İçeriğe atla

Fransız Togoland

Fransız Togoland
Togo français
Fransız Togoland
1916
-1960
Fransız Togoland bayrağı
Bayrak
Britanya Togoland (sol) - Fransız Togoland (sağ)
Britanya Togoland (sol) - Fransız Togoland (sağ)
BaşkentLomé
Yaygın dil(ler)Fransızca
Tarihçe 
• Kuruluşu
1916
• İlhak
27 Ağustos 1914
• Bölünme
27 Aralık 1916
20 Temmuz 1922
• Özerklik
1955
• Bağımsızlık
27 Nisan 1960
• Dağılışı
1960
Öncüller
Ardıllar
Togoland
Togo

Fransız Togoland, Afrika kıtasının batısında Fransa himayesinde 1914 ile 1960 yılları arasında kurulu olan manda bölgesi.

I. Dünya Savaşı sırasında Fransız ve İngiliz birliklerinin işgal ettiği Togoland, Almanya'nın yenilgisi ile sonuçlanan savaş sonrasında bölgeyi kendi aralarında paylaşmışlardır. Bu paylaşım gerçekleşmeden önce Alman yetkililerin her iki ülkeye de yaptığı bölgeyi tarafsız bölge olarak kabul ederek işgal etmemeleri talepleri kabul görmemiş, Fransız birlikleri kuzeyden, Britanya birlikleri de güneyden bölgeye girerek ilhak etmişlerdir. Fransa bu işgalde Togoland'ın üçte ikisinin yanı sıra bölgede var olan demiryolu hattının da sahibi olmuş ve tüm kıyı şeridini kendi kontrolü altına almıştır.

1922'de Milletler Cemiyeti'nin kararıyla bu iki bölge iki ülke arasında kesin olarak paylaşılmış, bölgenin Dahomey (bugün Benin) sınırına kadar uzanan ve Lomé'yi kapsayan üçte ikilik bölümü Fransa'ya, batı da Altın Sahili sınırına kadar uzanan bölümü de Britanya'ya bırakılmıştır.

II. Dünya Savaşı sonrasında Milletler Cemiyeti'nin ardılı olarak kurulan Birleşmiş Milletler kararı gereği her iki bölge de vesayet bölgesi olarak ilan edilmiş, bu kararda her iki bölgeye ait sınırlarda bir değişiklik gerçekleştirilmemiştir.

1955 yılında bölge vesayet bölgesi olarak kalacak şekilde Fransız Birliği içerisinde özerk bölge olarak ilan edilmiştir. Fransa'nın birliğini düzenleyen yeni anayasanın Fransa'da kabul edilmesi sonrasında da, Togo'da konu ile ilgili referandum gerçekleştirilmiş, kabul edilen referandum sonrasında da yapılan seçimlerde Nicolas Grunitzky özerk bölgenin ilk başbakanı olarak seçilmiştir. Bu süreçte usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle 1958'de seçimlerin yenilenmesi sonrasında Sylvanus Olympio yeni başbakan olarak seçilmiştir.

Bölge 27 Nisan 1960 yılında Togo ismi ile bağımsızlığını ilan ederek Fransa Birliği'nden ayrılmıştır.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Togo</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Togo, resmî adıyla Togo Cumhuriyeti, Batı Afrika'da yer alan bir ülkedir. Kuzeyde Burkina Faso, doğuda Benin ve batıda Gana ile komşudur. Güneyde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi'ne kıyısı bulunur. Başkenti ülkenin güneybatı ucundaki Lomé'dir. Yaklaşık 8 milyonluk nüfusu ve 57.000 km²'lik yüzölçümüyle Afrika'nın en küçük ülkelerinden biridir. Gana ve Benin sınırları arasında ortalama uzaklığı yalnızca 115 km olan Togo ayrıca dünyanın en dar ülkelerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya İmparatorluğu</span> Birleşik Krallık tarafından yönetilmiş devletler ve dominyonlardan oluşan imparatorluk

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km2'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Hatay Devleti</span> kendi isteğiyle Türkiyeye katılan Türk devleti (1938–1939)

Hatay Devleti, İskenderun Sancağı'nın 2 Eylül 1938'de bağımsızlığını ilan etmesi ile kurulmuş olan Türk devleti. 29 Haziran 1939 günü devletin yasama organı olan 22 üyesi Türk olan 40 üyeli Hatay Devleti Millet Meclisinin aldığı karar gereği Türkiye'ye katılmış ve Hatay ili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Batı Afrikası</span>

Britanya Batı Afrikası, Afrika kıtasının batı kesimlerinde Britanya İmparatorluğu'nun sömürge döneminde sahip olduğu bölgeler. Bu bölgelerde günümüzde Sierra Leone, Gambiya, Nijerya ve Gana (o dönem Altın Sahili yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Birliği</span> Birlik

Güney Afrika Birliği, Afrika kıtasının güneyinde Britanya İmparatorluğu'na bağlı sömürge bölgeleri olan Cape Kolonisi, Natal Kolonisi, Transvaal Kolonisi ve Oranj Nehri Kolonisi bölgelerinin birleştirilmesi ile meydana gelen ve varlığını 1910–1961 yılları arasında sürdüren ülke. Ülke 1961 yılında ardılı olan ve günümüzde de varlığını sürdüren Güney Afrika Cumhuriyeti'nin kurulması ile varlığını sonlandırmıştır.

Kondominyum bir uluslararası hukuk terimi olup iki veya daha çok sayıda egemen gücün bir politik bölgedeki egemenlik gücünün, bu bölgeyi ayrı milli bölgelere bölmeden, birlikte ortaklaşa yüklenildiği önerisi üzerinde resmen anlaşmaları ve bu ortak hakları birlikte ortakça yürütmeleridir. Latince köklü bir hukuk terimidir: com=birlikte + dominium=sahiplilik veya egemenlik hakkı parçalarından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Somalisi</span>

İtalyan Somalisi, İtalya Krallığı'nın, 1889'dan, 1936'ya kadar bugünün Kuzeydoğu Afrika'da kurduğu ilk kolonidir. Ayrıca bu koloni, İtalyan Doğu Afrika kontrolünün ve İtalya'nın bu bölgede elde ettiği birçok sömürge ve bu bölgede kurduğu sömürge krallığının ilk adımıdır. Ve 1936'da İtalyan Doğu Afrika'sı kurulduğunda, yıkılış tarihi 1941'e kadar onun bir bölgesi olarak kalmıştır, 1941'de Britanya Somalisi bölgeyi ele geçirip 1949'a kadar kontrol altında tutmuştur. Ancak İtalya Birleşmiş Milletler sayesinde 1949'da Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'ni oluşturmuştur ve Britanya Somalisi ilk sınırlarına dönmüştür. 1960 yılında ikisi bir referandum sayesinde birleşerek bugünkü Somali Federal Cumhuriyeti'ni oluşturmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya'nın İşgali</span>

Çekoslovakya'nın İşgali (1938-1945), Münih Antlaşması sonucu Almanya'nın, Südetler olarak bilinen bölgeyi işgal etmesiyle başlamıştır. 16 Mart 1939'da Alman birlikleri Çekoslovakya'nın geri kalanını da işgal ederek II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar ülkenin varlığına son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Somali bayrağı</span> Ulusal Bayrak

Somali bayrağı, Afrika ülkesi Somali'nin resmî bayrağıdır. Mohammed Awale Liban tarafından tasarlanan bayrak 12 Ekim 1954'te kabul edilmiştir. İtalyan Somalisi ve Britanya Somalisi'nin birleşmesinin ardından bayrak Somali Cumhuriyeti tarafından kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Birleşik Krallık</span>

Britanya'nın Almanya'yla bir savaşa ilişkin korkuları 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı'nın çıkmasıyla gerçeğe dönüştü. Britanya'nın Almanya ve müttefiklerine karşı savaş ilan etmesi, ölçülemeyecek değerde askeri, mali ve malzeme alanında destek sağlayan koloni ve dominyonları da kapsamaktaydı. Dominyonların ordularında bulunan 2.5 milyon askerin savaşa katılmasının yanı sıra kraliyet kolonilerinden de binlerce gönüllü savaşta yer aldı. Almanya'nın Afrika'daki denizaşırı kolonilerinin çoğu kısa süre içinde işgal edildi, Pasifik'teyse Avustralya ve Yeni Zelanda Alman Yeni Ginesi ve Samoa'yı işgal etti. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı 1915 yılında Çanakkale Savaşı'nda Avustralya, Newfoundland ve Yeni Zelanda'dan gelen birliklerin katkıları bu bölgelerdeki ulusal bilinç üzerinde önemli bir etki yarattı ve Avustralya'yla Yeni Zelanda'nın kolonilikten bağımsızlığa geçiş süreçlerinde önemli bir dönüm noktası oluşturdu. Bu iki ülkede bu olay halen Anzac Günü adı verilen özel bir günde anılmaktadır. Kanadalılar ise Vimy Ridge Muharebesi'ne benzer bir bakış açısıyla yaklaşmaktadırlar. Dominyonların savaşa olan önemli katkısı 1917 yılında Britanya başbakanı David Lloyd George'un dominyon başbakanlarını 1917 yılında emperyal politikaları düzenlemek için toplanan Emperyal Savaş Kabinesi'ne çağırmasıyla hükûmet tarafından da onaylanmış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Somali İtalyan Vesayet Bölgesi</span>

Somali İtalyan Vesayet Bölgesi ya da Somali İtalyan Mutemetliği (Mütevelliliği) Britanya Somalisi ve destekleyen kuvvetler tarafınca yıkılan İtalyan Doğu Afrikası'nın, İtalyan Somalisi Bölgesi'nin, 8 yıl boyunca (1941-1949), Büyük Britanya kontrolünde kaldıktan sonra, Birleşmiş Milletler'in toplu kararıyla Birleşmiş Milletler Vesayet Bölgesi haline getirilen ve yönetimi bizzat İtalya'ya verilen; bir referandum kararı sonucu, bağımsızlığını 5 gün yaşayabilmiş Somaliland Eyaleti ile birleşerek, ilk Somali Federal Cumhuriyeti'ni oluşturana kadar 1949-1960 yılları arasında var olmuş yönetimsel bölge.

<span class="mw-page-title-main">Saar Protektorası</span>

Saar Protektorası, II. Dünya Savaşı’ndaki yenilgisinden sonra Nazi Almanyası’ndan koparılmış olan kısa süreli bir protektoradır. Dördüncü Fransız Cumhuriyeti tarafından yönetilmiştir. Batı Almanya’ya 1957’de katılmasından sonra, en küçük Alman eyaleti olmuştur. Adı Saar Nehri’nden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Ginesi</span> Afrika kıtasının batı bölümünde kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi

Fransız Ginesi, Afrika kıtasının batı bölümünde kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi. Fransa bölge üzerindeki hakimiyetini 1894 yılında 1958 yılına kadar sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Togoland</span> Afrikanın batısındaki 1916 - 1957 arasında var olmuş Büyük Britanya mandası

Britanya Togoland ya da Togoland Manda Bölgesi, Afrika kıtasının batısında Büyük Britanya himayesinde 1916 ile 1957 yılları arasında kurulu olan manda bölgesi. Bölge Britanya kontrolüne fiilen 1916 yılında girse de, 1918 yılından itibaren Manda bölgesi olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruanda-Urundi</span> 1922-1962 arasında Belçika yönetimindeki koloni bölgesi

Ruanda-Urundi, Afrika kıtasının merkezinde 1922 ile 1962 yılları arasında günümüzde Ruanda ve Burundi ülkelerinin bulunduğu bölgenin Belçika tarafından manda yönetimi olarak idare ettiği koloni bölgesi. Belçika bölge üzerindeki hakimiyetini 1922 yılından 1962 yılına kadar sürdürmüştür.

Togo başbakanı, Afrika ülkesi Togo'nun bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1956 yılında ülkenin henüz Fransız Togoland ismi ile Fransa koloni bölgesiyken oluşturulmuştur.

Togo Birlik Partisi, Afrika ülkesi Togo'nun henüz Fransız Togoland adı ile Fransa'ya bağlı bir koloni bölgesi iken Togo Birlik Komitesi ismi ile 1941 yılında kurulan ve 1963 yılına kadar faaliyetlerini sürdüren siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Kamerunu</span> Afrika kıtasının batısında Büyük Britanya himayesinde 1922 ile 1961 yılları arasında kurulu olan manda bölgesi

Britanya Kamerunu, Afrika kıtasının batısında Büyük Britanya himayesinde 1922 ile 1961 yılları arasında kurulu olan manda bölgesi. Bölge 1922 ile 1946 yılları arasında manda bölgesi olarak idare edilmiş, 1946 yılından 1961 yılına kadar ise BM vesayet bölgesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tanganyika (bölge)</span> 1916-1961 yılları arasında Birleşik Krallık sömürgesi olan Doğu Afrika bölgesi

Tanganyika, 1916-1961 yılları arasında Birleşik Krallık tarafından Britanya imparatorluğunun parçası olarak yönetilen bölge. 1916 yılında Alman İmparatorluğu'nun toprağı, Alman Doğu Afrikası'nın parçası olan bölge Kraliyet Donanması ve Hint piyadeleri tarafından işgal edildi. 20 Temmuz 1922'de Tanganyika'nın Milletler Cemiyeti mandası olarak ilan edilmesiyle işgal hukuki statü kazandı. 1946 yılından itibaren Birleşmiş Milletler vesayet bölgelerinden biri olarak idare edildi. 1958-59 yıllarında bölgedeki ilk genel seçimler yapıldı; ertesi yıl iç işlerinde öz yönetim hakkı verildi, yeni seçimler düzenlendi. İki seçimi de Tanganyika Afrika Ulusal Birliği kazandı. 1961 yılında Tanganika Cumhuriyeti olarak bağımsız oldu.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Suriye Cumhuriyeti</span> 1950den 1963teki Baasçı darbeye kadar modern Suriyenin öncül devleti

İkinci Suriye Cumhuriyeti -resmi adıyla 1950-1958 arasında Suriye Cumhuriyeti ve 1961-1963 arasında Suriye Arap Cumhuriyeti fiili olarak Nisan 1946'da Fransız Mandası'ndan bağımsız olan Birinci Suriye Cumhuriyeti'nin devamıdır. İkinci Cumhuriyet, 1950 Suriye Anayasası'nın üzerine kuruldu. 1953'ten 1954'e kadar Suriye'yi yöneten Edib Çiçekli bu anayasayı askıya aldı ve daha sonra Suriye 1958'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni oluşturmak için Mısır Cumhuriyeti'ne katıldı. İkinci Cumhuriyet, Suriye'nin 1961'de birlikten çekilmesiyle yeniden başladı. 1963'te Suriye Baasçı Partisi, önümüzdeki on yıllar için Suriye'deki siyasi yapının temellerini atan kanlı bir askeri darbeyle iktidara geldi.