvari taktikleri, II. Dünya Savaşı'nda Almanların geliştirdiği Yıldırım Savaşı (Blitzkrieg) yönteminin öncüsü olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Andranik Ozanyan</span> Ermeni gerilla ve siyasetçi (1865-1927)

Andranik Toros Ozanyan veya Antranig Paşa veya Voyvoda Antranik, Osmanlı Ermenisi gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ermenileri</span> Osmanlı Devletinin Ermeni halkı

Osmanlı Devleti kuruluş döneminde Ermeniler, genellikle Çukurova, Doğu Anadolu Bölgesi ile Kafkasya bölgelerinde bulunan beyliklerin egemenliği altında yaşamışlardır. Bursa'nın başkent olduğu dönemde Ermeni ruhani reisliği başkente alınmıştır. İstanbul'un fethinden sonra da İstanbul'a taşınmış ve daha sonra da İstanbul Ermeni Patrikhanesi kurulmuştur. Ermeniler Anadolu'dan gelen göçlerle İstanbul'da büyük bir cemaat oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Roma lejyonları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, günümüze ulaşmış edebi, epigrafik ve arkeolojik deliller ışığında esas olarak Principate dönemine odaklanmış olan bir Roma lejyonları listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Lejyonu (Fransa)</span>

Ermeni Lejyonu, I. Dünya Savaşı sırasında 1916 yılında Fransız ordusuna destek bir güç olarak oluşturulmuştur. Musa Dağı Ermenilerinden müteşekkil olması planlanan Doğu Lejyonu'na Ermenilerin yanı sıra Müslüman ve Hristiyan Suriyeliler ve Lübnanlılar da dahil edilmiştir. Fransızlar Amerika'ya daha önceden yerleşmiş Ermenileri ve Suriyelileri birliklere almak istese de tam başarı sağlayamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Lejyonu (Almanya)</span>

Ermeni Lejyonu, 1941 ve 1944 yılları arasında Nazi Alman ordusunun 808., 809., 810., 811., 812. 813., 814., 815., 816., I/125., I/198. ve II/9. piyade taburlarını kapsayan ve II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesinde Almanların Kızıl Ordu'dan ele geçirmiş olduğu Ermeni esirlerden oluşturduğu silahlı güç. Aralık 1941'den başlayarak toplam 20 bin kişiden oluşturulan güç, Alman SS ve SD tarafından eğitilmiş ve Wehrmacht'ın Kırım ve Kuzey Kafkasya savaşlarına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azeri Lejyonu</span>

Azeri Lejyonu, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde Nazi Almanyası'na esir düşen Azeri asıllı Kızıl Ordu esirlerden Doğu lejyonları (Ostlegionen) nın bir parçası olarak oluşturduğu askerî birlikler.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni çeteleri</span>

Ermeni milisleri, çeteleri, fedaileri veya gönüllüleri olarak bilinen ailelerini terk ederek gerilla birlikleri oluşturan Ermeni birimler. Ermeni gönüllü savaşçılar "hayatını feda etmeye hazır" (Kamavor) kelimesiyle adlandırılmaktadır. İlk olarak Osmanlı Ermenileri Osmanlı İmparatorluğu'nda gerilla örgütleri kurarak Ermeni köylerinin talan edilmesini önlemek amacıyla birlik oluştursalar da bu güçlerin çoğu Ermeni ulusal hareketinin üyesi olarak hizmet etmişlerdir. II. Abdülhamit döneminde Kürt aşiret kuvvetleri ve Hamidiye askerlerine karşı savaşmışlardır. Ermeni nüfusun yoğun olduğu bölgelerde Osmanlı İmparatorluğu'nun faaliyetlerinine karşı savaşmışlardır. 14 Kasım 1922 tarihli New York Times gazetesi, Birinci Dünya Savaşı'nda 200.000 Ermeni'nin İtilaf Devletleri ordularında veya İtilaf Devletleri tarafında savaşan bağımsız birliklerde savaştığını yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovak Lejyonu</span>

Çekoslovak Lejyonu, I. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri bünyesinde savaşan Çek ve Slovaklardan oluşan gönüllü ordu. Rus İç Savaşı'nda önemli bir silahlı güç olarak yer almış, I. Dünya Savaşı'nın ardından Çekoslovakya'nın bağımsızlığının ilanında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Erzurum Ermeni Kongresi</span>

Erzurum Ermeni Kongresi, Ermeni Devrimci Federasyonu'nun sekizinci dünya kongresi ve Osmanlı Ermenileri için Ermeni Kırımı öncesindeki dönüm noktalarından biri. Temmuz-Ağustos 1914'te düzenlenen bu kongreye özel bir heyet gönderen İttihat ve Terakki Cemiyeti, I. Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi açıldığında Rusya Ermenilerinin Rus ordusuna karşı ayaklanarak Güney Kafkasya'nın Osmanlı tarafından ele geçirilmesini kolaylaştırmaları istendi.

<span class="mw-page-title-main">Nizamnâme-i Millet-i Ermeniyân</span> Ermeni milletinin kendi içinde yönetimini sağlayan anayasa

Nizamnâme-i Millet-i Ermeniyân, Ermeni aydınları tarafından hazırlanan ve 150 maddeden oluşan nizamnamenin, 1863 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu tarafından onaylanan ve Patrik'in yetkilerini ve yeni kurulan Ermeni Meclisini tanımlayan şeklidir. Bu nizamname, diasporadaki Ermeni Kilisesi arasında hala aktiftir. Osmanlı Türkçesi versiyonu Tanzimat döneminde kabul edilen kanunların yazıldığı defter olan Düstur'da yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan Lejyonu</span>

Türkistan Lejyonu, II. Dünya Savaşı sırasında Wehrmacht'ta savaşan Türk halklarından oluşan askerî birliklerin adıdır. Bu birliklerin çoğu, Almanlarla ortak bir dava oluşturan Kızıl Ordu savaş esirleri idi. Kuruluşunun öncülüğünü, Türk halklarının yaşadığı bölgeleri ülkelerinden ayırmaya ve sonunda onları Türk yönetimi altında birleştirmeye çalışan bir Türk Pan-Türkizm teorisyeni Nuri Killigil yaptı.

Levant Ordusu, iki savaş arası dönemde ve İkinci Dünya Savaşı'nın başlarında Levant'taki Fransız Mandası altındaki toprakları işgal eden ve kısmen bu topraklardan toplanan, Fransa'nın ve ardından Vichy Fransası'nın silahlı kuvvetlerini tanımlamaktadır. Bu kuvvetin yerel olarak askere alınan Suriyeli ve Lübnanlı birlikleri Levant Özel Birlikleri olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Lejyonları</span>

Napolyon döneminde Polonya Lejyonları, bazı birimler 1815'e kadar hizmet vermeye devam etse de, esasen 1797'den 1803'e kadar Fransız Ordusunda hizmet veren birkaç Polonya askeri birimiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.