İçeriğe atla

Fransız Sudanı

Fransız Sudanı
Soudan Français
Fransız Sudanı
1880
-1960
Fransız Sudanı bayrağı
Bayrak
Batı Afrika'da Fransız Sudanı kolonisinin konumu
Batı Afrika'da Fransız Sudanı kolonisinin konumu
BaşkentBamako
Yaygın dil(ler)Fransızca
Tarihçe 
• Kuruluşu
1880
• Dağılışı
1960
Öncüller
Ardıllar
Wassoulou Krallığı
Toucouleur Krallığı
Kénédougou Krallığı
Mali Federasyonu

Fransız Sudanı, Batı Afrika'da bir Fransız sömürgesiydi. Bölge, iki farklı dönemde oluşturulmuştu; 1890 ile 1902 yılları arası ilk dönemi, 1920 ile 1960 yılları arası da ikinci dönemi teşkil eder. Fransız Sudanı, 22 Eylül 1960 tarihinde Mali Cumhuriyeti adı ile bağımsızlığa kavuştu.

Tarihi

Fransız Sudanı koloni bölgesinin konumu

Bölge, 9 Eylül 1880 yılında "Yukarı Senegal" adı altında Fransız sömürgesi hâline getirildi. 18 Ağustos 1890 tarihinde ismi "Fransız Sudanı" şeklinde değiştirildi ve bölgenin başkenti de Kayes oldu.[1] 1895 yılında bölge Fransız Batı Afrikası koloni sistemine dahil edildi. 10 Ekim 1899 tarihinde "Fransız Ginesi", "Fildişi Sahilleri" ve "Dahomey" olmak üzere farklı bölgeler eklenmiştir. Bu bölgelerden Fildişi Sahilleri ve Dahomey bir yıl sonra yeniden bu koloni bölgesinin bir parçası haline getirildi. 17 Ekim 1899 tarihinde bölgenin yeni başkenti Bamako oldu.

1902 yılında koloninin askerî olmayan bölgeleri Senegambiya ve Nijer, 1904 yılında ise Yukarı Senegal ve Nijer olarak adlandırılmıştır. 1920 yılında Fransız Sudanı koloni bölgesi yeniden oluşturuldu. 1920 yılından itibaren Fransız Sudanı günümüzde Mali ile aynı sınırlara sahip bir konuma ulaştı.

Bağımsızlık

4 Ekim 1958 tarihinde Fransa'da gerçekleştirilen anayasa referandumu ile Fransa'da "République Soudanaise" olarak adlandırılan bölge, Fransız Uluslar Topluluğu bölgesinin bir parçası olarak kabul edildi. 25 Kasım 1958 tarihinde eski koloni ülkesi iç işlerinde bağımsızlık elde etti.

4 Nisan 1959 tarihinde Fransız Sudanı, Senegal ile birlikte "Mali Federasyonu" adı altında birleştirilmiş, bu oluşum da 20 Haziran 1960 yılında Fransa'dan tamamen bağımsızlığını kazandı. Bağımsızlık sonrası birlik dağılmış, 20 Ağustos 1960 tarihinde Senegal'in birlikten ayrılması ile Mali, 22 Eylül 1960 tarihinde "Mali Cumhuriyeti "nin kuruluşu ile "Fransız Uluslar Topluluğu"ndan tamamen ayrılmıştır.[2][3]

Tarihte bölgenin isimleri

Bölge kurulduğu tarihten itibaren birçok kez isim değişiklikleri yaşamıştır. Tarihte bölgeye şu isimler verilmiştir:

Koloni İsmi Yıl
Yukarı Senegal 1879 - 1890
Fransız Sudanı 1890 - 1899
Orta Nijer ve Yukarı Senegal 1899 - 1902
Senegambiya ve Nijer1902 - 1904
Yukarı Senegal ve Nijer1904 - 1920
Fransız Sudanı 1920 - 1958
République Soudanaise 1958 - 1960
Mali Federasyonu adı altında bağımsızlık) (Haziran-Eylül), Mali Cumhuriyeti (22 Eylül'den sonra) 1960

Kaynakça

  1. ^ Klein, Martin A. (1998). Slavery and Colonial Rule in French West Africa. London: Cambridge University Press
  2. ^ Chafer, Tony (2002). The End of Empire in French West Africa: France's Successful Decolonization?
  3. ^ Mann, Gregory (2006). Native Sons: West African Veterans and France in the Twentieth Century

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mali</span> Batı Afrikada bulunan denize kıyısı olmayan bir ülke

Mali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir. Nüfusu 19,1 milyondur ve bu nüfusun %65'ini 25 yaş altındakiler oluşturmaktadır. Başkenti Bamako'dur. Mali sekiz bölgeye ayrılmıştır, kuzey sınırları Sahra'nın derinliklerine kadar uzanır. Ülkenin güney bölümü Nijer ve Sénégal nehirlerinin geçtiği Sudan Savanı'ndadır ve nüfusun çoğunluğu bu bölümde yaşar. Mali ekonomisi tarım ve madencilik temellidir. Altın ülkenin önde gelen doğal kaynaklarındandır ve Mali Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisidir. Tuz da ihraç ürünlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Senegal</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Senegal, resmî adıyla Senegal Cumhuriyeti, Senegal Nehri'nin güneyinde, Batı Afrika'da yer alan bir ülkedir. Batıda Atlas Okyanusu 531 km, kuzeyde Moritanya 813 km, doğuda Mali 419 km, güneyde ise Gine 330 km ve Gine-Bissau 338 km sınırı bulunan Senegal'in toplam sınır uzunluğu Atlas Okyanusu dahil 3171 km'dir. Yeşil Burun Adaları Senegal kıyılarının 560 km ötesindedir. Gambiya bu ülkenin 300 km içerisine kadar ilerleyen bir anklav halindedir.

<span class="mw-page-title-main">Bamako</span> Malinin başkenti

Bamako, nüfusu 1.690.471 olup (2006), Mali'nin en büyük şehri ve başkentidir. Günümüzde en hızlı gelişen Afrika ülkesi olarak tahmin edilir. Nijer Nehri üzerinde konumlanır ve ülkenin güney ucu parçasındaki Yukarı ve Orta Nijer vadisini bölen şiddetli nehir akıntısının yakınındadır. Bamako, Koulikoro yakınında yer alan nehir limanı ile ulusun yönetim merkezi ve büyük bir ticari bölge ve konferans mekezidir. Bamako, Lagos, Abidjan, Kano, Ibadan, Dakar ve Accra'dan sonra Batı Afrika'nın 7. en büyük şehre ait merkezidir. Üretimleri tekstil, İşlenmiş et ve metal mallardır. Nijer Nehri'nde ticari balıkçılık vardır. Bamako 12°39′N, 8°0′W. konumunda yer alır. Bamako ismi Bambara kelimesinden gelir anlamı "crocodile river" dir.

Aşağıdaki listede daha önce geçmişte kendi yönetimini devralmayan bölgeler yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Modibo Keïta</span> Malili siyasetçi (1915-1977)

Modibo Keïta, Malili siyasetçidir. Keïta, Afrika ülkesi Mali'nin ilk devlet başkanı olarak 1960 ile 1968 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Senegal ve Nijer'in posta tarihi ve posta pulları</span>

Yukarı Senegal ve Nijer, 1904 yılında Senegambia ve Nijer'den yaratılan Fransız Batı Afrikası'nın bir kolonisiydi. Nijer 1911 yılında ayrı bir askerî bölge ve 1922 tarihinde de ayrı koloni haline geldi. Fransız Yukarı Voltası 1919 yılında bölündü ve arta kalan 1920 yılında Fransız Sudanı olarak yeiden organize edildi. Başşehir Bamako'ydu.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Batı Afrikası</span> Afrika kıtasının batısında 1895-1958 yılları arasında Fransanın bu bölgede sahip olduğu koloni bölgelerini bir federasyon çatısı altında topladığı bölgenin tümüne verilen isi

Fransız Batı Afrikası, Afrika kıtasının batısında 1895-1958 yılları arasında Fransa'nın bu bölgede sahip olduğu koloni bölgelerini bir federasyon çatısı altında topladığı bölgenin tümüne verilen isim.

1972 Afrika Uluslar Şampiyonası Afrika ulusal takımlarının katıldığı turnuvaların sekizinci kez düzenlenenidir. Kupanın ev sahipliğini 23 Şubat-5 Mart tarihleri arasında Kamerun yapmıştır. Turnuvayı Kongo Cumhuriyeti millî futbol takımı kazanmıştır. Turnuvada karşılaşmalar Kamerun'un Yaoundé ve Douala şehirlerinde yapılmıştır.

1974 Afrika Uluslar Şampiyonası Afrika ulusal takımlarının katıldığı turnuvaların Dokuzuncu kez düzenlenenidir. Kupanın ev sahipliğini 1 Mart-14 Mart tarihleri arasında Mısır yapmıştır. Turnuvayı Kongo Demokratik Cumhuriyeti millî futbol takımı kazanmıştır. Bu kupayı müzesine götüren Zaire takımı Dünya Kupasına gitmeyi hak etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2012 Afrika Uluslar Kupası</span> Futbol turnuvası

2012 Afrika Uluslar Kupası, Afrika ülkelerinin ulusal futbol takımları arasında, Afrika Uluslar Kupası'nın 28. organizasyonu olarak Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF) tarafından düzenlenen futbol şampiyonasıdır. Ev sahipliğini Gabon ve Ekvator Ginesi'nin birlikte üstlendiği turnuvayı, finalde Fildişi Sahili'ni penaltılarla geçen Zambiya kazanmıştır. Bu, Zambiya'nın tarihinde kazandığı ilk Afrika Uluslar Kupası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso bayrağı</span> Ulusal bayrak

Burkina Faso bayrağı, Burkina Faso devletine ait ve günümüzde kullanılan hâli ile resmî olarak 4 Ağustos 1984 yılında kabul edilen bayrak.

<span class="mw-page-title-main">Mali bayrağı</span> Ulusal bayrak

Mali bayrağı, Mali devletinin resmi bayrağı. Günümüzde kullanılan hâli ile 1 Mart 1961 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Yılı</span> 1960, 18 Afrika ülkesinin bağımsızlık yılı

Afrika Yılı olarak, Afrika kıtasında 1960 yılında 18 sömürge kolonisinin sömürgesi oldukları ülkelerden bağımsızlığını kazanması sonucu ortaya çıkmıştır. Bir yıl içerisinde birçok ülkenin bağımsızlığını kazanması neticesinde 1960 yılı Afrika Yılı olarak nitelendirilmiştir. Bu bağlamda 14 Fransa, 2 Birleşik Krallık, 1 Belçika ve 1 İtalya sömürgesi bağımsız olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Senegal ve Nijer</span>

Yukarı Senegal ve Nijer, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan Fransız Batı Afrikası koloni sistemi içerisinde 1904 ile 1920 yılları arasında yer alan bir yönetim bölgesi konumundaydı. Koloni bölgesi Senegambiya ve Nijer koloni bölgesinden oluşturulmuştur. 1911 yılında Nijer'den askeri bölge oluşturulmuş, Yukarı Volta 1919 tek başına bir koloni bölgesi olmuş geri kalan kısım ise 1920 yılında Fransız Sudanı koloni bölgesi olarak adlandırılmıştır.

Senegambiya ve Nijer 1902 ile 1904 yılları arasında var olan koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Dahomey</span> Afrika kıtasının batı bölümünde 1958 yılına kadar kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi

Fransız Dahomey, Afrika kıtasının batı bölümünde 1958 yılına kadar kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Ginesi</span> Afrika kıtasının batı bölümünde kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi

Fransız Ginesi, Afrika kıtasının batı bölümünde kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi. Fransa bölge üzerindeki hakimiyetini 1894 yılında 1958 yılına kadar sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Conseil de l’Entente</span>

Conseil de l'Entente, Afrika kıtasının batı bölgesinde yer alan ve 1959 yılında kurulan bölgesel organizasyon.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Uluslar Topluluğu</span> 4 Ağustos 1995 yılına kadar varlığını sürdürmüştür

Fransız Uluslar Topluluğu, Beşinci Fransa Cumhuriyeti'nin anayasası ile 4 Ekim 1958 yılında kurulan ve eski Fransız Birliği devleti ve uluslarını bir araya getirmeyi hedefleyen topluluk sistemi.

<span class="mw-page-title-main">Sömürge imparatorluğu</span> sömege imparatorlukları 15. yüzyıl itibariyle başka devletlerin kaynaklarını alan imparatorluklardır

Sömürge imparatorluğu, ya emperyal merkeze bitişik ya da denizaşırı ülkelerde bulunan, belirli bir devletin nüfusu tarafından yerleşmiş olan ve o devlet tarafından yönetilen bölgelerden oluşan bir kolektiftir . Erken modern Avrupa güçlerinin genişlemesinden önce, diğer imparatorluklar İberya'daki Romalılar veya şu anda Güney Çin'deki Çinliler gibi toprakları fethedip sömürgeleştirdiler. Modern sömürge imparatorlukları ilk olarak 15. yüzyılda o zamanlar en gelişmiş Avrupa denizcilik güçleri Portekiz ve İspanya arasında bir keşif yarışıyla ortaya çıktı. Bu dağınık deniz imparatorluklarının ve onu izleyenlerin arkasındaki ilk dürtü, Avrupa Rönesansından çıkan yeni fikirler ve kapitalizm tarafından yönlendirilen ticaretti. 1479, 1493 ve 1494'te dünyayı aralarında bölmek için anlaşmalar da yapıldı. Avrupa emperyalizmi, 14. yüzyılda hızla yükselen ve İspanyol ve Portekiz'i zorlayan Avrupa Hristiyanları ve Osmanlı Müslümanları arasındaki rekabetten doğdu. Hindistan'a ve daha az ölçüde Çin'e yeni ticaret yolları aramaya başladı.